1 Zawartość i możliwości wykorzystania bazy PROLIB OPAC Scenariusz warsztatów doskonalących Czas trwania: 2 godz. Uczestnicy: studenci I roku różnych kierunków studiów Cele ogólne: Zapoznanie uczestników kursu z zawartością katalogu komputerowego PROLIB oraz możliwościami wyszukiwawczymi bazy Cele operacyjne: Student zna: 1. Zakres treściowy i chronologiczny bazy PROLIB OPAC. 2. Sposoby wyszukiwania informacji w bazie. Student potrafi: 1. Ocenić przydatność bazy w celu wyszukania potrzebnej informacji. 2. Samodzielnie wyszukać dane bibliograficzne potrzebnej literatury. 3. Zamówić książki w wypożyczalni, zbiory czytelni, materiały audiowizualne (film, encyklopedia multimedialna, książka mówiona itp.) na dowolnym nośniku w Wydziale Zbiorów Audiowizualnych. Metody pracy: wykład wprowadzający, pokaz, instruktaż, ćwiczenia Formy pracy: zespołowa, praca indywidualna studenta Środki dydaktyczne: baza PROLIB OPAC, zestawy ćwiczeń, rewersy Przebieg zajęć: 1. Wstęp 1.1. Powitanie uczestników kursu. 1.2. Nauczyciel bibliotekarz przedstawia temat oraz cel zajęć: wykształcenie umiejętności samodzielnego korzystania z katalogu
2 komputerowego PROLIB OPAC z zastosowaniem wyszukiwania prostego i złożonego. 2. Część zasadnicza 2.1. Nauczyciel omawia zakres treściowy i chronologiczny bazy. Baza PROLIB OPAC zawiera opisy bibliograficzne wydawnictw zwartych od lat 50-tych XX wieku po najnowsze nabytki i materiały audiowizualne. Zakres tematyczny obejmuje wydawnictwa z zakresu pedagogiki, psychologii, nauk społecznych, przyrodniczych i ścisłych. 2.2. Możliwości katalogu online: przeglądanie zasobu biblioteki na poziomie inwentarza, wyszukiwanie nowości w bazie danych w zakładce Nowości, uzyskanie informacji o bieżącej dostępności wyszukanych pozycji, ma dostęp do własnego konta z możliwością dokonywania rezerwacji, zamówień i wypożyczeń kontrola własnego konta zamówień, rezerwacji i wypożyczeń możliwość sprawdzenia swoich danych osobowych, wyświetlenia listy dokumentów wypożyczonych, udostępnionych, zamówionych (przed wysłaniem zamówienia jak i w trakcie jego realizacji) oraz zarezerwowanych, samodzielna prolongata wypożyczonych dokumentów (jeśli stan konta czytelnika jest zgodny z regulaminem biblioteki, a pozycje przez niego wypożyczone nie są zarezerwowane, wtedy może on samodzielnie przedłużyć termin ich zwrotu) zapoznanie się z własną historią wszystkich wypożyczeń, zwrotów, prolongat, zamówień i rezerwacji od momentu zapisania się w bibliotece, możliwość pobierania do własnej bazy rekordów bibliograficznych wykorzystanie poczty elektronicznej: - powiadomienie czytelnika o zmianie statusu książki wysyłanie na własne konto pocztowe emaili z modułu
3 OPAC WWW z listą wyników wyszukiwania z zastosowaniem strategii może również zmienić swoje hasło dostępu. 2.3. Możliwości wyszukiwawcze systemu. Moduł PROLIB OPAC zapewnia szybkie i wielostronne wyszukiwanie w trybie online informacji o zasobach bez względu na typ dokumentu, z dowolnego stanowiska lokalnej sieci komputerowej, jak również poprzez sieć Internet. Wyszukiwanie proste Baza PROLIB OPAC zawiera opisy bibliograficzne książek gromadzonych w PBW w wypożyczalni i czytelni, a także zbiorów audiowizualnych dostępnych w Wydz. Zbiorów Audiowizualnych. Sposób wyszukiwania jest uzależniony od potrzeb czytelnika. Użytkownik ma możliwość: tworzenia zapytań wyszukiwawczych w oparciu o zdefiniowane indeksy systemu PROLIB: - Tytuł - Osoba - Hasło przedmiotowe - UKD a) Jeśli szuka dzieł konkretnego autora wybiera indeks wyszukiwawczy Osoba i wpisuje nazwisko tegoż autora lub, gdy szuka konkretnego tytułu książki wybiera indeks Tytuł i wyświetla wykaz opisów bibliograficznych poszukiwanych dzieł wraz z sygnaturami każdego woluminu. b) Jeśli szuka literatury z jakiejś dziedziny, bądź na konkretny temat, wówczas wybiera indeks Hasło przedmiotowe. Klucz ten charakteryzuje treść poszukiwanych książek. Po wybraniu potrzebnego hasła ukaże się wykaz tytułów dzieł wraz z sygnaturami wypożyczalni (W) lub czytelni (Cz). Bibliotekarz objaśnia sposób wyszukiwania krok po kroku, prezentując równocześnie na monitorze komputera kolejne czynności w poszukiwaniu potrzebnej literatury. Na zakończenie prosi jednego z uczestników samodzielne wyszukanie książek według zadanego klucza wyszukiwawczego oraz odczytanie znalezionych pozycji. Cała grupa obserwuje czynności bibliotekarza i słuchacza.
4 2.4. Ćwiczenia Słuchacze indywidualnie wykonują ćwiczenia związane z odszukaniem książek i zbiorów audiowizualnych w bazie PROLIB OPAC (Zestawy ćwiczeń. Zał. nr 2). Wypisują rewersy na odnalezione książki, bądź zdalnie zamawiają drogą elektroniczną. Nauczyciel bibliotekarz sprawdza poprawność wykonywanych zadań, koryguje błędy, służy pomocą w razie zapytań. 3. Zakończenie zajęć Słuchacze mogą samodzielnie przećwiczyć korzystanie z bazy komputerowej PROLIB OPAC, przeglądać katalogi tradycyjne i kartoteki. Konsultują ewentualne problemy z prowadzącym, zadają mu pytania, poszukują informacji na interesujące ich tematy. Ewaluacja zajęć: Prowadzący prosi o uczestników warsztatów wypełnienie ankiet, w których oceniają przydatność i poziom przeprowadzonych zajęć. Zgłaszają ewentualne propozycje innych tematów szkoleń. Na zakończenie nauczyciel bibliotekarz dziękuje studentom za udział w warsztatach, żegna się z nimi i zaprasza do korzystania ze zbiorów PBW. Opracowała: Barbara Derewiecka Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Bielsku-Białej
5 ZAŁĄCZNIK NR 1: Ćwiczenia w wyszukiwaniu danych bibliograficznych w bazie PROLIB OPAC.. I ZESTAW 1. W bazie danych PROLIB OPAC odszukaj książki, których autorem jest Zbigniew Herbert. 2. Dla odszukanych książek wypisz rewersy. 3. Zwróć uwagę na to, czy można te książki wypożyczyć, czy też są dostępne na miejscu. 4. Zaznacz odpowiednio na rewersie, gdzie można otrzymać szukane książki (wypożyczalnia, czytelnia). II ZESTAW 1. W bazie danych PROLIB odszukaj książkę, pod tytułem: Dziecko a zagrożenia współczesnego świata Dla odszukanej książki wypisz rewers. 1. Zwróć uwagę na to, czy książkę można wypożyczyć, czy jest dostępna na miejscu (w czytelni). 2. Sprawdź, ile jest wydań książki w bibliotece. 3. Zaznacz odpowiednio na rewersie, gdzie można otrzymać szukaną książkę (wypożyczalnia, czytelnia). III ZESTAW 1. W bazie danych PROLIB odszukaj film dokumentalny Bitwa o Warszawę - Powstanie w 44, którego reżyserem jest Wanda Kościa. 2. Dla odszukanej pozycji wypisz rewers. 3. Zwróć uwagę na to, czy ile płyt jest dostępnych w bibliotece. 4. Zaznacz odpowiednio na rewersie nośnik, na jakim jest zarejestrowany film i sygnaturę pozycji.
6 IV ZESTAW 1. W bazie danych PROLIB odszukaj dokument elektroniczny Pierwsza pomoc medyczna dla poszkodowanych w wypadkach drogowych w reż. Witolda Drabera i in. 2. Dla odszukanego dokumentu wypisz rewers. 3. Zaznacz odpowiednio na rewersie nośnik, na jakim jest zarejestrowany film i sygnaturę pozycji. V ZESTAW 1. W bazie danych PROLIB odszukaj informację, kto jest redaktorem książki pt. Arteterapia w medycynie i edukacji 2. Dla odszukanej książki wypisz rewers. 3. Zwróć uwagę na to, czy można książki wypożyczyć, czy są też dostępne na miejscu. 4. Zaznacz odpowiednio na rewersie, gdzie można otrzymać szukaną książkę (wypożyczalnia, czytelnia) VI ZESTAW 1. W bazie danych PROLIB odszukaj książkę na temat twórczości Karola Wojtyły. 2. Sprawdź ile egzemplarzy książki jest dostępnych w bibliotece, dla odszukanych książek wypisz rewers. 3. Zwróć uwagę na to, czy można te książki wypożyczyć, czy też są dostępne na miejscu. 4. Zaznacz odpowiednio na rewersie, gdzie można otrzymać szukaną książkę (wypożyczalnia, czytelnia)