Uzasadnienie Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej będzie stanowić wykonanie upoważnienia zawartego w art. 1341 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2013 r. poz. 182, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, w brzmieniu ustalonym przez art. 85 ustawy z dnia 11 lipca 2014 r. o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014-2020. Ustawa określa zasady ogólne wdrażania w Polsce Europejskiego Funduszu Pomocy Najbardziej Potrzebującym, ustanowionego na mocy rozporządzenia Rady i Parlamentu Europejskiego (UE) nr 223/2014 z dnia 11 marca 2014 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Pomocy Najbardziej Potrzebującym (Dz. Urz. UE L 72 z 12.03.2014, str. 1), zwanego dalej rozporządzeniem nr 223/2014. Narzędziem wydatkowania środków Europejskiego Funduszu Pomocy Najbardziej Potrzebującym jest program operacyjny. W Polsce realizowany będzie krajowy Program Operacyjny Pomoc Żywnościowa 2014-2020. Ze środków Programu, zgodnie z art. 2 pkt 5 rozporządzenia nr 223/2014, będą prowadzone zakupy artykułów spożywczych przeznaczonych dla osób najbardziej potrzebujących. Ponadto wsparciem objęta będzie dystrybucja żywności wśród osób najbardziej potrzebujących w połączeniu ze środkami towarzyszącymi, mającymi na celu zmniejszenie wykluczenia społecznego osób najbardziej potrzebujących. W myśl art. 24 rozporządzenia nr 223/2014 wsparcie dla operacji dystrybucji, wraz ze środkami towarzyszącymi, realizowanych przez wybrane przez instytucję zarządzającą (ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego) organizacje partnerskie, będzie udzielane w formie dotacji. Będą one przyznawane do kategorii kosztów, o których mowa w art. 26 ust. 2 lit. c i e rozporządzenia nr 223/2014, tj. do kosztów administracyjnych, transportu i magazynowania oraz do kosztów środków towarzyszących. Do obydwu kategorii kosztów beneficjenci (organizacje partnerskie) będą uzyskiwać dofinansowanie ryczałtowe w wysokości 5% wartości brutto artykułów spożywczych zapewnionych im ze środków Programu Operacyjnego. Przepis art. 134b ust. 2 ustawy stanowi, że Agencja Rynku Rolnego, zwana dalej Agencją, jako instytucja pośrednicząca w systemie zarządzania Programem Operacyjnym Pomoc Żywnościowa 2014-2020 będzie jednostką odpowiedzialną za realizację wypłat dofinansowania dla organizacji partnerskich, tj. dofinansowania z tytułu kosztów administracyjnych, transportu i magazynowania oraz dofinansowania z tytułu środków towarzyszących. W art. 1341 ustawy przewidziano upoważnienie dla ministra właściwego do
spraw zabezpieczenia społecznego, do wydania, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw rynków rolnych, rozporządzenia określającego szczegółowe przeznaczenie, warunki i tryb udzielania przez Agencję wypłat w ramach Programu Operacyjnego, z uwzględnieniem konieczności realizacji celów w nim określonych, efektywnego i skutecznego wykorzystania pomocy finansowej i zapewnienia przejrzystości jej udzielania. Konieczność wydania przedmiotowego rozporządzenia wynika z potrzeby ustanowienia na poziomie krajowym szczegółowych zasad przyznawania beneficjentom dofinansowania w ramach Programu Operacyjnego. Na mocy art. 5 ust. 4 rozporządzenia nr 223/2014 państwo członkowskie ma obowiązek stworzenia ram prawnych dla realizacji Programu Operacyjnego. W myśl art. 26 ust. 1 rozporządzenia nr 223/2014 niezbędne przepisy krajowe powinny określić zasady kwalifikowania wydatków do dofinansowania z programu operacyjnego. Ponadto w art. 29 tego rozporządzenia ustanowiono wymóg przestrzegania przez państwo członkowskie zasad zarządzania dzielonego. Zasady zarządzania dzielonego określono w art. 59 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (EU, Euratom) nr 966/2012 z dnia 25 października 2012 r. w sprawie zasad finansowych mających zastosowanie do budżetu ogólnego Unii oraz uchylającego rozporządzenie Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002 (Dz. Urz. UE L 298 z 26.10.2012, str. 1), zwanego dalej rozporządzeniem finansowym. Stanowią one, że państwo członkowskie przestrzega zasad należytego zarządzania finansami, określonych w art. 30 rozporządzenia finansowego, oraz przyjmuje niezbędne środki wykonawcze chroniące interesy finansowe Unii, w tym zapobiegające nieprawidłowościom i nadużyciom finansowym i przewidujące odzyskiwanie nienależnie wypłaconych środków finansowych. Należy podkreślić, że oprócz art. 29 rozporządzenia nr 223/2014, również przepis art. 5 ust. 7 tego rozporządzenia wprowadza bezwzględny wymóg przestrzegania art. 30 rozporządzenia finansowego. Oznacza to, że w celu wykonania przepisu art. 24 ust. 5 rozporządzenia nr 223/2014 ustanawiającego obowiązek uregulowania warunków udzielania wsparcia dla operacji, w tym metody stosowanej na potrzeby określania kosztów operacji oraz warunki płatności dofinansowania, niezbędne jest ustanowienie krajowych rozwiązań respektujących zasady należytego zarządzania finansami, tj. oszczędności, wydajności i skuteczności wydatkowania, obowiązujące państwo członkowskie jak i beneficjentów. Zaproponowane niezbędne rozwiązania krajowe oparte na ww. zasadach należytego zarządzania finansowego są dostosowane do specyfiki przyjętej w Programie Operacyjnym formy dofinansowania, tj. finansowania ryczałtowego, o którym mowa w art. 25 ust. 1 lit. d rozporządzenia nr 223/2014. Obejmują one m.in. wymóg przestrzegania przez organizację partnerską minimalnych 2
standardów w zakresie administrowania, transportu, magazynowania i minimalnych standardów w zakresie środków towarzyszących oraz zasady uzależnienia kwalifikowalności wydatków dofinansowania z tytułu kosztów administracyjnych, transportu i magazynowania, jak również dofinansowania z tytułu środków towarzyszących w przypadku stwierdzenia, że w realizacji projektu organizacja partnerska nie przestrzegała ww. minimalnych standardów, które zostaną określone w wytycznych instytucji zarządzającej, o których mowa w art. 134a pkt 6 ustawy. Upoważnienie do wydania przedmiotowego rozporządzenia przewiduje również, że przepisy proponowanego rozporządzenia powinny zapewnić przejrzystość udzielania dofinansowania beneficjentom, co jest zgodne z zawartą w art. 23 ust. 2 rozporządzenia nr 223/2014, zasadą przyznawania dofinansowania operacjom wybranym z zachowaniem zasady przejrzystości. Wymóg zachowania przejrzystości wynika również z przepisu art. 32 ust. 3 lit. a tego rozporządzenia, który precyzuje, że obowiązuje on instytucję zarządzającą w procesie wyboru operacji do dofinansowania. Na mocy przepisów art. 11 ust. 5a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o Agencji Rynku Rolnego i organizacji niektórych rynków rolnych (Dz. U. z 2012 r. poz. 633, z późn. zm.) Agencja realizuje zadania instytucji pośredniczącej w systemie zarządzania Programu Operacyjnego Pomoc Żywnościowa 2014-2020. Zgodnie z art. 134b ust. 2 i.4 ustawy, na podstawie porozumienia o powierzeniu zadań instytucji pośredniczącej przez instytucję zarządzającą, Agencja zawiera i rozlicza umowy o dofinansowanie projektów z organizacjami partnerskimi. Przepis ten stanowi wykonanie art. 31 ust. 6-7 rozporządzenia nr 223/2014. Przepisy proponowanego rozporządzenia regulują tryb i warunki udzielania dofinansowania, tj. proces zawierania umów o dofinansowanie projektów z organizacjami partnerskimi, jako mechanizm wyboru operacji do dofinansowania, co jest zgodne z upoważnieniem ustawowym i zapewni przejrzystość przyznawania dofinansowania. Proponowane przepisy regulujące zasady zawierania i treści umowy o dofinansowanie, z zachowaniem stosownych przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 885, z późn. zm.), zwaną dalej ustawą o finansach publicznych, stanowią wykonanie nałożonego na właściwą instytucję (instytucję zarządzającą lub pośredniczącą w zależności od uregulowań krajowych) w art. 32 ust. 3 lit. c rozporządzenia nr 223/2014, wymogu zapewnienia beneficjentowi dokumentu zawierającego warunki wsparcia dla każdej operacji, w tym szczegółowe wymagania dotyczące produktów lub usług, które mają być dostarczone w ramach operacji. Projektowane rozporządzenie będzie stanowiło wykonanie upoważnienia ustawowego jak również przepisów rozporządzenia nr 233/2014, w tym nakładających na państwo 3
członkowskie obowiązek przestrzegania zasad zarządzania dzielonego określonych w art. 59 rozporządzenia finansowego, do których należy stosowanie należytego zarządzania finansowego i środków prawnych zapewniających ochronę interesów finansowych Unii poprzez odzyskiwanie nienależnie wypłaconych środków finansowych. Zgodnie z rozwiązaniami zawartymi w proponowanym rozporządzeniu formułowane będą postanowienia umów o dofinansowanie. Dla beneficjenta umowa o dofinansowanie będzie głównym dokumentem regulującym merytorycznie realizację operacji i wiążącym prawnie. W umowie o dofinansowanie, opracowanej w oparciu o przepisy unijne i krajowe, w tym przepisy rangi ustawowej i proponowanego rozporządzenia, jak również wytyczne Komisji Europejskiej i wytyczne instytucji zarządzającej, określona będzie m.in. wysokość kwoty dofinansowania i forma, w jakiej zostanie przyznane dofinansowanie, szczegółowe warunki jego wypłaty oraz rozliczenia umowy. Zgodnie z upoważnieniem ustawowym dotyczącym określenia szczegółowego przeznaczenia wypłat udzielanych przez Agencję w ramach realizacji Programu Operacyjnego Pomoc Żywnościowa 2014-2020 przepis 2 projektowanego rozporządzenia stanowi, że dofinansowanie może być udzielane z tytułu kosztów administracyjnych, transportu i magazynowania związanych z nieodpłatną dystrybucją artykułów spożywczych wśród osób najbardziej potrzebujących oraz z tytułu kosztów działań na rzecz włączenia społecznego realizowanych w ramach środków towarzyszących. Przepis ten jest zgodny z art. 134b ust. 2 pkt 3 ustawy, który przewiduje, że Agencja będzie odpowiedzialna za realizację ww. wypłat, jako instytucja pośrednicząca. Wskazane w 2 rodzaje dofinansowania przyznawanego w Programie Operacyjnym Pomoc Żywnościowa 2014-2020 będą stosowane w okresie jego realizacji, za wyjątkiem pierwszego podprogramu, tj. podprogramu 2014. W podprogramie 2014 stosowane będzie wyłącznie dofinansowanie z tytułu kosztów administracyjnych, transportu i magazynowania. Stosowne uregulowanie przejściowe wprowadza przepis 22. Przepis 3 projektu rozporządzenia precyzuje, że formą dofinansowania wypłacanego organizacjom partnerskim przez Agencję będzie ryczałt od wartości brutto artykułów spożywczych przekazanych organizacji partnerskiej przez Agencję w ramach Programu Operacyjnego. Przepis ten wskazuje, że w realizacji Programu Operacyjnego dofinansowanie będzie przyznawane z zastosowaniem rozwiązania przewidzianego w art. 25 ust. 1 lit. d rozporządzenia nr 223/2014 w odniesieniu do dofinansowania kategorii wydatków przewidzianych w art. 26 ust. 2 lit. c i e tego rozporządzenia. 4
W 4 projektowanego rozporządzenia zawarto przepis szczegółowo definiujący beneficjentów dofinansowania przyznawanego przez Agencję w ramach realizacji Programu Operacyjnego. Przepis ten stanowi uszczegółowienie przepisów art. 134b ust. 2 ust. 3 ustawy przez wskazanie, że dofinansowanie jest przyznawane przez Agencję organizacjom partnerskim zatwierdzonym przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego, które spełniają minimalne standardy w zakresie administrowania, transportu, magazynowania i minimalne standardy w zakresie środków towarzyszących, co przyczyni się do osiągnięcie celów Programu Operacyjnego. Ww. minimalne standardy będą obejmować m.in. kwestie zapobiegania marnotrawieniu żywności. Zostaną one określone w wytycznych instytucji zarządzającej, o których mowa w art. 134a pkt 6 ustawy. Narzędzie minimalnych standardów służyć będzie, zgodnie z art. 26 ust. 1 oraz 32 ust. 3 lit. c i rozporządzenia nr 233/2014, określeniu wymagań dotyczących kwalifikowalności wydatków związanych z usługami, w zakresie administrowania, transportu i magazynowania, jak również środków towarzyszących, które organizacja partnerskie będą świadczyć w ramach realizacji projektów i na których realizację będą otrzymywać środki publiczne - dofinansowanie z tytułu kosztów administracyjnych, transportu i magazynowania oraz z tytułu środków towarzyszących. Przepis ten wykonuje również obowiązujący wprost z przepisów rozporządzenia nr 223/2014 i rozporządzenia finansowego wymóg przestrzegania zasad należytego zarządzania finansowego na wszystkich etapach wdrażania Programu Operacyjnego. Zgodnie z upoważnieniem ustawowym dotyczącym określenia warunków udzielania wypłat przez Agencję, przepis 5 proponowanego rozporządzenia stanowi, że warunkiem przyznania dofinansowania jest złożenie przez organizację partnerską przewidzianych w art. 134b ust. 6 ustawy: wniosku o dofinansowanie z tytułu kosztów administrowania, transportu i magazynowania oraz wniosku o dofinansowanie z tytułu środków towarzyszących, oraz zawarcie przez organizację partnerską z Agencją umowy o dofinansowanie, o której mowa w art. 134b ust. 2 pkt 2 ustawy. Przepis ten jest zgodny z przyjętymi w Polsce rozwiązaniami dotyczącymi wdrażania instrumentów Polityki Spójności, zgodnie, z którymi beneficjent wnioskuje o przyznanie dofinansowania do realizowanego projektu i po pozytywnym rozpatrzeniu wniosku o dofinansowanie zawiera z właściwą instytucją umowę o dofinansowanie. W myśl 6 organizacje partnerskie składają ww. wnioski o dofinansowanie do instytucji pośredniczącej, tj. do Agencji. Wnioski mogą być złożone po opublikowaniu przez Agencję wyników postępowania o udzielenie zamówienia publicznego na dostawy artykułów spożywczych do magazynów organizacji partnerskich. Z ogłoszenia wynikać będzie wartość
artykułów spożywczych, które zostaną nabyte ze środków Programu Operacyjnego i dostarczone do magazynów poszczególnych organizacji partnerskich. Na tej podstawie organizacje partnerskie będą mogły określić kwotę ryczałtu z tytułu kosztów administracyjnych, transportu i magazynowania oraz ryczałtu z tytułu środków towarzyszących. Zgodnie z art. 26 ust. 2 lit. c i d wartość ww. ryczałtów wynosi 5% wartości brutto artykułów spożywczych zakupionych ze środków programu operacyjnego i przekazanych danej organizacji. Wnioski o dofinansowanie będą składane na formularzach opracowanych i udostępnionych przez Agencję. Za datę złożenia wniosku o dofinansowanie uznawana będzie data wpływu wniosku do Agencji. Przepisy 7 i 8 określają zakres niezbędnych informacji zamieszczanych odpowiednio we wniosku o dofinansowanie z tytułu kosztów administracyjnych, transportu i magazynowania oraz we wniosku o dofinansowanie z tytułu środków towarzyszących. We wniosku o dofinansowanie wnioskodawca będzie wskazywał wnioskowaną kwotę dofinansowania, opis projektu w ramach operacji dystrybucji (odpowiednio w części dystrybucji żywności oraz w części obejmującej środki towarzyszące) obejmujący jego cele i sposoby realizacji z wykorzystaniem deklarowanych wskaźników produktu i rezultatu. Uszczegółowieniem opisu projektu będą załączniki dotyczące oczekiwanych parametrów realizacji projektu w ujęciu statystycznym. Zawierać one będą dane statystyczne dotyczące artykułów spożywczych przekazywanych osobom najbardziej potrzebującym oraz dane statystyczne dotyczące odbiorców końcowych pomocy żywnościowej. Do wniosku o dofinansowanie z tytułu kosztów administracyjnych, transportu i magazynowania załączane będą dwa załączniki, tj.: zestawienie planowanych ilości i wartości brutto artykułów spożywczych, które będą w ramach projektu przekazywane osobom najbardziej potrzebującym w ujęciu wojewódzkim, z wyszczególnieniem wartości planowanych do osiągnięcia wskaźników produktu oraz plan dystrybucji z uwzględnieniem liczby magazynów organizacji partnerskiej, liczby organizacji partnerskich lokalnych oraz liczby osób najbardziej potrzebujących - odbiorców końcowych pomocy żywnościowej, z wyszczególnieniem wartości planowanych do osiągnięcia wskaźników rezultatu. W przepisie 9 ustanowiono zasadę przyznawania dofinansowania w trybie rozpatrywania wniosków o dofinansowanie w procedurze pozakonkursowej. Po rozpatrzeniu przez Agencję wniosku o dofinansowanie z tytułu kosztów administracyjnych, transportu i magazynowania oraz wniosku o dofinansowanie z tytułu środków towarzyszących, Agencja będzie zawierać z organizacją partnerską umowę o dofinansowanie, o której mowa w art. 6
134b ust. 2 pkt 2 ustawy. Tryb ten jest zgodny z zasadami obiegu finansowego środków europejskich, które określono w art. 206 ustawy o finansach publicznych. Umowa będzie zawierana według wzoru opracowanego przez Agencję na podstawie wytycznych instytucji zarządzającej. Wzór umowy będzie zgodny z wymogami art. 134b ust. 6 ustawy oraz z przepisami art. 206 ust. 2 i 4 ustawy o finansach publicznych. Umowa będzie określać zasady realizacji przez organizację partnerską projektów związanych z przekazywaniem osobom najbardziej potrzebującym artykułów spożywczych otrzymanych ze środków Programu Operacyjnego wraz ze środkami towarzyszącymi, w ramach operacji dystrybucji finansowanej z Programu Operacyjnego Pomoc Żywnościowa 2014-2020. W projektowanym przepisie 10 zawarto doprecyzowanie przepisu art. 134b ust. 2 ustawy, w myśl którego zadaniem Agencji, jako instytucji pośredniczącej jest realizacja wypłat dla organizacji partnerskich z tytułu kosztów administracyjnych, transportu i magazynowania oraz z tytułu środków towarzyszących. Przepis wprowadza zasadę wypłaty przez Agencję środków dla beneficjenta - organizacji partnerskiej w trybie wnioskowania 0 płatność. Wniosek o płatność z tytułu kosztów administracyjnych, transportu 1 magazynowania oraz wniosek o płatność z tytułu środków towarzyszących będzie składany przez organizację partnerską w Agencji z zastosowaniem formularzy opracowanych i udostępnionych przez Agencję. Wprowadzone w proponowanym przepisie 11 terminy składania wniosków o płatność mają na celu zapewnienie sprawnego procesu przekazywania organizacjom partnerskim środków, tj. adekwatnie do ponoszonych przez nie kosztów związanych z otrzymaniem zakupionych przez Agencję artykułów spożywczych. Wnioski o płatność z tytułu kosztów administracyjnych, transportu i magazynowania oraz z tytułu środków towarzyszących będą składane w trybie wniosku miesięcznego oraz wniosku końcowego. Wnioski o płatność miesięczne będą składane w terminie 15 dni od zakończenia miesiąca, w którym Agencja przekazała organizacji partnerskiej artykuły spożywcze przeznaczone do nieodpłatnej dystrybucji wśród osób najbardziej potrzebujących. Natomiast wniosek o płatność obejmujący ostatni miesiąc przekazania artykułów spożywczych w ramach umowy składany będzie w terminie 15 dni po zakończeniu ostatecznego terminu dystrybucji artykułów spożywczych wśród osób najbardziej potrzebujących, który zostanie określony w umowie o dofinansowanie. Wnioski o płatność z tytułu kosztów administracyjnych, transportu i magazynowania oraz wnioski o płatność z tytułu środków towarzyszących, obok funkcji refundacyjnej, będą mieć również funkcję sprawozdawczą w ramach Programu Operacyjnego Pomoc
Żywnościowa 2014-2020. Stąd też w projektowanych przepisach 12 i 13 ustanowiono wymogi dotyczące zakresu danych sprawozdawczych, jakie będą załączane do wniosków 0 płatność. Do każdego wniosku o płatność z tytułu kosztów administracyjnych, transportu 1 magazynowania organizacja partnerska będzie składać w Agencji zestawienie ilości i wartości brutto artykułów spożywczych przekazanych organizacji partnerskiej przez Agencję w miesiącu objętym wnioskiem. Ponadto, zgodnie z zasadami określonymi w umowie o dofinansowanie, do wniosków o dofinansowanie z tytułu kosztów administracyjnych, transportu i magazynowania składanych w odniesieniu do wskazanych w umowie miesięcy, organizacja partnerska będzie załączać sprawozdanie z dystrybucji artykułów spożywczych i zestawienie dystrybucji planowanej na następny okres sprawozdawczy. W przypadku, gdy wniosek o płatność z tytułu kosztów administracyjnych, transportu i magazynowania będzie obejmował miesiąc, w którym upłynął ostateczny termin dystrybucji artykułów spożywczych, organizacja partnerska załączać będzie do wniosku sprawozdanie z dystrybucji artykułów spożywczych. Wymogi prowadzenia sprawozdawczości związane będą również z wnioskowaniem 0 płatność z tytułu środków towarzyszących. Zgodnie z przepisem 13 przedmiotowego rozporządzenia, do wniosku o płatność z tytułu środków towarzyszących składanych w odniesieniu do miesięcy wskazanych w umowie o dofinansowanie, organizacja partnerska będzie składać sprawozdanie z przebiegu realizacji działań w ramach środków towarzyszących oraz zestawienie planowanych na następny okres sprawozdawczy środków towarzyszących. Ponadto, do wniosku o płatność z tytułu środków towarzyszących obejmującego miesiąc, w którym upłynął ostateczny termin dystrybucji artykułów spożywczych, organizacja partnerska będzie załączać sprawozdanie końcowe z przebiegu działań w ramach środków towarzyszących. Przewidziane w 12 i 13 wymogi sprawozdawczości umożliwią Agencji, jako instytucji pośredniczącej prowadzenie bieżącego monitorowania postępów w realizacji poszczególnych projektów, jak również prowadzenie działań sprawozdawczych 1kontrolnych. Proponowane przepisy 14 nakładają na Agencję obowiązek dokonania wypłaty środków z tytułu kosztów administracyjnych, transportu i magazynowania oraz z tytułu środków towarzyszących w terminie 90 dni od daty otrzymania przez Agencję kompletnego wniosku o płatność, z zastrzeżeniem, że termin ten może być wstrzymany, jeśli wniosek nie spełnia wymagań określonych w umowie. Jest to przepis wykonujący art. 42 ust. 2 i 3 rozporządzenia nr 223/2014. Należy zaznaczyć, że z uwagi na przyjętą zasadę odrębnego 8
wnioskowania o dofinansowanie z tytułu każdej kategorii wydatków, wstrzymanie wniosku o płatność z tytułu jednej kategorii kosztów nie będzie miało wpływu na termin wypłaty środków z tytułu drugiej kategorii kosztów. Zgodnie z upoważnieniem ustawowym wynikającym z przepisu art. 29 rozporządzenia nr 223/201 ustanawiającego wymóg przestrzegania przez państwo członkowskie zasad zarządzania dzielonego programem operacyjnym, w 15-21 projektowanego rozporządzenia ustanowiono zasady rozliczania umów o dofinansowanie mające na celu zapewnienie zasad należytego zarządzania finansami oraz ochronę interesów finansowych Unii, w tym zapobieganie nieprawidłowościom i nadużyciom finansowym m.in. poprzez odzyskiwanie nienależnie wypłaconych środków finansowych. W myśl przepisu art. 26 ust. 1 rozporządzenia nr 223/2014 nakazującego państwu członkowskiemu doprecyzowanie krajowych zasad kwalifikowalności dofinansowania do poszczególnych kategorii wydatków i zachowaniem określonej w art. 30 ust. 2 rozporządzenia finansowego zasady skuteczności, w proponowanym przepisach 16-21 dodatkowo doprecyzowano określone w art. 26 ust. 2 lit. a, c i e zasady kwalifikowania do dofinansowania z Programu Operacyjnego wydatków poniesionych w kategoriach: koszty zakupu żywności, koszty administracyjne, transportu i magazynowania, koszty środków towarzyszących. W 16 wprowadzono ogólną zasadę, że naruszenie określonych w umowie 0 dofinansowanie zasad wykorzystania artykułów spożywczych otrzymanych ze środków Programu Operacyjnego jak również naruszenie określonych w umowie o dofinansowanie zasad wykorzystania środków otrzymanych z tytułu kosztów administracyjnych, transportu 1 magazynowania oraz środków otrzymanych z tytułu środków towarzyszących oznacza, że poniesione w ten sposób wydatki nie kwalifikują się do dofinansowania. Doprecyzowanie to ma na celu zapewnienie osiągnięcia celów Programu Operacyjnego. Proponowane przepisy 17 doprecyzowują ogólne zasady ustalania kwalifikowalności wydatków określone w 16. Zasady te dotyczą kwalifikowalności wydatku do wsparcia z Programu Operacyjnego w przypadkach niezgodnego z zapisami umowy o dofinansowania wykorzystania przez organizację partnerską artykułów spożywczych przekazanych jej przez Agencję. Z proponowanego przepisu wynika, że jeśli artykuły spożywcze zostały zniszczone bądź uległy przeterminowaniu, wydatkiem niekwalifikowalnym jest wartość przekazanej żywności, jak również kwota przekazanego organizacji partnerskiej dofinansowania z tytułu kosztów administracyjnych, transportu i magazynowania w wysokości 5% wartości brutto tych artykułów spożywczych.
Natomiast, jeśli otrzymane od Agencji artykuły spożywcze zostały wydane nieuprawnionym osobom bądź nieuprawnionym organizacjom lokalnym, wydatkiem niekwalifikowalnym będzie wartość przekazanej żywności, jak również kwota przekazanego organizacji partnerskiej dofinansowania z tytułu kosztów administracyjnych, transportu i magazynowania w wysokości 5% wartości brutto tych artykułów spożywczych oraz kwota przekazanego organizacji partnerskiej dofinansowania z tytułu kosztów środków towarzyszących w wysokości 5% wartości brutto tych artykułów spożywczych. Specyfika finansowania ryczałtowego, jako formy przyznawania dofinansowania i konieczność zapewnienia skuteczności realizacji programu operacyjnego powodują, że w krajowym systemie realizacji Programu Operacyjnego Pomoc Żywnościowa 2014-2020 stosowane będzie narzędzie minimalnych standardów. Będą one stanowiły kryterium określenia kwalifikowalności wydatków uzyskujących dofinansowanie w formie ryczałtowej, tj. dofinansowania z tytułu kosztów administracyjnych, transportu i magazynowania oraz dofinansowania z tytułu środków towarzyszących. Zgodnie z postanowieniami 18 i 19 projektowanego rozporządzenia niewykonanie wskazanych w umowie o dofinansowanie standardów w zakresie administrowania, transportu i magazynowania jak również niewykonanie minimalnych standardów w zakresie środków towarzyszących oznacza, że 1% wartości otrzymanego dofinansowania odpowiednio z tytułu kosztów administracyjnych, transportu i magazynowania oraz z tytułu środków towarzyszących stanowi wydatek niekwalifiko walny. Zaproponowany sposób ustalania wysokości wydatków niekwalifikowalnych, tj. przez ujednoliconą stawkę 1% dla wszystkich standardów obowiązujących w projektach uzyskujących dofinansowanie w formie ryczałtowej, jest zgodny z zasadą uproszczenia zasad realizacji instrumentów finansowanych ze środków unijnych. Zasada ta przyczyni się do zapobiegania realizacji przez beneficjentów działań niezgodnie z celami Programu Operacyjnego przy jednoczesnym zachowaniu zasady proporcjonalności. Zaproponowana stawka skłoni beneficjentów do prowadzenia działań zgodnie ze standardami określonymi w wytycznych instytucji zarządzającej przy jednoczesnym zapewnieniu beneficjentom dostępu do środków na poziomie pozwalającym na wdrożenie działań naprawczych i wzmocnienie potencjału organizacji partnerskich. Wprowadzony środek przyczyni się do przestrzegania zasady efektywności wydatków w ramach Programu Operacyjnego i zapewni ciągłość działań realizowanych przez organizacje partnerskie i nie zagrozi systematycznemu przekazywaniu pomocy żywnościowej osobom najbardziej potrzebującym. 10
Projektowane zasady zapewniające realizację celów Programu Operacyjnego, jak również efektywnego i skutecznego wykorzystania wsparcia z Programu Operacyjnego, uwzględniają zasadę ochrony interesów finansowych Unii. Zaproponowane w projektowanym przepisie 20 zasady kwalifikowalności wydatków do dofinansowania ustanowiono w oparciu wykonanie wskaźników. Rozwiązanie to jest zgodne z przepisem art. 134b ust. 3 ustawy przewidującym zastosowanie art. 26 ust. 6 ustawy o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014-2020, na potrzeby wdrażania Programu Operacyjnego Pomoc Żywnościowa 2014-2020. Proponowany przepis stanowi, że niewykonanie przez organizację partnerską określonych w umowie wartości wskaźników produktu, tj. wskaźnika ilości poszczególnych rodzajów artykułów spożywczych przekazanych osobom najbardziej potrzebującym, wskaźnika liczby paczek żywnościowych przekazanych osobom najbardziej potrzebującym oraz wskaźnika liczby gotowych posiłków wydanych osobom najbardziej potrzebującym, jest podstawą uznania wydatku za niekwalifikowalny do dofinansowania z zastosowaniem reguły proporcj onalności. Konstrukcja przepisów 16 21 przedmiotowego rozporządzenia stanowiących doszczegółowienie zasad kwalifikowalności wydatków, uwzględnia również obowiązki wynikające z art. 59 ust. 2 rozporządzenia finansowego dotyczące zapewnienia ochrony interesów finansowych Unii Europejskiej.. Stąd też proponowane przepisy 17 21 przewidują środki ochrony interesów UE w zakresie wykorzystania dofinansowania z Programu Operacyjnego niezgodnie z zasadami kwalifikowalności wydatków do dofinansowania. Przewidziane środki ochrony interesów finansowych UE obejmują zasady odzyskiwania kwot wydatkowanych niezgodnie z zasadami kwalifikowalności w trybie art. 207 ustawy o finansach publicznych. Przewiduje się, że niniejsze rozporządzenie wejdzie w życie w dniu ogłoszenia. Z uwagi na utrzymujący się w Polsce problem niedoborów żywności istnieje konieczność pilnego rozpoczęcia dystrybucji pomocy żywnościowej finansowanej z Programu Operacyjnego Pomoc Żywnościowa 2014-2020. Projektowane rozporządzenie jest w tym celu niezbędne gdyż reguluje zasady udzielania dofinansowania organizacjom partnerskim, które w ramach Programu Operacyjnego będą prowadzić dystrybucję pomocy żywnościowej wśród osób najuboższych. Konieczność pilnego zapewnienia osobom najuboższym pomocy żywnościowej prowadzonej przez organizacje partnerskie w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Żywnościowa 2014-2020 stanowi ważny interes państwa. Wymaga on wejścia w życie 11
projektowanego aktu normatywnego w dniu następującym po dniu jego ogłoszenia. Jest to zgodne z zasadami demokratycznego państwa prawnego. Projekt rozporządzenia jest zgodny z prawem Unii Europejskiej. Przedmiotowy projekt rozporządzenia nie podlega procedurze notyfikacji określonej w przepisach rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz. U. Nr 239, poz. 2039, z późn. zm.). Zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 189, poz. 1414, z późn. zm.) projekt rozporządzenia został udostępniony na stronie Biuletynu Informacji Publicznej Ministra Pracy i Polityki Społecznej oraz Rządowego Centrum Legislacji. 12