Raport podsumowujący działalność Ogólnopolskiego Pogotowia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie Niebieska Linia w październiku 2013 roku

Transkrypt

1 Raport podsumowujący działalność Ogólnopolskiego Pogotowia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie Niebieska Linia w październiku 2013 roku Działalność Ogólnopolskiego Pogotowia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie Niebieska Linia obejmuje udzielanie informacji, porad prawnych oraz wsparcia emocjonalnego wszystkim dotkniętym problemem przemocy, osobom krzywdzonym i krzywdzącym, a także świadkom i tym, którzy pragną podzielić się swoimi wątpliwościami lub doświadczeniem z tego zakresu. Nasi konsultanci są codziennie do dyspozycji pod numerem infolinii Prowadzą również Poradnię ową, której zadaniem jest odpowiadanie na zapytania przedstawiane w formie listownej. Ponadto, w razie potrzeby specjaliści Pogotowia podejmują interwencje mające zapewnić- poprzez współpracę z odpowiednimi służbami i instytucjami- ochronę osób doznających przemocy. Poniższy raport przedstawia dane statystyczne podsumowujące działalność Pogotowia Niebieska Linia w październiku 2013 roku. W kolejnych podrozdziałach opisana została kolejno aktywność w obrębie trzech różnych obszarach działalności Pogotowia: pracy infolinii telefonicznej, pracy Poradni E- mailowej, prowadzonych interwencji. Wszystkie przedstawione dane liczbowe dotyczą tylko analizowanego okresu. Interpretując je należy mieć na uwadze, że odzwierciedlają one to, co opisywali nasi rozmówcy. Ogólnopolski Telefon dla Ofiar Przemocy w Rodzinie Niebieska Linia W październiku 2013 roku dyżurujący w Pogotowiu Niebieska Linia przeprowadzili 1226 rozmów, większość z nich (1125) za pośrednictwem infolinii Znalazły się jednak również osoby (76 telefonów) zainteresowane kontaktem z prawnikiem (oczekującym w poniedziałkowe i wtorkowe wieczory pod numerem ) oraz przedstawiciele służb (25 telefonów) zgłaszający się na dyżury przeznaczone specjalnie dla nich (numer telefonu ). Zazwyczaj (67% rozmów) był to pierwszy kontakt dzwoniącego z naszą infolinią. Wśród telefonujących zdecydowaną większość stanowiły kobiety (79%), jednak również mężczyźni nierzadko korzystali z możliwości uzyskania porady czy wsparcia. Numer infolinii wybierali głównie dorośli. W analizowanym okresie odebrano jedynie 21 połączeń od dzieci lub niepełnoletniej młodzieży. Dzwoniący szukali kontaktu głównie na początku tygodniamiędzy poniedziałkiem a środą (59%). Ze względu między innymi na ograniczony czas pracy konsultantów w niedziele, to właśnie tego dnia przeprowadzono najmniej rozmów. Pogotowie Niebieska Linia ma charakter ogólnopolski. W październiku 2013 roku na infolinię dzwoniono ze wszystkich regionów naszego kraju. Na tle innych województw, pod względem liczby telefonów zdecydowanie wyróżnia się Mazowsze (23%) i Małopolska (13%). Udział pozostałych obszarów Polski nie przekraczał 7%. Połączenia wykonywano głównie z małych i dużych miast, jednak niemały udział stanowili również mieszkańcy wsi.

2 Miejsce zamieszkania dzwoniących 30% 34% 12% 11% 13% Warszawa Duże miasto Małe miasto Wieś Brak danych W zależności od zapotrzebowania osoby dzwoniącej specjaliści infolinii mogą udzielać informacji w zakresie swoich kompetencji, służyć wsparciem lub przekazywać wiedzę z zakresu profilaktyki przemocy. Warto również pamiętać o regularnych dyżurach prawników, po których poradę można się zgłosić. Jak wskazują statystyki w październiku br. blisko połowa rozmów miała charakter informacyjny, niewiele mniej zaś służyło przede wszystkim wsparciu emocjonalnemu. Niemały odsetek dzwoniących zainteresowany był otrzymaniem porady prawnej. Nie odnotowano istotnych rozbieżności między kobietami a mężczyznami pod względem charakteru rozmowy. Charakter udzielanej pomocy Informacja 40% 44% Porada prawna 1% 15% Profilaktyka przemocy Wsparcie

3 Charakter udzielanej pomocy Mężczyźni Kobiety 44% 44% 42% 40% 13% 15% 0% 1% Informacja Profilaktyka przemocy Wsparcie Porada prawna Przemoc była głównym tematem w połowie przeprowadzonych konsultacji (50%), a w sumie 64% dzwoniących poruszało w którymś momencie aspekty z nią związane. Kobiety dotykały tego zagadnienia nieco częściej (65%) niż mężczyźni (57%). Oprócz kwestii przemocy treść rozmów stanowiły m. in. problemy rodzinne (31% rozmów z kobietami i 35% z mężczyznami) oraz uzależnienie od alkoholu (14% rozmów z kobietami i 8% z mężczyznami). Nierzadka była sytuacja, w której przeplatały się dwa powiązane ze sobą tematy. Tematy poruszane w rozmowach Inny temat rozmowy 27% Choroba psychiczna 6% Informacja o prowadzonych działaniach 9% Uzależnienia od narkotyków 1% Uzależnienia inne 0% Uzależnienia od alkoholu 13% Problemy wychowawcze 1% Problemy rodzinne 32% Przemoc 64%

4 Konsultanci służą pomocą oraz radą osobom doznającym i stosującym przemoc, świadkom i wszystkim tym, którzy mają pytania lub wątpliwości dotyczące tego zjawiska. Chociaż najwięcej rozmów dyżurujący przeprowadzili z doświadczającymi przemocy, to jednak odebrali również aż 287 połączeń od świadków. Wśród nich do naszych specjalistów zgłaszali się członkowie rodzin (60%), ale także znajomi (14%), sąsiedzi (12%) oraz przedstawiciele różnych instytucji (np. szkoły) (8%). Natomiast telefony od osób krzywdzących w dalszym ciągu zdarzają się sporadycznie. W październiku tego roku odnotowano ich tylko 8. Rozmówcy oznaczeni na wykresie jako inni to w większości osoby, które w ogóle nie poruszały tematu przemocy. Kobiety częściej opisywały się jako osoby krzywdzone, a mężczyźni- jako świadkowie. Osoba dzwoniąca Inne 37% Osoba doznająca przemocy 38% Świadek 24% Osoba stosująca przemoc 1% Osoba dzwoniąca Mężczyźni Kobiety 32% 40% 27% 23% 40% 37% 2% 0% Osoba doznająca przemocy Osoba stosująca przemoc Świadek Inne Jak zostało wspomniane powyżej, w połowie przeprowadzonych rozmów główny temat stanowiła przemoc (601 telefonów), w ponad połowie przypadków fizyczna. Należy zwrócić jednak uwagę na fakt, że osoby krzywdzące rzadko stosują tylko jeden jej rodzaj.

5 Psychiczna towarzyszy w zasadzie każdej z pozostałych form. Odnotowano również niemały udział przemocy ekonomicznej. Rzadko natomiast opisywano przemoc seksualną i zaniedbanie. Kobiety nieco częściej (87%) niż mężczyźni (76%) zgłaszały przemoc psychiczną. Rodzaj zgłaszanej przemocy zaniedbanie 4% ekonomiczna 11% seksualna 7% psychiczna 85% fizyczna 53% Na podstawie danych zebranych w październiku br. można stwierdzić, że w połowie przypadków zgłaszanych w Pogotowiu Niebieska Linia osobą krzywdzącą jest partner. Taką sytuację znacznie częściej opisywały kobiety (57%) niż mężczyźni (41%). Według słów naszych rozmówców stosuje on przede wszystkim przemoc psychiczną (90%) oraz fizyczną (57%). Dzwoniący- tym razem kobiety rzadziej (18%) niż mężczyźni (23%)- zgłaszali również zajścia, w których osobami stosującymi przemoc byli rodzice. Wśród nich relatywnie wielu (w porównaniu do wyników ogólnych, które zostały przedstawione powyżej) krzywdziło przez zaniedbanie (18%). Warto zwrócić także uwagę, że nierzadko telefonujący mianem sprawców określali dzieci (głównie pełnoletnie), które stosunkowo często stosowały przemoc ekonomiczną (21%).

6 Kto stosuje przemoc inne dalsza rodzina dziecko pełnoletnie dziecko niepełnoletnie rodzeństwo rodzic były partner partner 3% 6% 8% 1% 4% 9% 19% 54% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% Zróżnicowany jest czas upływający od momentu doświadczenia po raz pierwszy lub zaobserwowania przemocy do chwili, gdy świadek lub osoba krzywdzona decyduje się na kontakt z Pogotowiem Niebieska Linia. Jak można odczytać z wykresu, w większości sytuacji czas ten możemy liczyć- niestety- w latach. W październiku 2013 roku kontakt z naszymi konsultantami tylko sporadycznie podejmowany był już po pierwszym akcie przemocy. Ponadto, tylko w 1% przypadków konsultant stwierdzał, że wobec osoby stosującej przemoc była prowadzona sprawa sądowa zakończona wydaniem wyroku skazującego. Czas trwania przemocy 12% 5% 6% 47% 4% 26% pierwszorazowa do 2 lat 2-10 lat lat pow. 20 lat Brak danych W 29% zgłaszanych przypadków przemocy towarzyszy nadużywanie alkoholu. Problem ten występuje częściej w rodzinach, gdzie osobą krzywdzącą jest partner (34%) niż w tych, w których przemoc stosuje rodzic (26%) lub pełnoletnie dziecko (15%). Uzależnienie

7 to towarzyszy w równej mierze wszystkim formom przemocy; najczęściej pojawia się wśród rodzin zamieszkujących wieś. Należy również zwrócić uwagę na fakt, że rzadko zdarza się, aby w domu oprócz osoby doświadczającej przemocy nikt nie mieszkał (7%). W zdecydowanej większości przypadków pozostali członkowie rodziny są świadkami. W połowie rodzin (54%) dotkniętych problemem przemocy jej obserwatorami są niepełnoletnie dzieci. Jak wspomniano na wstępie, w październiku 2013 roku konsultanci odebrali 21 połączeń od osób niepełnoletnich: 14 od dziewcząt, 7 od chłopców. Temat przemocy (głównie psychicznej i fizycznej) pojawił się w 7 rozmowach. Wśród telefonujących z tej grupy wiekowej 3 osób zadeklarowało, że doznaje przemocy, a 4 opisały się jako świadkowie. Poradnia owa Pogotowie Niebieska Linia zachęca również do kontaktu drogą elektroniczną. Na adres Poradni owej można wysyłać wiadomości we wszystkich sprawach związanych z problematyką przemocy w rodzinie. Nasi konsultanci na bieżącą odpowiadają na listy osób, które z różnych przyczyn wolą napisać niż zadzwonić na infolinię. W październiku 2013 roku specjaliści odpisali na 79 maili nadesłanych przede wszystkim przez kobiety (75%). Podobnie jak w przypadku infolinii również z Poradnią E- mailową kontaktowali się głównie dorośli. Autorami tylko 10 wiadomości były dzieci. Pierwszy wysłany list często stawał się początkiem dłuższej wymiany. 54% odbieranych przez konsultantów wiadomości pochodziła od osób, które pisały do nas po raz kolejny. Tematyka i otrzymywanych w Poradni koncentrowała się przede wszystkim wokół zjawiska przemocy. Tylko nieliczne z listów nadesłanych w październiku 2013 dotyczyły innych zagadnień. 8 wiadomości zawierało podziękowania za udzieloną pomoc lub informację.

8 Temat wiadomości 10% 5% Przemoc Przemoc+alkohol 1% 1% 7% 9% 67% Problemy rodzinne Problemy emocjonalne, psychiczne Prawny Podziękowanie Inne Najwięcej wiadomości nadesłały osoby doznające przemocy. Przeszło co trzeci pochodził od świadka. W tym miesiącu otrzymaliśmy 3 listy od osób stosujących przemoc. Osoba pisząca 5% osoba doznająca przemocy 37% 54% osoba stosująca przemoc świadek inne 4% Prowadzone interwencje W październiku 2013 roku specjaliści Pogotowia Niebieska Linia rozpoczęli 37 nowych interwencji mających na celu udzielenie pomocy osobom doświadczającym przemocy (lub tym, co do których istnieje przypuszczenie, że jej doznają) poprzez kontakt z odpowiednimi placówkami na terenie zamieszkania pokrzywdzonego. W zależności od konkretnej sytuacji Pogotowie Niebieska Linia stosuje zindywidualizowane procedury. Jak wynika z analizy zebranych danych w październiku 2013

9 roku specjaliści Pogotowia Niebieska Linia w większości przypadków powiadamiali służby o zaistniałej sytuacji (25 interwencji). Celem 9 interwencji było doprowadzenie do aktywniejszej postawy przedstawicieli miejscowych instytucji, a po jednej- złożenie zawiadomienia o popełnionym przestępstwie oraz udzielenie pomocy w sytuacji zagrożenia życia. Konsultant każdorazowo podejmuje również decyzję odnośnie tego, z którymi służbami powinien się skontaktować w ramach danej interwencji. Jak wynika z wykresu, w październiku 2013 roku w dużej liczbie przypadków powiadomiony został ośrodek pomocy społecznej oraz policja. Znaczna część interwencji wymagała nawiązania współpracy z sądem rejonowym. Sześciokrotnie o podjęcie działań był też proszony zespół interdyscyplinarny pracujący w miejscu zamieszkania osoby pokrzywdzonej. W zależności od sytuacji kontakt może być nawiązany z kilkoma instytucjami lub wielokrotnie z tą samą. Ośrodek Pomocy Społecznej Liczba kontaktów z poszczególnymi służbami Sąd Rejonowy Wydział Rodzinny i Nieletnich Policja Inne PCPR Zespół Interdyscyplinarny Potrzebę rozpoczęcia interwencji można zgłaszać telefonicznie, mailowo lub listownie. Większość naszych klientów (89%) w październiku br. preferowało tę pierwszą formę kontaktu. Interwencje były podejmowane z inicjatywy osoby kontaktującej się z Pogotowiem Niebieska Linia (57%) lub po wspólnym rozważeniu tej możliwości z konsultantem (38%). W uzasadnionych przypadkach (np. gdy zagrożone jest czyjeś życie) interwencja jest również rozpoczynana w wyniku samodzielnie podjętej decyzji dyżurującego. W analizowanym okresie taka sytuacja miała miejsce dwukrotnie (5%). Interwencja może zostać podjęta w wyniku zgłoszenia się osoby doznającej przemocy, jednak dużą rolę odgrywają również świadkowie. W październiku 2013 roku większość interwencji była możliwych właśnie dzięki informacjom uzyskanym od członków rodziny, sąsiadów, znajomych. Zachęcamy do kontaktu osoby, które w swoim otoczeniu obserwują niepokojące sygnały.

10 Osoba zgłaszająca przemoc 27% 22% Osoba doznająca przemocy Świadek 51% Inne W październiku br. Pogotowie Niebieska Linia podejmowało działania w sprawie pokrzywdzonych z terenu całego kraju. Interwencje dotyczyły zazwyczaj więcej niż jednego rodzaju przemocy; psychicznej towarzyszyła najczęściej fizyczna, ekonomiczna lub zaniedbanie. Rodzaje przemocy Zaniedbanie 22% Ekonomiczna 27% Seksualna 11% Psychiczna 84% Fizyczna 65% W rozpatrywanych sprawach osobami doświadczającymi przemocy były przeważnie dorosłe kobiety oraz dzieci (zarówno chłopcy, jak i dziewczęta). W części sytuacji mieliśmy do czynienia z więcej niż jedną osobą pokrzywdzoną.

11 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% Kim jest pokrzywdzony 35% 30% 30% 24% 3% 3% dziecko osoba dorosła osoba starsza kobieta mężczyzna Pogotowie Niebieska Linia podejmuje interwencje szczególnie w przypadkach, w których osoba doznająca przemocy ma ograniczone możliwości samodzielnego poradzenia sobie w trudnej sytuacji z uwagi np. na niepełnosprawność lub zamieszkanie w miejscu izolowanym, gdzie trudno o naturalną sieć wsparcia. Wykres przedstawia odnotowaną w październiku br. częstotliwość występowania różnych czynników zagrożenia wśród osób, w interesie których prowadzona była interwencja. Jak łatwo zauważyć, podstawową okolicznością, która sprawiała, że potrzebna okazywała się pomoc z zewnątrz jest powtarzalność przemocy. W wielu sytuacjach interwencja była konieczna również ze względu na wiek lub niepełnosprawność osoby krzywdzonej. Zarówno osoby starsze, jak i dzieci nie są na tyle samodzielne, aby własnymi siłami uporać się z problemem. Niepokojącym sygnałem skłaniającym do podjęcia działań były też groźby wysuwane przez osobę stosującą przemoc i nadużywanie przez nią alkoholu. Analizując dane zebrane w październiku 2013 roku można stwierdzić, że niekiedy zdarza się współwystępowanie dwóch lub więcej czynników zagrożenia. Czynniki zagrożenia 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 78% 65% 30% 16% 46% 8% 27% 3% 3% Wiek Niepełnosprawność osoby doznającej przemocy Alkohol Groźby Dostęp do broni Powtarzalność Izolacja - odludzie Stan zagrożenia życia Inne uzależnienia Opracowała: Olga Talaga