Raport podsumowujący działalnos c Ogo lnopolskiego Pogotowia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie Niebieska Linia w listopadzie 2013 roku

Transkrypt

1 Raport podsumowujący działalnos c Ogo lnopolskiego Pogotowia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie Niebieska Linia w listopadzie 2013 roku Działalność Ogólnopolskiego Pogotowia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie Niebieska Linia obejmuje udzielanie informacji, porad prawnych oraz wsparcia emocjonalnego wszystkim dotkniętym problemem przemocy, osobom krzywdzonym i krzywdzącym, a także świadkom i tym, którzy pragną podzielić się swoimi wątpliwościami lub doświadczeniem z tego zakresu. Nasi konsultanci są codziennie do dyspozycji pod numerem infolinii Prowadzą również Poradnię ową, której zadaniem jest odpowiadanie na zapytania przedstawiane w formie listownej. Ponadto, w razie potrzeby specjaliści Pogotowia podejmują interwencje mające zapewnić- poprzez współpracę z odpowiednimi służbami i instytucjami- ochronę osób doznających przemocy. Poniższy raport przedstawia dane statystyczne podsumowujące działalność Pogotowia Niebieska Linia w listopadzie 2013 roku. W kolejnych podrozdziałach opisana została kolejno aktywność w obrębie trzech różnych obszarach działalności Pogotowia: pracy infolinii telefonicznej, pracy Poradni E- mailowej, prowadzonych interwencji. Wszystkie przedstawione dane liczbowe dotyczą tylko analizowanego okresu. Interpretując je należy mieć na uwadze, że odzwierciedlają one to, co opisywali nasi rozmówcy. Ogólnopolski Telefon dla Ofiar Przemocy w Rodzinie Niebieska Linia W listopadzie 2013 roku dyżurujący w Pogotowiu Niebieska Linia przeprowadzili 1110 rozmów, większość z nich (1023) za pośrednictwem infolinii Znalazły się jednak również osoby (66 telefonów) zainteresowane kontaktem z prawnikiem (oczekującym w poniedziałkowe i wtorkowe wieczory pod numerem ) oraz przedstawiciele służb (21 telefonów) zgłaszający się na dyżury przeznaczone specjalnie dla nich (numer telefonu ). Zazwyczaj (70% rozmów) był to pierwszy kontakt dzwoniącego z naszą infolinią. Wśród telefonujących zdecydowaną większość stanowiły kobiety (82%), jednak również mężczyźni nierzadko korzystali z możliwości uzyskania porady czy wsparcia. Numer infolinii wybierali głównie dorośli. W analizowanym okresie odebrano jedynie 24 połączenia od dzieci lub niepełnoletniej młodzieży. Dzwoniący szukali kontaktu głównie na początku tygodnia- między poniedziałkiem a środą (56%). Ze względu między innymi na ograniczony czas pracy konsultantów w niedziele, to właśnie tego dnia przeprowadzono najmniej rozmów. Pogotowie Niebieska Linia ma charakter ogólnopolski. W listopadzie 2013 roku na infolinię dzwoniono ze wszystkich regionów naszego kraju. Na tle innych województw, pod względem liczby telefonów zdecydowanie wyróżnia się Mazowsze (21%). Udział pozostałych obszarów Polski nie przekraczał 10%. Połączenia wykonywano głównie z małych i dużych miast, jednak niemały udział stanowili również mieszkańcy wsi.

2 Miejsce zamieszkania dzwoniących 38% 26% 11% 12% 14% Warszawa Duże miasto Małe miasto Wieś Brak danych W zależności od zapotrzebowania osoby dzwoniącej specjaliści infolinii mogą udzielać informacji w zakresie swoich kompetencji, służyć wsparciem lub przekazywać wiedzę z zakresu profilaktyki przemocy. Warto również pamiętać o regularnych dyżurach prawników, po których poradę można się zgłosić. Jak wskazują statystyki w listopadzie br. blisko połowa rozmów miała charakter informacyjny, niewiele mniej zaś służyło przede wszystkim wsparciu emocjonalnemu. Niemały odsetek dzwoniących zainteresowany był otrzymaniem porady prawnej. Odnotowano niewielkie rozbieżności między kobietami a mężczyznami pod względem charakteru rozmowy. Charakter udzielanej pomocy Informacja 38% 48% Porada prawna 14% Wsparcie

3 Charakter udzielanej pomocy Mężczyźni Kobiety 51% 47% 35% 38% 14% 14% 1% 1% Informacja Profilaktyka przemocy Wsparcie Porada prawna Przemoc była głównym tematem w połowie przeprowadzonych konsultacji (48%), a w sumie 64% dzwoniących poruszało w którymś momencie aspekty z nią związane. Kobiety dotykały tego zagadnienia nieco częściej (64%) niż mężczyźni (57%). Oprócz kwestii przemocy treść rozmów stanowiły m. in. problemy rodzinne (34% rozmów z kobietami i 39% z mężczyznami) oraz uzależnienie od alkoholu (14% rozmów z kobietami i 9% z mężczyznami). Nierzadka była sytuacja, w której przeplatały się dwa powiązane ze sobą tematy. Tematy poruszane w rozmowach Inny temat rozmowy 25% Choroba psychiczna 8% Informacja o prowadzonych działaniach 10% Uzależnienia od narkotyków 1% Uzależnienia inne 1% Uzależnienia od alkoholu 13% Problemy wychowawcze 2% Problemy rodzinne 35% Przemoc 64% Konsultanci służą pomocą oraz radą osobom doznającym i stosującym przemoc, świadkom i wszystkim tym, którzy mają pytania lub wątpliwości dotyczące tego zjawiska. Chociaż najwięcej rozmów dyżurujący przeprowadzili z doświadczającymi przemocy, to jednak odebrali również aż 253 połączenia od świadków. Wśród nich do naszych specjalistów zgłaszali się członkowie rodzin (57%), ale także znajomi (12%), sąsiedzi (13%) oraz przedstawiciele różnych instytucji (np. szkoły) (8%). Natomiast telefony od osób krzywdzących w dalszym ciągu zdarzają się sporadycznie. W listopadzie tego roku

4 odnotowano ich tylko 5. Rozmówcy oznaczeni na wykresie jako inni to w większości osoby, które w ogóle nie poruszały tematu przemocy. Kobiety częściej opisywały się jako osoby krzywdzone, a mężczyźni- jako świadkowie. Osoba dzwoniąca Inne 37% Osoba doznająca przemocy 39,50% Świadek 23% Osoba stosująca przemoc 0,50% Osoba dzwoniąca Mężczyźni Kobiety 42% 41% 36% 28% 29% 22% 2% 0% Osoba doznająca przemocy Osoba stosująca przemoc Świadek Inne Jak zostało wspomniane powyżej, w połowie przeprowadzonych rozmów główny temat stanowiła przemoc (520 telefonów), w ponad połowie przypadków fizyczna. Należy zwrócić jednak uwagę na fakt, że osoby krzywdzące rzadko stosują tylko jeden jej rodzaj. Psychiczna towarzyszy w zasadzie każdej z pozostałych form. Odnotowano również niemały udział przemocy ekonomicznej. Rzadko natomiast opisywano przemoc seksualną i zaniedbanie. Kobiety nieco częściej (81%) niż mężczyźni (75%) zgłaszały przemoc psychiczną oraz ekonomiczną (14% kobiet do 10% mężczyzn), a co ostatni- seksualną (7% mężczyzn i 4% kobiet poruszających temat przemocy).

5 Rodzaj zgłaszanej przemocy zaniedbanie 4% ekonomiczna 14% seksualna 5% psychiczna 80% fizyczna 51% Na podstawie danych zebranych w listopadzie br. można stwierdzić, że w połowie przypadków zgłaszanych w Pogotowiu Niebieska Linia osobą krzywdzącą jest partner. Taką sytuację znacznie częściej opisywały kobiety (52%) niż mężczyźni (43%). Według słów naszych rozmówców stosuje on przede wszystkim przemoc psychiczną (88%) oraz fizyczną (61%). Dzwoniący- tym razem kobiety rzadziej (19%) niż mężczyźni (28%)- zgłaszali również zajścia, w których osobami stosującymi przemoc byli rodzice. Wśród nich relatywnie wielu (w porównaniu do wyników ogólnych, które zostały przedstawione powyżej) krzywdziło przez zaniedbanie (17%). Warto zwrócić także uwagę, że nierzadko telefonujący mianem sprawców określali dzieci (głównie pełnoletnie), które stosunkowo często stosowały przemoc ekonomiczną (23%). Kto stosuje przemoc inne dalsza rodzina dziecko pełnoletnie dziecko niepełnoletnie rodzeństwo rodzic były partner partner 1% 4% 2% 3% 12% 10% 20% 50% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%

6 Zróżnicowany jest czas upływający od momentu doświadczenia po raz pierwszy lub zaobserwowania przemocy do chwili, gdy świadek lub osoba krzywdzona decyduje się na kontakt z Pogotowiem Niebieska Linia. Jak można odczytać z wykresu, w większości sytuacji czas ten możemy liczyć- niestety- w latach. W listopadzie 2013 roku kontakt z naszymi konsultantami tylko sporadycznie podejmowany był już po pierwszym akcie przemocy. Ponadto, tylko w 2% przypadków konsultant stwierdzał, że wobec osoby stosującej przemoc była prowadzona sprawa sądowa, w wyniku której przebywa ona obecnie na warunkowym zwolnieniu lub otrzymała warunkowe zawieszenie. Czas trwania przemocy 2% 17% 5% 6% 26% pierwszorazowa do 2 lat 2-10 lat lat pow. 20 lat Brak danych 44% W 29% zgłaszanych przypadków przemocy towarzyszy nadużywanie alkoholu. Problem ten występuje częściej w rodzinach, gdzie osobą krzywdzącą jest partner (35%) lub pełnoletnie dziecko (35%) niż w tych, w których przemoc stosuje rodzic (26%). Uzależnienie to towarzyszy w równej mierze wszystkim formom przemocy; najczęściej pojawia się wśród rodzin zamieszkujących wieś. Należy również zwrócić uwagę na fakt, że rzadko zdarza się, aby w domu oprócz osoby doświadczającej przemocy nikt nie mieszkał (10%). W zdecydowanej większości przypadków pozostali członkowie rodziny są świadkami. W połowie rodzin (53%) dotkniętych problemem przemocy jej obserwatorami są niepełnoletnie dzieci. Jak wspomniano na wstępie, w listopadzie 2013 roku konsultanci odebrali 24 połączenia od osób niepełnoletnich: 16 od dziewcząt, 8 od chłopców. Temat przemocy (głównie psychicznej i fizycznej) pojawił się w 7 rozmowach. Wśród telefonujących z tej grupy wiekowej 5 osób zadeklarowało, że doznaje przemocy, a 2 opisały się jako świadkowie. Poradnia owa Pogotowie Niebieska Linia zachęca również do kontaktu drogą elektroniczną. Na adres Poradni owej można wysyłać wiadomości we wszystkich sprawach związanych z

7 problematyką przemocy w rodzinie. Nasi konsultanci na bieżącą odpowiadają na listy osób, które z różnych przyczyn wolą napisać niż zadzwonić na infolinię. W listopadzie 2013 roku specjaliści odpisali na 90 maili nadesłanych przede wszystkim przez kobiety (81%). Podobnie jak w przypadku infolinii również z Poradnią E- mailową kontaktowali się głównie dorośli. Autorami tylko 13 wiadomości były dzieci. Pierwszy wysłany list często stawał się początkiem dłuższej wymiany. 56% odbieranych przez konsultantów wiadomości pochodziła od osób, które pisały do nas po raz kolejny. Tematyka i otrzymywanych w Poradni koncentrowała się przede wszystkim wokół zjawiska przemocy. Tylko nieliczne z listów nadesłanych w listopadzie 2013 dotyczyły innych zagadnień. 11 wiadomości zawierało podziękowania za udzieloną pomoc lub informację. Temat wiadomości 2% Przemoc 1% 6% 3% 6% 12% 23% 47% Przemoc+alkohol Problemy emocjonalne Problemy rodzinne Nadużywanie alkoholu Prawny Podziękowanie Inne Najwięcej wiadomości nadesłały osoby doznające przemocy. Co trzeci pochodził od świadka. W tym miesiącu otrzymaliśmy 1 list od osoby stosującej przemoc. Osoba pisząca 34% 16% 49% osoba doznająca przemocy osoba stosująca przemoc świadek inne 1%

8 Prowadzone interwencje W listopadzie 2013 roku specjaliści Pogotowia Niebieska Linia rozpoczęli 32 nowe interwencje w sprawach dotyczących przemocy w rodzinie. 30 z nich miało na celu udzielenie pomocy osobom doświadczającym przemocy (lub tym, co do których istnieje przypuszczenie, że jej doznają) poprzez kontakt z odpowiednimi placówkami na terenie zamieszkania pokrzywdzonego. Pozostałe dwie interwencje przeprowadzono w stosunku do osób, które już uprzednio były skazane za przemoc w rodzinie lub groźbę jej użycia, lecz obecnie nadal ją stosują. W takich przypadkach celem interwencji jest doprowadzenie do wykonania warunkowo zawieszonej kary pozbawienia wolności lub odwołania warunkowego zwolnienia. W zależności od konkretnej sytuacji Pogotowie Niebieska Linia stosuje zindywidualizowane procedury. Jak wynika z analizy zebranych danych w listopadzie 2013 roku specjaliści Pogotowia Niebieska Linia w większości przypadków powiadamiali służby o zaistniałej sytuacji (21 interwencji). Celem 11 interwencji było doprowadzenie do aktywniejszej postawy przedstawicieli miejscowych instytucji, a po jednej- ułatwienie znalezienia miejsca w placówce oraz udzielenie pomocy w sytuacji zagrożenia życia. Konsultant każdorazowo podejmuje również decyzję odnośnie tego, z którymi służbami powinien się skontaktować w ramach danej interwencji. Jak wynika z wykresu, w listopadzie 2013 roku w dużej liczbie przypadków powiadomiony został ośrodek pomocy społecznej oraz policja. Znaczna część interwencji wymagała nawiązania współpracy z sądem rejonowym. Jedenastokrotnie o podjęcie działań był też proszony zespół interdyscyplinarny pracujący w miejscu zamieszkania osoby pokrzywdzonej. W zależności od sytuacji kontakt może być nawiązany z kilkoma instytucjami lub wielokrotnie z tą samą. Liczba kontaktów z poszczególnymi służbami Ośrodek Pomocy Społecznej Sąd Rejonowy Wydział Rodzinny i Nieletnich Policja Inne Sąd Rejonowy Wydział Karny Zespół Interdyscyplinarny Potrzebę rozpoczęcia interwencji można zgłaszać telefonicznie, mailowo lub listownie. Większość naszych klientów (88%) w listopadzie br. preferowało tę pierwszą formę kontaktu. Interwencje były podejmowane z inicjatywy osoby kontaktującej się z

9 Pogotowiem Niebieska Linia (53%) lub po wspólnym rozważeniu tej możliwości z konsultantem (41%). W uzasadnionych przypadkach (np. gdy zagrożone jest czyjeś życie) interwencja jest również rozpoczynana w wyniku samodzielnie podjętej decyzji dyżurującego. W analizowanym okresie taka sytuacja miała miejsce dwukrotnie (6%). Interwencja może zostać podjęta w wyniku zgłoszenia się osoby doznającej przemocy, jednak dużą rolę odgrywają również świadkowie. W listopadzie 2013 roku większość interwencji była możliwych właśnie dzięki informacjom uzyskanym od członków rodziny, sąsiadów, znajomych. Zachęcamy do kontaktu osoby, które w swoim otoczeniu obserwują niepokojące sygnały. Osoba zgłaszająca przemoc 19% 12% Osoba doznająca przemocy Świadek 69% Inne W listopadzie br. Pogotowie Niebieska Linia podejmowało działania w sprawie pokrzywdzonych z terenu całego kraju. Interwencje dotyczyły zazwyczaj więcej niż jednego rodzaju przemocy; psychicznej towarzyszyła najczęściej fizyczna, ekonomiczna lub zaniedbanie.

10 Rodzaje przemocy Zaniedbanie 19% Ekonomiczna 16% Seksualna 6% Psychiczna 69% Fizyczna 59% W rozpatrywanych sprawach osobami doświadczającymi przemocy były przeważnie dorosłe kobiety oraz dzieci (zarówno chłopcy, jak i dziewczęta). W części sytuacji mieliśmy do czynienia z więcej niż jedną osobą pokrzywdzoną. Kim jest pokrzywdzony 50% 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% 44% 38% 31% 13% 16% 6% dziecko osoba dorosła osoba starsza kobieta mężczyzna Pogotowie Niebieska Linia podejmuje interwencje szczególnie w przypadkach, w których osoba doznająca przemocy ma ograniczone możliwości samodzielnego poradzenia sobie w trudnej sytuacji z uwagi np. na niepełnosprawność lub zamieszkanie w miejscu izolowanym, gdzie trudno o naturalną sieć wsparcia. Wykres przedstawia odnotowaną w listopadzie br. częstotliwość występowania różnych czynników zagrożenia wśród osób, w interesie których prowadzona była interwencja. Jak łatwo zauważyć, podstawową okolicznością, która sprawiała, że potrzebna okazywała się pomoc z zewnątrz jest powtarzalność przemocy. W wielu sytuacjach interwencja była konieczna również ze względu na wiek lub niepełnosprawność osoby krzywdzonej. Zarówno osoby starsze, jak i dzieci nie są na tyle samodzielne, aby własnymi siłami uporać się z problemem. Niepokojącym sygnałem skłaniającym do podjęcia działań były też groźby wysuwane przez osobę stosującą przemoc i

11 nadużywanie przez nią alkoholu. Analizując dane zebrane w listopadzie 2013 roku można stwierdzić, że niekiedy zdarza się współwystępowanie dwóch lub więcej czynników zagrożenia. Czynniki zagrożenia 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 63% 63% 16% 19% 31% 9% 19% Wiek Niepełnosprawność osoby doznającej przemocy Alkohol Groźby Powtarzalność Izolacja - odludzie Stan zagrożenia życia Opracowała: Olga Talaga