Dziadek do orzechów reż. Paul Schibli MATERIAŁY DYDAKTYCZNE DLA NAUCZYCIELI SPIS TREŚCI 1. Scenariusz lekcji. (str.2) Temat: Tam gdzie mieszka Dziadek Mróz i Starucha Zima. Załącznik 1: czytanka. (str. 4) Załącznik 2: karta pracy. (str. 5) stowarzyszenie nowe horyzonty zamenhofa 1, 00-153 warszawa, tel. +48 22 530 66 40, fax +48 22 831 06 63, www.nhef.pl 1
Opracowały: Kamila Gut i Anna Cendrowska SCENARIUSZ LEKCJI Temat: Tam gdzie mieszka Dziadek Mróz i Starucha Zima? CELE LEKCJI Po lekcji uczeń powinien: wykazywać się podstawowymi wiadomościami na temat Rosji; znać niektóre zwyczaje Świąt Bożego Narodzenia na świecie; wiedzieć kim jest Dziadek Mróz; wyszukiwać w różnych źródłach potrzebne informacje; wykazywać się postawą tolerancji wobec różnorodności; wyszukiwać i nazywać kulturowe różnice i podobieństwa. METODY I FORMY PRACY rozmowa, czytanie ze zrozumieniem, zabawa ruchowa, karta pracy, ćwiczenia plastyczne. ŚRODKI DYDAKTYCZNE CZAS film: Dziadek do orzechów, reż. Paul Schibli, Kanada 1990, karty pracy, drewniana łyżka, farby (najlepiej akrylowe, mogą być również plakatowe), pędzelki, woda, płyta z rosyjską muzyką, na przykład Chór Aleksandrowa lub muzyka Czajkowskiego do baletu Dziadek do orzechów. 2 godziny lekcyjne PRZEBIEG LEKCJI 1. Rozmowa. Nauczyciel prosi uczniów o swobodne wypowiedzi dotyczące obejrzanego filmu. W rozmowę trzeba wpleść pytanie dotyczące wiedzy uczniów na temat Rosji. 2. Czytanka: Tam, gdzie mieszka Dziadek Mróz i Starucha Zima. Nauczyciel razem z uczniami czyta tekst. Po odczytaniu przeprowadza rozmowę o zwyczajach świątecznych w Rosji. Następnie naprowadza rozmowę na temat zwyczajów bożonarodzeniowych w innych państwach. 3. Zabawa ruchowa: Wilk i zając. Nauczyciel krótko wyjaśnia o czym jest bajka (jeśli jest możliwość razem z uczniami można obejrzeć fragment bajki). Spośród dzieci prowadzący wybiera wilka, reszta klasy to zające. Wilk porusza się na czworakach, a zające skacząc. Jeśli zając zostanie złapany staje się wilkiem. Zabawa powinna trwać do momentu, aż wszystkie zające zostaną złapane i zamienią się w wilki. W przypadku zbyt licznej grupy nauczyciel decyduje o momencie zakończenia zabawy. 2
4. Karta pracy: dzieci z pomocą nauczyciela wykonują ćwiczenia z karty pracy. 5. Zajęcia plastyczne: Chochłoma. Nauczyciel pokazuje dzieciom zdjęcia przedstawiające charakterystyczne motywy rosyjskiej sztuki ludowej. Zdjęcia można znaleźć w albumach lub Internecie. Następnie dzieci ozdabiają farbami drewniane łyżki wykorzystując elementy rustykalne z obejrzanych zdjęć. Potrzebne materiały: drewniana łyżka, farby (najlepiej akrylowe, mogą być również plakatowe), pędzelki. Podczas pracy można słuchać rosyjskiej muzyki. DODATKOWE PROPOZYCJE Nauka podstawowych kroków do utworu Kalinka i wspólne odtańczenie go w klasie. Nauka gry utworu Kalinka. 3
Załącznik 1. Tam, gdzie mieszka Dziadek Mróz i Starucha Zima Czy wiecie, że święta Bożego Narodzenia nie wszędzie wyglądają tak jak w Polsce? Są miejsca, gdzie nie ma śniegu, a w świąteczny czas praży gorące słońce. Na Filipinach zamiast choinki dekoruje się wielką gwiazdę, a w Japonii na długo przed świętami trzeba stać w kolejce, aby kupić kurczaka. Nie do każdego miejsca na ziemi dociera też Święty Mikołaj i nie wszędzie wygląda on tak samo, na przykład w Tajlandii zamiast czerwonej czapki nosi słomkowy kapelusz. W Rosji Święta obchodzi się nieco później niż w Polsce, a dokładnie 7 i 8 stycznia. Świąteczny czas zaczyna Soczelnik, czyli uroczysta wieczerza, w czasie której ludzie dzielą się prosforą odpowiednikiem naszego opłatka. Na święta Rosjanie przygotowują kutię potrawę z pszenicy, miodu, maku, orzechów oraz kompot z suszonych owoców. Zamiast Świętego Mikołaja rosyjskie dzieci odwiedza Dziadek Mróz. Ponieważ ciężko byłoby samemu poradzić sobie w tak ogromnym kraju (Rosja jest największym państwem na świecie) pomagają mu jego żona Starucha Zima i wnuczka Śnieżynka. Prezenty rozdawane są w Nowy Rok, a starszy pan nie leci saniami zaprzężonymi w renifery, ale wędruje. Podczas drogi podpiera się kosturem. Dziadzio Mróz różni się wyglądem od naszego Mikołaja. Przede wszystkim nie nosi czerwonego stroju. Można go spotkać ubranego w srebrne lub błękitne ubranie. Zamiast czapki z pomponem nosi cieplejszą, wykonaną z futra. A na nogi zakłada walonki. Ma proste włosy i o wiele dłuższą niż Mikołaj brodę. Zamiast wskakiwać przez komin wchodzi do domu po prostu przez drzwi. Zostać Dziadkiem Mrozem nie jest łatwo. W Moskwie (stolicy Rosji) trzeba odbyć specjalny kurs, a następnie zdać egzamin przed komisją. Zajęcia w Moskiewskiej Szkole dla Dziadków Mrozów zaczynają się każdego roku od 18 listopada, czyli w dniu jego urodzin. 4
Załącznik 2 Karta pracy Ćwiczenie 1. Znajdź w słowniku podane słowa i wyjaśnij ich znaczenie: kostur... walonki... W jakim słowniku można znaleźć znaczenie tych wyrazów?... Ćwiczenie 2. Odszukaj w tekście nazwę stolicy Rosji. Zaznacz ją na mapie. Z Moskwy do Władywostoku prowadzi najdłuższa linia kolejowa na świecie. Znajdź na mapie to miasto. Taka podróż trwa około 7 dni. Długość trasy to 9288 km. Jeśli chcecie po drodze zobaczyć najgłębsze na świecie jezioro Bajkał, musicie wysiąść na stacji Irkuck, która znajduje się 5185 od Moskwy. Jak daleko jest z Irkucka do Władywostoku? ODP... 5
Ćwiczenie 3. Uzupełnij tabelkę wpisując w odpowiednie rubryki informacje o Bożym Narodzeniu w Polsce i w Rosji. Data Świąt Polska Rosja Nazwa uroczystej kolacji Kto przynosi prezenty? Kolor ubrania osoby przynoszącej prezenty. Kto pomaga św. Mikołajowi, a kto Dziadkowi Mrozowi? Nakrycie głowy św. Mikołaja i Dziadka Mroza. Tradycyjne potrawy 6
Ćwiczenie 4. Rozwiąż rebus, a otrzymasz nazwę słynnej rosyjskiej lalki. W domu korzystając z Internetu zobacz jak ona wygląda. _ 7