JAKIE JĘZYKI OBCE ROZUMIEJĄ POLACY?

087/04 TNS (w Polsce TNS OBOP) został wyłącznym partnerem Komisji Europejskiej w dziedzinie realizacji unijnego sondażu Standard Eurobarometer największego tego typu badania na świecie. JAKIE JĘZYKI OBCE ROZUMIEJĄ POLACY? Warszawa, grudzień 2004 r. Artykuł w gazecie, audycję radiową lub program telewizyjny w języku obcym potrafi zrozumieć co drugi (51%) Polak. 45% mieszkańców naszego kraju przyznaje, że nie zna żadnego języka obcego na tyle, aby korzystać z przekazów medialnych. Relatywnie najbardziej rozpowszechniona jest w naszym społeczeństwie znajomość języka rosyjskiego umiejętność zrozumienia nadawanego w nim komunikatu deklaruje 28% Polaków. Niewiele mniej osób (22%) twierdzi, że trudności nie sprawi im zrozumienie komunikatu medialnego w języku angielskim. Mniejszą popularnością cieszy się niemiecki jego rozumienie deklaruje 14% badanych. Jeszcze mniej osób zna francuski (2%) w wystarczającym stopniu, aby rozumieć czytany artykuł, audycję radiową czy telewizyjną. Nieliczni Polacy wskazują na umiejętność rozumienia języka czeskiego czy ukraińskiego (po 1%). 35% Polaków rozumie jeden język obcy, 13% deklaruje znajomość dwóch języków, a 3% - trzech lub więcej. Ośrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o.o.; ul. Wspólna 56; 00-687 Warszawa; NIP: 521-10-18-407; REGON: 011162458 Bank Przemysłowo Handlowy PBK S.A. XX Oddział w Warszawie; Nr konta: 9710 6000 7600 0032 0000 436235; Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy XIX Wydział Gospodarczy KRS 0000100746; Kapitał Zakładowy: 1.000.000,00 zł t +48 22 598 98 98; f +48 22 598 99 99 e office@tns-global.pl; www.tns-global.pl

Cytowanie, publiczne odtwarzanie, kopiowanie oraz wykorzystywanie w innej formie danych, informacji i opracowań zawartych w tej publikacji jest dozwolone pod warunkiem podania źródła: TNS OBOP. Komunikat prezentuje wyniki zrealizowanego w pierwszej połowie listopada sondażu 1 na temat znajomości języków obcych w aspekcie rozumienia sformułowanego w nim przekazu medialnego: artykułu prasowego, audycji radiowej lub programu telewizyjnego. Rozumienie takiego przekazu wymaga dobrej znajomości danego języka, znajomość na poziomie podstawowym na ogół jest niewystarczająca (chyba że chodzi o bliski język słowiański), nie można jednak założyć, że wszystkie osoby deklarujące umiejętność rozumienia komunikatów w języku obcym posiadają również umiejętność porozumiewania się w tym języku. * * * Język polski jest językiem ojczystym dla 99,6% naszego społeczeństwa. Wymieniane inne języki ojczyste to głównie niemiecki i rosyjski. Jakie inne języki Polacy znają w stopniu umożliwiającym czytanie w nim gazety, słuchanie radia czy oglądanie telewizji? Wyniki zrealizowanego w listopadzie badania pokazują, że wciąż na pierwszym miejscu znajduje się język rosyjski jego rozumienie deklaruje ponad jedna czwarta (28%) naszego społeczeństwa. Na drugim miejscu wskazany przez 22% Polaków znajduje się język angielski, a na trzecim niemiecki (14%). Inne wymieniane języki to przede wszystkim francuski (rozumienie oryginalnych przekazów medialnych deklaruje 2% społeczeństwa) i włoski (1%). Wśród rozumianych przez Polaków języków znajdują się również języki sąsiadów: czeski i ukraiński (po 1%). 1 Badanie przeprowadzono w dniach 4 7.11.2004 r. na reprezentatywnej losowej próbie mieszkańców Polski powyżej 15 roku życia. Zrealizowano 1005 wywiadów. Maksymalny błąd statystyczny wynosi +/-3,0% przy wiarygodności oszacowania równej 95%. 2

JAKIE JĘZYKI (POZA OJCZYSTYM) ROZUMIE PAN(I) NA TYLE, BY MÓC CZYTAĆ W TYM JĘZYKU GAZETĘ, SŁUCHAĆ AUDYCJI RADIOWEJ LUB OGLĄDAĆ W TELEWIZJI PROGRAM BEZ NAPISÓW? 50% 45% 45% 40% 35% 30% 28% 25% 22% 20% 15% 14% 10% 5% 2% 1% 1% 1% 2% 4% 0% rosyjski angielski niemiecki francuski włoski czeski ukraiński inny żadnego trudno powiedzieć Odsetki nie sumują się do 100 ponieważ można było wskazać więcej niż jedną odpowiedź. Wśród innych języków obcych, jakie rozumieją Polacy, wymieniano między innymi: słowacki, białoruski, bułgarski, serbski, hiszpański i węgierski, a także łaciński. Ogółem jakikolwiek język obcy potrafi zrozumieć co drugi (51%) Polak. 45% mieszkańców naszego kraju przyznaje, że nie zna żadnego języka obcego na tyle, aby korzystać z przekazów medialnych. 4% badanych nie potrafiło odpowiedzieć na to pytanie. Umiejętność rozumienia języków obcych powiązana jest przede wszystkim z wiekiem i z wykształceniem: im starsi są Polacy lub im gorzej wykształceni, tym częściej deklarują brak znajomości jakiegokolwiek języka: artykułu w gazecie, audycji radiowej czy programu telewizyjnego w obcym języku nie zrozumiałoby 21% nastolatków lub 19% osób z wykształceniem wyższym, ale aż 59% badanych z wykształceniem podstawowym bądź 60% sześćdziesięciolatków i starszych. Znajomości języka obcego sprzyja też zamieszkiwanie w dużym mieście: 53% mieszkańców wsi przyznaje, że nie zrozumiałoby 3

żadnej wiadomości w języku obcym, a wśród mieszkańców największych aglomeracji odsetek ten wynosi 33%. Jeśli chodzi o poszczególne języki: większą od pozostałych znajomość rosyjskiego deklarują czterdziesto- i pięćdziesięciolatkowie (41% i 40%), znajomość angielskiego jest domeną najmłodszych: nastolatków (66%) i dwudziestolatków (46%), natomiast rozumienie niemieckiego częściej jest udziałem nastolatków (30%) i trzydziestolatków (19%). Każdy z najpopularniejszych języków obcych jest relatywnie najczęściej rozumiany przez absolwentów wyższych uczelni (43% deklaruje rozumienie rosyjskiego, 41% - angielskiego, 26% - niemieckiego, a 8% - francuskiego), a także kierowników i specjalistów oraz prywatnych przedsiębiorców (w obu tych grupach znajomość angielskiego i rosyjskiego jest przy tym wyrównana kształtuje się na poziomie dwóch piątych osób). Wśród uczniów i studentów bardzo wysoki jest udział osób rozumiejących angielski (71%), mniej osób zna niemiecki (29%), a rosyjski tylko 14%. Udział osób, które rozumieją angielski i niemiecki zwiększa się z lepszą oceną własnej sytuacji materialnej (chociaż to zapewne znajomość języka wpływa na sytuację materialną): język angielski rozumie 13% osób oceniających swoje warunki finansowe jako złe i 41% oceniających je jako dobre, język niemiecki odpowiednio 9% i 25%. Wśród badanych niezadowolonych ze swej sytuacji materialnej 56% przyznaje, że nie potrafiłoby zrozumieć przekazu medialnego w żadnym języku obcym. 4

* * * Na podstawie powyższych danych można również powiedzieć, że 35% Polaków rozumie jeden język obcy, 13% deklaruje znajomość dwóch języków, a 3% - trzech lub więcej. ROZUMIENIE JĘZYKÓW OBCYCH 49% 35% 3% 13% jeden dwa trzy lub więcej żaden, trudno powiedzieć Społeczno-demograficzne zróżnicowania są tutaj takie same jak prezentowane powyżej: odsetek osób posiadających umiejętność rozumienia jednego lub dwóch języków zwiększa się wraz z lepszym poziomem wykształcenia oraz młodszym wiekiem badanych. 5

JAKIE JĘZYKI (POZA OJCZYSTYM) ROZUMIE PAN(I) NA TYLE, BY MÓC CZYTAĆ W TYM JĘZYKU GAZETĘ, SŁUCHAĆ AUDYCJI RADIOWEJ LUB OGLĄDAĆ W TELEWIZJI PROGRAM BEZ NAPISÓW? ODPOWIEDZI W PROC. czeski angielski francuski niemiecki włoski rosyjski ukraiński inny żaden trudno powiedzieć LICZB OSÓ ÓŁEM 1 22 2 14 1 28 1 2 45 4 1005 EĆ EK AN CYWILNY KSZTAŁCENIE JSCE MIESZKANIA GION TYWNOŚĆ WODOWA UPA OŁECZNO - WODOWA mężczyźni 2 25 2 14 1 27 0 2 44 4 481 kobiety 1 18 3 15 1 29 1 2 45 4 524 15-19 lat 66 2 30 1 18 1 21 99 20-29 lat 0 46 3 13 14 1 37 3 199 30-39 lat 3 19 1 19 2 30 0 3 39 5 158 40-49 lat 1 7 0 10 2 41 1 48 4 185 50-59 lat 2 4 2 5 1 40 1 2 52 4 157 60 lat lub więcej 0 5 4 15 1 25 2 3 60 5 207 kawaler/panna 1 54 3 21 0 20 3 27 3 259 żonaty/zamężna/konkubinat 1 11 1 12 1 31 1 1 51 4 613 rozwiedziny(a)/w separacji 8 8 8 2 36 48 3 38 wdowiec/wdowa 2 5 2 12 2 25 3 5 52 8 90 podstawowe, gimnazjalne 0 19 1 12 1 17 1 1 59 2 254 zasadnicze zawodowe 1 9 1 8 1 27 1 1 54 6 240 średnie i pomaturalne 2 24 2 16 1 31 0 2 38 4 373 licencjat, wyższe 2 41 8 26 1 43 6 19 2 137 wieś 14 1 11 1 23 1 0 53 5 372 miasto do 20 tys. 1 23 5 13 3 30 1 4 39 8 128 miasto 21-100 tys. 3 22 2 19 1 31 1 2 44 1 196 miasto 101-500 tys. 2 28 3 16 1 29 1 1 40 3 184 miasto pow. 500 tys. 1 33 5 17 1 35 1 5 33 4 124 małopolski 1 20 3 13 1 27 4 43 6 162 wschodni 1 29 2 17 2 38 0 2 29 3 116 katowicki 4 25 1 16 1 26 1 48 4 133 dolnośląski 1 20 5 22 1 28 4 2 41 5 106 wielkopolski 1 20 2 13 1 37 2 1 44 3 100 pomorski 0 20 1 14 1 23 1 1 44 4 153 centralny 1 19 2 10 1 25 2 54 3 235 pracuje zawodowo 1 22 3 14 1 30 0 2 41 5 406 nie pracuje zawodowo 1 22 2 14 1 27 1 2 47 3 593 kierownicy i specjaliści 3 43 9 24 1 42 4 15 1 81 prywatni przedsiębiorcy 2 41 2 23 2 37 5 14 3 41 pracownicy administracji i usług 1 24 1 11 1 27 1 46 5 97 robotnicy 1 10 1 12 0 25 1 1 50 9 125 6

MOOCENA TUACJI TERIALNEJ SIĘCZNY CHÓD NETTO OSOBĘ W SPODARSTWIE MOWYM rolnicy 2 7 23 66 4 62 gospodynie domowe 2 3 6 40 2 51 5 46 emeryci i renciści 1 5 1 13 1 30 2 2 57 4 298 uczniowie i studenci 71 2 29 1 14 1 17 1 127 bezrobotni 3 18 5 7 3 27 1 2 54 1 123 dobra 2 41 4 25 0 26 1 2 29 3 136 średnia 1 21 2 14 1 28 1 3 43 4 601 zła 1 13 2 9 1 28 1 0 56 4 268 poniżej 315 PLN 1 13 8 2 33 0 2 51 4 204 316-575 PLN 1 17 2 11 25 1 2 50 6 232 575 PLN i więcej 2 22 3 16 1 31 1 3 42 4 305 JAKIE JĘZYKI (POZA OJCZYSTYM) ROZUMIE PAN(I) NA TYLE, BY MÓC CZYTAĆ W TYM JĘZYKU GAZETĘ, SŁUCHAĆ AUDYCJI RADIOWEJ LUB OGLĄDAĆ W TELEWIZJI PROGRAM BEZ NAPISÓW? żaden, trudno powiedzieć jeden dwa trzy lub więcej LICZBA OSÓB OGÓŁEM 49 35 13 3 1005 PŁEĆ WIEK STAN CYWILNY WYKSZTAŁCENIE MIEJSCE ZAMIESZKANIA REGION mężczyźni 49 35 14 3 481 kobiety 49 36 12 3 524 15-19 lat 21 46 28 5 99 20-29 lat 40 42 16 2 199 30-39 lat 44 39 12 5 158 40-49 lat 52 36 10 2 185 50-59 lat 56 34 9 1 157 60 lat lub więcej 65 22 9 5 207 kawaler/panna 30 43 22 5 259 żonaty/zamężna/konkubinat 55 34 9 2 613 rozwiedziny(a)/w separacji 51 39 9 1 38 wdowiec/wdowa 60 27 9 3 90 podstawowe, gimnazjalne 62 26 9 3 254 zasadnicze zawodowe 60 33 7 0 240 średnie i pomaturalne 43 41 14 3 373 licencjat, wyższe 21 44 26 9 137 wieś 58 35 6 1 372 miasto do 20 tys. 47 35 12 7 128 miasto 21-100 tys. 45 33 19 3 196 miasto 101-500 tys. 43 38 15 4 184 miasto pow. 500 tys. 37 37 21 5 124 małopolski 50 37 9 4 162 wschodni 32 47 19 2 116 katowicki 51 28 17 3 133 dolnośląski 47 32 15 6 106 wielkopolski 47 37 11 5 100 7

AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA GRUPA SPOŁECZNO - ZAWODOWA SAMOOCENA SYTUACJI MATERIALNEJ MIESIĘCZNY DOCHÓD NETTO NA OSOBĘ W GOSPODARSTWIE DOMOWYM pomorski 48 44 7 1 153 centralny 57 29 13 2 235 pracuje zawodowo 46 39 12 3 406 nie pracuje zawodowo 50 33 14 3 593 kierownicy i specjaliści 16 52 25 6 81 prywatni przedsiębiorcy 17 60 15 7 41 pracownicy administracji i usług 52 33 13 2 97 robotnicy 59 32 7 2 125 rolnicy 70 28 2 62 gospodynie domowe 56 38 3 3 46 emeryci i renciści 62 26 10 3 298 uczniowie i studenci 17 53 26 5 127 bezrobotni 55 29 13 3 123 dobra 32 39 25 4 136 średnia 48 37 12 3 601 zła 59 29 8 3 268 poniżej 315 PLN 54 37 5 3 204 316-575 PLN 56 32 11 2 232 575 PLN i więcej 45 36 14 4 305 8