Evangelische Bildung im Horizont des Politischen: Überlegungen zu einer spezifischen Interdisziplinarität der Religionspädagogik

Podobne dokumenty
Recenzenci / Rezensenten prof. dr hab. Udo Schmälzle, prof. dr hab. Mariusz Zemło. Redaktor prowadzący / Redaktion Edyta Peszyńska

KERYKS. Rada Naukowa / Wissenschaftlicher Beirat / Academic Council 9/2010

Rezensionen / Recenzje:

Spis treści / Inhalt

Studium województwa śląskiego

WYKAZ PRAC PUBLIKOWANYCH I NIEPUBLIKOWANYCH O KS. PROF. DR. HAB. JANUSZU MARIAŃSKIM W LATACH

Niemcy i Polska w wielobiegunowym ładzie międzynarodowym. Strategiczna wizja i potencjalne sojusze

Arbeitnehmerfreizügigkeit zwischen Deutschland und Polen. Swobodny przepływ pracowników między Polską a Niemcami. Interdisciplinary Polish Studies 1

Bogusław Milerski, Hermeneutyka pedagogiczna. Perspektywy pedagogiki religii, Wydawnictwo Naukowe ChAT, Warszawa 2011, ss.

Kwartalnik 2009, nr 4 (73)

KONTROLA DZIAŁANIA ADMINISTRACJI ZUR KONTROLLE DES VERWALTUNGSHANDELNS CONTROL OVER THE OPERATION OF ADMINISTRATION

Inhaltsverzeichnis spis rzeczy

Wykaz publikacji w serii Edukacja Międzykulturowa

Społeczności młodzieżowe na Pograniczu. Red. T. Lewowicki. Cieszyn, Uniwersytet Śląski Filia.

Odpowiedzialność rodzicielska jako wartość

ANNALES Etyka w życiu gospodarczym

Studia i Materiały Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Nr 47. Redaktor serii: ks. Artur Malina

Hessisches Kultusministerium. Schulbücherkatalog. für den Unterricht in Herkunftssprachen in Verantwortung des Landes Hessen.

Elżbieta Bednarz WYKAZ OSIĄGNIĘĆ NAUKOWYCH

Porozumienie z dnia 31 maja 2016 r. w sprawie kwalifikacji wymaganych od nauczycieli religii

Prof. dr hab. Małgorzata Cywińska, Zakład Edukacji Dziecka Wydziału Studiów Edukacyjnych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

POLSKA BIBLIOGRAFIA DIETRICHA BENNERA

Hessisches Kultusministerium. Schulbücherkatalog. für den Unterricht in Herkunftssprachen in Verantwortung des Landes Hessen.

Publikacje w serwisie zostały pogrupowane w 4 kolekcje, zwizane na przykład z instytucjami, rónymi wydarzeniami czy projektami.

Die heutige Veranstaltung versteht sich aber auch

Polen und Deutsche in Europa- Polacy i Niemcy w Europie

Polsko - Niemieckie Semiarium Naukowe

Biogram naukowy. Projekty badawcze. Stypendia i pobyty badawcze

* Prof. Dr. med. habil. Frank Häßler

TEKST Z DNIA 31 MAJA 2016 R. TEKST Z 6 WRZEŚNIA 2000 R.

WYCHOWANIE DO DEMOKRACJI (zestawienie bibliograficzne w wyborze)

ŚRODKI ZWALCZANIA PRZESTĘPCZOŚCI PRANIA PIENIĘDZY W UJĘCIU PRAWNOPORÓWNAWCZYM

Copyright by Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2014

Sprachpolitik und Zertifizierung Polityka językowa a certyfikacja

Wykaz publikacji:

Prof. UAM dr hab. Małgorzata Cywińska, Zakład Edukacji Dziecka Wydziału Studiów Edukacyjnych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

50. lecie pracy zawodowej prof. dr. hab. Michała Lisa

Demographischer Wandel in Polen, Deutschland und Europa. Przemiany demograficzne w Polsce, Niemczech i Europie. Interdisciplinary Polish Studies 2

NOTES ABOUT AUTHORS Walter Rothholz Remigiusz Król Michał Wendland Wojciech Torzewski Krzysztof Przybyszewski Piotr Urbański Wojciech Majka

Socjalizacja studentów do społeczeństwa informacyjnego na przykładzie Litwy, Niemiec, Polski, Republiki Czeskiej i Ukrainy Studium porównawcze

Wortsemantik im Spannungsfeld zwischen Säkularisierung und (Re)Sakralisierung der öffentlichen Diskurse * Deutsch, Polnisch, Slowakisch, Tschechisch

E-CZASOPISMA (PEŁNOTEKSTOWY DOSTĘP)

Szkolny zestaw podręczników. w Szkole Podstawowej nr 3 z Oddziałami Integracyjnymi w Lubsku

Dritte Internationale Tagung Sprachliche Säkularisierung Semantik und Pragmatik

Dorobek wydawniczy pracowników Instytutu Prawa i Administracji za rok 2011

Bücher zu deutsch-polnischen Beziehungen, herausgegeben von der FES Warschau 1

Europa-Universitiit Viadrina Zusatzausbildung im polnischen Recht GroBe Scharrnstr Frankfurt (Oder)

SZKOLNY ZESTAW PROGRAMÓW NAUCZANIA. obowiązujący w Szkole Podstawowej w Ziemięcicach. w roku szkolnym 2017/2018

510 Contributors. of Cracow, Poland.

ISSN CZASOPISMO NAUKOWE. Nr 10/2013 (październik 2013) Data wydania: 4 października 2013.

Copyright 2014 Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa

Glosa Pytania i odpowiedzi Recenzja Aktualno ci Przegl¹d orzecznictwa Przegl¹d prawodawstwa Co pisz¹ inni...

FOLIA BIBLIOLOGICA. Biuletyn.Biblioteki Głównej UMCS

WERNER KORTHAASE BADACZ JANA AMOSA KOMEŃSKIEGO WERNER KORTHAASE ALS COMENIUSFORSCHER

XVII. Polsko-Niemiecka Akademia Letnia. Narody i migracje: etyka i polityka

(materiały dostępne w zbiorach Biblioteki Pedagogicznej w Suchej Beskidzkiej)

Postanowienia Okrągłego Stołu w kwestii środków masowego przekazu

Spis treści. Wykaz skrótów 9 Wstęp 11 Część I

Wykaz autorów w Studiach z Polityki Publicznej z 2016 roku

NORMATYWNY I PRAKTYCZNY WYMIAR REFLEKSJI TEOLOGICZNOPASTORALNEJ

EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO

Lehrerfachnetzwerk Sieć fachowej współpracy nauczycieli

Raport Ergotest. Raport Ergotest. Arbeit und Gesundheit Das polnische Forum für Arbeitssicherheit

Polsko-niemieckie miejsca pamięci Deutsch-Polnische Erinnerungsorte

Publikacja dotowana przez Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny Uniwersytetu Łódzkiego

ks. Edward Wasilewski Chrzest Wszczepienie w Mistyczne Ciało Chrystusa

Inhaltsverzeichnis / Spis treści

Nauczanie religijne w służbie ekumenizmu doświadczenia ewangelickie

SZKOLNY ZESTAW PROGRAMÓW NAUCZANIA. obowiązujący w Szkole Podstawowej w Ziemięcicach. w roku szkolnym 2018/2019

WYDZIAŁ HUMANISTYCZNY Politechniki Koszalińskiej

Na podstawie par. 29 pkt. 3 Statutu Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie uchwala się, co następuje:

Katarzyna Sowa-Bacia. Rozprawa doktorska: Efektywność nauczania języka niemieckiego w przedszkolu Promotor: prof. zw. dr hab.

jęcia dydaktyczne Lehrveranstaltungen Zaliczemie Anrechnung CP EUV Warunki Bedingungen Punkty Credits Semestr Semester

JAN PAWEŁ II DO POLSKICH UCZONYCH

Szkoła i nauczyciele przyszłości : Zestawienie bibliograficzne

FILOLOGIA POLSKA studia stacjonarne drugiego stopnia rok akademicki 2016/2017

Igor B. Nestoruk BIOGRAM

Historia. Specjalność nauczycielska Studia stacjonarne 1. stopnia

SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty) Wydział Socjologiczno-Historyczny

FUNKCJONOWANIE RODZINY DZIECKA OBJĘTEGO DOMOWĄ OPIEKĄ HOSPICYJNĄ STUDIUM TANATOPEDAGOGICZNE

UNIWERSYTET MIKOŁAJA KOPERNIKA W TORUNIU ACTA UNIVERSITATIS NICOLAI COPERNICI. Pedagogika XXIV. Nauki Humanistyczno-Społeczne Zeszyt 392

CHRONOLOGICZNY WYKAZ PUBLIKACJI. 1. Zasada równego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej, Warszawa 2011, ss. 397.

Witamy gości z Niemiec Wir begrüβen unsere Gäste aus Deutschland

PROF. DR HAB. INŻ. JAN KAZIMIERZ SADOWSKI, prof. zw. Uniwersytetu Technologiczno Humanistycznego w Radomiu

SPIS TREŚCI ARTYKUŁY. Ks. Stanisław Araszczuk Nowe obrzędy egzorcyzmów Ks. Bogusław Drożdż Pokój jako błogosławiony owoc...

OPEN ACCESS LIBRARY. Kształtowanie struktury i własności powłok hybrydowych na rewersyjnie skręcanych matrycach do wyciskania. Krzysztof Lukaszkowicz

Forum Pedagogiczne 1,

18 października 2016 (wtorek) 19 października 2016 (środa)

Seite 1 DEUTSCH HAT KLASSE NIEMIECKI MA KLASĘ W SZKOLE PODSTAWOWEJ

Seminarium lub Konwersatorium do wybranego wykładu S/K 16 Pedagogika ogólna W 16 Moduł nauk pedagogicznych II

Europäische Territoriale Zusammenarbeit nach dem Jahre 2013 im Kontext der deutsch-polnischen Zusammenarbeit PO PL-BB

Deutscher Bildungsserver Niemiecki Serwer Edukacyjny. /

Spis tresei. Przedmowa Prof. dr dr h.c. mult. Fritz Stern Uniwersytet Columbia w Nowym Jorku

Wydział Teologiczny Rok akademicki 2016/2017 Kryterium zakres kwalifikacji Załącznik nr 13 WYDZIAŁ TEOLOGICZNY

Warszawskie Studia Teologiczne XXIV/2/2011

Bildungszusammenarbeit in der Grenzregion. Współpraca w edukacji na pograniczu

Wspólna Koncepcja Przyszłości 2030 dla polsko-niemieckiego obszaru powiązań

Opublikowane scenariusze zajęć:

Polskość poza granicami Rzeczpospolitej

Seminarium lub Konwersatorium do wybranego wykładu S/K 16 Pedagogika ogólna W 16 Moduł nauk pedagogicznych II

Transkrypt:

Zurich Open Repository and Archive University of Zurich Main Library Strickhofstrasse 39 CH-8057 Zurich www.zora.uzh.ch Year: 2012 Evangelische Bildung im Horizont des Politischen: Überlegungen zu einer spezifischen Interdisziplinarität der Religionspädagogik Schlag, Thomas Posted at the Zurich Open Repository and Archive, University of Zurich ZORA URL: https://doi.org/10.5167/uzh-69346 Book Section Originally published at: Schlag, Thomas (2012). Evangelische Bildung im Horizont des Politischen: Überlegungen zu einer spezifischen Interdisziplinarität der Religionspädagogik. In: Ragowski, C; Spiegel, E; Stross, A M; Marianski, J. KERYKS. Religionspädagogisches Forum. International - interkulturell - interdisziplinär. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 101-124.

KERYKS

Recenzenci / Rezensenten prof. dr hab. Udo Schmälzle, prof. dr hab. Mariusz Zemło Redaktor prowadzący / Redaktion Edyta Peszyńska Tłumaczenie tekstów / Übersetzung der Texte Herbert Ulrich, dr Agnieszka Zduniak, Agnieszka Krupa Projekt okładki / Umschlagentwurf Egon Spiegel, Krzysztof Galus Skład komputerowy / Computersatz Paweł Banasiak Wydawnictwo Adam Marszałek Toruń 2012 Wydawnictwo prowadzi sprzedaż wysyłkową: tel./fax 56 648 50 70, e-mail: marketing@marszalek.com.pl Wydawnictwo Adam Marszałek, ul. Lubicka 44, 87 100 Toruń, tel./fax 56 648 50 70; tel. 56 660 81 60, 56 664 22 35 e-mail: info@marszalek.com.pl www.marszalek.com.pl Drukarnia nr 2, ul. Warszawska 52, 87 148 Łysomice, tel. 56 678 34 78

KERYKS FORUM PEDAGOGICZNORELIGIJNE Miedzynarodowe Międzykulturowe Międzydyscyplinarne RELIGIONSPÄDAGOGISCHES FORUM International interkulturell interdisziplinär 9 (2010) ISSN 1643-2444 Redaktorzy / Redakteure / Editors Cyprian Rogowski (Redaktor Naczelny / Hauptschriftleiter / Editor in Chief) Profesor porównawczej (interdyscyplinarnej) pedagogiki religii na Wydziale Teologii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie (Polska) Professor für vergleichende (interdisziplinӓre) Religionspӓdagogik an der Theologischen Fakultӓt der Universitӓt in Olsztyn (Poland). E-Mail: cyprianrogowski@wp.pl Egon Spiegel Profesor teologii praktycznej: pedagogika religii na Uniwersytecie w Vechcie (Niemcy) Professor für Praktische Theologie: Religionspӓdagogik an der Universitӓt Vechta (Germany) Annette M. Stroß Profesor nauk o wychowaniu w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Karlsruhe (Niemcy) Professorin für Allgemeine Erziehungswissenschaft an der Pӓdagogischen Hochschule Karlsruhe (Germany) Janusz Mariański Profesor socjologii moralności na Wydziale Nauk Społecznych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II w Lublinie (Polska) Professor für Soziologie der Moral an der Fakultӓt für Sozialwissenschaften der Katholischen Universitӓt Johannes Paul II. in Lublin (Poland)

Współpraca / Mitarbeit / Cooperation Martin Jäggle Profesor pedagogiki religii na Fakultecie Teologicznym Uniwersytetu w Wiedniu (Austria) Professor für Religionspӓdagogik an der Theologischen Fakultӓt der Universitӓt Wien (Ӧsterreich) Bogusław Śliwerski Profesor nauk o wychowaniu Uniwersytetu Łódzkiego w Łodzi (Polska) Professor für Allgemeine Erziehungswissenschaft an der Universitӓt in Łódź (Poland)

KERYKS 9/2010 SPIS TREŚCI/INHALTSVERZEICHNIS Od Redakcji 9 Von der Redaktion 11 Editorial 13 GOŚĆ NUMERU / GASTKOMMENTAR WPROWADZENIE / EINFÜHRUNG ARTYKUŁY / BEITRÄGE Wystąpienie Prezydenta RP podczas IX Zjazdu Gnieźnieńskiego 17 Rede des Präsidenten der Republik Polen auf der 9. Gnesener Begegnung Bernhard Grümme 31 Nauka religii a polityka Religionsunterricht und Politik Bernhard Grümme 37 Politycznie wrażliwe nauczanie religii. Zbliżenie do zaniedbanego projektu Politisch sensibler Religionsunterricht. Annäherungen an ein längst überfälliges Projekt Egon Spiegel 67 Religia a polityka. Wzajemne przyporządkowanie z perspektywy pedagogiki pokoju względnie pedagogiki religiii Religion und Politik. Eine Zuordnung aus friedens- bzw. religionspädagogischer Sicht Thomas Schlag 101 Ewangelickie kształcenie w horyzoncie polityczności. Przemyślenia dotyczące specyficznej interdyscyplinarności pedagogiki religii Evangelische Bildung im Horizont des Politischen. Überlegungen zu einer spezifischen Interdisziplinarität der Religionspädagogik Godwin Lämmermann 125 Polityczny wymiar konstruktywno-krytycznej dydaktyki religii Politische Dimensionen einer konstruktiv-kritischen Religionsdidaktik Folkert Rickers 145 Polityczne kształcenie w ramach nauczania religii a kapitalizm Politische Bildung im Religionsunterricht und der Kapitalismus 5

KERYKS Spis treści / Inhaltsverzeichnis 9/2010 Norbert Mette 173 Zjawisko wykluczenia jako wyzwanie dla teologii praktycznej i pastoralnej Exklusion eine praktisch-theologische und pastorale Herausforderung Josef Senft 215 Teologia wyzwolenia i nauczanie religii Befreiungstheologie und Religionsunterricht Helga Kohler-Spiegel 233 Until every woman is free, no woman is free. Femi nistyczna teologia a wiecznie żywa stronniczość także w ramach nauczania religijnego Until every woman is free, no woman is free. Feministische Theologie und die bleibende Parteilichkeit auch im Religionsunterricht Janusz Mariański 251 Kościół katolicki w Polsce jako instytucja społeczno-polityczna? Die katholische Kirche in Polen als sozio -politische Institution? Monika Adamczyk 287 Zasoby kapitału społecznego w Polsce i jego społeczno-kulturowe uwarunkowania Ressourcen des sozialen Kapitals in Polen und seine soziokulturellen Bedingungen Edward Balawajder 317 Idea wychowania państwowego w ocenie Woj ciecha Korfantego Der Gedanke der staatlichen Erziehung im Urteil von Wojciech Korfanty NOWE INSPIRACJE W NAUKACH O WYCHOWANIU / IMPULSE AUS DER ERZIEHUNGSWISSENSCHAFT Astrid Messerschmidt 343 Globalna edukacja w obliczu dwóch różnych światów pedagogiczne podejście do refleksji nad pojęciem globalizacji Globales Lernen in geteilten Welten pädagogische Zugänge zur Reflexion von Globalisierung Diemut Ophardt, Felicitas Thiel 357 Ekspertyza nauczycielska w zarządzaniu klasą Lehrerexpertise im Klassenmanagement W KIERUNKU PRAKTYKI / AUS DER PRAXIS Thorsten Knauth 379 Rok 1968 a pedagogika ewangelicka: założenia, oddziaływanie, niewykorzystane możliwości 1968 und die evangelische Religionspädagogik: Ansätze, Wirkungen, unabgegoltene Potenziale 6

Spis treści / Inhaltsverzeichnis KERYKS 9/2010 RECENZJE / REZENSIONEN Thomas Schlag, Horizonte demokratischer Bildung. Evangelische Religionspädagogik 407 in politischer Perspektive (Religionspädagogik in pluraler Gesellschaft, Bd. 14), Freiburg i.br.: Herder, 2010 (Bernhard Grümme) Ottmar John, Magnus Striet (Hrsg.),» und nichts Menschliches ist mir fremd«. Theologische Grenzgänge, Regensburg: Pustet, 2010 (Bernhard Grümme) Michael Nagler, Egon Spiegel, Politik ohne Gewalt. Prinzipien, Praxis und Perspektiven der Gewaltfreiheit (Friedenswissenschaft: Friedensforschung Friedenserziehung Friedensarbeit, Bd. 1), Berlin: LIT- Verlag, 2008 (Josef Senft) Janusz Mariański, Religia w społeczeństwie ponowoczesnym. Studium socjologiczne, Oficyna Naukowa, Warszawa 2010 (Józef Baniak) Deutsches Polen-Institut, Jahrbuch Polen 2009 Religion, Wiesbaden: Harrassowitz, 2009 (Andreas Prokopf) Bernhard Grümme, Religionsunterricht und Politik. Bestandsaufnahme Grundsatzüberlegungen Perspektiven für eine politische Dimension des Religionsunterrichts, Stuttgart: Kohlhammer, 2009 (Egon Spiegel) 414 418 423 433 440 SPRAWOZDANIA / BERICHTE SKŁAD RADY NAUKOWEJ / WISSENSCHAFTLICHER BEIRAT Cyprian Rogowski 459 Aktualne problemy badawcze polskiej i niemieckiej pedagogiki religii Aktuelle Forschungsschwerpunkte der deutsch-polnischen Religionspädagogik 473 7