Kwalifikacje i kompetencje istotne w zawodzie SPECJALISTA DS. MOTION CAPTURE Zestaw kwalifikacji i kompetencji opracowano w ramach badania pn. Bilans kompetencji sektora filmowego między potrzebami branży a możliwościami edukacji Zamawiający: Polski Instytut Sztuki Filmowej www.pisf.pl Wykonawca: ECORYS Polska Sp. z o.o. www.ecorys.pl 1 S t r o n a
Cele badania informacje podstawowe Głównymi celami badania Bilans kompetencji sektora filmowego między potrzebami branży a możliwościami edukacji były: OCENA POPYTU NA KOMPETENCJE I KWALIFIKACJE W 50 WYBRANYCH ZAWODACH BRANŻY AUDIO- WIZUALNEJ, TJ.: 1) rozpoznanie kwalifikacji i kompetencji, które w ocenie przedstawicieli badanych zawodów są potrzebne w 50 wybranych zawodach/spejcalnościach branży audiowizualnej, 2) opracowanie dla 50 wybranych zawodów branży audiowizualnej katalogów potrzebnych zdaniem branży kompetencji i kwalifikacji. OCENA PODAŻY KOMPETENCJI ZAPEWNIANIA OKREŚLONYCH KOMPETENCJI I KWALIFIKACJI PRZEZ UCZELNIE I INSTYTUCJE KSZTAŁCENIA: ) rozpoznanie, w jakim stopniu potrzebne branży kompetencje i kwalifikacje są zapewniane przez uczelnie i instytucje kształcenia. Wyniki badania uzyskane dzięki szczegółowej analizie wybranych zawodów/specjalności ze względu na wymagane w tych zawodach kompetencje i kwalifikacje pozwoliły uzyskać odpowiedzi na następujące główne pytania badawcze: Jakie kompetencje i kwalifikacje aktulanie są (i będą w najbliższej przyszłości) potrzebne i ważne w zawodach/specjalnościach objętych badaniem? Jaka wiedza, umiejętności, kompetencje osobiste i społeczne składają sią na zawody/specjalności objęte badaniem? Czy w badanych zawodach istnieją kompetencje i kwalifikacje krytyczne (wymagane i ważne) i jednocześnie trudne do zdobycia? Jak kształtuje się oferta placówek i instytucji edukacyjnych pod kątem możliwości nabycia kompetencji i kwalifikacji w zakresie badanych zawodów/specjalności? Wyniki badania są w szczególności skierowane do podmiotów (uczelni, instytucji kształcenia, placówek edukacyjnych oraz organów je nadzorujących) zainteresowanych lepszą, trafniejszą (tj. odpowiadającą w większym stopniu na potrzeby branży i gospodarki) realizacją celów polityki edukacyjnej i na rzecz uczenia się przez całe życie. Sprzyja temu opisanie kompetencji i kwalifikacji w języku efektów uczenia się, ponieważ służy weryfikacji istniejącej oraz tworzeniu nowej i bardziej przejrzystej oferty edukacyjnej, a w konsekwencji poprawie jakości usług edukacyjnych i lepszemu dopasowaniu kompetencji i kwalifikacji do potrzeb uczestników rynku pracy. Ponadto opracowanie dla 50 zawodów/specjalności katalogów kompetencji i kwalifikacji (opisanych poprzez efekty uczenia się ) może poprawić czytelność wymagań branży wobec absolwentów i potencjalnych pracowników jasne jest, co pracownik powinien wiedzieć, rozumieć i umieć wykonać i do jakich zobowiązań zawodowych powinien być przygotowany. Może to służyć zarówno pracodawcom poszukującym odpowiednich pracowników, wspierając ich w procesie rekrutacji, selekcji i planowaniu rozwoju swoich pracowników, jak i samym pracownikom planującym swój rozwój zawodowy. Poszczególne kompetencje i kwalifikacje (zestawy efektów ucznia się) wskazane przez przedstawicieli branży jako istotne dla zawodów zostały ocenione ze względu na następujące kryteria: wymagalność 2 S t r o n a
w zawodzie/specjalności; ważność w zawodzie/specjalności; trudność pozyskania kompetencji i kwalifikacji; stopień, w jakim badane programy kształcenia są nakierowane na nabywanie kompetencji i kwalifikacji (zapewniane efekty uczenia się). Określenie stopnia, w jakim badane programy kształcenia są nakierowane na nabywanie kompetencji i/lub kwalifikacji w poszczególnych zawodach dotyczyło wyłącznie 5 badanych specjalności; zgodnie z informacją zawartą w rozdziale 1 dla 15 specjalności/zawodów (wskazanych w tabeli ) nie zidentyfikowano form kształcenia formalnego i powtarzalnych w czasie form kształcenia pozaformalnego. Ponadto zaprezentowanym katalogom kompetencji i kwalifikacji dla poszczególnych zawodów towarzyszą zestawienia następujących wyników: ważność kompetencji i kwalifikacji vs trudność ich pozyskania (w szkole, na uczelni, podczas praktyki i pracy zawodowej); wymagalność lub ważność kompetencji i kwalifikacji vs stopień, w jakim badane programy kształcenia były nakierowane na nabywanie kompetencji i/lub kwalifikacji w zawodzie (zapewniane przez instytucje edukacyjne efekty kształcenia); analiza tych atrybutów (istotnych cech) kompetencji i kwalifikacji w poszczególnych zawodach/specjalnościach, tj. ważności, trudności pozyskania oraz osiągania efektów kształcenia pozwala zidentyfikować kompetencje i kwalifikacje krytyczne w danym zawodzie, stanowiące o słabości potencjału branży (wymagane, ważne i trudne do zdobycia oraz nieznajdujące odzwierciedlenia w programach kształcenia); jak również te, które decydują o sile danego zawodu i sektora (ważne dla zawodu i łatwe do zdobycia, uwzględniane w programach kształcenia). Opisane relacje dla poszczególnych zawodów zostały zaprezentowane w postaci wykresów. Dla poszczególnych zawodów/specjalności: określony został dominujący sposób nabywania kompetencji i kwalifikacji, wskazane (w wybranych przypadkach) specjalności/zawody powiązane. S t r o n a
Zawód: Specjalista ds. motion capture* * Uwaga! Dla zawodu/specjalności nie zostały zidentyfikowone formy kształcenia formalnego i pozaformalnego (tj. nabywania i rozwijania kompetencji i/lub kwalifikacji). Kompetencje i kwalifikacje istotne w zawodzie poszukiwane/pożądane przez branżę efekty uczenia się. Lista kompetencji i kwalifikacji została stworzona przez przedstawicieli zawodu w trakcie badania jakościowego, a następnie oceniona przez nich pod kątem ważności, wymagalności, trudności pozyskania w trakcie badania ilościowego. Nr kwalifikacji i/lub kompetencji Kompetencje i/lub kwalifikacje 1 I. Wyodrębnione/właściwe dla zawodu kompetencje i/lub kwalifikacje 1. 2.. Ma wiedzę na temat historii wirtualnej produkcji oraz motion capture na świecie i w Polsce. Zna metodykę i technikę programowania; rozumie zasady działania narzędzi kinematografii cyfrowej i funkcjonowanie techniki motion capture; ma podstawową wiedzę z zakresu architektury i oprogramowania systemów motion capture. Zna i stosuje terminologię języka technicznego; zna teoretyczne zagadnienia związane z wykorzystaniem systemu motion capture.. Zna podstawy animacji, np. potrafi animować mimikę, gesty postaci, oświetlić plan. 5. 6. Ma podstawy wiedzy technicznej, związanej z modelarstwem, pozwalające na budowanie rekwizytów na potrzeby konkretnych scen. Ma wiedzę dotyczącą zagadnień związanych z pracą aktorską, operatorską, reżyserską, kaskaderską. 7. Zna podstawowe rozwiązania programistyczne, niezbędne do pisania skryptów. 8. 9. 10. Potrafi zaplanować, przygotować i przeprowadzić sesję motion capture: określić zapotrzebowanie ilościowo-rzeczowe na sprzęt do sesji, skalibrować sprzęt oraz przygotować performera do sesji motion capture, analizować ruch performera i wyobrażać go sobie przestrzennie, wyeksportować nagrania, ocenić ich przydatność pod kątem technicznym, przeprowadzić postprodukcję danych (czyszczenie danych na wyjściu ze studia). Potrafi analizować i rozwiązywać problemy z przechwytywaniem i przetwarzaniem danych w oparciu o poznane oprogramowanie, techniki i narzędzia. W zakresie motion capture potrafi współdziałać z innymi członkami zespołu realizatorskiego będącymi i niebędącymi specjalistami w dziedzinie motion capture. 11. Potrafi formułować zalecenia/rekomendacje dla zespołu postprodukcyjnego. 1 Opracowano na podstawie wyników badań jakościowych przeprowadzonych zarówno wśród przedstawicieli zawodu / specjalności, działających w branży filmowej jak i przedstawicieli instytucji kształących. S t r o n a
12. 1. Potrafi przekazywać klientowi niezbędną wiedzę związaną ze specyfiką pracy przy projektach motion capture. Ma podstawową wiedzę na temat norm prawnych i etycznych związanych z praktycznymi zastosowaniami zdobytej wiedzy, w tym ochrony własności intelektualnej oraz prawa patentowego. II. Kompetencje i /lub kwalifikacje wspólne dla wszystkich 50 badanych specjalności / zawodów branży filmowej 1. Zna i uwzględnia rozwiązania odnoszące się do ochrony prawa autorskiego obecne w systemie prawnym w Polsce; rozumie konieczność zarządzania zasobami własności intelektualnej. II.1. Język obcy ukierunkowany zawodowo 15. Posługuje się w swojej działalności wybranym językiem obcym: potrafi zrozumieć (słucha, czyta), potrafi mówić (porozumiewa się, samodzielnie wypowiada się), potrafi pisać w języku obcym. II.2. Kompetencje osobiste i społeczne 16. 17. Wykazuje się kompetencjami osobistymi/intrapersonalnymi, tj. 1) jest kreatywny/-a i konsekwentny/-a w realizacji zadań; 2) przewiduje skutki podejmowanych działań; ) jest otwarty/-a na zmiany; ) potrafi radzić sobie ze stresem; 5) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe. Wykazuje się kompetencjami społecznymi/interpersonalnymi, tj. 1) przestrzega zasad kultury i etyki; 2) przestrzega tajemnicy zawodowej; ) potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania; ) potrafi negocjować warunki porozumień; 5) współpracuje w zespole; 6) zna podstawy komunikowania społecznego; potrafi zrozumiale przedstawiać swoje opinie i decyzje. Ocena wymagalności, ważności, trudności pozyskania kompetencji i kwalifikacji oraz stopień, w jakim kompetencje i/lub kwalifikacje zostały uwzględnione w programach kształcenia Nr kwalifikacji i/lub kompetencji Stopień, w jakim kompetencja i/lub kwalifikacja jest wymagana w zawodzie 2 [n=] Ocena ważności kompetencji i/lub kwalifikacji [n=2] Ocena trudności pozyskania kompetencji i/lub kwalifikacji 5 [n=2] 1,5,0 1,0 2,,5,0 2 Opracowano na podstawie wyników badań jakościowych i ilościwych przeprowadzonych wśród przedstawicieli zawodu / specjalności, działających w branży filmowej. W celu ilościowej oceny stopnia w jakim kompetencja i / lub kwalifikacja jest wymagana w zawodzie zastosowano pięciostopniową skalę Likerta gdzie 1 oznaczało wcale nie jest wymagana; 2 jest wymagana w niewielkim stopniu; jest wymagana częściowo; jest wymagana wysokim stopniu; 5 jest wymagana w bardzo wysokim stopniu. Opracowano na podstawie wyników badań jakościowych i ilościowych. W celu ilościowej oceny stopnia w jakim kompetencja i / lub kwalifikacja jest ważna w zawodzie zastosowano pięciostopniową skalę Likerta gdzie 1 oznaczało wcale nie są ważne; 2 są ważne w niewielkim stopniu; są ważne częściowo; są ważne w wysokim stopniu; 5 są ważne w bardzo wysokim stopniu. 5 Opracowano na podstawie wyników badań ilościowych. W celu ilościowej oceny stopnia w jakim kompetencja i / lub kwalifikacja jest trudna do pozyskania w zawodzie zastosowano pięciostopniową skalę Likerta gdzie 1 oznacza bardzo łatwo je pozyskać; 2 można je częściowo pozyskać; trudno je pozyskać; bardzo trudno je pozyskać; 5 w ogóle nie można ich pozyskać. S t r o n a
Nr kwalifikacji i/lub kompetencji Stopień, w jakim kompetencja i/lub kwalifikacja jest wymagana w zawodzie 2 [n=] Ocena ważności kompetencji i/lub kwalifikacji [n=2] Ocena trudności pozyskania kompetencji i/lub kwalifikacji 5 [n=2],8,0,0,0,5,0 5,,0,0 6,5,5 2,5 7,8,5,0 8 5,0,0 2,5 9 5,0,5 2,0 10 5,0,0 1,5 11,0,5,0 12 5,0,0,0 1,8,0 2,0 1,8,5 2,5 15,8,0 2,5 16,8 5,0,5 17,5,5,0 Wynik średni,,9 2,6 5 S t r o n a
Wykres 1 SPECJALISTA DS. MOTION CAPTURE ocena wymagalności kompetencji i/lub kwalifikacji w zawodzie KOMPETENCJA 17 KOMPETENCJA 16 KOMPETENCJA 15 KOMPETENCJA 1 KOMPETENCJA 1 KOMPETENCJA 12 KOMPETENCJA 11 KOMPETENCJA 10 KOMPETENCJA 9 KOMPETENCJA 8 KOMPETENCJA 7 KOMPETENCJA 6 KOMPETENCJA 5 KOMPETENCJA KOMPETENCJA KOMPETENCJA 2 KOMPETENCJA 1,5,5,8,8,8,0,0,,,5,8,8,8 5,0 5,0 5,0 5,0 1,0 1,5 2,0 2,5,0,5,0,5 5,0 Źródło: opracowanie własne [ocena na pięciostopniowej skali Likerta: 1 wcale nie jest wymagana; 2 jest wymagana w niewielkim stopniu; jest wymagana częściowo; jest wymagana w wysokim stopniu; 5 jest wymagana w bardzo wysokim stopniu]. Wykres 2 Ocena ważności/istotności kompetencji i/lub kwalifikacji vs ocena trudności ich pozyskania (w szkole, na uczelni, podczas praktyki i pracy zawodowej) 5,5,5 2,5 2 1,5 1 1,5,5,5,5 2,5 2,5,5 2 1,5,5 2,5 2,5 2,5 5,5,5 Średnia ważność/istotność kompetencji i/lub kwalifikacji w zawodzie Średnia trudność ich pozyskania Źródło: opracowanie własne [ocena ważności na pięciostopniowej skali Likerta: 1 oznaczało wcale nie są ważne; 2 są ważne w niewielkim stopniu; są ważne częściowo; są ważne w wysokim stopniu; 5 są ważne w bardzo wysokim stopniu; ocena trudności pozyskania na 6 S t r o n a
pięciostopniowej skali Likerta: 1 oznacza bardzo łatwo je pozyskać; 2 można je częściowo pozyskać; trudno je pozyskać; bardzo trudno je pozyskać; 5 w ogóle nie można ich pozyskać]. Sposoby nabywania kompetencji i/lub kwalifikacji w zawodzie: Specjalista ds. motion capture Wyniki badania 6 ; n=2 głównie podczas nauki w szkole i/lub na uczelni głównie dzięki uczestnictwu w kursach zawodowych, szkoleniach, zorganizowanych formach kształcenia innych niż standardowy proces kształcenia w szkole i/lub na uczelni głównie dzięki praktyce/pracy zawodowej 2 nabyte kompetencje są w takim samym stopniu efektem nauki w szkole i/lub na uczelni, i/lub udziału w kursach zawodowych czy szkoleniach, i/lub praktyki (pracy) zawodowej żadne z powyższych nabył(a)em kompetencje i/lub kwalifikacje w inny sposób SPECJALISTA DS. MOTION CAPTURE PODSUMOWANIE Przedstawiciele zawodu biorący udział w badaniu jakościowym i ilościowym wskazali 17 kompetencji i kwalifikacji istotnych w zawodzie (poszukiwanych/pożądanych przez branżę efektów uczenia się ). Wśród kompetencji i kwalifikacji tworzących profil specjalisty ds. motion capture znajduje się 1 kompetencji i/lub kwalifikacji właściwych dla zawodu oraz cztery kompetencje i/lub kwalifikacje jednocześnie będące wspólnymi dla wszystkich 50 badanych specjalności/zawodów branży filmowej. Porównanie ważności kompetencji i kwalifikacji z wymaganiami w zakresie kompetencji i kwalifikacji Ocena wymagalności w zawodzie poszczególnych kompetencji i kwalifikacji składających się na profil specjalisty ds. motion capture w relatywnie wysokim stopniu współwystępuje z oceną ważności; wyższej ocenie kompetencji i kwalifikacji na skali wymagań towarzyszy wyższa ocena na skali ważności i analogicznie niższej ocenie na skali wymagań odpowiada niższa ocena na skali ważności. Spośród 17 kompetencji i kwalifikacji tworzących profil 10 zostało uznanych przez respondentów za wymagane i ważne w wysokim lub bardzo wysokim stopniu (wynik średni na skali wymagalności i ważności:,0 i powyżej), są to: kompetencja nr 1 Zna metodykę i technikę programowania; rozumie zasady działania narzędzi kinematografii cyfrowej i funkcjonowanie techniki motion capture; ma podstawową wiedzę z zakresu architektury i oprogramowania systemów motion capture, kompetencja nr 2 Zna i stosuje terminologię języka technicznego; zna teoretyczne zagadnienia związane z wykorzystaniem systemu motion capture, kompetencja nr 8: Potrafi zaplanować, przygotować i przeprowadzić sesję motion capture: określić zapotrzebowanie ilościowo-rzeczowe na sprzęt do sesji, skalibrować sprzęt oraz przygotować performera do sesji motion capture, analizować ruch performera i wyobrażać go sobie przestrzennie, wyeksportować nagrania, ocenić ich przydatność pod kątem technicznym, przeprowadzić postprodukcję danych (czyszczenie danych na wyjściu ze studia), 6 Opracowano na podstawie wyników badań jakościowych i ilościowych przeprowadzonych wśród przedstawicieli zawodu / specjalności, działających w branży filmowej. 7 S t r o n a
kompetencja nr 9: Potrafi analizować i rozwiązywać problemy z przechwytywaniem i przetwarzaniem danych w oparciu o poznane oprogramowanie, techniki i narzędzia ), kompetencja nr 10: W zakresie motion capture potrafi współdziałać z innymi członkami zespołu realizatorskiego będącymi i niebędącymi specjalistami w dziedzinie motion capture ), kompetencja nr 11: Potrafi formułować zalecenia/rekomendacje dla zespołu postprodukcyjnego, kompetencja nr 12: Potrafi przekazywać klientowi niezbędną wiedzę związaną ze specyfiką pracy przy projektach motion capture, kompetencja nr 15: Posługuje się w swojej działalności wybranym językiem obcym: potrafi zrozumieć (słucha, czyta), potrafi mówić (porozumiewa się, samodzielnie wypowiada się), potrafi pisać w języku obcym, kompetencja nr 16: Wykazuje się kompetencjami osobistymi/intrapersonalnymi, tj. 1) jest kreatywny/-a i konsekwentny/-a w realizacji zadań; 2) przewiduje skutki podejmowanych działań; ) jest otwarty/-a na zmiany; ) potrafi radzić sobie ze stresem; 5) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe, kompetencja nr 17: Wykazuje się kompetencjami społecznymi/interpersonalnymi, tj. 1) przestrzega zasad kultury i etyki; 2) przestrzega tajemnicy zawodowej; ) potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania; ) potrafi negocjować warunki porozumień; 5) współpracuje w zespole; 6) zna podstawy komunikowania społecznego; potrafi zrozumiale przedstawiać swoje opinie i decyzje. Porównanie ważności kompetencji i kwalifikacji z trudnością ich pozyskania Kompetencje i kwalifikacje potrzebne specjaliście ds. motion capture są łącznie przez respondentów oceniane jako możliwe przynajmniej do częściowego pozyskania w procesie kształcenia i/lub podczas praktyki i pracy zawodowej (wynik średni dla profilu w zakresie trudności pozyskania kompetencji i kwalifikacji wynosi 2,6 w skali pięciopunktowej). Spośród 10 kompetencji ocenianych przez respondentów jako ważne i bardzo ważne (wynik sredni:,0 i powyżej) aż 6 zostało uznanych za trudne do pozyskania (wynik średni,0 i powyżej w pięcipunktowej skali trudności pozyskania); są to następujące kompetencje: nr 2: Zna metodykę i technikę programowania; rozumie zasady działania narzędzi kinematografii cyfrowej i funkcjonowanie techniki motion capture; ma podstawową wiedzę z zakresu architektury i oprogramowania systemów motion capture, nr : Zna i stosuje terminologię języka technicznego; zna teoretyczne zagadnienia związane z wykorzystaniem systemu motion capture, nr 11 Potrafi formułować zalecenia/rekomendacje dla zespołu postprodukcyjnego, nr 12 Potrafi przekazywać klientowi niezbędną wiedzę związaną ze specyfiką pracy przy projektach motion capture, nr 16 Wykazuje się kompetencjami osobistymi/intrapersonalnymi, tj. 1) jest kreatywny/-a i konsekwentny/-a w realizacji zadań; 2) przewiduje skutki podejmowanych działań; ) jest otwarty/-a na zmiany; ) potrafi radzić sobie ze stresem; 5) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe, nr 17 Wykazuje się kompetencjami społecznymi/interpersonalnymi, tj. 1) przestrzega zasad kultury i etyki; 2) przestrzega tajemnicy zawodowej; ) potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania; ) potrafi negocjować warunki porozumień; 5) współpracuje w zespole; 6) zna podstawy komunikowania społecznego; potrafi zrozumiale przedstawiać swoje opinie i decyzje. 8 S t r o n a
należy je uznać za kompetencje krytyczne dla zawodu. Nie jest możliwe porównanie wymagalności lub ważności kompetencji i kwalifikacji z osiąganymi efektami kształcenia specjalistów ds. motion capture dla badanej specjalności nie zidentyfikowano form kształcenia formalnego i powtarzalnych w czasie form kształcenia pozaformalnego (tj. nabywania i rozwijania kompetencji i/lub kwalifikacji). 9 S t r o n a