Dokumentacja techniczno rozruchowa zespołów sprężarkowych opartych na sprężarkach półhermetycznych tłokowych Frascold

Dokumentacja techniczno rozruchowa zespołów sprężarkowych opartych na sprężarkach półhermetycznych tłokowych Frascold

UWAGA!!! Niżej podane instrukcje mają charakter ogólny lecz zawierają główne punkty, które należy brać pod uwagę aby instalowanie przeprowadzić w sposób prawidłowy i aby uniknąć zagrożenia nieszczęśliwym wypadkiem. Niżej podanymi wytycznymi należy posługiwać się jak wykazem kontrolnym stosując się do każdej kolejnej pozycji wykazu przed przystąpieniem do następnej. W razie potrzeby uzyskania dalszych informacji, prosimy kontaktować się z działem technicznym firmy AREA Cooling Solutions. UWAGA!!! Zespół sprężarkowy jest układem ciśnieniowym i dlatego stwarza zagrożenie mogące spowodować obrażenia ciała. Z tego względu zaleca się, aby instalowanie i demontaż sprężarki dokonywany był tylko przez wykwalifikowany personel. UWAGA!!! Nigdy nie stosować tlenu do prób ciśnieniowych układu chłodniczego lub klimatyzacyjnego. Przy zetknięciu z olejem, tlen może eksplodować i spowodować obrażenia ciała. Przy stosowaniu do tego celu gazu, pod wysokim ciśnieniem takiego, jak azot lub dwutlenek węgla, (CO 2 ) należy upewnić się, aby zastosować regulator mogący kontrolować ciśnienie poniżej 6,8 lub 13,8 kpa (manometryczne). UWAGA!!! Podczas montażu i demontażu urządzeń chłodniczych należy zachować ostrożność!!! Należy przestrzegać podstawowych zasad bezpieczeństwa i higieny pracy z szczególnym położeniem nacisku na prowadzenie prac z urządzeniami energetycznymi pod ciśnieniem. Zwraca się uwagę na fakt napełnienia instalacji olejem i czynnikami, które w szczególnych warunkach, np. podczas lutowania mogą spowodować pożar lub wybuch, ewentualnie być przyczyną oparzeń i uszkodzeń skóry!!! UWAGA!!! Prosimy zgłaszać wszelkie nieprawidłowości w dostawach przed montażem urządzeń!!! AREA TRADERS Sp. Z o.o. 1

SPIS TREŚCI 1. Ogólna charakterystyka zespołów sprężarkowych.3 2. Wyposażenie i podstawowe cechy zespołów sprężarkowych AREA Cooling Solutions..4 3. Charakterystyka sprężarek.5 4. Oznaczenia zespołów sprężarkowych..8 5. Zakres zastosowania...9 6. Montaż i transport.9 7. Uruchamianie.. 14 8. Wyposażenie i akcesoria..19 9. Podłączenia elektryczne i zabezpieczenia 27 10. Wymiary i wyposażenie 35 11. Postępowanie podczas awarii. 43 12. Protokół zgłoszenia reklamacji 53 13. Procedura postępowania po zużyciu agregatu.54 AREA TRADERS Sp. Z o.o. 2

1. Ogólna charakterystyka zespołów sprężarkowych. W celu uproszczenia, zmniejszenia kosztów i czasu trwania montażu u odbiorcy, urządzenia chłodnicze lub ich zespoły są dostarczane w postaci zespołów sprężarkowych w stanie niemal gotowym do eksploatacji, tj. zmontowane, osuszone i napełnione olejem i azotem. Zespoły sprężarkowe produkcji AREA Cooling Solutions budowane są w oparciu o tłokowe sprężarki półhermetyczne wysoko i nisko temperaturowe. Mogą one pracować z większością dostępnych na rynku czynników chłodniczych np. R404a, R507, R134a, R407c w zakresie temperatur odparowania od -45 C do +12,5 C w zależności od wykonania. Precyzyjna konstrukcja oraz produkcja wielu elementów na obrabiarkach sterowanych numerycznie gwarantują doskonałe parametry sprężarek tłokowych, na bazie których wykonywane są zespoły sprężarkowe AREA Cooling Solutions. Wysokie osiągi i wysoka wydajność sprężarek stały się możliwe dzięki: - silnikowi elektrycznemu o bardzo wysokiej sprawności - oddzieleniu cieczy od zasysanego gazu - kieszeniom olejowym w łożyskach ślizgowych - starannie dobranym łożyskom ślizgowym - mocnej i prostej konstrukcji - wielokrotnej kontroli technicznej zarówno półproduktów, jak i narzędzi - starannie wykonanych częściach mechanicznych - odśrodkowej tarczy zbierającej olej (seria A, B, D, F, Q i S) lub wysokociśnieniowej pompie oleju (seria V, Z i W) - nieskomplikowanemu urządzeniu sterującemu wydajnością - silnikowi elektrycznemu o wysokiej sprawności z rozruchem gwiazda (seria A, B, D, F i Q) lub gwiazda/podwójna gwiazda (seria S, V, Z i W) - niskiemu poziomowi hałasu oraz płynnej pracy bez wibracji - małemu ciężarowi - grzałce oleju AREA TRADERS Sp. Z o.o. 3

2. Wyposażenie i podstawowe cechy zespołów sprężarkowych AREA Cooling Solutions. Wyposażenie standardowe: - zespół sprężarek tłokowych - kolektor ssący - kolektor tłoczny - zbiornik ciekłego czynnika - odolejacz z zaworem zwrotnym - linia olejowa z regulatorami poziomu oleju - filtr oleju - różnicowe presostaty oleju (seria V, Z i W) - grzałki oleju w karterze sprężarki - filtr odwadniacz po wysokiej stronie ciśnienia - zawory odcinające na ssaniu i tłoczeniu sprężarek - ochrona silnika sprężarki przez wbudowane termostaty uzwojeń - elektroniczne zabezpieczenie silnika INT 69 - skrzynka elektryczna z zabezpieczeniem silnika IP65 - filtr ssawny na kolektorze ssawnym - zawory bezpieczeństwa z certyfikatem UDT na zbiorniku ciekłego czynnika - manometry kontrolne - wziernik przepływu ciekłego czynnika - odcinające zawory kulowe na kolektorach i filtrach - presostaty HP i LP na każdą sprężarkę - presostat HP i LP dla całego zespołu Wyposażenie dodatkowe: - regulacja wydajności sprężarek - odciążony rozruch - wodny skraplacz czynnika - powietrzny skraplacz czynnika (dostarczany jako osobny element) - sterownica elektryczna z wyposażeniem - analogowy system sterowania agregatem - elektroniczny system sterowania agregatem z możliwością monitoringu - tablica sterownicza - wyłącznik główny i bezpieczeństwa - parownik płaszczowo-rurowy lub płytowy wraz z osprzętem do układów pośrednich - separatory ciekłego czynnika na ssaniu - elektroniczne różnicowe presostaty oleju - różnicowy presostat oleju (seria S) Podstawowe cechy: - zwarta budowa - brak drgań - szeroki zakres wydajności - szeroki zakres stosowania zarówno w instalacjach nisko jak i wysoko temperaturowych - szeroka możliwość regulacji wydajności - łatwa obsługa i serwis - możliwość pracy w układach pośrednich, jak i bezpośrednich - możliwość pracy na różnych czynnikach chłodniczych np.: R404a/R507, R134a, R407C - możliwość wykonania w niestandardowych wymiarach i aplikacjach AREA TRADERS Sp. Z o.o. 4

3. Charakterystyka sprężarek Wyposażenie standardowe: - napełniona olejem - napełniona azotem do ciśnienia 1 bara - zabezpieczenie silnika elektrycznego - skrzynka przyłączeniowa z klamrami i nakrętkami - zapasowe uszczelki do zaworów na ssaniu i tłoczeniu, znajdujące się w skrzynce przyłączeniowej - ulotka techniczna z informacją na temat schematów elektrycznych i napełnienia olejem. Na żądanie klienta możliwe jest wyposażenie sprężarki w większą ilość akcesoriów w celu osiągnięcia lepszej efektywności i niezawodności dla każdej przewidywanej operacji. 3.1 Tabliczka znamionowa Tabliczka znamionowa sprężarki. Każda sprężarka wyposażona jest w tabliczkę znamionową, która wskazuje wszystkie dane charakterystyczne. AREA TRADERS Sp. Z o.o. 5

3.2 Zabezpieczenia Sprężarki wyposażone są w integralny moduł zabezpieczający, zgodny z normą DIN 44081, z termistorem PTC umieszczonym na stojanie silnika elektrycznego i połączony z elektronicznym modułem kontrolnym KRIWAN (model INT 69 dla sprężarek serii A, B, D, Q, F oraz S; model INT 69 TM dla sprężarek serii V, Z i W). Moduł modelu INT 69 TM ma 5 minut opóźnienia przy przerwaniu zasilania lub po wystąpieniu usterki, chroni to przed zbyt krótkimi cyklami pracy (patrz punkt Maksymalna liczba startów / zatrzymań na godzinę oraz punkt Ograniczenia pracy ). Ponadto sprężarki serii S mogą być wyposażone w czujnik temperatury, który jest zamontowany po stronie tłocznej sprężarki. Ten dodatkowy czujnik z automatycznym resetem jest nastawiony na 130 o C i jest podłączony szeregowo z termistorem PTC. Wyłącza on sprężarkę, kiedy temperatura na tłoczeniu przekroczy wartość krytyczną. Sprężarki serii V, Z, i W mają czujnik temperatury w wyposażeniu standardowym. Czujnik temperatury na tłoczeniu. Do prawidłowego podłączenia należy posłużyć się wskazówkami zawartymi w punkcie Podłączenia elektryczne oraz schematami elektrycznymi. 3.3 Skrzynka przyłączeniowa Wewnątrz skrzynki znajdują się wszystkie zaciski do podłączenia sprężarki do napięcia oraz obwodów zabezpieczających. Obudowa skrzynki jest wykonana jako osobna część z pokrywą posiadającą uszczelkę dającą zabezpieczenie IP 55. Wewnątrz skrzynki przyłączeniowej znajduje się komplet uszczelek do zaworów na ssaniu i tłoczeniu. Elektryczna skrzynka przyłączeniowa dla sprężarek trójfazowych jest wyposażona w klamry i nakrętki mocujące. Do prawidłowego podłączenia sprężarki posłużyć się wskazówkami zawartymi w punkcie Podłączenia elektryczne oraz schematami elektrycznymi. 3.4 Smarowanie Sprężarki serii A, B, D, F, Q oraz S są smarowane poprzez wirujący dysk, natomiast sprężarki serii V, Z i W smarowane są przez wysokociśnieniową pompę olejową. Wszystkie sprężarki z pompą olejową są wyposażone w mechaniczny filtr wewnętrzny oleju oraz przyłącza do wyrównania ciśnienia oleju. W tym przypadku zamontowane są różnicowe presostaty olejowe, aby chronić sprężarkę przed zniszczeniem z powodu braku smarowania. AREA TRADERS Sp. Z o.o. 6

3.5 Olej Wszystkie sprężarki firmy FRASCOLD fabrycznie napełnione są olejem estrowym w odpowiedniej ilości. Typ oleju, jakim jest napełniona sprężarka jest dopasowany do tego, na jakim czynniku chłodniczym ma ona pracować oraz od temperatur odparowania. Każda zmiana lub uzupełnianie oleju musi być dokonana tym samym olejem, co oryginalny lub tym, który posiada akceptację firmy FRASCOLD. 3.6 Zawory na ssaniu i tłoczeniu Sprężarki są wyposażone w zawory na ssaniu i tłoczeniu zamontowane już na sprężarce i są wyposażone w uszczelki. Jeżeli jest konieczne zdemontowanie zaworów ze sprężarki należy uszczelki usunąć i zastąpić je tymi, które znajdują się w skrzynce przyłączeniowej. Zawory są połączone do kolektorów tłocznego i ssącego. 3.7 Napełnienie Każda sprężarka po zakończeniu testów na produkcji, napełniana jest azotem do ciśnienia 1 bara. Napełnienie to ma na celu uniemożliwienie przedostawania się wilgoci do sprężarki podczas transportu i składowania. Ostrzeżenie: Przed demontażem śrub lub zaworów ze sprężarki usunąć napełnienie sprężarki poprzez wolne wyciągnięcie zaślepki z zaworu tłocznego. 3.8 Maksymalna liczba startów / zatrzymań na godzinę Zbyt duża częstotliwość włączeń i zatrzymań sprężarki prowadzi do wielu naprężeń mechanicznych i przegrzewania silnika elektrycznego, co prowadzi do skrócenia żywotności sprężarki. Takie objawy mogą mieć swoje źródło w zbyt dużej mocy sprężarki w porównaniu do mocy oczekiwanej lub zbyt małej nastawie różnicy temperatur termostatu. 3.9 Ograniczenia pracy Maksymalna różnica poboru prądu między dwoma fazami: 10% Maksymalna różnica napięcia między dwoma fazami: 2% Dopuszczalna różnica między napięciem nominalnym, a rzeczywistym: ±10% Cykle pracy: 6/h Maksymalne ciśnienie ssania: 20,5 bar Maksymalne ciśnienie tłoczenia: 30 bar Maksymalna temp. na tłoczeniu: 130 0 C T Te wartości należy traktować jako limity i nie przekraczać ich pod żadnym warunkiem. 3.10 Silnik elektryczny Silnik elektryczny - dwubiegunowy, trójfazowy, asynchroniczny, ściśle połączony z korpusem sprężarki. Silnik elektryczny jest chłodzony parami czynnika, przepływającym przez szczeliny wirnika. Podłączenia elektryczne należy wykonać zgodnie ze schematami elektrycznymi i przepisami bezpieczeństwa. Do prawidłowego podłączenia sprężarki należy posłużyć się schematem umieszczonym wewnątrz skrzynki przyłączeniowej lub schematami elektrycznymi znajdującymi się w tej instrukcji. Ostrzeżenie: Podłączenia elektryczne mogą być wykonywane jedynie przez uprawnionych pracowników. AREA TRADERS Sp. Z o.o. 7

Ostrzeżenie: Niewłaściwe podłączenie elektryczne może spowodować, iż sprężarka będzie pracować na krótkim cyklu pracy lub w przeciwfazie a w konsekwencji do spalenia silnika. Przy podłączaniu silnika sprężarki należy: - zdjąć pokrywę skrzynki przyłączeniowej - zamienić klamry - do otworów w skrzynce przyłączeniowej wprowadzić kable o odpowiedniej klasie bezpieczeństwa - podłączyć sieć zasilania do skrzynki przyłączeniowej używając do tego izolowanych przewodów elektrycznych oraz zacisków oczkowych pasujących do końcówek - nakrętki dokręcić odpowiednim momentem montażowym Wymiar śruby M4 M6 Moment dokręcenia [Nm] 5 10 Moment dokręcenia śrub montażowych - po zdemontowaniu pokrywy podłączyć urządzenie zabezpieczające do obwodu kontrolnego i zabezpieczającego postępując zgodnie ze schematem elektrycznym Ostrzeżenie: Nie podłączać bezpośrednio styczników A i B do termistora PTC. - ponownie zamontować pokrywę zabezpieczającą skrzynki przyłączeniowej sprężarki. UWAGA: Jeśli sprężarka jest wyposażona w grzałkę karteru oleju to musi być ona podłączona do zasilania, co najmniej na dwie godziny przed rozruchem sprężarki po jej dłuższym postoju oraz podczas normalnej pracy wtedy, gdy sprężarka nie pracuje. 3.11 Styczniki, bezpieczniki i dobór kabli Zdalny włącznik, bezpiecznik topikowy oraz dobór kabli powinien spełniać normę EN60204, i być dostosowany do maksymalnego prądu rozruchu sprężarki MRA oraz maksymalnym napięciem zasilania. UWAGA: Nominalne napięcie zasilania sprężarki nie jest adekwatne do maksymalnego napięcia zasilania silnika elektrycznego. 4. Oznaczenie zespołu sprężarkowego. 3 x Z 30 126 Y 3 - ilość sprężarek od 2 do 6 Z - seria sprężarek 30 - nominalna moc elektryczna jednej sprężarki w HP 126 - wydajność objętościowa jednej sprężarki w m³/h (1450 obr/min) Y - olej estrowy AREA TRADERS Sp. Z o.o. 8

5. Zakres zastosowania. DTR zespołów sprężarkowych FRASCOLD Zespoły sprężarkowe są produkowane w dwóch podstawowych wersjach: - niskotemperaturowy wyposażony w sprężarki ze słabszym silnikiem elektrycznym i zespolonym odolejaczem oraz w wentylatory głowicy, grzałki oleju, filtry ssawne i cieczowe, zbiornik cieczy, pracujący w zakresie temperatur odparowania, dla R404a/507 od -45 C do -5 C - średniotemperaturowe wyposażony w sprężarki ze standardowym silnikiem elektrycznym i zespolonym odolejaczem oraz w grzałki oleju, filtry ssawne i cieczowe, zbiornik cieczy, pracujący w zakresie temperatur odparowania dla R404a/507 od -30 C do +7,5 C, dla R134a od -20 C do +12,5 C, dla R407c od -25 C do +1 2,5 C. Niektóre wersje agregatów mogą się różnić wyposażeniem w zależności od zakresu pracy instalacji, dlatego przy zamawianiu zespołów sprężarkowych AREA Cooling Solutions należy podać nie tylko typ agregatu, ale również zakres pracy i ewentualnie dodatkowe wyposażenie. Standardowe wyposażenie oraz opcje dodatkowe, wymagane przy niektórych zakresach pracy wymienione są w tabelach wydajności oraz w tabelach wyposażenia. 6. Montaż i tansport. Maszyny służące do podniesienia zespołu muszą spełniać wymagania zawarte w rozdziale 5 rozporządzenia Ministra Gospodarki Pracy i Polityki Społecznej z dnia 10 kwietnia 2003r. W sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn i elementów bezpieczeństwa Zachowanie szczególnej ostrożności podczas transportu agregatu. UWAGA!!! Nie wolno wchodzić pod wiszący na urządzeniu dźwigowym zespół UWAGA!!! Należy zachować bezpieczną odległość: minimum 1,5 m od przenoszonego zespołu, chyba że jest on przenoszony ręcznie. UWAGA!!! W żadnym wypadku nie wolno podnosić za rurociągi zespołu sprężarkowego lub za kolektory skraplacza. Zespół sprężarkowy należy montować na niepodatnym podłożu w sposób zapewniający stabilną pracę urządzenia. Przed ustawieniem i zamontowaniem zespołu postument należy dokładnie wypoziomować. W przypadku montowania zespołu na podłożu przenoszącym dźwięk, np. konstrukcji stalowej, należy zastosować między zespół a postument podkładki antywibracyjne (nie dołączone do urządzenia). Zespół sprężarkowy należy przymocować w sposób stały do postumentu. Przy planowaniu ustawienia urządzenia należy wziąć pod uwagę łatwy dostęp serwisowy a w przypadku, gdy zespół posiada skraplacz powietrzny, należy zapewnić wolną przestrzeń do pobierania i odprowadzania powietrza przez skraplacz. AREA TRADERS Sp. Z o.o. 9

Po zamontowaniu zespołu należy podłączyć wszystkie przewody ciśnieniowe instalacji chłodniczej, przewody wodne oraz elektryczne. Nie należy otwierać zaworów odcinających zespołu przed wytworzeniem wstępnej próżni. Zespół jest dostarczany pod ciśnieniem napełniony suchym azotem. Przed uruchomieniem należy zdemontować zabezpieczenia transportowe. Nie należy ich demontować przed ustawieniem i zamontowaniem agregatu na postumencie. Przed uruchomieniem należy sprawdzić, czy sprężarki są dobrze dokręcone i czy są zamontowane na tulejach montażowych. Dzięki sztywnemu połączeniu sprężarek z ramą, wibracje sprężarek są wzajemnie synchronizowane, co zapewnia cichą i bez wibracyjną pracę urządzenia oraz wibracja sprężarek nie powoduje pękania instalacji rurowej. Przed uruchomieniem, ale już po ustawieniu i umocowaniu urządzenia należy zdemontować blokady transportowe. Rurociągi i ich prowadzenie. Przyłącza rurowe są tak wykonane, by mogły być stosowane rury o wymiarach milimetrowych lub calowych. Przyłącza lutowane mają stopniowaną średnicę, stosownie do różnych wymiarów rur. Rura powinna być umieszczona w taki sposób, aby w efekcie osiągnąć jej szczelne połączenie. AREA TRADERS Sp. Z o.o. 10

Przy lutowaniu zaworów rotalock należy wyjąć z zaworu pierścień uszczelniający. Montaż rurociągów zaczyna się od chłodnicy powietrza umieszczonej w komorze chłodniczej, lub od parownika i kończy się na agregacie sprężarkowym. Instalację należy wykonywać z przewodów miedzianych ciętych narzędziami bezwiórowymi, a łuki należy wykonywać z gotowych kształtek lub w specjalnych przyrządach giętarkach. Rurociąg powinien być odpowiednio podparty stosownie do swej średnicy i masy eksploatacyjnej. Zalecane maksymalne rozstawy podpór rurociągu przedstawiono w tablicach 3 i 4. Zalecany maksymalny rozstaw podpór dla rurociągu miedzianego Średnica zewnętrzna mm Rozstaw m 15 do 22 rura miękka 1 22 do < 54 rura półtwarda 2 54 do 67 rura półtwarda 3 Zalecany maksymalny rozstaw podpór dla rurociągu stalowego Nominalna średnica otworu Rozstaw DN m 15 do 25 1 32 do 50 3 65 do 80 3,5 100 do 175 4 200 do 350 6 400 do 450 7,5 Powinno się przedsięwziąć środki ostrożności, aby uniknąć nadmiernych drgań lub pulsacji. Szczególną uwagę powinno się zwrócić na zapobieganie bezpośredniemu przenoszeniu hałasu lub drgań do lub na konstrukcję podpory. AREA TRADERS Sp. Z o.o. 11

Przejścia rurociągów przez ściany lub sufity zabezpiecza się osłonami i wypełnia pianką poliuretanową. Rurociągi należy prowadzić dokładnie pionowo lub poziomo z wyjątkiem miejsc, w których należy wykonywać wymagane spady i pochylenia. Średnicę rurociągu gorącego gazu należy dobrać odpowiednio w zależności od długości rurociągu, wydajności agregatu, temperatury odparowania i skraplania czynnika chłodniczego, armatury na nim zamontowanej, różnicy wysokości między agregatem a skraplaczem oraz ilości kolanek i syfonów. W przypadku zbyt małej średnicy wzrastają opory przepływu oraz wzrasta ciśnienie i temperatura skraplania. W przypadku zbyt dużej średnicy może dojść do niekontrolowanego oddzielania się oleju z czynnika chłodniczego i powstawania korków olejowych, które mogą spowodować nieprawidłową pracę skraplacza. Para przegrzana freonu wytłaczana przez sprężarkę powinna mieć odpowiednią prędkość, aby zapewnić porywanie kropli oleju razem z parą czynnika. Dlatego rurociąg tłoczny powinien być pochylony 2-3 cm na długości 1 metra. Rurociągi cieczowe należy tak montować, aby nie występowało odparowanie czynnika pod wpływem wyższej temperatury otoczenia, lub pod wpływem dużych oporów i spadków ciśnienia. Rurociągi należy prowadzić z daleka od źródeł ciepła, aby nie powodować parowania czynnika. Średnicę rurociągu cieczowego należy dobrać odpowiednio w zależności od długości rurociągu, wydajności agregatu, temperatury odparowania i skraplania czynnika chłodniczego, armatury na nim zamontowanej oraz ilości kolanek i syfonów. W przypadku zbyt małej średnicy wzrastają opory przepływu oraz wzrasta ciśnienie i temperatura skraplania. W przypadku zbyt dużej średnicy może dojść do odparowania czynnika w rurociągu cieczowym. Może to spowodować burzliwy przepływ czynnika, nieprawidłową pracę zaworu rozprężnego i nie właściwe zasilanie chłodnicy powietrza. Na rurociągu ssawnym z parownika, za miejscem przewidzianym na zamontowanie czujnika termostatycznego zaworu rozprężnego lub czujnika temperatury elektronicznego zaworu rozprężnego, wykonuje się płytki syfon, w którym zbiera się mieszanina olejowo-czynnikowa. Syfon rurociągu ssawnego zapewnia porywanie oleju do góry, jednak nie na większą wysokość niż trzy metry. AREA TRADERS Sp. Z o.o. 12

Przewody ssawne należy izolować, z wyjątkiem krótkich instalacji do 5 metrów, gdy istnieje zagrożenie, że w chłodnicy może nie całkowicie odparować czynnik chłodniczy. Nie zaizolowanie rurociągu ssawnego może doprowadzić do wysokiego przegrzania par freonu. Rurociągi ssawne muszą mieć spadek w kierunku sprężarki i odpowiednie prędkości: W przypadku istnienia ryzyka zalewania sprężarki ciekłym czynnikiem, na wskutek nie odparowania całego czynnika w parowniku, należy stosować syfon za parownikiem, którego najwyższy punkt znajduje się nad parownikiem oraz separator cieczy na ssaniu. Wyjście rurociągu ssawnego z parownika jest zależne od różnicy wysokości między sprężarką a parownikiem. Inaczej trzeba wyprowadzić rurociąg, gdy parownik jest na tym samym poziomie, co sprężarka, a inaczej, gdy jest sprężarka poniżej parownika. Jest to bardzo ważne ze względu na odpowiedni powrót oleju z parownika oraz ze względu na lepsze odparowanie czynnika w parowniku i zmniejszenie ryzyka zalania sprężarki ciekłym czynnikiem. sprężarka poniżej parownika AREA TRADERS Sp. Z o.o. 13

sprężarka na równi z parownikiem 3 4 m sprężarka powyżej parownika Do wykonywania instalacji chłodniczej należy stosować tylko rury chłodnicze i części składowe hermetycznie zamknięte, jak również czyste i suche (wolne od żużlu, nalotów, tlenków, pary wodnej, piasku, wiórów i innych zanieczyszczeń). 7. Uruchamianie. 7.1 Sprawdzenie szczelności wg EN 378-2:2000 rozdział 9. Sprawdzenie szczelności po zamontowaniu obejmuje następujące czynności: Montażowa próba ciśnieniowa na szczelność suchym azotem ma na celu wykrycie i usunięcie poważniejszych nieszczelności, które wystąpiły na skutek wad i błędów podczas montażu. Ciśnieniowa próba szczelności na przenikanie mieszaniną azotu z freonem ma na celu wykrycie i usunięcie nieszczelności, których nie można wykryć azotem. Nieszczelność taką można wykryć dzięki temu, że czynnik chłodniczy na większą przenikliwość od azotu i powietrza. Przy próbie tej instalację uznajemy za szczelną, jeżeli w czasie 24 godzin: - nie stwierdzi się przenikania freonu z instalacji - nie stwierdzi się zmian we wskazaniach ciśnienia na manometrach kontrolnych Próżniowa próba szczelności instalacji ma na celu głównie usunięcie wilgoci z wnętrza instalacji i stwierdzenie nie przenikania powietrza atmosferycznego. Pompę próżniową należy podłączyć do strony ssawnej i tłocznej sprężarki i dopiero wówczas otworzyć zawory serwisowe. Przy uzyskiwaniu próżni w układzie należy wszystkie zawory odcinające otworzyć. Przy odłączonej pompie i otwartych zaworach w instalacji powinna utrzymywać się próżnia na nie zmiennym poziomie. UWAGA!!! W czasie, gdy w układzie panuje podciśnienie nie wolno uruchamiać sprężarek, ani zasilać styków silników elektrycznych sprężarek prądem elektryczny. Grozi to powstaniem łuku elektrycznego (efekt korony) i nieodwracalnym uszkodzenie silnika elektrycznego sprężarki. AREA TRADERS Sp. Z o.o. 14

7.2 Napełnianie czynnikiem chłodniczym. Przed napełnieniem czynnikiem chłodniczym instalację należy dokładnie osuszyć przez wielokrotne odsysanie azotu i pary wodnej przy pomocy pompy próżniowej. Również należy sprawdzić poziom oleju w sprężarkach, zbiorniku oleju i odolejaczu oraz czy są włączone grzałki oleju. Napełniać należy najpierw przy wyłączonej sprężarce bezpośrednio do skraplacza bądź zbiornika ciecz wyłącznie ciekłym czynnikiem, a w przypadku konieczności uzupełnienia czynnika przy uruchomionej instalacji należy go uzupełniać po stronie ssawnej w postaci gazu. Nie wolno napełniać układu czynnikiem R404a w formie gazu, ponieważ jest to czynnik dwuskładnikowy i w formie gazu można do układu wpuścić tylko jeden ze składników. UWAGA!!! Nie wolno napełniać układu czynnikiem chłodniczym w postaci płynu od strony niskiego ciśnienia. 7.3 Kontrola przed uruchomieniem. Przed uruchomieniem urządzenia należy sprawdzić: poziom oleju w sprężarkach i zbiorniku oleju Do zaakceptowania jest minimalny poziom oleju w sprężarce w wysokości ¼ we wzierniku jednak nie wyższy jak ¾ wysokości wziernika, co pokazuje poniższy rysunek. Dopuszczalny poziom oleju w sprężarce Dolny wziernik w zbiorniku oleju powinien być zalany olejem, natomiast w górnym nie powinno być oleju. temperaturę oleju, powinna mieć około 17 K ponad temperaturę otoczenia nastawy urządzeń zabezpieczających nastawy przekaźników czasowych prawidłowe podłączenie instalacji elektrycznej, w szczególności podłączenie silników sprężarek. AREA TRADERS Sp. Z o.o. 15

Poniżej podano ogólną charakterystykę najpopularniejszych silników elektrycznych, stosowanych w zespołach sprężarkowych AREA Cooling Solutions: 7.4 Rozruch bezpośredni (DOL) jednofazowy Jednofazowe silniki są wyposażone w kondensator rozruchowy z dwoma różnymi uzwojeniami. Jedno uzwojenie pracy (styczniki U-W) oraz drugie uzwojenie rozruchowe (styczniki U-V). Standardowo wyposażone sprężarki jednofazowe wewnątrz skrzynki przyłączeniowej mają okablowane następujące elementy: - kondensator pracy - kondensator rozruchu - przekaźnik startowy. Do prawidłowej pracy sprężarka musi być podłączona zgodnie z jej schematem elektrycznym. 7.5 Rozruch bezpośredni (DOL) trójfazowy Tego typu silniki są przystosowane do rozruchu bezpośredniego. Dzięki klamrom znajdującym się w skrzynce możliwe jest podłączenie sprężarki do 230V lub 400V: - podłączenie w trójkąt napięcie 230V rozruch bezpośredni - podłączenie w gwiazdę Y napięcie 400V - rozruch bezpośredni. Schematy elektryczne dla podłączeń sprężarek trójfazowych są przedstawione w dalszej części. 7.6 Dzielone uzwojenie startowe (PWS) Rozruch sprężarek wyposażonych w dzielone uzwojenie startowe jest inne niż w przypadku sprężarek z bezpośrednim rozruchem. Silnik elektryczny z dzielonym uzwojeniem rozruchowym składa się z dwóch różnych uzwojeń (gwiazda/gwiazda), równolegle podzielonych w stosunku ½ ½. Podczas normalnej pracy sprężarki prąd pobierany przez każde z uzwojeń jest połową prądu pobieranego przez cały silnik sprężarki. Silnik z dzielonym uzwojeniem sprężarki możliwe jest zasilanie niezależnie oraz w innym czasie. Możliwe jest uśrednienie napięcia poprzez sprzężenie stycznika trójpolowego (jednego napięcia z pierwszego częściowego uzwojenia oraz drugiego napięcia z drugiego uzwojenia) drugie uzwojenie musi być podłączone z opóźnieniem w stosunku do pierwszego. Zaraz po załączeniu sprężarki zwiera się stycznik pierwszego uzwojenia i podaje napięcie na pierwsze uzwojenie, po opóźnieniu (około 0,5 do 1,0 sekundy) zwiera się stycznik drugiego uzwojenia i podaje napięcie na drugie uzwojenie, wtedy sprężarka jest w pełni zasilana i silnik zaczyna osiągać punkt pracy. Porównując dzielone uzwojenie silnika z nierównym podziałem do silnika z podziałem uzwojenia ½ ½ należy wyróżnić następujące zalety: - obsługa może użyć pierwszego lub drugiego uzwojenia bez obawy, że pomyli się w identyfikacji - przyłącza, styczniki i przewody zasilające obu uzwojeń są identyczne - zmienienie kolejności faz na głównym zasilaniu nie spowoduje uszkodzenia sprężarki - kierunek obrotu wirnika sprężarki jest obojętny Opóźnienie pomiędzy rozruchem pierwszego a drugiego stycznika powinno się mieścić pomiędzy 0,5 1 sekundy. AREA TRADERS Sp. Z o.o. 16

UWAGA: Aby chronić silnik elektryczny przed zniszczeniem przez powstanie pola magnetycznego, połączenia pomiędzy L1, L2 i L3 z sieci zasilania a stycznikami sprężarki muszą być wykonane tak, aby te same linie były podłączone do zacisków Z i U. Ta sama procedura powinna być zastosowana do połączenia zacisków X-V oraz Y-W. Przykład podłączenia PWS. 7.7 Rozruch gwiazda trójkąt Silniki z rozruchem gwiazda / trójkąt posiada trzy uzwojenia podłączone do sześciu styczników. Do rozruchu sprężarki sześć zacisków jest połączonych w gwiazdę, które później przełączają się w układ trójkąt. Do pełnego rozruchu sprężarki konieczne jest, aby stycznik gwiazda / trójkąt automatycznie przełączał się. Opóźnienie pomiędzy załączaniem się uzwojeń silnika musi zawierać się pomiędzy 1 2 sekund. kolejność faz na silnikach sprężarki nastawy presostatów niskiego i wysokiego ciśnienia otwarcie zaworów odcinających stan napełnienia instalacji czynnikiem chłodniczym 7.8 Próbne uruchomienie i regulacja urządzenia. Przed uruchomieniem instalacji należy uaktualnić schemat urządzenia chłodniczego nanosząc zmiany powstałe podczas montażu. Nastawienie i regulacja elementów instalacji chłodniczej ma na celu uzyskanie prawidłowej i ustabilizowanej pracy całego urządzenia oraz uzyskanie wymaganych temperatur w środowiskach chłodniczych przy zachowaniu maksymalnej sprawności obiegu chłodniczego. 7.9 Pierwszy serwis. Zwykle nie jest on potrzebny w przypadku instalacji całkowicie wykonywanych fabrycznie i dostarczanych na plac budowy już napełnionych czynnikiem chłodniczym np. agregaty do schładzania cieczy w układach pośrednich. W pozostałych przypadkach pierwszy serwis zaleca się przeprowadzić po pierwszych 100 godzinach pracy, nie później jednak niż dwa miesiące po uruchomieniu instalacji. Przy pierwszym serwisie należy dokonać wymiany oleju smarującego oraz wymiany wszystkich filtrów na instalacji chłodniczej. Następny serwis należy przeprowadzić po około 10.000 godzin pracy urządzenia, chyba, że stan instalacji, zanieczyszczenie powietrza lub inne czynniki zewnętrzne i wewnętrzne wymuszą częstsze serwisowanie. W czasie pracy urządzenia oprócz serwisu należy dokonywać okresowych przeglądów pracy urządzenia. Zaleca się wykonywanie dwóch przeglądów rocznie przed okresem letnim oraz zimowym. Mają one na celu przygotowanie urządzenia do pracy w ekstremalnie niskich lub wysokich temperaturach otoczenia. AREA TRADERS Sp. Z o.o. 17

W czasie serwisu urządzenia należy dokonać: - wymiana oleju w sprężarkach i linii olejowej Przy wymianie oleju należy stosować tylko oleje zalecane przez producenta urządzenia. Typy oleju w zespołach sprężarkowych AREA Cooling Solutions: zespoły niskotemperaturowe zespoły średniotemperaturowe PLANETELF ACD32 PLANETELF ACD32 - wymiana zewnętrznych filtrów oleju, cieczowych i ssawnych - czyszczenie mechanicznego filtra oleju w sprężarkach - czyszczenie skraplacza - sprawdzenie i ewentualne dokręcenie wszystkich połączeń skręcanych instalacji chłodniczej - sprawdzenie i ewentualne dokręcenie wszystkich mocowań agregatu i chłodnic - sprawdzenie prawidłowego funkcjonowania instalacji chłodniczej i ewentualnie wykonać regulację zaworów - sprawdzenie grzałek sprężarki i chłodnic powietrza - przeprowadzenie pomiarów elektrycznych pomiar prądu zatrzymania sprężarki Wartość prądu zatrzymania sprężarki mierzona za pomocą cyfrowego amperomierza musi się zgadzać z wartością podaną na tabliczce znamionowej (patrz Tabliczka znamionowa ) pomiar prądu zasilania Prąd zasilania sprężarki musi się mieścić w granicach tolerancji (+/- 10% napięcia nominalnego) nie tylko podczas pracy sprężarki, ale również podczas rozruchu. Spadek napięcia podczas rozruchu sprężarki nie może być wyższy jak 4%. pomiar prądu przy pełnym obciążeniu Aby uzyskać prawidłowy wynik tego pomiaru konieczne jest po uruchomieniu sprężarki odczekać jakiś czas aż do momentu ustalenia się temperatur na ssaniu i tłoczeniu na zadanym poziomie. Ostrzeżenie: Jeżeli podczas rozruchu występują dziwne hałasy lub wibracje należy natychmiast wyłączyć sprężarkę, znaleźć przyczynę i podjąć kroki w celu eliminacji zjawiska. Pobór prądu przy pełnym obciążeniu należy wykonać w tym samym czasie, co odczyt temperatury pracy sprężarki. Zmierzony pobór prądu powinien być niższy lub równy temu zadeklarowanemu przez producenta przy tych samych warunkach temperaturowych. Wartość wyższa może być spowodowana zmianami napięcia pomiędzy fazami na skutek niepełnego napełnienia układu czynnikiem chłodniczym lub nie skroplonym gazem w czynniku chłodniczym. - sprawdzenie i ewentualne skorygowanie poprawności odczytu czujników temperatury i ciśnienia. - sprawdzenie zawilgocenia czynnika chłodniczego, a w przypadku silnego zawilgocenia przeprowadzić osuszanie układu oraz wymianę czynnika chłodniczego. AREA TRADERS Sp. Z o.o. 18

W czasie przeprowadzenia przeglądu sezonowego należy przeprowadzić: - sprawdzenie i ewentualne dokręcenie wszystkich połączeń skręcanych instalacji chłodniczej - sprawdzenie i ewentualne dokręcenie wszystkich mocowań - sprawdzenie prawidłowego funkcjonowania instalacji chłodniczej i ewentualnie wykonać regulację zaworów - sprawdzenie i ewentualne skorygowanie poprawności odczytu czujników temperatury i ciśnienia - sprawdzenie zawilgocenia czynnika chłodniczego - sprawdzenie i ewentualne skorygowanie ilości oleju - sprawdzenie i ewentualne skorygowanie ilości czynnika chłodniczego W przypadku powtarzających się ubytków czynnika chłodniczego, należy poszukać miejsca wycieku i uszczelnić je. W przypadku nie wykrycia wycieku należy przeprowadzić próby szczelności. 8. Wyposażenie i akcesoria W niektórych warunkach pracy i instalacji konieczne jest optymalizowanie pracy sprężarki wyposażając ją w dodatkowe akcesoria. Akcesoria te mogą być standartowo zamontowane przy zespołach sprężarkowych AREA Cooling Solutions przez producenta lub dzięki instrukcji dołączonej do zespołu montowane dodatkowo przez producenta lub samodzielnie przez montera (po uprzedniej konsultacji z producentem). 8.1 Elektroniczny mechanizm zabezpieczający sprężarkę INT 69 kontroluje: - temperaturę uzwojenia silnika - temperaturę gazu na tłoczeniu 8.2 Presostaty ciśnieniowe (HP + LP): Są niezbędne do ograniczania zakresu działania sprężarki jak również, aby nie wystąpiły niedozwolone warunki pracy dla tego urządzenia. Do każdej sprężarki jest podłączony oddzielny presostat podwójny. Presostat jest podłączony bezpośrednio pod obudowę sprężarki w taki sposób, żeby zamknięcie zaworów odcinających na sprężarce nie spowodowało odcięcia presostatu od sprężarki. Presostat wysokiego ciśnienia powinien zadziałać poprzez odłączenie zasilania sprężarki, kiedy ciśnienie na tłoczeniu danej sprężarki osiągnie wartość bliską ograniczeniu pracy. Jeżeli znamy dokładnie warunki pracy instalacji, możliwe jest zadziałanie presostatu, kiedy ciśnienie na tłoczeniu tylko nieznacznie przekroczy ciśnienie skraplania. Należy jednak tak nastawić presostat, aby był on wykalibrowany na ciśnienie niższe niż ciśnienie otwarcia zaworów bezpieczeństwa. Najczęstszą przyczyną działania presostatu są zanieczyszczenia skraplacza, nieszczelności lub niewystarczająca ilość płynu chłodzącego, nie skroplony gaz w czynniku chłodniczym, zamknięcie zaworu odcinającego na tłoczeniu sprężarki lub nadmierne napełnienie układu chłodniczego. Ciśnienie, przy którym jest odłączane zasilanie sprężarki musi być niższe jak zaprojektowane ciśnienie pracy w obiegu chłodniczym. W zespole sprężarkowym AREA Cooling Solutions montowany jest presostat wysokiego ciśnienia z resetem ręcznym. Gwarantuje to, że obsługa znajdzie przyczynę niewłaściwej pracy i skoryguje ją przed zresetowaniem presostatu. Presostaty niskiego ciśnienia zabezpieczają pracę sprężarki przed długimi okresami pracy przy zbyt niskim ciśnieniu ssania. Najczęstszymi przyczynami zbyt niskiego ciśnienia ssania są: niewystarczające napełnienie układu czynnikiem chłodniczym, przeszkodami lub wyciekami czynnika chłodniczego na linii cieczy, zamknięciem zaworu odcinającego na ssaniu sprężarki, szronieniem się parowacza. Presostat niskiego ciśnienia powinien zadziałać poprzez odłączenie zasilania sprężarki, kiedy ciśnienie na ssaniu danej sprężarki osiągnie wartość bliską ograniczeniu pracy. Ciśnienie, przy którym jest odłączane zasilanie sprężarki musi być niższe niż zaprojektowane ciśnienie pracy w obiegu chłodniczym. W zespołach AREA TRADERS Sp. Z o.o. 19

sprężarkowych AREA Cooling Solutions montowany jest presostat niskiego ciśnienia z resetem automatycznym. W zespołach sprężarkowych AREA Cooling Solutions montowany jest presostat podwójny z resetem automatycznym, podłączony pod kolektor ssący i tłoczny. Jest on podłączany pod elektroniczny sterownik pracy zespołu skraplającego (np. COPS-80, COPC-80 produkcji LAE), jako dodatkowe zabezpieczenie układu chłodniczego. 8.3 Czujniki temperatury typu PTC: Zabezpieczają przed wzrostem temperatury uzwojeń silnika i zbyt wysoką temperaturą tłoczenia. Są zamontowane w uzwojeniach silnika sprężarki (temperatura uzwojeń) i w korpusie sprężarki po stronie wysokiego ciśnienia (temperatura tłoczenia). 8.4 Wyłącznik zaniku faz: Zabezpiecza agregat przed pracą, gdy występują spadki i wzrosty napięcia prądu elektrycznego, co najmniej jednej z faz lub całkowitego zaniku którejś z faz. Czujnik zaniku faz jest montowany w głównej skrzynce elektrycznej. Jeżeli agregat jest dostarczany bez skrzynki, należy dodatkowo zamontować wyłącznik zaniku faz. 8.5 Bezpieczniki i wyłączniki termiczne: Zabezpieczają instalacje elektryczną i odbiorniki elektryczne przed zwarciami i przeciążeniami. W przypadku przeciążenia instalacji następuje odcięcie zasilania. Są one montowane w głównej skrzyni elektrycznej. 8.6 Dodatkowy wentylator głowicy: Wszystkie sprężarki FRASCOLD są chłodzone zasysanym gazem. Przegrzane pary na ssaniu przechodzą przez sprężarkę i silnik elektryczny, chłodzą wirnik i w ten sposób absorbują ciepło, które jest wytwarzane i powoduje wzrost entalpii oraz temperatury. Następnie energia użyta do sprężenia czynnika chłodniczego powoduje dalszy wzrost temperatury gazu. W warunkach normalnych temperatura gazu końca sprężania nie może być wyższa niż 130 o C. Temperatura podczas pracy sprężarki ma znaczącą rolę w żywotności sprężarki, ponieważ praca przy zbyt wysokiej temperaturze naraża sprężarkę na sytuacje awaryjne oraz ma wpływ na osiągane warunki pracy. W niektórych przedziałach pracy agregatów konieczne jest dochłodzenie głowic sprężarki przez wymuszony przepływ powietrza. W przypadku zespołów ze zintegrowanym skraplaczem, przepływ powietrza wymuszony przez wentylatory skraplacza jest bardzo często wystarczający. Jeżeli jednak skraplacz stoi w znacznej odległości od agregatu, lub przepływ powietrza wymuszony przez skraplacz jest za mały, należy zamontować dodatkowe wentylatory głowicy sprężarki. W zespołach niskotemperaturowych AREA Cooling Solutions wentylator na głowicy jest w wyposażeniu opcjonalnym. Dochłodzenie głowicy można również zrealizować przez przepływ wody przez głowice sprężarki (wykonanie tzw. morskie). AREA TRADERS Sp. Z o.o. 20

8.7 Wtrysk czynnika do sprężarki DTR zespołów sprężarkowych FRASCOLD W niektórych przypadkach dochłodzenie głowicy przez wentylator zamontowany na głowicy jest niewystarczające. W takich przypadkach należy również zamontować wtrysk ciekłego czynnika na głowice. Wtrysk czynnika jest zawsze montowany z dodatkowym chłodzeniem głowicy. 8.9 Regulacja wydajności: Przy projektowaniu instalacji chłodniczej wybrane modele sprężarek mają wystarczającą wydajność do zadanego obciążenia w cyklu pracy włącz / wyłącz nie przekraczając maksymalnej liczby włączeń i wyłączeń na godzinę. Aby zmniejszyć entropię, sprężarka jest w stanie osiągnąć zakładaną temperaturę w krótszym czasie. Wymagane jest sprawdzenie czy zwiększenie liczby startów i zatrzymań sprężarki nie przekracza maksymalnej liczby włączeń i wyłączeń na godzinę. W agregatach wielo sprężarkowych regulację wydajności najczęściej przeprowadza się na bazie wyłączania i załączania kolejnych sprężarek. W niektórych wypadkach jest jednak konieczna dokładniejsza regulacja wydajności. W agregatach serii Q, S, V, Z i W jest możliwość zamontowania dodatkowej regulacji wydajności samej sprężarki. Jest to układ zmieniający pojemność skokową sprężarek. Układ ten wyróżnia się następującymi zaletami: - prostą konstrukcją, nie naruszającą stabilności i wytrzymałości obudowy głowicy sprężarki - części ruchome nie stwarzają problemów z ustawianiem osiowości 1 korpus zaworu regulacji wydajności 2 komora niskiego ciśnienie w głowicy sprężarki 3 komora wysokiego ciśnienie w głowicy sprężarki 4 tłok regulacji wydajności sprężarki 5 sprężyna powrotu tłoka 6 głowica sprężarki Do urządzenia sterującego wydajnością wchodzą tłoki, układ ciśnieniowy sterujący tłokiem, zawór elektromagnetyczny, otwór zasysania czynnika z karteru sprężarki. Całość jest montowana na głowicy sprężarki. W przypadku późniejszego montażu układu regulacji wydajności konieczna jest wymiana głowicy sprężarki. Nie trzeba wymieniać płyty zaworowej. Regulacja wydajności sprężarki polega na zmianie czynnej pojemności skokowej sprężarki. W przypadku braku zasilania cewki zaworu, tłok zamykający otwór ssący jest w górnym położeniu, tak, że czynnik swobodnie jest zasysany przez tłok. Położenie tłoka jest wymuszone przez sprężynę. W takim położeniu dana głowica pracuje na pełnej wydajności. Zasilenie cewki zaworu prądem elektrycznym powoduje przesunięcie się tłoka zamykającego w dolne położenie. Siła sprężyny jest równoważona przez ciśnienie tłoczenia. Po otwarciu zaworu ciśnienie tłoczenia kanałami przedostaje się nad tłok zamykający i powoduje zamknięcie przez tenże tłok otworu zasysania czynnika. W takim położeniu tłok nie zasysa czynnika, w związku z tym pracuje jałowo. Sprężarka w tym momencie posiada rzeczywistą wydajność skokową pomniejszoną o wydajność skokową wyłączonego zestawu tłoków. AREA TRADERS Sp. Z o.o. 21

Ponowne odłączenie zaworu powoduje zamknięcie kanałów połączonych z komorą tłoczenia, a otwarcie kanałów połączonych z komorą ssania. Wskutek tego ciśnienie nad tłokiem spada do ciśnienia ssania i sprężyna podnosi tłok do góry. Dzięki temu, że regulacja wydajności jest sterowane ciśnieniowo, nie następują żadne zmiany w sposób dynamiczny, nie ma żadnych drgań sprężarek ani nagłych skoków napięcia zasilającego. Powoduje to też zwiększenie żywotności urządzenia i jego poszczególnych elementów. Regulacja wydajności zaczyna działać dopiero po osiągnięciu przez sprężarkę ciśnienia tłoczenia na odpowiednio wysokim ciśnieniu tłoczenia zdolnym pokonać siłę sprężyny, w związku z tym regulacja wydajności nie spełnia roli odciążonego rozruchu. Sposób podłączania regulacji wydajności i kolejności je załączania jest pokazany na rysunkach poniżej. Nie należy stosować innych rozwiązań ze względu na możliwość nierównomiernego obciążenia wału korbowego i uszkodzenia sprężarki. seria Q 100% 50% / 100% seria S 100% 50% / 100% seria V 100% 50% / 100% seria Z 100% 66% / 100% 33% / 66% / 100% seria W 100% 75% / 100% 50% / 75% / 100% 8.10 Odciążony rozruch: Urządzenie do odciążonego rozruchu zostało zaprojektowane po to, aby ograniczyć pobór prądu przy rozruchu sprężarek o mocy wyższej niż 3,7 KW. Użycie tego urządzenia jest szczególnie zalecane dla sprężarek z dzielonym uzwojeniem rozruchowym (PWS) lub dla sprężarek z rozruchem gwiazda/trójkąt. Ma to na celu zmniejszenie momentu obrotowego bezwładnie poruszanych mas. Zasada działania odciążonego rozruchu jest podobna do zasady działania regulacji wydajności. Podobnie jak przy regulacji wydajności, załączenie odciążonego rozruchu następuje przez zasilenie cewki zaworu zamontowanego na głowicy sprężarki. W momencie podania zasilania otwiera się kanał połączony z komorą niskiego ciśnienia i nad tłokiem zamykającym spada ciśnienie. Tłok otwiera połączenie między komorami wysokiego i niskiego ciśnienia. Otwarcie komór na jednej głowicy powoduje równoczesne wyrównanie ciśnienia na AREA TRADERS Sp. Z o.o. 22

niskiej i wysokiej stronie sprężarki i wszystkich pozostałych głowicach (przez kanały wewnętrzne sprężarki). W związku z tym odciążony rozruch montuje się tylko na jednej głowicy. W momencie załączenie odciążonego rozruchu cała sprężarka pracuje jałowo, w związku z tym nie można stosować odciążonego rozruchu jako regulacji wydajności. W przypadku zastosowania w agregacie wielo sprężarkowym odciążonego rozruchu za każdą sprężarką na tłoczeniu musi być zamontowany zawór zwrotny, aby przy załączeniu odciążenia jednej sprężarki nie wyrównywało się ciśnienie na pozostałych sprężarkach. Poniżej pokazano miejsca montażu odciążonego rozruch na sprężarkach. seria F seria Q seria S seria V seria Z seria W 8.11 Grzałka karteru sprężarki Podczas okresowych zatrzymań układu chłodniczego czynnik chłodniczy zawsze dąży do przemieszczenia się z cieplejszych do zimniejszych części instalacji. W czasie postoju sprężarka jest zimna i pary czynnika skraplają się na dnie miski olejowej. W momencie startu ciśnienie w misce olejowej spada, a czynnik gwałtownie odparowuje porywając cząsteczki oleju. Pieniąca się mieszanina zasysana jest przez cylindry i wyrzucana do instalacji, a cały olej potrafi być usunięty z miski olejowej w ciągu kilku sekund i w skutek braku oleju następuje zatarcie sprężarki. Nawet w przypadku braku odparowania czynnik z dolnej części miski jest przykazywany do smarowania zamiast oleju i wskutek braku odpowiedniego smarowania następuje zatarcie się sprężarki. Wskutek zalania silnika ciekłym czynnikiem i obniżenia jego temp. może również nie zadziałać termik i nastąpi spalenie się silnika. Grzałka karteru oleju jest wyjściem do ograniczenia (nie eliminacji) przypadków powrotu ciekłego czynnika do sprężarki oraz zbierania się czynnika chłodniczego i rozwarstwiania. Ważnym również elementem działania grzałki karteru jest odpowiednie nagrzanie oleju przed startem sprężarki. Zimny olej ma niedostateczne parametry do smarowania sprężarki (jest zbyt gęsty) i również dla tego należy podłączać grzałkę karteru. Grzałka powinna być zawsze załączona co najmniej dwie godziny przed startem sprężarki. Grzałka powinna być zawsze załączona w czasie postoju sprężarki i wyłączać się w momencie startu sprężarki. 8.12 Różnicowy presostat olejowy Sprężarki serii V, Z, i W są standardowo wyposażone w wysokociśnieniową pompę olejową dającą przepływ o ciśnieniu wyższym o 1 3,5 bara niż panujące w karterze sprężarki. Ta różnica ciśnienia jest wystarczająca do obfitego smarowania wszystkich części ruchomych sprężarki. Zespoły ze sprężarkami, które wyposażone są w pompę oleju, są wyposażone także w elektromechaniczny różnicowy presostat olejowy, oddzielny do każdej sprężarki. Dobrze dobrany i podłączony presostat olejowy chroni sprężarkę przed nieodwracalnym zniszczeniem wskutek niedostatecznego smarowania z różnych przyczyn, włączając w to rozcieńczenie oleju na skutek mieszania się z ciekłym czynnikiem chłodniczym. Presostaty olejowe zastosowane w zespołach sprężarkowych AREA Cooling Solutions posiadają ręczny reset po to, aby ponowne uruchomienie sprężarki wymagało interwencji obsługi. AREA TRADERS Sp. Z o.o. 23

Poniżej pokazane są charakterystyczne dane, jakie posiadają presostaty olejowe: ciśnienie otwarcia p = 0,6 bar ± 0,1 ciśnienie zamknięcia p = 1 bar opóźnienie 60 90 sekund reset ręczny Elektroniczny presostat olejowy. 8.13 Odolejacz Wszystkie zespoły sprężarkowe AREA Cooling Solutions są wyposażone w linię olejową. Linia olejowa składa się z odolejacza z zaworem zwrotnym, filtra oleju, zaworów odcinających, zbiornika oleju z wziernikami poziomu, mechanicznych lub elektronicznych zaworów poziomu oleju w sprężarce, zaworu upustowego ciśnienia oleju w zbiorniku. schemat instalacji olejowej Na kolektorze tłocznym zamontowany jest jeden centralny odolejacz. Linia tłoczna ze sprężarki idzie przez zawór zwrotny do kolektora tłocznego, a dopiero z kolektora czynnik jest kierowany do odolejacza i przez zawór zwrotny do skraplacza. AREA TRADERS Sp. Z o.o. 24

8.14 Mechaniczny regulator poziomu oleju w sprężarce: Regulatory kontrolują, czy w każdej sprężarce jest odpowiedni poziom oleju i w razie potrzeby uzupełniają go. W przypadku nieodpowiedniego poziomu oleju w sprężarce należy ustawić poziom oleju na zaworach pływakowych. Regulację poziomu można przeprowadzać tylko i wyłącznie przy prawidłowym poziomie oleju w zbiorniku oleju. Standardowo w zespołach sprężarkowych są montowane mechaniczne regulatory, istnieje jednak możliwość zamówienia zespołu z elektronicznym regulatorem poziomu oleju w sprężarce. 8.15 Filtr oleju: W celu oczyszczenia i przedłużenia żywotności oleju, w zespołach sprężarkowych AREA Cooling Solutions stosuje się zewnętrzny filtr oleju. Filtr oleju zabezpiecza i przedłuża żywotność samej sprężarki, m.in. dzięki temu zespoły służą długo i bezawaryjnie użytkownikowi. Standardowo zamontowany jest jednorazowy filtr oleju ze stałym wkładem, ale można również zamówić wykonanie zespołu z filtrem oleju z wymiennym wkładem. Przy każdej wymianie oleju należy również wymienić filtr oleju lub wkład filtra oleju (w zależności od wersji). 8.16 Zbiornik oleju i zawór upustowy: Jednym z głównych elementów linii olejowej jest zbiornik oleju z zaworem upustowym. W zbiorniku oleju znajduje się rezerwa oleju, aby zawsze wszystkie sprężarki w sposób ciągły były zasilane olejem. Zbiornik oleju posiada dwa wzierniki poziomu oleju. Prawidłowy poziom oleju musi być ponad pierwszym wziernikiem (olej jest widoczny w całym wzierniku) i nie powinien dochodzić do drugiego wziernika. Olej do zaworów pływakowych podawany jest ciśnieniowo. Olej z odolejacza do zbiornika jest podawany pod ciśnieniem tłoczenia, tak że w zbiorniku tworzy się poduszka ciśnieniowa. Aby nie dopuścić do uszkodzenia zaworów pływakowych, ciśnienie w zbiorniku oleju powinno być nie znacznie wyższe od ciśnienia ssania. W tym celu na odolejaczu zamontowany jest zawór upustowy, który utrzymuje ciśnienie w zbiorniku na odpowiednim poziomie. Jeżeli w zbiorniku jest za dużo oleju (powyżej górnego wziernika), to w zbiorniku nie powstaje poduszka ciśnieniowa. W takim przypadku również olej nie jest podawany do zaworów pływakowych i poziom oleju w sprężarkach może być za niski. Po uruchomieniu agregatu należy bacznie obserwować stan oleju w zbiorniku i go uzupełniać. Mimo zastosowania pełnej linii olejowej, pewna część oleju jest wyrzucana do instalacji. Przy długich instalacjach bardzo często należy uzupełnić olej w zbiorniku po uruchomieniu. Nie należy jednak uzupełniać oleju w dużych ilościach, lecz uzupełniać powoli, aby nie przepełnić instalacji olejem. 8.17 Separator cieczy Separator cieczy jest dodatkowym urządzeniem, które może uchronić sprężarkę przed zniszczeniem, kiedy podczas pracy ciekły czynnik chłodniczy cofnie się do linii ssawnej. Ciekły czynnik chłodniczy po stronie ssawnej sprężarki może się znaleźć z powodu złego wykonania połączeń rurowych lub zbyt małej mocy chłodniczej parowacza, ale najczęstszą przyczyną jest zaszronienie parowacza, niesprawność wentylatora lub niewystarczające zaizolowanie linii ssawnej przy bardzo niskich temperaturach otoczenia. Separator cieczy jest montowany jako opcja na linii ssawnej. W przypadku pojedyńczego centralnego separatora, montowany jest on przed kolektorem ssawnym. W przypadku montażu oddzielnych separatorów na każdą sprężarkę separatory są montowane między kolektorem ssawnym a filtrem na ssaniu sprężarki. AREA TRADERS Sp. Z o.o. 25