Podsumowanie pracy bezpłatnej infolinii Rzecznika Praw Dziecka podczas Kampanii Społecznej: Kochaj. Nie krzywdź. PomóŜ ZałoŜeniem kampanii była przemoc wobec dzieci do 3 roku Ŝycia. Kampania miała charakter ogólnopolski. W okresie od dnia 1 lipca do 17 sierpnia 2007 r. w Biurze Rzecznika Praw Dziecka udostępniono bezpłatną infolinię: 0 800 150 150 (czynną od poniedziałku do piątku w godzinach od 8.00 do 20.00). Obsługę infolinii zapewniało 8 osób, w tym prawnicy, psycholodzy i pedagodzy. Część z tych osób została dodatkowo przeszkolona w Fundacji MEDERI przed uruchomieniem infolinii; 3 osoby miały juŝ doświadczenie w związku z pracą przy telefonie interwencyjnym RPD; 2 osoby miały juŝ doświadczenie w pracy w NIEBIESKIEJ LINII. Analiza statystyczna ankiet, wypełnianych przez osoby obsługujące infolinię 1. Przeprowadzono 76 ankiet, w tym 9 dotyczyło tej samej sprawy, tzn. dzwoniący kontaktował się ponownie, w celu otrzymania dodatkowych informacji. 76-9=67 ankiet, w tym: 2. 7 ankiet dotyczyło osób dorosłych, stąd zostały pominięte w analizie statystycznej, gdyŝ nie uwzględniały załoŝeń kampanii oraz wykraczały poza działalność Rzecznika Praw Dziecka 3. 11 ankiet dotyczyło dzieci (w róŝnym wieku), ale nie była to problematyka związana ze zjawiskiem przemocy (brak przesłanek z załoŝenia kampanii). Problemy dotyczyły m.in.: choroby dziecka, uzaleŝnienia od narkotyków, alimentów, udzielenia informacji nt. kampanii, rodzin zastępczych, egzekucji kontaktów rodzica z dzieckiem. 4. 30 ankiet dotyczyło problematyki przemocy wobec dzieci powyŝej 3 roku Ŝycia. 5. 19 ankiet dotyczyło problematyki przemocy wobec dzieci do 3 lat, czyli ankiety, które uwzględniły załoŝenie kampanii (co do problemu i wieku dziecka). 6. Do analizy statystycznej będą brane pod uwagę ankiety z punktu nr 4 i 5. Sporządziła: Magdalena Pater Zespół Badań i Analiz Biuro Rzecznika Praw Dziecka 1
I. Przemoc wobec dzieci do 3 roku Ŝycia. II. Przemoc wobec dzieci powyŝej 3 roku Ŝycia. III. Ogólna analiza przemocy wobec dzieci od 0 do 18 roku Ŝycia IV. Podsumowanie i wnioski. I. Przemoc wobec dzieci do 3 roku Ŝycia (n=19) Tabela 1. Osoba zgłaszająca przemoc wobec dziecka. Dzwoniący Liczba % Rodzic 7 36,8 Os. spokrewniona 5 26,3 Sąsiad, znajomy 6 31,6 Osoba z urzędu * 0 0 Ofiara 0 0 Brak danych, inny 1 5,3 *za osobę z urzędu uznano pracownika np. ośrodka pomocy społecznej, słuŝby medycznej itp. Co trzecia dzwoniąca osoba zgłaszająca problem to rodzic dziecka (36,8%) lub osoba z sąsiedztwa, znajomy dziecka (31,6%). 26,3% dzwoniących to osoby spokrewnione z dzieckiem (głównie dziadkowie). Tabela 2. Rodzaje zgłaszanej przemocy wobec dziecka. Rodzaje przemocy Liczba % Fizyczna 8 24,2 Seksualna 2 6,1 Psychiczna 12 36,4 Zaniedbanie 11 33,3 Zespół Munchhausena 0 0 Razem 33 -* * nie sumuje się do 100%, poniewaŝ w większości ankiet problem dotyczył kilku typów przemocy. Najczęściej problem dotyczył przemocy psychicznej (36,3%) i zaniedbania dziecka (33,3%). 24,2 % dotyczyło przemocy fizycznej. Najrzadziej zgłaszano przemoc seksualną wobec dziecka (6,1%). Sporządziła: Magdalena Pater Zespół Badań i Analiz Biuro Rzecznika Praw Dziecka 2
Tabela 3. Wiek dziecka. Wiek Liczba % Noworodek 0 0 Niemowlę 2 10,5 Od 1 do 3 lat 17 89,5 89,5% zgłaszanych przypadków dotyczyło przemocy wobec dzieci w wieku od 1 roku Ŝycia do 3 lat (tzw. wiek poniemowlęcy). W dwóch przypadkach problem dotyczył dzieci w wieku niemowlęcym. Tabela 4. Miejsce zamieszkania dzwoniącego. Miejscowość Liczba % Wieś 2 10,5 Miasto do 50 tys. 5 26,3 Miasto do 100 tys. 2 10,5 Miasto ponad 100 tys. 10 52,6 Co druga osoba dzwoniąca pochodziła z miasta powyŝej 100 tys. mieszkańców (52,6%). Natomiast co czwarty dzwoniący pochodził z miejscowości do 50 tys. mieszkańców (26,3%). Z miasta do 100 tys. mieszkańców i ze wsi zadzwoniły po dwie osoby. Tabela 5. Płeć osoby dzwoniącej. Płeć Liczba % Kobieta 10 52,6 MęŜczyzna 9 47,4 52,6% dzwoniących stanowiły kobiety, a 47,4% to męŝczyźni. Sporządziła: Magdalena Pater Zespół Badań i Analiz Biuro Rzecznika Praw Dziecka 3
II. Przemoc wobec dzieci powyŝej 3 roku Ŝycia (n=30) Tabela 6. Osoba zgłaszająca przemoc wobec dziecka powyŝej 3 roku Ŝycia. Dzwoniący Liczba % Rodzic 5 16,7 Os. spokrewniona 7 23,3 Sąsiad, znajomy 7 23,3 Osoba z urzędu 2 6,7 Ofiara 9 30,0 Brak danych, inny 0 0 Razem 30 100 Najczęściej problem zgłaszały dzieci, będące ofiarami przemocy (30%). Osoby spokrewnione z dzieckiem (przede wszystkim byli to dziadkowie) oraz osoby z sąsiedztwa i znajomi dziecka stanowi po 23,3% dzwoniących. 16,7% to rodzice. Najrzadziej problem zgłaszały tzw. osoby z urzędu (6,7%). Tabela 7. Rodzaje zgłaszanej przemocy wobec dziecka. Rodzaje przemocy Liczba % Fizyczna 6 14,6 Seksualna 3 7,3 Psychiczna 17 41,5 Zaniedbanie 12 29,3 Zespół Munchhausena 0 0 Brak danych 3 7,3 Razem 41 * * nie sumuje się do 100%, poniewaŝ w większości ankiet problem dotyczył kilku typów przemocy. Najczęściej problem dotyczył przemocy psychicznej (41,5%) oraz zaniedbania dziecka (29,3%). Przemoc fizyczna stanowiła 14,6% zgłoszeń, a seksualna 7,3%. Sporządziła: Magdalena Pater Zespół Badań i Analiz Biuro Rzecznika Praw Dziecka 4
Tabela 8. Miejsce zamieszkania osoby dzwoniącej. Miejscowość Liczba % Wieś 5 16,7 Miasto do 50 tys. 7 23,3 Miasto do 100 tys. 5 16,7 Miasto ponad 100 tys. 10 33,3 Brak danych 3 10,0 Razem 30 100 Co trzeci dzwoniący pochodził z miasta powyŝej 100 tys. mieszkańców (33,3%). A co czwarty (23,3 %) - z miejscowości do 50 tys. mieszkańców. Dzwoniący ze wsi i z miast do 100 tys. mieszkańców stanowili po 16,7%. Tabela 9. Płeć osoby dzwoniącej. Płeć Liczba % Kobieta 11 36,7 MęŜczyzna 19 63,3 Razem 30 100 63,3% dzwoniących stanowili męŝczyźni, a 36,7% - kobiety. III. Ogólna analiza przemocy wobec dzieci od 0 do 18 roku Ŝycia (n=49) Tabela 10. Osoba zgłaszająca przemoc wobec dziecka. Dzwoniący Liczba % Rodzic 12 24,5 Os. spokrewniona 12 24,5 Sąsiad, znajomy 13 26,5 Osoba z urzędu 2 4,1 Ofiara 9 18,4 Brak danych, inny 1 2,0 Razem 49 100 Co czwarta osoba dzwoniąca to rodzic dziecka (24,5%) lub krewny (24,5%) lub sąsiad (znajomy) (26,5%). 18,4% problemów zgłaszały dzieci, będące ofiarami przemocy. 4,1% stanowiły tzw. osoby z urzędu. Sporządziła: Magdalena Pater Zespół Badań i Analiz Biuro Rzecznika Praw Dziecka 5
Tabela 11. Rodzaje zgłaszanej przemocy wobec dziecka. Rodzaje przemocy Liczba % Fizyczna 14 18,9 Seksualna 5 6,8 Psychiczna 29 39,2 Zaniedbanie 23 31,1 Zespół Munchhausena 0 0 Brak danych 3 4,1 Razem 74 -* * nie sumuje się do 100%, poniewaŝ w większości ankiet problem dotyczył kilku typów przemocy. Najczęściej problemy dotyczyły przemocy psychicznej (39,2%) i zaniedbania dziecka (31,1%). Przemoc fizyczna stanowiła 18,9%, a seksualna 6,8%. Tabela 12. Miejsce zamieszkania osoby dzwoniącej. Miejscowość Liczba % Wieś 7 14,3 Miasto do 50 tys. 12 24,5 Miasto do 100 tys. 7 14,3 Miasto ponad 100 tys. 20 40,8 Brak danych 3 6,1 Razem 49 100 40,8% dzwoniących pochodziło z miasta powyŝej 100 tys. mieszkańców, co czwarta osoba dzwoniła z miejscowości do 50 tys. mieszkańców. Po 14,3% stanowiły osoby dzwoniące ze wsi oraz z miast do 100 tys. mieszkańców. Tabela 13. Płeć osoby dzwoniącej. Płeć Liczba % Kobieta 21 42,9 MęŜczyzna 28 57,1 Razem 49 100 57,1% dzwoniących stanowili męŝczyźni, a 42,9% - kobiety. Sporządziła: Magdalena Pater Zespół Badań i Analiz Biuro Rzecznika Praw Dziecka 6
IV. Podsumowanie i wnioski 1. Liczba odebranych zgłoszeń o przemocy wobec dzieci do 3 roku Ŝycia wynosiła 19, wobec dzieci starszych 30. Kampania społeczna była skierowana na problem przemocy wobec dzieci od 0 do 3 lat. JednakŜe z analizy ankiet wynika, Ŝe zgłaszano przypadki przemocy wobec dzieci w róŝnym wieku. 2. Z ogólnej analizy ankiet wynika, Ŝe najczęściej dzwoniącą osobą była osoba z sąsiedztwa dziecka, jej znajomy (26,5%). To moŝe wskazywać na to, iŝ działania takie jak kampania społeczna, jej medialny charakter sprzyjają przerywaniu milczenia wobec krzywdzenia obcego dziecka. Warto podkreślić, Ŝe w przypadku przemocy wobec dzieci starszych, co trzecią dzwoniącą osobę stanowiło dziecko ofiara przemocy. 3. Wyniki ankiet wskazują na to, iŝ w większości zgłoszeń problem dotyczył więcej niŝ jednego rodzaju przemocy wobec dziecka. Najczęściej stosowana była wobec dzieci, młodszych, jak i starszych przemoc psychiczna i zaniedbanie. 4. Ok. 40% dzwoniących pochodziło z miast powyŝej 100 tys. mieszkańców. MoŜna to tłumaczyć akcją bilbordową reklamującą kampanię, która była przeprowadzona w największych miastach Polski. 5. Nieco częściej na infolinię kampanii społecznej dzwonili męŝczyźni (57,1%) niŝ kobiety (42,9%). To nie potwierdza stereotypu, według którego kobiety wraŝliwsze na krzywdę dziecka, częściej powinny na nią reagować. Sporządziła: Magdalena Pater Zespół Badań i Analiz Biuro Rzecznika Praw Dziecka 7