PARLAMENT EUROPEJSKI 2009-2014 Komisja Petycji 29.9.2014 KOMUNIKAT DLA POSŁÓW Przedmiot: Petycja nr 0932/2006, którą złożył Johannes Kleinschnittger (Niemcy), w sprawie programu NERES (New and Existing Routes Expansion Scheme) na lotnisku w Düsseldorfie 1. Streszczenie petycji Składający petycję nawiązuje do wprowadzonego przez lotnisko w Düsseldorfie w 2004 r. programu pomocy o nazwie NERES (ang. New and Existing Routes Expansion Scheme program rozbudowy nowych i istniejących połączeń lotniczych), którego celem jest oferowanie atrakcyjnych cen dostawcom usług naziemnych i liniom lotniczym zwiększającym swój dotychczasowy zakres usług lub uruchamiającym nowe połączenia z lotniska w Düsseldorfie. Od rozpoczęcia realizacji programu notowano jednak straty, które, zdaniem składającego petycję, pokrywane są przez władze miejskie. Składający petycję uważa, że program NERES nie jest zgodny z przepisami określonymi w komunikacie Komisji w sprawie wytycznych WE dotyczących finansowania portów lotniczych i pomocy państwa na rozpoczęcie działalności dla przedsiębiorstw lotniczych oferujących przeloty z regionalnych portów lotniczych, dlatego zwraca się do Parlamentu o zajęcie się tą sprawą. 2. Dopuszczalność Petycja uznana została za dopuszczalną dnia 28 marca 2007 r. Zwrócono się do Komisji o przekazanie informacji (art. 192 ust. 4 Regulaminu). 3. Odpowiedź Komisji, otrzymana dnia 27 lipca 2007 r. W dniu 10 lipca 2007 r. Komisja Europejska postanowiła wszcząć formalne postępowanie CM\1035614.doc PE392.326v06-00 Zjednoczona w różnorodności
wyjaśniające przewidziane w art. 88 ust. 2 traktatu WE w odniesieniu do programu motywacyjnego realizowanego przez spółkę Flughafen Dortmund GmbH będącą operatorem lotniska w Dortmundzie. Program NERES (New and Existing Routes Expansion Scheme) dotyczy wyłącznie lotniska w Dortmundzie, nie zaś w Düsseldorfie. Komisji nie wiadomo nic o istnieniu programu NERES w Düsseldorfie. Zakłada ona zatem, że składający petycję odnosi się do programu NERES realizowanego w Dortmundzie. W odniesieniu do Dortmundu, w 2004 r. przedsiębiorstwo publiczne Flughafen Dortmund GmbH wdrożyło program motywacyjny dla linii lotniczych, które rozbudują istniejące połączenia lub uruchomią nowe z przedmiotowego lotniska. Program ten nosi nazwę NERES. Według wiedzy Komisji program NERES obejmuje tylko linie lotnicze, nie zaś jak zaznaczył składający petycję również przedsiębiorstwa świadczące usługi naziemne. Wszczynając postępowanie, o którym informacja podana zostanie do publicznej wiadomości w Dzienniku Urzędowym, Komisja stwierdziła, że program NERES, w ramach którego oferuje się liniom lotniczym bardziej korzystne opłaty lotniskowe niż opłaty przewidziane w opublikowanym rozporządzeniu w sprawie opłat lotniskowych, może stanowić niezgodną i sprzeczną z prawem pomoc państwa. W ramach programu NERES firma Flughafen Dortmund GmbH oferuje przedsiębiorstwom także wsparcie marketingowe. W postępowaniu wyjaśniającym Komisja wyróżniła dwie odrębne kwestie. Po pierwsze, przedmiotowa decyzja stwarza wątpliwości, czy zniżki przewidziane w ramach NERES w odniesieniu do opłat lotniskowych podanych do wiadomości wrozporządzeniu w sprawie opłat lotniskowych oraz granty marketingowe dostępne w tym programie są pomocą państwa dla linii korzystających z programu, czyli Air Berlin, easyjet, Germanwings i Wizzair. Po drugie, Komisja uważa, że subsydiowanie skrośne strat operacyjnych na lotnisku w Dortmundzie przez przedsiębiorstwo publiczne Stadtwerke Dortmund AG może stanowić pomoc państwa dla operatora lotniska. Ocena Komisji dotycząca pomocy państwa dla lotnisk i linii lotniczych dokonana została w oparciu o wytyczne WE z dnia 9 grudnia 2005 r. dotyczące finansowania portów lotniczych i pomocy państwa na rozpoczęcie działalności dla przedsiębiorstw lotniczych oferujących przeloty z regionalnych portów lotniczych. Jeżeli w wyniku formalnego postępowania zostanie stwierdzone, że jeden lub oba przedmiotowe środki stanowią pomoc państwa, wówczas Komisja będzie musiała ocenić, czy można je uznać za zgodne z zasadami wspólnego rynku. 4. Dodatkowa odpowiedź Komisji otrzymana dnia 29 listopada 2007 r. Po otrzymaniu w dniu 27 listopada 2006 r. skargi w sprawie domniemanej pomocy państwa związanej z uruchomionym przez lotnisko w Dortmundzie dnia 1 lipca 2004 r. programu NERES (New and Existing Routes Expansion Scheme) Komisja Europejska pismem z dnia 1 grudnia 2006 r. zażądała wyjaśnień od władz niemieckich. Odpowiednie informacje zostały przekazane pocztą w dniu 13 kwietnia 2006 r. Jako że opisany środek pomocy wciąż wzbudzał wątpliwości Komisji, w dniu 10 lipca 2007 r. podjęła ona decyzję (decyzja Komisji 2007/3275) o wszczęciu procedury przewidzianej w art. 88 ust. 2 traktatu WE. PE392.326v06-00 2/5 CM\1035614.doc
Władze Niemiec zostały poinformowane o decyzji Komisji pismem z dnia 11 lipca 2007 r. i wezwane do udzielenia informacji, na co udzieliły odpowiedzi dnia 25 lipa 2007 r. Decyzja Komisji została także opublikowana w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej (C-217/09) z dnia 15 września 2007 r. razem z zaproszeniem dla stron trzecich do zgłaszania uwag w terminie jednego miesiąca od daty publikacji. Komisja poinformuje Parlament o wynikach swojej oceny. 5. Odpowiedź Komisji otrzymana dnia 21 października 2008 r. Po otrzymaniu w dniu 27 listopada 2006 r. skargi w sprawie domniemanej pomocy państwa związanej z uruchomionym przez lotnisko w Dortmundzie dnia 1 lipca 2004 r. programu NERES (New and Existing Routes Expansion Scheme), Komisja Europejska pismem z dnia 10 lipca 2007 r. (decyzja Komisji 2007/3275) podjęła decyzję o wszczęciu procedury przewidzianej w art. 88 ust. 2 traktatu WE. Po opublikowaniu decyzji Komisji w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej (C-217/09) w dniu 15 września 2007 r. Komisja otrzymała uwagi od stron trzecich, w tym od składającego petycję i niemieckiego rządu. Komisja obecnie ocenia dokumentację z uwzględnieniem przedłożonych informacji. Komisja przekaże kopię swojej ostatecznej decyzji Parlamentowi Europejskiemu. Wydanie ostatecznej decyzji jest spodziewane najpóźniej 18 miesięcy od wydania decyzji o wszczęciu wspomnianej procedury, czyli nie później niż w lutym 2009 r. 6. Dodatkowa odpowiedź Komisji otrzymana dnia 25 września 2009 r. W swojej poprzedniej odpowiedzi Komisja zaznaczyła, że wydania ostatecznej decyzji należy spodziewać się nie później niż w lutym 2009 r. Jednak od udzielenia tej odpowiedzi pojawiły się okoliczności, które zmusiły Komisję do przełożenia terminu zakończenia procedury. Okoliczności te to wyrok sądu pierwszej instancji z dnia 17 grudnia 2008 r. w sprawie lotniska w Charleroi (T-196/2004). Sąd unieważnił decyzję Komisji dotyczącą lotniska w Charleroi oraz jego związków z liniami Ryanair. Wyjaśnił również, w jaki sposób Komisja powinna interpretować różnorodne działania podejmowane przez właściciela oraz władze lotniska w stosunku do linii lotniczych. W związku z tym Komisja była zmuszona wyznaczyć eksperta w dziedzinie finansów, który przeprowadzi dokładną analizę sprawy. Analiza jest obecnie przeprowadzana. Komisja będzie mogła ponownie zająć się sprawą, kiedy prace eksperckie zostaną ukończone. 7. Dodatkowa odpowiedź Komisji otrzymana dnia 20 września 2013 r. (REV IV) CM\1035614.doc 3/5 PE392.326v06-00
Przedmiotowa petycja dotyczy trwającego formalnego postępowania wyjaśniającego w sprawie pomocy państwa dla lotniska w Dortmundzie oraz dla linii lotniczych udzielanej w ramach programu NERES (New and Existing Routes Expansion Scheme). 1 Uwagi Komisji a) Ostatnie zmiany w zakresie stosowania zasad pomocy państwa dla lotnisk i linii lotniczych: W odniesieniu do tej petycji Komisja stwierdza, że dotyczy ona trwającego postępowania, będącego jednym z 31 trwających formalnych postępowań wyjaśniających dotyczących finansowania publicznego lotnisk i rzekomej pomocy dla linii lotniczych w formie odpowiednio zróżnicowanych opłat. W ciągu ostatnich dziesięciu lat otoczenie rynkowe w branży lotniczej uległo dużym zmianom. Doświadczenie w stosowaniu bieżącego zestawu zasad 2 ukazuje potrzebę aktualizacji tych zasad w celu zapewnienia uczciwej konkurencji i równych warunków działania dla linii lotniczych i lotnisk bez względu na ich model biznesowy. Dlatego też Komisja zainicjowała przegląd zasad pomocy państwa dla lotnisk i linii lotniczych; przeprowadzone w ramach tego przeglądu pierwsze konsultacje społeczne 3 w 2011 r. miały na celu przede wszystkim potwierdzenie konieczności dokonania takiego przeglądu, natomiast drugie konsultacje społeczne z lipca 2013 r. poświęcone zostały projektowi nowych wytycznych 4. Zmienione zasady w proponowanej postaci określają warunki zgodności udzielania pomocy regionalnym lotniskom przez ograniczony czas. W tym okresie przejściowym dyrektorzy regionalnych lotnisk będą mogli dostosować się do nowej sytuacji na rynku. Zmodyfikowane wytyczne zawierają również kryteria zgodności dla pomocy operacyjnej udzielanej lotniskom przed wejściem w życie tych wytycznych. b) Ostatnie zmiany w zakresie postępowania wyjaśniającego w sprawie lotniska w Dortmundzie: W sprawie lotniska w Dortmundzie Komisja rozpoczęła drugie formalne postępowanie wyjaśniające dotyczące rzekomej pomocy dla linii lotniczych korzystających z lotniska w Dortmundzie w odniesieniu do NEO (nowego cennika) oraz rzekomej niezgodnej z prawem pomocy państwa udzielonej lotnisku. 5 Oba formalne postępowania wyjaśniające, wymienione w lit. a) i b), zostały potraktowane priorytetowo, tak aby końcowe decyzje można było wydać tak szybko, jak to możliwe. W obu trwających postępowaniach Komisja poczyniła duże postępy. Jednak w obu sprawach zaszły znaczne zmiany. Ponadto wskazane wydaje się również uwzględnienie nowych wytycznych w sprawie sektora lotnictwa. 1 Dz.U. C 217 z 15.9.2007, s. 25. 2 Art. 61 Porozumienia EOG w sprawie pomocy państwa w sektorze lotnictwa, Dz.U. C 350 z 10.12.1994, s. 5; i wytyczne wspólnotowe dotyczące finansowania portów lotniczych i pomocy państwa na rozpoczęcie działalności dla przedsiębiorstw lotniczych oferujących przeloty z regionalnych portów lotniczych. Dz.U. C 312 z 9.12.2005, s. 1. 3 Zob. IP/11/445. 4 Zob. IP/13/644. 5 Dz.U. C 268 z 5.9.2012, s. 1. PE392.326v06-00 4/5 CM\1035614.doc
Wniosek Celem Komisji jest jak najszybsze przyjęcie końcowego stanowiska w obu sprawach, co najprawdopodobniej nastąpi w pierwszej połowie 2014 r. 8. Dodatkowa odpowiedź Komisji (REV. V) otrzymana dnia 29 września 2014 r. W dniu 22 lipca 2014 r. Komisja wydała końcową decyzję, która zamyka dochodzenie w sprawie finansowania lotniska w Dortmundzie i jej cennika opłat lotniskowych o nazwie NERES i NEO (zob. IP/14/863). W decyzji tej Komisja stwierdza, że kiedy spółka Flughafen Dortmund GmbH, będąca operatorem lotniska w Dortmundzie, wprowadzała system NERES, działała jako inwestor prywatny, który realizuje najbardziej opłacalną opcję w celu osiągnięcia jak największych zysków. Komisja stwierdza ponadto, że finansowanie lotniska przez przedsiębiorstwo publiczne DSW 21 stanowi inwestycję i operacyjną pomoc państwa. Jednak zgodnie z wytycznymi dotyczącymi pomocy państwa na rzecz portów lotniczych i przedsiębiorstw lotniczych (Dz.U. C 99 z 4.4.2014, s. 3) ta pomoc państwa jest zgodna z traktatem. Lotnisko w Dortmundzie kwalifikowało się do pomocy w szczególności dlatego, że miało mniej niż 3 mln pasażerów rocznie i nie wywierało negatywnego wpływu na konkurencję między lotniskami w regionie. CM\1035614.doc 5/5 PE392.326v06-00