Inwestuj. w bezpieczeństwo. OCHRONA PRZECIWPOŻAROWA. Wojciech Witkowski

Inwestuj w bezpieczeństwo. OCHRONA PRZECIWPOŻAROWA Wojciech Witkowski

Zakres materiału Akty prawne Rodzaje systemów przeciwpożarowych Wymagania dotyczące obiektów Szkolenia z zakresu ppoż. Ewakuacja Kontrola PSP

Akty prawne USTAWA z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz. U. 1991, Nr 81, poz. 351 z późniejszymi zmianami) Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. 2010 nr 109 poz. 719) Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz.U. 2010 nr 243 poz. 1623 tekst jednolity) Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 lipca 2009 r. w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych (Dz. U. 2009, Nr 124, poz. 1030) Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. 2002, Nr 75, poz. 690)

Rodzaje systemów przeciwpożarowych

Urządzenia przeciwpożarowe - rozumie się przez to urządzenia (stałe lub półstałe, uruchamiane ręcznie lub samoczynnie) służące do wykrywania i zwalczania pożaru lub ograniczania jego skutków w obiektach, w których lub przy których są zainstalowane, a w szczególności: stałe i półstałe urządzenia gaśnicze i zabezpieczające, urządzenia wchodzące w skład systemu sygnalizacji pożarowej i dźwiękowego systemu ostrzegawczego, instalacje oświetlenia ewakuacyjnego, hydranty, zawory hydrantowe, pompy w pompowniach przeciwpożarowych, przeciwpożarowe klapy odcinające, urządzenia oddymiające oraz drzwi i bramy przeciwpożarowe, o ile są wyposażone w systemy sterowania. Zabezpieczenie przed zadymieniem dróg ewakuacyjnych - rozumie się przez to zabezpieczenie przed utrzymywaniem się na drogach ewakuacyjnych dymu w ilości, która ze względu na ograniczenie widoczności lub toksyczność uniemożliwiłaby bezpieczną ewakuację. Pompownia przeciwpożarowa - rozumie się przez to pompownię zasilającą w wodę instalację lub sieć wodociągową przeciwpożarową.

Stałe urządzenia gaśnicze Wodne (tryskaczowe, zraszaczowe) Gazowe (CO 2, Fm-200, Argonit) Pianowe Systemy detekcji i sygnalizacji pożarowej System sygnalizacji pożaru Dźwiękowy system ostrzegawczy Systemy oddymiania Hydranty wewnętrzne i zewnętrzne

Instalacje tryskaczowe (zraszaczowe)

SUG gazowe

Systemy oddymiania

Hydranty wewnętrzne i zewnętrzne

Systemy detekcji i sygnalizacji pożarowej

Wymagania dotyczące obiektów

Kwalifikowanie obiektów Zagrożenia ludzi (ZL) mieszkalne, użyteczności publicznej Inwentarskie (IN) przeznaczone do chowu inwentarza Produkcyjno-magazynowe (PM) Niskie (N) - o 12 m włącznie nad poziomem terenu lub mieszkalne o wysokości do 4 kondygnacji nadziemnych włącznie Średnio wysokie (SW) - ponad 12 m do 25 m włącznie nad poziomem terenu lub mieszkalne o wysokości ponad 4 do 9 kondygnacji nadziemnych włącznie Wysokie (W) - ponad 25 m do 55 m włącznie nad poziomem terenu lub mieszkalne o wysokości ponad 9 do 18 kondygnacji nadziemnych włącznie Wysokościowe (WW) - powyżej 55 m nad poziomem terenu.

ZL I - zawierające pomieszczenia przeznaczone do jednoczesnego przebywania ponad 50 osób niebędących ich stałymi użytkownikami, a nieprzeznaczone przede wszystkim do użytku ludzi o ograniczonej zdolności poruszania się, ZL II - przeznaczone przede wszystkim do użytku ludzi o ograniczonej zdolności poruszania się, takie jak szpitale, żłobki, przedszkola, domy dla osób starszych, ZL III - użyteczności publicznej, niezakwalifikowane do ZL I i ZL II, ZL IV - mieszkalne, ZL V - zamieszkania zbiorowego, niezakwalifikowane do ZL I i ZL II.

Gęstość obciążenia ogniowego jest to energia cieplna, wyrażona w MJ, która może powstać przy spaleniu się materiałów palnych składowanych, wytwarzanych, przerabianych lub transportowanych w sposób ciągły w pomieszczeniu, strefie pożarowej lub składowisku materiałów stałych, przypadająca na jednostkę powierzchni tego obiektu wyrażoną w m 2. Gęstość obciążenia ogniowego Q d w MJ/m 2 należy obliczać według wzoru: w którym: Qd PM oraz IN n i 1 Q F * ci Gi n -- liczba rodzajów materiałów palnych znajdujących się w pomieszczeniu, strefie pożarowej lub składowisku, G i -- masa poszczególnych materiałów, kg, Q ci -- ciepło spalania poszczególnych materiałów, MJ/kg, F -- powierzchnia rzutu poziomego pomieszczenia, strefy pożarowej lub składowiska, m 2.

Strefa pożarowa Strefa - budynek albo jego część oddzielona od innych budynków lub innych części budynku elementami oddzielenia przeciwpożarowego, bądź też pasami wolnego terenu o szerokości nie mniejszej niż dopuszczalne odległości od innych budynków, określone zgodnie z obowiązującymi przepisami technicznobudowlanymi5. Częścią budynku, stanowiącą strefę pożarową jest także jego kondygnacja, jeżeli klatki schodowe i szyby dźwigowe w tym budynku spełniają co najmniej wymagania określone w 256 ust. 26 dla klatek schodowych.

Wielkość stref pożarowych Dopuszcza się powiększenie powierzchni stref pożarowych z wyjątkiem stref pożarowych w budynkach wysokich (W) i wysokościowych (WW), pod warunkiem zastosowania: stałych urządzeń gaśniczych tryskaczowych - o 100%, samoczynnych urządzeń oddymiających uruchamianych za pomocą systemu wykrywania dymu - o 100%. Przy jednoczesnym stosowaniu wymienionych urządzeń dopuszcza się powiększenie powierzchni stref pożarowych o 200%.

Strefy pożarowe, o których mowa w tabeli nr 7, w podziemnej części budynków nie powinny przekraczać 50% powierzchni określonych w tabeli. Dopuszcza się powiększenie powierzchni stref pożarowych, o których mowa w tabeli nr 7, pod warunkiem zastosowania: 1.stałych urządzeń gaśniczych wodnych - o 100%, 2.samoczynnych urządzeń oddymiających - o 50%. Przy jednoczesnym stosowaniu wymienionych urządzeń dopuszcza się powiększenie stref pożarowych o 150%.

Klasa odporności pożarowej obiektu

W budynkach wyposażonych w stałe urządzenia gaśnicze wodne, z wyjątkiem budynków ZL II oraz wielokondygnacyjnych budynków wysokich (W) i wysokościowych (WW), dopuszcza się: obniżenie klasy odporności pożarowej budynku o jedną w stosunku do wynikającej z wymagań podstawowych ( 212 WT), przyjęcie klasy "E" odporności pożarowej dla budynku jednokondygnacyjnego. Dopuszcza się przyjęcie klasy "E" odporności pożarowej dla jednokondygnacyjnego budynku PM o gęstości obciążenia ogniowego przekraczającej 500 MJ/m2, pod warunkiem zastosowania: wszystkich elementów budynku nierozprzestrzeniających ognia, samoczynnych urządzeń oddymiających w strefach pożarowych o powierzchni przekraczającej 1000 m2. Obniżenie klasy odporności pożarowej budynku w wymienionych powyżej przypadkach (zastosowanie urządzeń gaśniczych, jednokondygnacyjne budynki PM) nie zwalnia z zachowania wymaganej pierwotnie klasy odporności ogniowej elementów oddzielenia przeciwpożarowego, określonej w 232 (WT). Garaż otwarty, którego najwyższy poziom parkowania znajduje się nie wyżej niż 25 m nad poziomem otaczającego terenu, może być wykonany w klasie D odporności pożarowej, jeżeli nad kondygnacją przeznaczoną do parkowania samochodów nie znajdują się inne pomieszczenia. Od wymagań dotyczących klasy odporności pożarowej budynków (określonych w 212 WT), zwalnia się budynki IN o kubaturze brutto do 1500 m3.

Klasa odporności ogniowej elementów

Klasa odporności ogniowej elementów budynku - określona czasem cecha charakteryzująca odporność ogniową elementu budynku. Odporność ogniową elementów budynku ustala się na podstawie trzech kryteriów podstawowych dotyczących: R - nośności ogniowej, E - szczelności ogniowej, I - izolacyjności ogniowej oraz kryteriów uzupełniających, stosowanych do niektórych rodzajów elementów budynków lub takich, do których kryteria podstawowe nie mają zastosowania. Kryteria uzupełniające dotyczą: W - natężenia promieniowania, M - odporności na oddziaływanie mechaniczne, C - samozamykalności, S - dymoszczelności, G - odporności ogniowej małych kominów, K - skuteczności ogniochronnej okładzin ściennych i sufitowych, P - zachowania ciągłości dostawy energii i sygnału przez kable elektryczne, światłowody, kanały kablowe i systemy zabezpieczeń kabli, PH - ciągłości dostawy energii i sygnału przez kable elektryczne zasilające i sterownicze o średnicy < 20 mm i z przewodnikiem o przekroju 2,5 mm2.

Pomieszczenie zagrożone wybuchem Pomieszczenie zagrożone - pomieszczenie, w którym może wytworzyć się mieszanina wybuchowa, powstała z wydzielającej się takiej ilości palnych gazów, par, mgieł lub pyłów, której wybuch mógłby spowodować przyrost ciśnienia w tym pomieszczeniu przekraczający 5 kpa.

Granice wybuchowości (palności, zapłonu) są charakterystycznymi cechami mieszanin palnych. Poza tymi granicznymi stężeniami składników palnych w mieszaninie z utleniaczem zapłon mieszaniny nie nastąpi nawet, jeśli źródło zapłonu będzie miało nieskończenie wielką energię: dolna granica wybuchowości (DGW) jest to najniższe stężenie paliwa w mieszaninie palnej, poniżej którego nie jest możliwy zapłon mieszaniny pod wpływem czynnika inicjującego i dalsze samoczynne rozprzestrzenianie płomienia w określonych warunkach badania, górna granica wybuchowości (GGW) jest to najwyższe stężenie paliwa w mieszaninie palnej, powyżej którego nie jest możliwy zapłon mieszaniny pod wpływem czynnika inicjującego i dalsze samoczynne rozprzestrzenianie płomienia w określonych warunkach badania. Zagrożenie pożarem i/lub wybuchem wzrasta ze spadkiem dolnej granicy wybuchowości i rozszerzaniem zakresu wybuchowości czyli różnicy między poziomem górnej i dolnej granicy wybuchowości.

Zależność energii zapłonowej od składu mieszaniny na przykładzie mieszanin wodoru z powietrzem: Z 1 minimalna energia zapłonu E min = 0,019 mj, V d dolna granica wybuchowości, V g górna granica wybuchowości.

Gaz Stężeniowe granice zapłonu, przykłady % gazu w powietrzu % gazu w tlenie DGW GGW DGW GGW Wodór 4,1 74,2 4,0 94,0 Tlenek węgla 12,5 74,2 15,5 94,0 Metan 5,3 14,0 5,1 61,0 Etan 3,2 12,5 3,0 66,0 Propan 2,4 9,5 2,3 55,0 Butan 1,9 8,4 1,8 48,0 Acetylen 2,5 80,0 2,5 98,0 Gaz koksowniczy 5,6 31,0 --- --- Gaz wodny 6,2 72,0 --- --- Gaz ziemny 4,5 17,0 --- --- Gaz miejski 35,0 74,0 --- ---

Nadciśnien ie, kpa Skutki nadciśnienia dla sprzętu i obiektów Skutki nadciśnienia dla ludzi 17,5 35 Poważne uszkodzenia budynków i aparatury procesowej 7 17 Uszkodzenia budynków nadające się do wyremontowania, uszkodzenia fasad budynków mieszkalnych 1% ofiar śmiertelnych wskutek uszkodzeń płuc >50% uszkodzeń bębenków w uszach >50% poważnych zranień od odłamków 1% uszkodzeń bębenków w uszach 1% poważnych zranień od odłamków 3,5 7 Uszkodzenia przeszkleń *) Zranienia odłamkami szkła 1-2 Uszkodzenia ok. 10% przeszkleń Niewielkie zranienia odłamkami szkła *) stąd wynika przyjęcie poziomu nadciśnienia ΔP = 5 kpa jako wskaźnika zagrożenia wybuchem pomieszczeń

Przejścia ewakuacyjne W pomieszczeniach, od najdalszego miejsca, w którym może przebywać człowiek, do wyjścia ewakuacyjnego na drogę ewakuacyjną lub do innej strefy pożarowej albo na zewnątrz budynku, powinno być zapewnione przejście, zwane dalej "przejściem ewakuacyjnym". Dopuszczalna długość przejścia zależy od rodzaju strefy pożarowej. Wpływ mają tutaj następujące czynniki: przeznaczenie i sposób użytkowania budynku lub jego części, stanowiącej odrębną strefę pożarową (ZL, PM, IN), liczba kondygnacji, gęstość obciążenia ogniowego (w strefach PM), zagrożenie wybuchem, wysokość pomieszczenia (jeżeli przekracza 5 m), rodzaj zastosowanych urządzeń przeciwpożarowych.

Dopuszczalna długość przejścia ewakuacyjnego wynosi: w strefach ZL - 40 m, w strefach pożarowych PM o gęstości obciążenia ogniowego przekraczającej 500 MJ/m2 w budynku o więcej niż jednej kondygnacji nadziemnej - 75 m, w strefach pożarowych PM o gęstości obciążenia ogniowego nieprzekraczającej 500 MJ/m2 w budynku o więcej niż jednej kondygnacji nadziemnej oraz w strefach pożarowych PM w budynku o jednej kondygnacji nadziemnej bez względu na gęstość obciążenia ogniowego - 100 m, w pomieszczeniu zagrożonym wybuchem - 40 m. Jeżeli z przewidywanego przeznaczenia pomieszczenia nie wynika jednoznacznie sposób jego zagospodarowania, projektowa długość przejścia ewakuacyjnego nie może być większa niż 80% powyższych długości.

Przejście ewakuacyjne może prowadzić łącznie tylko przez trzy pomieszczenia. W takim wypadku wymagania w zakresie klasy odporności ogniowej nie dotyczą ścianek działowych oddzielających od siebie te pomieszczenia. Długość przejścia określa się jako sumę przejść w poszczególnych pomieszczeniach. Przejście ewakuacyjne z innego pomieszczenia może prowadzić przez pomieszczenie zagrożone wybuchem, ale tylko wówczas kiedy obydwa pomieszczenia są powiązane funkcjonalnie.

Długości przejść ewakuacyjnych mogą być powiększone pod warunkiem zastosowania: stałych urządzeń gaśniczych wodnych - o 50%, samoczynnych urządzeń oddymiających uruchamianych za pomocą systemu wykrywania dymu - o 50%, oraz w pomieszczeniach o wysokości przekraczającej 5 m - o 25%. Powiększenia podlegają sumowaniu. Z możliwości powiększenia długości przejść ewakuacyjnych można skorzystać tylko w przypadku, kiedy urządzeniem gaśniczym wodnym chroniona jest cała strefa pożarowa, a także kiedy jest ona w całości wyposażona w urządzenia oddymiające i system wykrywania dymu, zapewniający ich samoczynne uruchomienie (urządzenia do usuwania dymu i do napływu powietrza uzupełniającego).

Szerokość przejścia ewakuacyjnego w pomieszczeniu przeznaczonym na pobyt ludzi należy obliczać proporcjonalnie do liczby osób, do których ewakuacji ono służy, przyjmując co najmniej 0,6 m na 100 osób, lecz nie mniej niż 0,9 m, a w przypadku przejścia służącego do ewakuacji do 3 osób - nie mniej niż 0,8 m. Odrębne zasady dotyczą w tym zakresie pomieszczeń przeznaczonych do jednoczesnego przebywania ponad 200 osób dorosłych lub 100 dzieci, w których miejsca do siedzenia są ustawione w rzędach.

Pomieszczenia przeznaczone do jednoczesnego przebywania ponad 200 osób dorosłych lub 100 dzieci, w których miejsca do siedzenia są ustawione w rzędach Fotele i inne siedzenia powinny być trudno zapalne, odpowiadające wymaganiom Polskiej Normy dotyczącej oceny zapalności mebli tapicerowanych, oraz niewydzielające produktów rozkładu i spalania, określonych jako bardzo toksyczne, zgodnie z Polską Normą dotyczącą badań wydzielania produktów toksycznych. Szerokość przejść pomiędzy rzędami siedzeń nie powinna być mniejsza niż 0,45 m, przy czym odległość tę należy ustalać, biorąc pod uwagę odstęp między stałymi elementami siedzeń.

Liczba siedzeń w rzędzie nie powinna być większa niż 16 pomiędzy przejściami oraz 8 w rzędzie przyściennym, przy czym dopuszcza się zwiększenie liczby miejsc w rzędach odpowiednio do 40 i 20 pod warunkiem zwiększenia odstępu między rzędami siedzeń o 1 cm na każde dodatkowe siedzenie odpowiednio powyżej 16 lub 8. Szerokość przejść komunikacyjnych nie może być mniejsza niż 1,2 m przy liczbie osób do 150, a przy większej ich liczbie szerokość tę należy zwiększyć proporcjonalnie o 0,6 m na 100 osób.

Dojścia ewakuacyjne Dojście ewakuacyjne jest to droga, jaką musi przebyć człowiek od wyjścia z pomieszczenia na drogę ewakuacyjną, do wyjścia do innej strefy pożarowej lub na zewnątrz budynku, a więc do miejsca bezpiecznego, gdzie nie będzie on narażony na możliwość oddziaływania pożaru (ognia, dymu).

Długość dojść

Długości dojść ewakuacyjnych mogą być powiększone pod warunkiem ochrony: strefy pożarowej stałymi urządzeniami gaśniczymi wodnymi - o 50%, drogi ewakuacyjnej samoczynnymi urządzeniami oddymiającymi uruchamianymi za pomocą systemu wykrywania dymu - o 50%. Przy jednoczesnym stosowaniu tych urządzeń długość dojścia może być powiększona o 100%.

Wyjścia ewakuacyjne Minimalna liczba wyjść ewakuacyjnych w pomieszczeniu zależy od: liczby osób, jakie mogą w nim jednocześnie przebywać oraz od stopnia ich sprawności ruchowej, powierzchni pomieszczenia, gęstości obciążenia ogniowego (w strefach PM), zagrożenia wybuchem.

Pomieszczenie powinno mieć co najmniej dwa wyjścia ewakuacyjne w przypadkach, gdy: jest przeznaczone do jednoczesnego przebywania w nim ponad 50 osób, a w strefie pożarowej ZL II - ponad 30 osób, znajduje się w strefie pożarowej ZL, a jego powierzchnia przekracza 300 m2, znajduje się w strefie pożarowej PM o gęstości obciążenia ogniowego powyżej 500 MJ/m2, a jego powierzchnia przekracza 300 m2, znajduje się w strefie pożarowej PM o gęstości obciążenia ogniowego do 500 MJ/m2, a jego powierzchnia przekracza 1000 m2, jest zagrożone wybuchem, a jego powierzchnia przekracza 100 m2.

Wyjścia ewakuacyjne muszą być oddalone od siebie o co najmniej 5 m, co ma na celu ograniczenie możliwości wzajemnego utrudniania ruchu ludzi opuszczających pomieszczenie. Wyjścia ewakuacyjne z pomieszczenia zagrożonego wybuchem na drogę ewakuacyjną powinny prowadzić przez przedsionki przeciwpożarowe. W bramach i ścianach przesuwanych na drogach ewakuacyjnych powinny znajdować się drzwi otwierane ręcznie albo w bezpośrednim sąsiedztwie tych bram i ścian powinny być umieszczone i wyraźnie oznakowane drzwi przeznaczone do celów ewakuacji.

Łączną szerokość drzwi w świetle stanowiących wyjścia ewakuacyjne z pomieszczenia należy obecnie obliczać proporcjonalnie do liczby osób mogących przebywać w nim równocześnie, przyjmując co najmniej 0,6 m szerokości na 100 osób, przy czym najmniejsza szerokość drzwi w świetle ościeżnicy powinna wynosić 0,9 m, a w przypadku drzwi służących do ewakuacji do 3 osób - 0,8 m. Na przykład - wymagana łączna szerokość drzwi stanowiących wyjścia ewakuacyjne z pomieszczenia w którym może przebywać 450 osób, wynosi 2,7 m (0,6 x 450/100).

Drzwi wieloskrzydłowe stanowiące wyjście ewakuacyjne z pomieszczenia oraz na drodze ewakuacyjnej powinny mieć co najmniej jedno, nieblokowane skrzydło drzwiowe o szerokości nie mniejszej niż 0,9 m. Drzwi wahadłowe - szerokość skrzydła drzwi wahadłowych stanowiących wyjście ewakuacyjne z pomieszczenia oraz zabudowanych na drodze ewakuacyjnej powinna wynosić co najmniej dla drzwi jednoskrzydłowych - 0,9 m, a dla drzwi dwuskrzydłowych - 0,6 m, przy czym oba skrzydła drzwi dwuskrzydłowych muszą mieć tę samą szerokość. Drzwi obrotowe i podnoszone - zabrania się stosowania takich drzwi do celów ewakuacji.

Drzwi rozsuwane - mogą stanowić wyjścia na drogi ewakuacyjne, a także być stosowane na drogach ewakuacyjnych, jeżeli są przeznaczone nie tylko do celów ewakuacji, a ich konstrukcja zapewnia: otwieranie automatyczne i ręczne bez możliwości ich blokowania, samoczynne ich rozsunięcie i pozostanie w pozycji otwartej w razie pożaru lub awarii drzwi.

Drzwi stanowiące wyjście ewakuacyjne z pomieszczenia, w którym może przebywać jednocześnie więcej niż 300 osób, oraz drzwi na drodze ewakuacyjnej z tego pomieszczenia, powinny być wyposażone w urządzenia przeciwpaniczne.

Drzwi stanowiące wyjście ewakuacyjne, które powinny otwierać się na zewnątrz - wymaganie to dotyczy następujących przypadków: pomieszczeń: zagrożonych wybuchem, do których jest możliwe niespodziewane przedostanie się mieszanin wybuchowych lub substancji trujących, duszących bądź innych, mogących utrudnić ewakuację, przeznaczonych do jednoczesnego przebywania ponad 50 osób; wymaganie to nie dotyczy zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich oraz budynków zlokalizowanych na terenie zakładów karnych i aresztów śledczych; przeznaczonych dla ponad 6 osób o ograniczonej zdolności poruszania się; wymaganie to nie dotyczy zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich oraz budynków zlokalizowanych na terenie zakładów karnych i aresztów śledczych. budynku przeznaczonego dla więcej niż 50 osób, za wyjątkiem budynku wpisanego do rejestru zabytków; wymaganie to nie dotyczy budynków zlokalizowanych na terenie zakładów karnych i aresztów śledczych.

Szerokość poziomych dróg ewakuacyjnych należy obliczać proporcjonalnie do liczby osób mogących przebywać jednocześnie na danej kondygnacji budynku, przyjmując co najmniej 0,6 m na 100 osób, lecz nie mniej niż 1,4 m. Wymaganie to nie dotyczy budynków i pomieszczeń przeznaczonych do zakwaterowania osób osadzonych. Dopuszcza się zmniejszenie szerokości poziomej drogi ewakuacyjnej do 1,2 m, jeżeli jest ona przeznaczona do ewakuacji nie więcej niż 20 osób.

W każdym przypadku wymagane jest obecnie, aby skrzydła drzwi stanowiących wyjście na drogę ewakuacyjną po ich całkowitym otwarciu, nie zmniejszały wymaganej szerokości tej drogi.

Wysokość drogi ewakuacyjnej powinna wynosić co najmniej 2,2 m, przy czym dopuszcza się obecnie możliwość lokalnego obniżenia, ale tylko do 2,0 m i pod warunkiem, że długość obniżonego odcinka drogi nie będzie większa niż 1,5 m. Korytarze stanowiące drogę ewakuacyjną w strefach pożarowych ZL powinny być podzielone na odcinki nie dłuższe niż 50 m przy zastosowaniu przegród z drzwiami dymoszczelnymi lub innych urządzeń technicznych zapobiegających rozprzestrzenianiu się dymu. Wymaganie to nie dotyczy budynków i pomieszczeń przeznaczonych do zakwaterowania osób osadzonych. Wymaganie to nie dotyczy korytarzy, na których zastosowano rozwiązania techniczno-budowlane zabezpieczające przed zadymieniem (jako bardziej skuteczne). Przegrody dymoszczelne powinny być wykonane z materiałów niepalnych i zastosowane, zarówno nad sufitami podwieszonymi, jak i pod podłogami podniesionymi, powyżej poziomu stropu lub podłoża.

Na drogach ewakuacyjnych miejsca, w których zastosowano pochylnie lub stopnie umożliwiające pokonanie różnicy poziomów, powinny być wyraźnie oznakowane.

Rozmieszczenie podręcznego sprzętu gaśniczego Obiekty powinny być wyposażone w gaśnice przenośne spełniające wymagania Polskich Norm będących odpowiednikami norm europejskich (EN), dotyczących gaśnic, lub w gaśnice przewoźne. Rodzaj gaśnic powinien być dostosowany do gaszenia tych grup pożarów, określonych w Polskich Normach dotyczących podziału pożarów, które mogą wystąpić w obiekcie.

Jedna jednostka masy środka gaśniczego 2 kg (lub 3 dm3) zawartego w gaśnicach powinna przypadać, z wyjątkiem przypadków określonych w przepisach szczególnych: na każde 100 m2 powierzchni strefy pożarowej w budynku, niechronionej stałym urządzeniem gaśniczym: zakwalifikowanej do kategorii zagrożenia ludzi ZL I, ZL II, ZL III lub ZL V, produkcyjnej i magazynowej o gęstości obciążenia ogniowego ponad 500 MJ/m2, zawierającej pomieszczenie zagrożone wybuchem; na każde 300 m2 powierzchni strefy pożarowej niewymienionej w pkt. 1, z wyjątkiem zakwalifikowanej do kategorii zagrożenia ludzi ZL IV.

Gaśnice w obiektach powinny być rozmieszczone: w miejscach łatwo dostępnych i widocznych, w szczególności: przy wejściach do budynków, na klatkach schodowych, na korytarzach, przy wyjściach z pomieszczeń na zewnątrz; w miejscach nienarażonych na uszkodzenia mechaniczne oraz działanie źródeł ciepła (piece, grzejniki) w obiektach wielokondygnacyjnych - w tych samych miejscach na każdej kondygnacji, jeżeli pozwalają na to istniejące warunki. Przy rozmieszczaniu gaśnic powinny być spełnione następujące warunki: odległość z każdego miejsca w obiekcie, w którym może przebywać człowiek, do najbliższej gaśnicy nie powinna być większa niż 30 m; do gaśnic powinien być zapewniony dostęp o szerokości co najmniej 1 m.

Grupy pożarów

Pożary ciał stałych papier drewno budynki samochody

Pożary cieczy palnych benzyna spirytus olej napędowy smary techniczne

Pożary gazów palnych propan butan acetylen gaz ziemny metan

Pożary metali lekkich magnez sód potas elektron lit

Pożary substancji spożywczych żywność dla ludzi tłuszcze spożywcze oleje jadalne pasza dla zwierząt pieczywo

Pożary urządzeń będących pod napięciem np. do 1000V (1kV) Mogą to być pożary grup: A B C D F

Temperatura zapłonu cieczy palnej jest to najniższa temperatura, przy której ciecz tworzy nad swoją powierzchnią mieszaninę par z powietrzem o odpowiednim stężeniu, zdolną zapalić się od bodźca energetycznego w określonych warunkach badania. Dla celów ochrony przeciwpożarowej wyróżnia się trzy klasy cieczy: -klasa I: ciecze o temperaturze zapłonu do 21 o C (np. benzyna samochodowa, aceton, alkohol etylowy), -klasa II: ciecze o temperaturze zapłonu od 21 o C do 55 o C (np. trójchloroetylen, terpentyna, glikol etylowy), -klasa III: ciecze o temperaturze zapłonu powyżej 55 o C do 100 o C (np. cykloheksanol, anilina, nitrobenzen). Pożarowo niebezpiecznymi są ciecze klasy I i II, zaś ciecze klasy III kwalifikuje się jako ciecze palne.

PN-EN 1127-1: 2001. Atmosfery wybuchowe. Zapobieganie wybuchowi i ochrona przed wybuchem. Pojęcia podstawowe i metodologia. Strefa 0 miejsce, w którym atmosfera wybuchowa zawierająca mieszaninę substancji palnych w postaci gazu, pary albo mgły z powietrzem występuje stale, przez długie okresy lub często Strefa 1 miejsce, w którym atmosfera wybuchowa zawierająca mieszaninę substancji palnych w postaci gazu, pary albo mgły z powietrzem może wystąpić w trakcie normalnego działania Strefa 2 miejsce, w którym atmosfera wybuchowa zawierająca mieszaninę substancji palnych w postaci gazu, pary albo mgły z powietrzem nie występuje w trakcie normalnego działania, a w przypadku wystąpienia trwa krótko Strefa 20 miejsce, w którym atmosfera wybuchowa w postaci obłoku palnego pyłu w powietrzu występuje stale lub przez długie okresy lub często Strefa 21 miejsce, w którym atmosfera wybuchowa w postaci obłoku palnego pyłu w powietrzu może czasami wystąpić w trakcie normalnego działania Strefa 22 miejsce, w którym atmosfera wybuchowa w postaci obłoku palnego pyłu w powietrzu nie występuje w trakcie normalnego działania, a w przypadku wystąpienia trwa krótko

Rodzaje gaśnic

GASNICA PIANOWA To stalowa AB butla wyposażona w specjalną końcówkę zamocowaną na końcu węża, wypełniona 3%wodnym roztworem środka spieniającym o nazwie Sthamex AFFF. W oddzielnym zbiorniku znajduje się sprężone suche powietrze lub azot, który wyrzuca pianę na zewnątrz UWAGA!!! PRZEWODZI PRĄD ELEKTRYCZNY

GASNICA PROSZKOWA To stalowa butla wypełniona proszkiem gaśniczym. Wewnątrz znajduje się butla ze sprężonym azotem lub dwutlenkiem węgla. Gaz ten po wymieszaniu się z proszkiem BCE wydostaje się na zewnątrz w postaci obłoku kurzu. Gasi pożar na sucho odcinając dopływ tlenu do palącego się obiektu.

GAŚNICA ŚNIEGOWA To stalowa grubościenna butla stalowa wyposażona w charakterystyczną tubę. Podstawowym czynnikiem gaszącym jest skroplony dwutlenek węgla (CO 2 ), którego BCE temperatura po wydostaniu się na zewnątrz butli wynosi około 76 0 C. Dlatego też, by nie odmrozić rąk należy trzymać dyszę za drewnianą rączka.

GASNICA HALONOWA To stalowa butla wypełniona pod ciśnieniem gazem HALON 1000. Gaz ten po uwolnieniu z gaśnicy wiąże się na trwałe z tlenem. Jedna cząsteczka HALONU wiąże 1000 cząsteczek tlenu BCE Ze względu na tworzenie dziury ozonowej, ich produkcja została wstrzymana

GAŚNICA KOMPUTEROWA Stanowi doskonałe rozwiązanie przy zabezpieczaniu urządzeń komputerowych, telekomunikacyjnych, muzeów, archiwów, szpitali, banków, laboratoriów, jednostek pływających, czy samolotów. Urządzenia gaśnicze ze środkiem FE-36 ABCE (zamiennik halonu 1211) nie powoduje szoku termicznego gaszonych urządzeń i zakończenia działania sprzętu

GAŚNICA SPOŻYWCZA Specjalistyczna gaśnica do zwalczania pożarów łatwopalnych środków gotujących (oleje roślinne, tłuszcze zwierzęce grupa pożarów F), dlatego idealnie sprawdza się w zwalczaniu pożarów w gastronomii i kuchniach domowych. Nowatorskie rozwiązania AFE konstrukcyjne pozwalają na stosowanie jej do gaszenia urządzeń pod napięciem do 1000 V,

GAŚNICA WODNO-MGŁOWA Unikatowa technologia wytwarzania mgły wodnej pozwala zminimalizować szkody powstałe w wyniku gaszenia pożaru. Doskonale nadaje się do gaszenia pożarów olejów i tłuszczy jadalnych, płonącej na ludziach odzieży, ważnych dokumentów i urządzeń. Skutecznie gasi nie pozostawiając śladów po użyciu środka gaśniczego. AFE Doskonale nadaje się do zabezpieczania obiektów użyteczności publicznej, zwłaszcza biur, archiwów, szkół, przychodni medycznych, kancelarii prawnych jak również pomieszczeń gastronomicznych i kuchni domowych.

Do gaszenia pożaru przy użyciu wody najczęściej korzystamy z hydrantów przeciwpożarowych 1. zewnętrznych 2. wewnętrznych

KOC GAŚNICZY Jest to sprzęt gaśniczy służący do mechanicznego odcinania dopływu powietrza do płonących materiałów. Wykonany jest z włókna szklanego. Ma powierzchnię ok. 3m 2. Użycie polega na szczelnym przykryciu małego, płonącego przedmiotu lub np. beczki z palącą się cieczą. Może być użyty do gaszenia palącego się ubrania.

Ewakuacja

Obowiązek przeprowadzania próbnej ewakuacji Właściciel lub zarządca obiektu zawierającego strefę pożarową przeznaczoną dla ponad 50 osób będących jej stałymi użytkownikami, niekwalifikowaną do kategorii ZL IV, powinien co najmniej raz na 2 lata przeprowadzić praktyczne sprawdzenie organizacji oraz warunków ewakuacji

Plany ewakuacyjne

Działania zmierzające do poprawy stanu bezpieczeństwa pożarowego Drogi ewakuacyjne - niezbędne informacje do ewakuacji znaki ewakuacyjne Wyjście ewakuacyjne Kierunek do wyjścia drogi ewakuacyjnej Kierunek drogi ewakuacyjnej Kierunek do wyjścia drogi ewakuacyjnej schodami w dół lub w górę Drzwi ewakuacyjne Ciągnąć aby otworzyć Pchać aby otworzyć Stłuc aby uzyskać dostęp

Działania zmierzające do poprawy stanu bezpieczeństwa pożarowego Drogi ewakuacyjne przykład oznakowania

Działania zmierzające do poprawy stanu bezpieczeństwa pożarowego Najważniejszym jest: Drogi pożarowe zapewnienie drogi pożarowej o utwardzonej nawierzchni, umożliwiającej dojazd o każdej porze roku pojazdów jednostek ochrony przeciwpożarowej do obiektu budowlanego zapewnienie przebiegu drogi pożarowej wzdłuż dłuższego boku budynku oraz jej zakończenie placem manewrowym lub inne umożliwienie dojazdu do obiektu i powrotu pojazdu bez cofania zapewnienie wolnej przestrzeni pomiędzy drogą pożarową a ścianą budynku, bez drzew i innych stałych elementów zagospodarowania terenu utrudniających dostęp do budynku oznakowanie przebiegu drogi pożarowej przestrzeganie zakazów parkowania samochodów na drogach i placach manewrowych

Działania zmierzające do poprawy stanu bezpieczeństwa pożarowego Drogi pożarowe- oznakowanie, zakazy parkowania

Działania zmierzające do poprawy stanu bezpieczeństwa pożarowego Drogi pożarowe- utrudnienia

Działania zmierzające do poprawy stanu bezpieczeństwa pożarowego Zaopatrzenie w wodę do zewnętrznego gaszenia pożaru Koniecznym jest: zapewnić źródła wody do celów przeciwpożarowych- hydranty, przeciwpożarowe zbiorniki wodne, punkt czerpania wody przy naturalnym lub sztucznym zbiorniku wodnym zapewnić dostęp do źródła wody prowadzić okresowe przeglądy i konserwacje hydrantów oznakować znakami bezpieczeństwa źródła wody do celów przeciwpożarowych Oznakowanie źródeł wody

Działania zmierzające do poprawy stanu bezpieczeństwa pożarowego Urządzenia, instalacje przeciwpożarowe i gaśnice Podstawowe zasady bezpieczeństwa dotyczą: wyposażania obiektów w wymagane urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice utrzymania urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic w stanie pełnej sprawności technicznej zapewnienia dostępu do gaśnic i urządzeń przeciwpożarowych dokonywania przeglądów technicznych i czynności konserwacyjnych urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic, w okresach i w sposób zgodny z instrukcją ustaloną przez producenta, nie rzadziej jednak niż raz w roku oznakowania znakami bezpieczeństwa miejsc usytuowania urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic Oznakowanie gaśnica hydrant wewnętrzny gaśnica z hydrantem inne urządzenie ppoż.

Działania zmierzające do poprawy stanu bezpieczeństwa pożarowego Instalacje użytkowe - elektryczne, gazowe, kominowe Podstawowe zasady bezpieczeństwa dotyczą: dokonywania przez osoby uprawnione okresowych kontroli, co najmniej raz w roku instalacji gazowych oraz przewodów kominowych (dymowych, spalinowych i wentylacyjnych) dokonywania przez osoby uprawnione okresowych kontroli, co najmniej raz na 5 lat, instalacji elektrycznej i piorunochronnej w zakresie stanu sprawności połączeń, osprzętu, zabezpieczeń i środków ochrony od porażeń, oporności izolacji przewodów oraz uziemień instalacji i aparatów usuwania zanieczyszczeń z przewodów dymowych i spalinowych w zakładach zbiorowego żywienia i usług gastronomicznych - co najmniej raz w miesiącu, w innych obiektach opalanych paliwem stałym co najmniej cztery razy w roku a opalanych paliwem płynnym i gazowym co najmniej dwa razy w roku zapewnienia dostępu do wyłączników i tablic rozdzielczych prądu elektrycznego oraz kurków głównych instalacji gazowej oznakowania znakami bezpieczeństwa miejsc usytuowania przeciwpożarowych wyłączników prądu oraz kurków głównych instalacji gazowej Oznakowanie

Działania zmierzające do poprawy stanu bezpieczeństwa pożarowego Posługiwanie się ogniem otwartym, wypalanie pozostałości roślinnych oraz prowadzenie prac pożarowo niebezpiecznych W obiektach oraz na terenach przyległych do nich jest zabronione wykonywanie czynności, które mogą spowodować pożar lub jego rozprzestrzenianie się, w tym używanie otwartego ognia, palenie tytoniu i stosowanie innych czynników mogących zainicjować zapłon występujących materiałów, w tym: palenie ognisk w miejscu umożliwiającym zapalenie się materiałów palnych albo sąsiednich obiektów oraz w mniejszej odległości od tych obiektów niż 10 m palenie i porzucanie nie wygaszonych papierosów i zapałek w otoczeniu materiałów palnych i wybuchowych, palenie śmieci w śmietnikach, pozostawianie bez nadzoru potraw gotowanych na kuchenkach gazowych lub elektrycznych użytkowanie instalacji, urządzeń i narzędzi niesprawnych technicznie lub w sposób niezgodny z przeznaczeniem albo warunkami określonymi przez producenta użytkowanie elektrycznych urządzeń ogrzewczych ustawionych bezpośrednio na podłożu palnym, z wyjątkiem urządzeń eksploatowanych zgodnie z warunkami określonymi przez producenta instalowanie opraw oświetleniowych oraz osprzętu instalacji elektrycznych, jak wyłączniki, przełączniki, gniazda wtyczkowe, bezpośrednio na podłożu palnym, jeżeli ich konstrukcja nie zabezpiecza podłoża przed zapaleniem przechowywanie materiałów palnych oraz stosowanie elementów wystroju i wyposażenia wnętrz z materiałów palnych w odległości mniejszej niż 0,5 m od urządzeń i instalacji, których powierzchnie zewnętrzne mogą nagrzewać się do temperatury przekraczającej 100 C stosowanie na osłony punktów świetlnych materiałów palnych wypalanie słomy i pozostałości roślinnych na polach w odległości mniejszej niż 100 m od zabudowań, lasów, zboża na pniu i miejsc ustawienia stert lub stogów bądź w sposób powodujący zakłócenia w ruchu drogowym, a także bez zapewnienia stałego nadzoru miejsca wypalania używanie ognia otwartego, urządzeń elektrycznych lub materiałów pirotechnicznych przez dzieci używanie wyrobów pirotechnicznych w pomieszczeniach zamkniętych lub na otwartym terenie bez zachowania minimalnej odległości stanowisk odpalania materiałów od budynków i miejsc dla publiczności prowadzenie prac remontowo - budowlanych z użyciem ognia bez zabezpieczenia przed zapaleniem znajdujących się w pobliżu materiałów palnych i elementów konstrukcji budynku oraz bez właściwego nadzoru.

Działania zmierzające do poprawy stanu bezpieczeństwa pożarowego Instrukcje bezpieczeństwa pożarowego oraz instrukcje postępowania na wypadek pożaru Obiekty powinny posiadać: Instrukcję (sposoby) postępowania na wypadek pożaru wraz wykazem telefonów alarmowych Instrukcję bezpieczeństwa pożarowego zawierającą: warunki ochrony przeciwpożarowej, wynikające z przeznaczenia obiektu sposób poddawania przeglądom technicznym i czynnościom konserwacyjnym stosowanych w obiekcie urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic sposoby postępowania na wypadek pożaru i innego zagrożenia sposoby wykonywania prac niebezpiecznych pod względem pożarowym sposoby praktycznego sprawdzania organizacji i warunków ewakuacji ludzi sposoby zaznajamiania użytkowników obiektu z treścią przedmiotowej instrukcji oraz z przepisami przeciwpożarowymi

Kiedy Instrukcja Bezpieczeństwa Pożarowego jest wymagana? Właściciele, zarządcy lub użytkownicy obiektów bądź ich części stanowiących odrębne strefy pożarowe, przeznaczonych do wykonywania funkcji użyteczności publicznej, zamieszkania zbiorowego, produkcyjnych, magazynowych oraz inwentarskich, zapewniają i wdrażają instrukcję bezpieczeństwa pożarowego. Nie jest ona wymagana dla obiektów lub ich części jeśli nie występuje w nich strefa zagrożenia wybuchem, a ponadto: Kubatura brutto budynku lub jego części stanowiącej odrębną strefę pożarową nie przekracza 1000 m 3 (dla budynków IN 1500 m 3 ) Powierzchnia strefy pożarowej obiektu innego niż budynek nie przekracza 1000 m 2

Kontrola PSP

Kwalifikacja obiektu Obciążenie ogniowe Dokumentacja dotycząca obiektu, wykończenia wnętrz, instalacji ppoż. Klasa odporności pożarowej Podział na strefy pożarowe Warunki ewakuacji Badania instalacji użytkowych: Odgromowa Gazowa Przewody kominowe i wentylacyjne Hydrantowa wewnętrzna Oświetlenie awaryjne Podręczny sprzęt gaśniczy Oznakowanie IBP Szkolenie pracowników Drogi pożarowe Materiały niebezpieczne pożarowo

wojciech.k.witkowski@gmail.com

Dziękuję za uwagę