Kwalifikacje i kompetencje istotne w zawodzie PRODUCENT WYKONAWCZY

Transkrypt

1 Kwalifikacje i kompetencje istotne w zawodzie PRODUCENT WYKONAWCZY Zestaw kwalifikacji i opracowano w ramach badania pn. Bilans sektora filmowego między potrzebami branży a możliwościami edukacji Zamawiający: Polski Instytut Sztuki Filmowej Wykonawca: ECORYS Polska Sp. z o.o. 1 S t r o n a

2 Cele i metodologia badania informacje podstawowe Głównymi celami badania Bilans sektora filmowego między potrzebami branży a możliwościami edukacji były: OCENA POPYTU NA KOMPETENCJE I KWALIFIKACJE W 50 WYBRANYCH ZAWODACH BRANŻY AUDIO- WIZUALNEJ, TJ.: 1) rozpoznanie kwalifikacji i, które w ocenie przedstawicieli badanych zawodów są potrzebne w 50 wybranych zawodach/spejcalnościach branży audiowizualnej, 2) opracowanie dla 50 wybranych zawodów branży audiowizualnej katalogów potrzebnych zdaniem branży i kwalifikacji. OCENA PODAŻY KOMPETENCJI ZAPEWNIANIA OKREŚLONYCH KOMPETENCJI I KWALIFIKACJI PRZEZ UCZELNIE I INSTYTUCJE KSZTAŁCENIA: 3) rozpoznanie, w jakim stopniu potrzebne branży kompetencje i kwalifikacje są zapewniane przez uczelnie i instytucje kształcenia. Wyniki badania uzyskane dzięki szczegółowej analizie wybranych zawodów/specjalności ze względu na wymagane w tych zawodach kompetencje i kwalifikacje pozwoliły uzyskać odpowiedzi na następujące główne pytania badawcze: Jakie kompetencje i kwalifikacje aktulanie są (i będą w najbliższej przyszłości) potrzebne i ważne w zawodach/specjalnościach objętych badaniem? Jaka wiedza, umiejętności, kompetencje osobiste i społeczne składają sią na zawody/specjalności objęte badaniem? Czy w badanych zawodach istnieją kompetencje i kwalifikacje krytyczne (wymagane i ważne) i jednocześnie trudne do zdobycia? Jak kształtuje się oferta placówek i instytucji edukacyjnych pod kątem możliwości nabycia i kwalifikacji w zakresie badanych zawodów/specjalności? Wyniki badania są w szczególności skierowane do podmiotów (uczelni, instytucji kształcenia, placówek edukacyjnych oraz organów je nadzorujących) zainteresowanych lepszą, trafniejszą (tj. odpowiadającą w większym stopniu na potrzeby branży i gospodarki) realizacją celów polityki edukacyjnej i na rzecz uczenia się przez całe życie. Sprzyja temu opisanie i kwalifikacji w języku efektów uczenia się, ponieważ służy weryfikacji istniejącej oraz tworzeniu nowej i bardziej przejrzystej oferty edukacyjnej, a w konsekwencji poprawie jakości usług edukacyjnych i lepszemu dopasowaniu i kwalifikacji do potrzeb uczestników rynku pracy. Ponadto opracowanie dla 50 zawodów/specjalności katalogów i kwalifikacji (opisanych poprzez efekty uczenia się ) może poprawić czytelność wymagań branży wobec absolwentów i potencjalnych pracowników jasne jest, co pracownik powinien wiedzieć, rozumieć i umieć wykonać i do jakich zobowiązań zawodowych powinien być przygotowany. Może to służyć zarówno pracodawcom poszukującym odpowiednich pracowników, wspierając ich w procesie rekrutacji, selekcji i planowaniu rozwoju swoich pracowników, jak i samym pracownikom planującym swój rozwój zawodowy. 2 S t r o n a

3 Poszczególne kompetencje i kwalifikacje (zestawy efektów ucznia się) wskazane przez przedstawicieli branży jako istotne dla zawodów zostały ocenione ze względu na następujące kryteria: wymagalność w zawodzie/specjalności; ważność w zawodzie/specjalności; trudność pozyskania i kwalifikacji; stopień, w jakim badane programy kształcenia są nakierowane na nabywanie i kwalifikacji (zapewniane efekty uczenia się). Określenie stopnia, w jakim badane programy kształcenia są nakierowane na nabywanie kwalifikacji w poszczególnych zawodach dotyczyło wyłącznie 35 badanych specjalności; zgodnie z informacją zawartą w rozdziale 1 dla 15 specjalności/zawodów (wskazanych w tabeli 3) nie zidentyfikowano form kształcenia formalnego i powtarzalnych w czasie form kształcenia pozaformalnego. Ponadto zaprezentowanym katalogom i kwalifikacji dla poszczególnych zawodów towarzyszą zestawienia następujących wyników: ważność i kwalifikacji vs trudność ich pozyskania (w szkole, na uczelni, podczas praktyki i pracy zawodowej); wymagalność lub ważność i kwalifikacji vs stopień, w jakim badane programy kształcenia były nakierowane na nabywanie kwalifikacji w zawodzie (zapewniane przez instytucje edukacyjne efekty kształcenia); analiza tych atrybutów (istotnych cech) i kwalifikacji w poszczególnych zawodach/specjalnościach, tj. ważności, trudności pozyskania oraz osiągania efektów kształcenia pozwala zidentyfikować kompetencje i kwalifikacje krytyczne w danym zawodzie, stanowiące o słabości potencjału branży (wymagane, ważne i trudne do zdobycia oraz nieznajdujące odzwierciedlenia w programach kształcenia); jak również te, które decydują o sile danego zawodu i sektora (ważne dla zawodu i łatwe do zdobycia, uwzględniane w programach kształcenia). Opisane relacje dla poszczególnych zawodów zostały zaprezentowane w postaci wykresów. Dla poszczególnych zawodów/specjalności: określony został dominujący sposób nabywania i kwalifikacji, wskazane (w wybranych przypadkach) specjalności/zawody powiązane. 4 S t r o n a

4 Zawód: Producent wykonawczy Kompetencje i kwalifikacje istotne w zawodzie poszukiwane/pożądane przez branżę efekty uczenia się. Lista i kwalifikacji została stworzona przez przedstawicieli zawodu w trakcie badania jakościowego, a następnie oceniona przez nich pod kątem ważności, wymagalności, trudności pozyskania w trakcie badania ilościowego. L.p. Kompetencje kwalifikacje w zawodzie Stopień, w jakim kompetencja kwalifikacja jest wymagana w zawodzie 12 ważności kwalifikacji 3 trudności pozyskania kwalifikacji 4 I. Wyodrębnione/właściwe dla zawodu kompetencje i / lub kwalifikacje Stopień, w jakim badane programy kształcenia są nakierowane na nabywanie kwalifikacji w zawodzie (efekty kształcenia) Ma wiedzę ogólną w zakresie: teorii kultury, wiedzy o teatrze i filmie, teorii literatury oraz historii sztuk plastycznych. Ma wiedzę z zakresu ekonomiki branży filmowej. Potrafi sporządzić biznesplan produkcji i nadzorować jego wykonanie pod względem wielkości oraz terminowości wydatków. Potrafi dokonać rozliczenia finansowego produkcji filmowej. Ma pogłębioną wiedzę na temat rynku filmowego, tj. wytwórni, innych producentów, dystrybutorów, miejsc realizacji usług, dostawców usług i sprzętu. Ma wiedzę o funkcjonowaniu planu filmowego, tj. technikach, technologiach i sprzęcie wykorzysty- 3,4 5,0 2,0 3,8 5,0 5,0 3,0 4,8 4,4 5,0 2,0 4,4 4,4 5,0 2,0 4,4 1 Opracowano na podstawie wyników badań jakościowych i ilościwych przeprowadzonych wśród przedstawicieli zawodu / specjalności, działających w branży filmowej. 2 W celu ilościowej oceny stopnia w jakim kompetencja i / lub kwalifikacja jest wymagana w zawodzie zastosowano pięciostopniową skalę Likerta gdzie 1 oznaczało wcale nie jest wymagana; 2 jest wymagana w niewielkim stopniu; 3 jest wymagana częściowo; 4 jest wymagana wysokim stopniu; 5 jest wymagana w bardzo wysokim stopniu. 3 Opracowano na podstawie wyników badań jakościowych i ilościowych. W celu ilościowej oceny stopnia w jakim kompetencja i / lub kwalifikacja jest ważna w zawodzie zastosowano pięciostopniową skalę Likerta gdzie 1 oznaczało wcale nie są ważne; 2 są ważne w niewielkim stopniu; 3 są ważne częściowo; 4 są ważne w wysokim stopniu; 5 są ważne w bardzo wysokim stopniu. 4 Opracowano na podstawie wyników badań ilościowych. W celu ilościowej oceny stopnia w jakim kompetencja i / lub kwalifikacja jest trudna do pozyskania w zawodzie zastosowano pięciostopniową skalę Likerta gdzie 1 oznacza bardzo łatwo je pozyskać; 2 można je częściowo pozyskać; 3 trudno je pozyskać; 4 bardzo trudno je pozyskać; 5 w ogóle nie można ich pozyskać. 5 Opracowano na podstawie wyników badań jakościowych i ilościowych. W celu ilościowej oceny stopnia w jakim badane i realizowane programy kształcenia są nakierowane na nabywanie i rozwijanie (zapewniane efekty kształcenia) zastosowano pięciostopniową skalę Likerta gdzie 1 oznaczało program/-y wcale nie są nakierowane na ten efekt kształcenia; 2 są nakierowane w niewielkim stopniu; 3 są nakierowane częściowo; 4 są nakierowane w wysokim stopniu; 5 są nakierowane w bardzo wysokim stopniu. 3 S t r o n a

5 L.p. Kompetencje kwalifikacje w zawodzie Stopień, w jakim kompetencja kwalifikacja jest wymagana w zawodzie 12 wanym przy realizacji produkcji. ważności kwalifikacji 3 trudności pozyskania kwalifikacji 4 Stopień, w jakim badane programy kształcenia są nakierowane na nabywanie kwalifikacji w zawodzie (efekty kształcenia) Zna/rozróżnia poszczególne elementy struktury organizacyjnej i pionów wchodzących w skład ekipy filmowej. Zna/rozróżnia zadania, kompetencje i zakresy odpowiedzialności poszczególnych pionów produkcyjnych filmu. Potrafi analizować otaczającą go rzeczywistość pod kątem poszukiwania pomysłów na nowe produkcje filmowe. Zna metody pozyskiwania informacji dotyczących różnych realiów, środowisk itp. Potrafi weryfikować trafność pomysłu produkcji na podstawie posiadanej wiedzy o rynku. Potrafi nadzorować proces produkcji pod kątem stopnia realizacji. Potrafi nawiązywać kontakty, pozyskiwać współpracowników, organizować, koordynować podejmowane przedsięwzięcia produkcyjne i kierować nimi. Potrafi w różnych formach wypowiadać się na piśmie. Potrafi przemawiać publicznie ma umiejętność konstruowania wypowiedzi o filmie. 4,8 5,0 2,0 4,8 4,2 5,0 3,0 4,2 4,6 5,0 2,0 4,4 5,0 5,0 2,0 4,6 4,0 4,0 2,0 4, W oparciu o fakty potrafi rozumować dedukcyjnie i indukcyjnie w celu zorganizowania i przeprowadzenia produkcji filmowej. W swojej działalności jest aktywnym uczestnikiem życia kulturalnego i artystycznego; jest świadomy roli producenta w tworzeniu i upowszechnianiu kultury współczesnej. 5,0 5,0 2,0 4,6 3,4 5,0 2,0 4,2 II. Kompetencje kwalifikacje wspólne dla wszystkich 50 badanych specjalności/zawodów branży filmowej 12. Zna i uwzględnia rozwiązania odnoszące się do ochrony prawa autorskiego obecne w systemie prawnym w Polsce; rozumie konieczność zarzą- 4,8 4,0 3,0 5,0 4 S t r o n a

6 L.p. Kompetencje kwalifikacje w zawodzie Stopień, w jakim kompetencja kwalifikacja jest wymagana w zawodzie 12 dzania zasobami własności intelektualnej. II.1. Język obcy ukierunkowany zawodowo ważności kwalifikacji 3 trudności pozyskania kwalifikacji 4 Stopień, w jakim badane programy kształcenia są nakierowane na nabywanie kwalifikacji w zawodzie (efekty kształcenia) Posługuje się w swojej działalności wybranym językiem obcym: potrafi zrozumieć (słucha, czyta), potrafi mówić (porozumiewa się, samodzielnie wypowiada się), potrafi pisać w języku obcym. 3,8 4,0 2,0 4,4 II.2. Kompetencje osobiste i społeczne Wykazuje się kompetencjami osobistymi/intrapersonalnymi, tj. 1) jest kreatywny/-a i konsekwentny/-a w realizacji zadań; 2) przewiduje skutki podejmowanych działań; 3) jest otwarty/-a na zmiany; 4) potrafi radzić sobie ze stresem; 5) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe. Wykazuje się kompetencjami społecznymi/interpersonalnymi, tj. 1) przestrzega zasad kultury i etyki; 2) przestrzega tajemnicy zawodowej; 3) potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania; 4) potrafi negocjować warunki porozumień; 5) współpracuje w zespole; 6) zna podstawy komunikowania społecznego; potrafi zrozumiale przedstawiać swoje opinie i decyzje. 4,4 5,0 2,0 4,4 5,0 5,0 2,0 4,8 Średni wynik dla profilu 4,4 4,8 2,2 4,5 5 S t r o n a

7 Wykres 1 PRODUCENT WYKONAWCZY ocena wymagalności kwalifikacji w zawodzie KOMPETENCJA 15 KOMPETENCJA 14 KOMPETENCJA 13 KOMPETENCJA 12 KOMPETENCJA 11 KOMPETENCJA 10 KOMPETENCJA 9 KOMPETENCJA 8 KOMPETENCJA 7 KOMPETENCJA 6 KOMPETENCJA 5 KOMPETENCJA 4 KOMPETENCJA 3 KOMPETENCJA 2 KOMPETENCJA 1 3,4 3,4 3,8 4,0 4,2 4,4 4,4 4,4 4,6 4,8 4,8 5,0 5,0 5,0 5,0 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0 3,5 4,0 4,5 5,0 Źródło: opracowanie własne [ocena na pięciostopniowej skali Likerta: 1 wcale nie jest wymagana; 2 jest wymagana w niewielkim stopniu; 3 jest wymagana częściowo; 4 jest wymagana w wysokim stopniu; 5 jest wymagana w bardzo wysokim stopniu]. Wykres 2 ważności/istotności kwalifikacji vs ocena trudności ich pozyskania (w szkole, na uczelni, podczas praktyki i pracy zawodowej) 5 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1, Średnia ważność/istotność kwalifikacji w zawodzie Średnia trudność ich pozyskania Źródło: opracowanie własne [ocena ważności na pięciostopniowej skali Likerta: 1 oznaczało wcale nie są ważne; 2 są ważne w niewielkim stopniu; 3 są ważne częściowo; 4 są ważne w wysokim stopniu; 5 są ważne w bardzo wysokim stopniu; ocena trudności pozyskania na pięciostopniowej skali Likerta: 1 oznacza bardzo łatwo je pozyskać; 2 można je częściowo pozyskać; 3 trudno je pozyskać; 4 bardzo trudno je pozyskać; 5 w ogóle nie można ich pozyskać]. 6 S t r o n a

8 Wykres 3 ważności/istotności kwalifikacji vs stopień, w jakim kompetencje kwalifikacje są uwzględnione w programach kształcenia Stopień w jakim badane programy kształcenia są nakierowane na nabywanie kwalifikacji w zawodzie (efekty kształcenia) Średnia ważność/istotność kwalifikacji w zawodzie Kompetencja 1 Kompetencja 15 5,0 Kompetencja 2 4,5 Kompetencja 14 4,0 Kompetencja 3 3,5 3,0 Kompetencja 13 2,5 Kompetencja 4 2,0 1,5 1,0 Kompetencja 12 Kompetencja 5 Kompetencja 11 Kompetencja 10 Kompetencja 9 Kompetencja 6 Kompetencja 7 Kompetencja 8 Źródło: opracowanie własne [ocena na pięciostopniowej skali Likerta: ocena ważności na pięciostopniowej skali Likerta: 1 oznaczało wcale nie są ważne; 2 są ważne w niewielkim stopniu; 3 są ważne częściowo; 4 są ważne w wysokim stopniu; 5 są ważne w bardzo wysokim stopniu; ocena efektów kształcenia na pięciostopniowej skali Likerta: 1 oznaczało program/-y wcale nie są nakierowane na ten efekt kształcenia; 2 są nakierowane w niewielkim stopniu; 3 są nakierowane częściowo; 4 są nakierowane w wysokim stopniu; 5 są nakierowane w bardzo wysokim stopniu. Sposoby nabywania i /lub kwalifikacji w zawodzie: PRODUCENT WYKONAWCZY Wyniki badania 6 ; n=1 głównie podczas nauki w szkole na uczelni głównie dzięki uczestnictwu w kursach zawodowych, szkoleniach, zorganizowanych formach kształcenia innych niż standardowy proces kształcenia w szkole na uczelni 1 głównie dzięki praktyce/pracy zawodowej nabyte kompetencje są w takim samym stopniu efektem nauki w szkole na uczelni, udziału w kursach zawodowych czy szkoleniach, praktyki (pracy) zawodowej żadne z powyższych nabył(a)em kompetencje kwalifikacje w inny sposób 6 Opracowano na podstawie wyników badań jakościowych i ilościowych przeprowadzonych wśród przedstawicieli zawodu / specjalności, działających w branży filmowej. 7 S t r o n a

9 Zawody/specjalności objęte badaniem, powiązane ze specjalnością: PRODUCENT WYKONAWCZY Specjalności powiązane Producent nadzorujący 1 Producent kreatywny 1 Deklaracje osób uczestniczących w badaniu co do możliwości wykonywania ze względu na posiadane kompetencje kwalifikacje zadań na stanowiskach/w ramach specjalności powiązanych 7 PRODUCENT WYKONAWCZY PODSUMOWANIE Przedstawiciele zawodu biorący udział w badaniu jakościowym i ilościowym wskazali 15 i kwalifikacji istotnych w zawodzie (poszukiwanych/pożądanych przez branżę efektów uczenia się ). Wśród i kwalifikacji tworzących profil producenta wykonawczego znajduje się 11 kwalifikacji właściwych dla zawodu oraz cztery kompetencje kwalifikacje jednocześnie będące wspólnymi dla wszystkich 50 badanych specjalności/zawodów branży filmowej. Porównanie ważności i kwalifikacji z wymaganiami zawodu Analiza wyników badań dla specjalności producent wykonawczy pokazuje wysoką ocenę wymagalności poszczególnych i kwalifikacji w zawodzie oraz ich ważności; wyniki średnie na skali wymagalności (4,4 w pięciopunktowej skali) i ważności (4,8) są do siebie zbliżone. Aż 12 spośród 15 tworzących profil zostało uznanych przez respondentów za bardzo ważne w zawodzie. W opinii badanych kompetencjami wymaganymi w zawodzie/specjalności w najwyższym stopniu (wynik średni 5,0) i jednocześnie ocenianymi jako ważne w bardzo wysokim stopniu (wynik średni 5,0) są: kompetencja nr 2 Ma wiedzę z zakresu ekonomiki branży filmowej. Potrafi sporządzić biznesplan produkcji i nadzorować jego wykonanie pod względem wielkości oraz terminowości wydatków. Potrafi dokonać rozliczenia finansowego produkcji filmowej, kompetencja nr 8 Potrafi nawiązywać kontakty, pozyskiwać współpracowników, organizować, koordynować podejmowane przedsięwzięcia produkcyjne i kierować nimi, kompetencja nr 10 W oparciu o fakty potrafi rozumować dedukcyjnie i indukcyjnie w celu zorganizowania i przeprowadzenia produkcji filmowej, kompetencja nr 15 Wykazuje się kompetencjami społecznymi/interpersonalnymi, tj. 1) przestrzega zasad kultury i etyki; 2) przestrzega tajemnicy zawodowej; 3) potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania; 4) potrafi negocjować warunki porozumień; 5) współpracuje w zespole; 6) zna podstawy komunikowania społecznego; potrafi zrozumiale przedstawiać swoje opinie i decyzje. Żadna z i kwalifikacji składających się na profil producenta wykonawczego nie została oceniona przez respondentów jako ważna w niskim stopniu lub ważna częściowo. Porównanie ważności i kwalifikacji z trudnością ich pozyskania Kompetencje oceniane jako ważne są jednocześnie zdaniem badanych relatywnie łatwe do pozyskania lub można je pozyskać przynajmniej częściowo. stopnia trudności pozyskania i kwalifikacji potrzebnych producentowi wykonawczemu wynosi 2,2 w skali pięciopunktowej; tym samym zawód/specjalność pozostaje w grupie zawodów, dla których stopień trudności pozyskania 7 Opracowano na podstawie wyników badań jakościowych i ilościowych przeprowadzonych wśród przedstawicieli zawodu / specjalności, działających w branży filmowej. 8 S t r o n a

10 i kwalifikacji został uznany przez respondentów za bardzo niski powyższe może stanowić o sile i podażowym potencjale analizowanego zawodu i rynku pracy w tym sektorze. W ocenie badanych kompetencje i kwalifikacje względnie trudne do pozyskania (średni wynik na skali trudności: 3,0) i jednocześnie bardzo ważne to: kompetencja nr 2 Ma wiedzę z zakresu ekonomiki branży filmowej. Potrafi sporządzić biznesplan produkcji i nadzorować jego wykonanie pod względem wielkości oraz terminowości wydatków. Potrafi dokonać rozliczenia finansowego produkcji filmowej, kompetencja nr 6 Potrafi analizować otaczającą go rzeczywistość pod kątem poszukiwania pomysłów na nowe produkcje filmowe. Zna metody pozyskiwania informacji dotyczących różnych realiów, środowisk itp. Potrafi weryfikować trafność pomysłu produkcji na podstawie posiadanej wiedzy o rynku, kompetencja nr 12 Zna i uwzględnia rozwiązania odnoszące się do ochrony prawa autorskiego obecne w systemie prawnym w Polsce; rozumie konieczność zarządzania zasobami własności intelektualnej. Wymienione kompetencje i kwalifikacje należy oceniać jako potencjalnie krytyczne (istotne w zawodzie ale trudne do zdobycia) dla dalszego rozwoju i profesjonalizacji warsztatu pracy tej kategorii specjalistów. Porównanie ważności i kwalifikacji z osiąganymi efektami kształcenia Wskazana powyżej niska ocena trudności pozyskania dobrze współgra z oceną osiągania pożądanych przez branżę efektów kształcenia. Zgodnie z opinią badanych instytucji kształcących na potrzeby zawodu producent wykonawczy nabycie /kwalifikacji uznanych przez respondentów za ważne i bardzo ważne jest w wysokim stopniu uwzględniane w treściach i programach kształcenia (wynik średni dla profilu w zakresie nakierowania programów kształcenia na osiąganie poszczególnych efektów kształcenia wynosi 4,5). 9 S t r o n a