EGZAMIN WSTĘPNY DO 2 SLO JĘZYK POLSKI Część I Przeczytaj uważnie teksty A i B, a następnie wykonaj polecenia. Tekst A: Ostatnia wizyta Chorego Kawalera Wszyscy zwali go Chorym Kawalerem. Nikt nie poznał nigdy jego prawdziwego imienia. Gdy nieoczekiwanie zniknął, nie pozostało po nim nic poza wspomnieniem jego uśmiechu. ( ) Jedna z osób, które najbardziej go kochały (byłem pośród tych nielicznych) zapamiętała jego przezroczystą, bladożółtą skórę, prawie kobiecą lekkość kroków i słaby wzrok. Naprawdę był siewcą strachu. Jego obecność nadawała fantastycznych barw rzeczom przyziemnym: gdy jego dłoń dotykała jakiegoś przedmiotu, wydawało się, że przenikał on do świata snów Nikt nie pytał, jakie dotknęło go nieszczęście ani dlaczego o siebie nie dba. Ciągle chodził, dzień w dzień i noc w noc, bez przestanku. Nikt nie wiedział, gdzie był jego dom, nikt nie znał jego rodziców, ani braci. Pewnego dnia zjawił się po prostu w mieście i po paru latach równie nagle zniknął. W przeddzień zniknięcia, gdy niebo zaczynało już jaśnieć, przyszedł do mego pokoju, by mnie obudzić. ( ) jego uśmiech wydawał się pamiątką po uśmiechu, oczy były bardziej zagubione niż zwykle ( ). Spytałem, czy to choroba kazała mu cierpieć bardziej niż zwykle. - Sądzi pan, jak wszyscy, że mam jakąś chorobę? A może jestem chorobą? ( ) Być może przestraszę pana, wyjawiając, kim jestem. Możliwe, że nie będę już miał okazji tego uczynić. Rzucił się na fotel i kontynuował nieco głośniej: - Nie jestem prawdziwym człowiekiem z krwi i kości, zrodzonym z człowieka, jestem jedynie figurą ze snu. Postać z Szekspira jest, w porównaniu ze mną, dosłowna i tragicznie wyraźna: jestem z tego samego tworzywa, z którego zrobione są sny! Istnieję, ponieważ jest ktoś, kto mnie śni ( ) i widzi mnie działającego i żyjącego. ( ) Gdy zaczyna mnie śnić, zaczynam istnieć: jestem mieszkańcem jego nocnych fantazji, tak silnych, że uczyniły mnie widzialnym dla tych, którzy nie śpią. Ale świat jawy to nie mój świat ( ) Bycie aktorem ze snu nie jest tym, co najbardziej mnie dręczy. ( ) Ale kto mnie śni? Kim jest ten, kto mnie powołuje do życia, by następnie budząc się, mnie wymazać? Ileż to razy rozmyślałem o tym właścicielu moim, który śpi! ( ) Początkowo zląkłem się pomysłu, by obudzić go, a tym samym unicestwić siebie. Prowadziłem życie cnotliwe. Aż wreszcie zmęczyła mnie upokarzająca jakość tego spektaklu i zapragnąłem z całej siły tego, czego poprzednio się lękałem: obudzić go. I nie uwolniłem się od tego przestępstwa. ( ) powiedziałem memu śniącemu, że jestem snem ( ). Czyż nie ma ludzi, którzy budzą się, gdy zdadzą sobie sprawę, że śnią? Kiedy wreszcie mi się to uda? Chory Kawaler skończył ( ). Nie wiem, czy spodziewał się czegoś okropnego. ( ) Podał mi rękę, ( ) wyszedł z pokoju G. Papini, Codzienna tragiczność w: L.J. Borges, Księga snów, Warszawa 2006. 1
Tekst B: Wisława Szymborska, Radość pisania Dokąd biegnie ta napisana sarna przez napisany las? Czy z napisanej wody pić, która jej pyszczek odbije jak kalka? Dlaczego łeb podnosi, czy coś słyszy? Na pożyczonych z prawdy czterech nóżkach wsparta spod moich palców uchem strzyże. Cisza - ten wyraz też szeleści po papierze i rozgarnia spowodowane słowem "las" gałęzie. Nad białą kartką czają się do skoku litery, które mogą ułożyć się źle, zdania osaczające, przed którymi nie będzie ratunku. Jest w kropli atramentu spory zapas myśliwych z przymrużonym okiem, gotowych zbiec po stromym piórze w dół, otoczyć sarnę, złożyć się do strzału. Zapominają, że tu nie jest życie. Inne, czarno na białym, panują tu prawa. Okamgnienie trwać będzie tak długo, jak zechce, pozwoli się podzielić na małe wieczności pełne wstrzymanych w locie kul. Na zawsze, jeśli każę, nic się tu nie stanie. Bez mojej woli nawet liść nie spadnie ani źdźbło się nie ugnie pod kropką kopytka. Jest więc taki świat, nad którym los sprawuje niezależny? Czas, który wiąże łańcuchami znaków? Istnienie na mój rozkaz nieustanne? Radość pisania. Możność utrwalania. Zemsta ręki śmiertelnej. 2
Polecenia do tekstów. 1. Napisz, z jakich powodów (podaj 2) autor opowiadania nazwał swojego bohatera chorym. (2p.)............... 2. Ułóż 3 zdania z wyrazem chory, a następnie zastąp w nich słowo chory wyrazem bliskoznacznym, w każdym zdaniu innym. Proponowany synonim podaj w nawiasie....... Ułóż 3 zdania z wyrazem zdrowy, a następnie zastąp w nich słowo zdrowy wyrazem bliskoznacznym, w każdym zdaniu innym. Proponowany synonim podaj w nawiasie...... 3. W 3, 4 zdaniach scharakteryzuj Chorego Kawalera. (2p.)..................... 3
4. Wyjaśnij, jak rozumiesz zdanie, padające z ust Chorego Kawalera Aż wreszcie zmęczyła mnie upokarzająca jakość tego spektaklu (3-4 zdania). 5. Jak sądzisz, dlaczego Chory Kawaler był siewcą strachu? Odpowiedz w 4, 5 zdaniach, odwołaj do własnych wyobrażeń i słów bohatera. 6. Scharakteryzuj osobę mówiącą w wierszu Szymborskiej, przedstawiając 3 cechy. Wykorzystaj tabelkę. Cytat z tekstu wiersza Cecha, na którą wskazuje cytat 4
7. Czym różni się świat opisany w wierszu od realnego? Wskaż dwie różnice. 8. Wypisz z wiersza 3 metafory i, odwołując się do całości wiersza, wyjaśnij, jak je rozumiesz. 9. Jak rozumiesz tytuł wiersza? Odpowiedz w 3-4 zdaniach, weź pod uwagę tekst całego utworu, a zwłaszcza ostatnie 2 wersy. (2p.) 10. Co Szymborska mówi na temat czasu? Odpowiedz własnymi słowami. (1p.) 5
Wypisz z wiersza 2 ilustrujące to cytaty i wyjaśnij ich znaczenie? (2p.) 11. Porównaj teksty A i B. Swoje spostrzeżenia uporządkuj. Podobieństwa: Różnice: Część II Przeczytaj uważnie trzy podane niżej tematy. Wybierz jeden z nich, a następnie napisz wypracowanie na wybrany przez siebie temat na 1,5-2 strony papieru podaniowego. 1. Ostatniej kartka z dziennika Chorego Kawalera spróbuj ją odtworzyć. 2. Wyobraź sobie, że to Ty zrozumiałeś pewnego dnia, że jesteś postacią z czyjegoś snu. Przedstaw zapis dialogu między Tobą a tym, kto Cię śni. 3. Senne koszmary, fantazje, złudy, marzenia, sny na jawie... posługując się przytoczonymi tekstami: wierszem Szymborskiej, opowiadaniem Papiniego lub innymi książkami, filmami, spektaklami, zastanów się nad wadami i zaletami światów nierealnych, stworzonych przez znanego lub nieznanego twórcę... 6