Instrukcja montażu Plannja Emka

Instrukcja montażu Plannja Emka Instrukcja montażu Plannja Emka w technologii rąbka stojącego - stal i aluminium.

Niniejsza informacja techniczna omawia krycie dachu blachami płaskimi Plannja Emka w wersji stalowej lub aluminiowej. Zawarte w tej publikacji wskazówki mają charakter ogólny. Zamieszczone tutaj rysunki konstrukcyjne służyć mają jako ilustracja typowych rozwiązań, i należy je w poszczególnych przypadkach zmodyfikować celem dostosowania do aktualnych warunków. SPIS TREŚCI 4 Blacha łączona na rąbek stojący jako materiał na dachy i elewacje 5 Rodzaje pokryć dachowych w technologii rąbka stojącego 6 Materiały do krycia dachu blachą płaską 9 Blacha w kontakcie z innymi materiałami 10 Ruchy termiczne 11 Krycie dachu na podłożu z desek lub płyty OSB 12 Podłoże Mocowanie haftrami 13 Obciążenie wiatrem 14 Obliczanie odstępu między haftrami 15 Krycie w technologii rąbka stojącego na podłożu z termoizolacji 16 Wymogi dotyczące właściwości używanych materiałów 18 Obliczanie odstępu między haftrami 19 Mocowanie blachy w kierunku spadku dachu na wełnie mineralnej 21 Typowe elementy na podłożu z desek lub płyty OSB 22 Okap 25 Kalenica Ścina boczna z wiatrownicą 26 Kalenica wentylująca 27 Szczyt muru 28 Rynna koszowa 29 Obróbka przyścienna 30 Koryto zlewowe 31 Obróbka elementów wystających ponad połać dachową 33 Typowe elementy na podłożu z termoizolacji 34 Okap 37 Ściana boczna 39 Kalenica 41 Opierzenie elementów wystających ponad połać dachową 42 Punkt szczytowy elewacji 43 Obróbka przyścienna 45 Koryto zlewowe 46 Klapa dymowa 47 Procedura robocza 3

Blacha łączona na rąbek stojący jako materiał na dachy i elewacje Blacha jako materiał do krycia dachów ma długą tradycję. Z upływem lat zmianom uległ jednak materiał, z jakiego wykonywana jest używana do tego celu blacha. Pod koniec dziewiętnastego wieku zaczęto używać blachy ocynkowanej, która była następnie malowana już na miejscu. Dzisiaj używa się niemal wyłączanie blach powlekanych fabrycznie. W dziewiętnastym wieku do krycia dachów blachą używano arkuszy. Krycie arkuszami oznacza, że materiałem wyjściowym są arkusze o określonych wymiarach, które łączy się ze sobą połączeniami rąbkowymi stojącymi i poprzecznymi. Krycie arkuszami stosuje się dzisiaj głównie dla podkreślenia wyglądu i jakości obiektów, ale także dla zachowania starej tradycji krycia dachów. Metodą, która dominuje obecnie jako metoda krycia blachą płaską, jest krycie blachą płaską z taśmy. Krycie taśmami z dostarczanej w rolkach blachy pozwala ograniczyć występowanie połączeń rąbkowych poprzecznych. Istnieje wiele czynników przemawiających za stosowaniem blachy jako materiału do krycia dachów. Bez względu na to, czy chodzi o obiekty przemysłowe, komercyjne czy mieszkalne, za jej stosowaniem przemawia estetyka, ognioodporność, odporność na oddziaływania mechaniczne oraz trwałość. Powlekana blacha stalowa daje się poza tym w 100% odzyskiwać, co czyni ją produktem w najwyższym stopniu dostosowanym do wymogów ochrony środowiska. Mały spadek dachu przemawia w wielu wypadkach za użyciem blachy, jako materiału na jego pokrycie. Metoda polegająca na kryciu z taśmy nadaje się też do renowacji dachów, przy której daje się połączyć z ich dodatkową termoizolacją. połączeń blachy. Metoda ta ułatwia też uzyskanie równej płaszczyzny i uniknięcie śladów uderzeń na powierzchni blachy przy jej montażu. Przy kładzeniu blaszanych taśm poziomo lub ukośnie, należy połączenie rąbkowe ze względu na wymogi szczelności zawsze kierować jak na ilustracji. W miejscach, w których występują silne wiatry, może być rozsądne zmniejszenie odstępu między połączeniami rąbkowymi do 300 500 mm, mające na celu uniknięcie uszkodzeń wynikających ze zmęczenia materiału, oraz mogącego powstawać w wyniku ruchów blachy względem podłoża hałasu. Przy kryciu ścian używa się na ogół blachy z taśmy. Jeśli jednak chcemy zwrócić większą uwagę na elewację, użyć można także blachy w arkuszach, które łączy się następnie stosując różnego rodzaju połączenia rąbkowe. Chcąc uniknąć mogących powstać przy montażu śladów uderzeń itp., jako metodę łączenia wybiera się często łączenie na wpust lub na zakładkę. Blachę można też kształtować na pokrycie łuskowe. Przy tej metodzie łączenie wykonywane jest na ogół przy użyciu pojedynczego rąbka leżącego. Przy planowaniu pokrycia elewacji arkuszami powinno się skonsultować ze specjalistą. Blacha łączona na rąbki na ścianach Krycie ścian z taśmy lub arkuszami stwarza wiele możliwości uzyskania rozwiązań zarówno stylowych, jak i śmiałych. Pokrycie ścian wykonuje się na ogół z taśm blachy o pełnej długości, które przy użyciu uprzednio wyprofilowanych w maszynie rąbków stojących łączone są na tak zwane rąbki stojące kątowe. Taśmy blachy mogą być kładzione poziomo, ukośnie, lub pionowo. Dzięki stojącemu rąbkowi kątowemu uzyskuje się wyraźniejsze zaakcentowanie 4 Blacha łączona na rąbek stojący jako materiał na dachy i elewacje

Rodzaje pokryć dachowych w technologii rąbka stojącego Praktycznie rzecz biorąc każdy obiekt daje się pokryć blachą płaską. Jednym z występujących ograniczeń jest spadek dachu, który musi wynosić co najmniej 1:10, czyli 5,7. W przypadku użycia taśm o pełnej długości na dachu odwadnianym przy użyciu zewnętrznych rynien wiszących, na którym nie ma żadnych przeszkód w postaci klap dacho -wych ani tym podobnych, zaakceptować można spadek tak mały jak 3,6 (czyli ok. 1:16). Dodatkowo w przypadku dachu o kącie nachylenia 10, należy bezwzględnie użyć uszczelki do połączeń arkuszy. Normalna odległość między połączeniami rąbkowymi blachy wynosi 600 mm przy szerokości blachy 670 mm. Czasami blacha może ulec pewnemu wypukleniu, będącemu naturalną właściwością materiału. Jeżeli uważa się, że to przeszkadza, to można odległość między rąbkami stojącymi zmniejszyć do 400 lub 500 mm. Używanie węższych taśm wskazane jest także na krawędziach dachów wysokich budynków stojących w miejscach, gdzie wystawione są na silne oddziaływanie warunków atmosferycznych, ponieważ pozwala to zmniejszyć obciążenia i ryzyko wystąpienia zmęczenia materiału. Chcąc uzyskać blaszany dach jeszcze bardziej zwracający na siebie uwagę i nawiązujący do starej tradycji dekarskiej, wybiera się pokrycie go arkuszami. Pozwala ono nie tylko nadać dachowi pewien wzór, ale ma także właściwości usztywniające, które można wykorzystywać w obiektach położonych w miejscach narażonych na silne wiatry. Rodzaje pokryć dachowych w technologii rąbka stojącego 5

Materiały do krycia dachu blachą płaską MATERIAŁy Blacha płaska Plannja jakości EMK ma dający się łatwo obrabiać rdzeń, a co za tym idzie dostosowana jest do rzemieślniczej obróbki i maszynowego zamykania rąbków. Miękkość Powłoka materiału kolorowa eliminuje niemal całkiem jego Warstwa podkładowa sprężystość, co ma duże znaczenie dla możliwości Warstwa pasywacyjna uzyskania szczelnych połączeń. W asortymencie Powłoka metalowa Stal blach płaskich Plannja znajdują się następujące trzy Stal warianty: Powłoka metalowa Warstwa pasywacyjna Blacha Warstwa stalowa podkładowa z powłoką kolorową Hard Coat 50 Blacha Lakier aluminiowa epoksydowy z powłoką kolorową Hard Coat 25 Blacha aluminiowa gołowalcowana W przypadku blachy stalowej normalna odległość między połączeniami rąbkowymi taśm wynosi 600 mm przy szerokości blachy 670 mm. W przypadku blachy aluminiowej normalna odległość między połączeniami rąbkowymi taśm wynosi 525 mm przy szerokości blachy 600 mm. Powłoka cynkowa Stal EMK ma cynkowaną na gorąco powierzchnię Z 350, czyli mającą po obu stronach powłokę cynkową 350 g/m², na którą nakładana jest powłoka Hard Coat. FARBA KRYJĄCA Farba kryjąca blachy stalowej ma grubość 50 µm, a blachy aluminiowej grubość 25 µm. Spód blachy chroniony jest cienką warstwą farby epoksydowej. Blacha posiada z tyłu znak Plannja oraz rok i dzień produkcji. TEMPERATURA OBRÓBKI Najniższa zalecana temperatura przy wykonywaniu połączeń to -10 C. Temperatura ta odnosi się do samej blachy. Ponieważ zwoje blachy mogą być przechowywane w nocy na dworze, temperatura blachy może być niższa od temperatury powietrza. Zalecamy w takim wypadku nie rozpoczynać skomplikowanych prac dekarskich wcześnie rano, tylko odczekać z nimi na wzrost temperatury. Można też oczywiście podgrzać materiał który będzie obrabiany. Powłoka kolorowa Warstwa podkładowa Aluminium Warstwa podkładowa Lakier epoksydowy Aluminium Powłoka kolorowa Warstwa podkładowa Warstwa pasywacyjna Powłoka metalowa Stal Powłoka metalowa Warstwa pasywacyjna Warstwa podkładowa Lakier epoksydowy Stal 6 Materiały do krycia dachu blachą płaską

Materiał podstawowy Stal Norma Dane Blacha EMK z warstwą koloru Jakość miękka, Wzgl. ok. 180 N/mm 2 NDX56D, Aluzink Grubość nominalna EN 10143 0,6 mm Powł. cynk., blacha z warstwą koloru EN 10143 Z350 Powł. aluminiowo-cynkowa, Aluzink AZ 185 + Easyfilm Materiał podstawowy Aluminium AA8111 H12 R p0,2 ok. 105 N/mm 2 Grubość nominalna EN 485-4 0,8 mm Warstwa koloru Metoda testowania Dane Grubość farby, stal ISO 2808 50 µm Grubość farby, aluminium ISO 2808 25 µm Połysk EN 13523-2 9 Min. wewn. promień zgięcia EN 13523-7 1T 2T nadaje się do łącz. na rąbki Przyczepność EN 13523-6 Bez zarzutu Odporność na rysy 2 4H Maks. temperatura użytkowa 80-100 C Ognioodporność EN 13501-1 Klasa A1 Odporność na działanie ognia zewnętrznego EN 14783:2006 B ROOF(t1), B ROOF(t2), B ROOF(t3), B ROOF(t1), Rozszerzalność cieplna Rozszerzalność stali 0,012 mm/m C Rozszerzalność aluminium 0,024 mm/m C Odporność na czynniki atmosferyczne Norma Dane Odporność na korozję EN 10169-2 RC4 1) Ekspozycja na zewn. promieniow. UV EN 10169-2 Ruv3 2) 1) Spełnia wymogi klasy korozyjności RC4, co pozwala na stosowanie materiału w praktycznie rzecz biorąc we wszystkich występujących środowiskach zewnętrznych. 2) Spełnia wymogi odporności na promieniowanie UV klasy Ruv3, co pozwala na stosowanie materiału na północ od 45 N, oraz między 37 N a 45 N przy wysokości n.p.m. nie przekraczającej 900 m. O czym należy pamiętać przy transporcie i przechowywaniu Przy transporcie i przechowywaniu należy materiał chronić przed wilgocią. Jeżeli materiał ma być przechowywany przez dłużej niż jeden miesiąc, to powinno się to odbywać w pomieszczeniu zamkniętym, o niskiej wilgotności powietrza i stałej temperaturze. Korozja szczelinowa może powodować powstawanie białej lub czarnej rdzy. Nie ma to jednak wpływu na żywotność. Wybór przyjazny dla środowiska Stal i aluminium mają wiele zalet. Są one chyba najlepiej spełniającymi potrzeby ochrony środowiska produktami, jakich możesz używać. Szczególnie, jeżeli chcesz gospodarować oszczędnie dobrami swojego przedsiębiorstwa, a jednocześnie mieć pewność, że produkt będzie miał długą żywotność. Używając produktów Plannja możesz mieć pewność, że przestrzegane są wymogi ochrony środowiska. Jesteśmy firmą posiadającą certyfikat SS-EN ISO 14001:1996. Poniżej wymieniliśmy kilka spośród unikalnych zalet stosowania stali i aluminium: Stal zawiera zawsze materiał pochodzący z odzysku. W przypadku aluminium część jaka pochodzi z odzysku waha się między 0 a 100%, w zależności od produktu. Stal i aluminium mogą bez utraty jakości stać się ponownie tym samym produktem. Zarówno stal jak i aluminium dają się zawsze w 100% odzyskiwać. Materiały do krycia dachu blachą płaską 7

Konserwacja blachy POWLEKANEJ W odniesieniu do produktów blaszanych firmy Plannja do określania żywotności używa się na ogół dwóch różnych pojęć, żywotności estetycznej oraz żywotności technicznej. Żywotność estetyczna jest miarą czasu, po jakiego upływie warstwa koloru zmienia się na tyle, że jej wygląd nie spełnia już stawianych jej wymogów. Jak duże zmiany koloru i połysku pokrycia z blachy uważane są za akceptowalne zależy od osoby przeprowadzającej ocenę, oraz od rodzaju budynku, który blacha ta pokrywa. Żywotność techniczna jest miarą czasu, po jakiego upływie blacha nie jest już w stanie zapewnić ochrony konstrukcji nośnej budynku i leżącym pod nią materiałom i konstrukcjom. Żywotność techniczna jest normalnie znacznie dłuższa od żywotności estetycznej. Jak możesz wpłynąć na żywotność blachy wybierając odpowiedni produkt Już sam wybór produktu wpływa na żywotność. Blacha aluminiowa daje, w większości środowisk, dłuższą żywotność, ale kosztem wyższej ceny niż w przypadku blachy stalowej. Istnieją też różnice między różnymi systemami powłok, oraz między różnymi kolorami w ramach tego samego systemu. Kolory jasne nagrzewają się mniej od słońca. Są one dlatego na ogół bardziej trwałe od kolorów ciemnych, które sprzyjają silnemu nagrzewaniu. Żywotność zależy także od tego, czy materiał używany jest do pokrycia elewacji czy dachu. Dachy zwrócone na południe i mające mały spadek narażone są na silniejsze oddziaływanie słońca od powierzchni zwróconych na północ. Wpływ czynników zewnętrznych na żywotność Środowisko otaczające budynek ma duże znaczenie dla sposobu starzenia się farby. Drogi o dużym natężeniu ruchu, zanieczyszczające atmosferę zakłady przemysłowe itp. wpływają na dłuższą metę na chroniące blachę warstwy farby i cynku. Promieniowanie słoneczne wpływa na starzenie się kolorowej powłoki na dwa sposoby, przez promieniowanie ultrafioletowe oraz przez nagrzewanie. Oba te zjawiska przyczyniają się na dłuższą metę do rozkładu farby. Także niektóre warunki atmosferyczne i bliskość zasolonego środowiska morskiego wpływają na starzenie się farby. Żywotność blachy uzależniona jest także od tego, jak duża część ciętych krawędzi blachy narażona jest na działanie czynników zewnętrznych. Blacha łączona na rąbki, w której cięte krawędzie są zagięte do wewnątrz, wytrzymuje trudniejsze warunki środowiskowe niż blacha profilowana z odkrytymi krawędziami. Uszkodzenia przy montażu i eksploatacji Uszkodzenia warstwy koloru, które mogą powstać zarówno przy montażu jak i później, mogą osłabić odporność blachy na czynniki środowiskowe. Blacha aluminiowa jest bardziej odporna od blachy stalowej na uszkodzenia warstwy koloru. Branie tego pod uwagę jest szczególnie ważne w wypadu, jeśli produkt ma być używany w środowiskach morskich i w środowiskach o dużej ilości agresywnych zanieczyszczeń. Blacha aluminiowa oraz kolory metaliczne, zarówno na blasze stalowej jak i na blasze aluminiowej, są wrażliwe na zanieczyszczenia wapniste, co należy brać pod uwagę np. przy czyszczeniu elewacji. Konkretne wskazówki: Żywotność estetyczna zależy w dużej mierze od właściwego doboru produktu i konstrukcji. Poniżej kilka czynników, jakie należy brać pod uwagę: Wybieraj blachę aluminiową lub krycie z taśmy blachą stalową w terenach nadmorskich i okrę gach o wysokim poziomie zanieczyszczeń przemysłowych. Dobieraj system powłok odpowiedni do aktualnego środowiska. Dobieraj materiał elementów mocujących i instalacji tak, aby nie mogło dochodzić do korozji galwanicznej. Projektuj w sposób pozwalający unikać stojącej wody. Montuj dokładnie i unikaj powstawania rys na blasze. Poddawaj blachę regularnie oględzinom i od razu poprawiaj uszkodzenia warstwy zewnętrznej. Spłukuj blachę która nie jest płukana przez wodę deszczową. 8 Materiały do krycia dachu blachą płaską

C1 Klasa korozyjności Korozyjność środowiska Bardzo niska Przykłady środowisk Pomieszczenia ogrzewane z suchym powietrzem o nieznacznej ilości zanieczyszczeń, np. biura, sklepy, szkoły i hotele. C2 Niska Miejsca z powietrzem o niskim poziomie zanieczyszczeń. Pomieszczenia bez ogrzewania o zmiennej temperaturze i wilgotności powietrza. Niska częstotliwość kondensacji wilgoci i niska zawartość zanieczyszczeń powietrza, np. hale sportowe, magazyny. C3 Średnia Miejsca z pewną ilością soli lub średnim poziomem zanieczyszczeń w powietrzu. Obszary miejskie i obszary z przemysłem lekkim. Obszary znajdujące się pod pewnym wpływem powietrza nadmorskiego. Pomieszczenia o średnim poziomie wilgotności i pewnej ilości zanieczyszczeń powietrza pochodzących z procesów produkcyjnych, np. browary, mleczarnie, pralnie. C4 Wysoka Miejsca z pewną ilością soli lub wysokim poziomem zanieczyszczeń w powietrzu. Obszary przemysłowe i nadmorskie. Pomieszczenia o wysokiej wilgotności powietrza i wysokim poziomie jego zanieczyszczeń pochodzących z procesów produkcyjnych, np. zakłady chemiczne, hale basenowe, stocznie. C5-I C5-M Bardzo wysoka (Przemysłowa) Bardzo wysoka (Morska) Okręgi przemysłowe o wysokiej wilgotności powietrza i agresywnej atmosferze. Pomieszczenia z niemalże stałą kondensacją wilgoci i dużą ilością zanieczyszczeń powietrza. Obszary nadmorskie i przybrzeżne o dużym zasoleniu. Pomieszczenia z niemalże stałą kondensacją wilgoci i dużą ilością zanieczyszczeń powietrza. Odpowiedni system kolorów Blacha Blacha aluminiowa stalowa Wszystkie Wszystkie Wszystkie Plannja Hard Coat 50 Nie nadaje się Nie nadaje się Wszystkie Wszystkie Wszystkie Wszystkie Wszystkie (Al nie jest odpowiednie w środowisku zasadowym) Nie jest standardem Nie jest objęte gwarancją Blacha w kontakcie z innymi materiałami Także materiały budowlane nie-blaszane mogą zawierać substancje oddziaływujące na metal. Aby uniknąć kombinacji materiałów dających niepożądane efekty, skorzystać można z pomocy poniższej tabeli. Metal Metal Stal nierdzewna Miedź Ołów Aluminium Aluzink Stal ocynkowana Cynk Metal inny materiał Bitumin (jest składnikiem m.in. papy i asfaltu) Siarczan żelazawy (jest składnikiem m.in. czerwonej farby Falu) Wapno (cement) Siarczan miedzi (jest składnikiem m.in. czerwonej farby Falu) Drewno impregnowane ciśnieniowo (zawiera m.in. sole miedzi) Cynk Stal ocynkowana Aluzink Aluminium Ołów Miedź Stal nierdzewna + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + oznacza, że nie są znane żadne niepożądane efekty uboczne. oznacza, że aktualna kombinacja może się nie nadawać do stosowania w pewnych konstrukcjach i środowiskach. Powyższa tabela odnosi się do metali bez chroniącej powłoki kolorowej. Blacha aluminiowa, Aluzink i blacha ocynkowana są powlekane fabrycznie. To chroni oczywiście znajdujący się pod spodem metal dopóki powłoka farby jest cała. Pamiętaj, że rysa w powłoce farby może odsłonić znajdujący się pod spodem metal. Blacha w kontakcie z innymi materiałami 9

Ruchy termiczne Przy kryciu blachą i obróbce blacharskiej ważne jest, aby uwzględnić ruchy termiczne taśmy wystę -pujące przy zmianach temperatury. Blacha może ulec uszkodzeniu w wypadku, jeżeli nie zapewni się jej swobody ruchu przy uskokach, oraz w miejscach, w których dochodzi do elementów wystających ponad połać dachu lub do ściany. Wszystkie materiały rozszerzają się i kurczą wraz ze zmianami temperatury. Rozszerzalność cieplna blachy aluminiowej jest mniej więcej dwukrotnie większa niż blachy stalowej. W lecie długość blachy wzrasta, a w zimie maleje. Temperatura dachu może w lecie dochodzić do +75 C, podczas kiedy w zimie należy się liczyć ze spadkiem temperatury do 35 C. Także wymiary podłoża ulegają zmianie, w związku z czym niniejsze obliczenia zawierają margines bezpieczeństwa. Temperatura panująca podczas kładzenia blachy decyduje o tym, jak będą wyglądały jej zmiany z położenia wyjściowego w lecie, a jak w zimie. W poniższej tabeli podane zostało, jakich zmian długości na metr blachy można się spodziewać przy różnych temperaturach kładzenia. L to odległość w metrach od punktu stałego do końca blachy. Tabela 1. Zmiany długości przy różnych temperaturach kładzenia, dla stali i aluminium. Temperatura kładzenia Zmiana długości w mm/m Lato Zima C (+75 C) ( 35 C) Stal Alu Stal Alu 10 +1,0 L 1,9 L 0,3 L 0,6 L 0 +0,9 L 1,7 L 0,4 L 0,8 L +10 +0,8 L 1,5 L 0,5 L 1,0 L +20 +0,7 L 1,3 L 0,7 L 1,3 L +30 +0,5 L 1,0 L 0,8 L 1,5 L Przykład, stal: Temperatura przy kładzeniu: Odległość L od punktu stałego do uskoku: +10 C. 15 metrów Daje zmianę długości przy uskoku: Wydłużenie w lecie: +0,8 15 = ok. +12 mm Skurczenie w zimie: 0,5 15 = ok. 7 mm Uwzględnienie ruchów termicznych jest ważne dla zapobieżenia uszkodzeniu blachy i jej zamocowań. Dłuższe odcinki blachy należy mocować haftrami stałymi i haftrami przesuwnymi. W miejscach połączeń blachy, podobnie jak w miejscach jej dochodzenia do innych elementów konstrukcji, blacha musi mieć możliwość rozszerzania się i kurczenia. 10 Ruchy termiczne

Krycie z taśmy na podłożu z desek lub płyty OSB Jak długie odcinki taśmy blaszanej mogą być używane zależy od ruchów termicznych i możliwości ich przejmowania. Według szwedzkiej normy AMA Hus 08 pojedyncza taśma z blachy stalowej może mieć długość 15 metrów od środka strefy stałej, a taśma z blachy aluminiowej 10 m. Jako strefę stałą uważa się miejsce zamocowania haftrami stałymi, w którym nie mogą lub nie powinny być przejmowane żadne ruchy. Haftry stałe nie pozwalają na żadne ruchy wzdłużne blaszanej taśmy, natomiast haftry przesuwne mogą przejmować pewne ruchy wzdłużne taśmy. Patrz też rozdział Mocowanie haftrami. Decydujące znaczenie dla dopuszczalnej długości taśm blaszanych ma możliwość przejęcia ruchów termicznych w miejscu dochodzenia taśmy do innych elementów. Centrum strefy stałej Strefa stała Rys. 1. Strefy stałe i ruchome Strefę stałą, którą należy umieścić na tej samej wysokości spadku na całej szerokości dachu, umieszcza się w zależności od pochylenia dachu według rysunku 2. Strefa stała ok. 2 m L L L L/3 L L/4 L <10 10 18 18 30 30 Rys. 2. Położenie strefy stałej Położenie strefy stałej ma być podane w dokumentacji, a długość taśmy podaje się względem centrum tej strefy. Pokrycie musi mieć strefę stałą o długości około dwóch metrów, w obrębie której użyte zostały haftry stałe, podczas kiedy pozostałe mocowania wykonane są przy użyciu haftr przesuwnych. Krycie z taśmy na podłożu z desek lub płyty OSB 11

Podłoże Krycie blachą płaską może być wykonywane na różnego rodzaju podłożach stałych. Odpowiednia grubość deski / płyty OSB to 23 mm przy odstępie między krokwiami wynoszącym 1,2 m. Między wyłożonym deskami lub płytą OSB a pokryciem Plannja Emka ma się zawsze znajdować papa podkładowa bez posypki krzemowej. W rozdziale JSB.1 AMA Hus 08 opisane jest, jak należy dobierać papę podkładową. Papa powinna być jakości YAP 2200. Przy zmianie pokrycia dachu, na którym podłożem jest stary nierówny panel, może się okazać konieczne użycie papy o większej grubości, jak np. YAP 2500. Rys. 3 Mocowanie haftrami Zadaniem haftr jest mocowanie taśm blachy do podłoża. Zahacza się je o tą krawędź, która następnie w gotowym rąbku stanowić będzie blachę wewnętrzną. Haftry mocujące muszą być wykonane ze metalizowanej blachy stalowej lub z blachy nierdzewnej, a ich wytrzymałość na rozciąganie wynosić musi co najmniej 1 kn. Haftry do mocowania blachy aluminiowej muszą być zawsze ze stali nierdzewnej. Wysokość haftr musi być zawsze dobrana odpowiednio do kształtu rąbka. W obrębie strefy stałej (patrz Ruchy termiczne i długości taśm) należy zakładać haftry stałe, a na pozostałym obszarze haftry przesuwne. Przy montażu należy dopilnować, aby część przesuwna była wycentrowana pośrodku, co pozwoli jej przejmować ruchy blachy w obie strony. Haftry mocuje się do podłoża z drewna za pomocą wkrętów 4,2 x 25. Szereg przedsiębiorstw dostarcza haftry do podłoża drewnianego, przeznaczone dla rąbków kształtowanych w nowoczesnych maszynach. Haftry dostępne są też z już zamocowaną śrubą, która daje szybszy i łatwiejszy montaż. Na rynku dostępne jest specjalne narzędzie, przy użyciu którego zakładanie i przykręcanie może być wykonywane w jednym momencie roboczym w pozycji stojącej. Nadaje się ono specjalnie do prac na dachach o małym spadku. Rys. 4 Przykład haftry stałej. Rys. 5 Przykład haftry przesuwnej z zamocowaną fabrycznie śrubą. 12 Krycie z taśmy na podłożu z desek lub płyty OSB

Obciążenie wiatrem Dach budynku pozostaje pod wpływem sił ssania, które powstają na skutek oddziaływania wiatru. Wartość generowanej przez wiatr siły ssania jest w leżących wzdłuż zewnętrznych krawędzi dachu strefach brzegowych 2 3 razy wyższa niż na wewnętrznej połaci dachu. Obliczeniowe obciążenie wiatrem dla danego budynku otrzymuje się na podstawie jego wysokości, kształtu oraz położenia w terenie. W podręczniku Obciążenie śniegiem i wiatrem szwedzkiego urzędu budownictwa i gospodarki mieszkaniowej (Boverket), podane są zasady obliczania obciążenia wiatrem. Na poniższym rysunku podany jest najgorszy możliwy przypadek dla dachu dwuspadowego i dla dachu jednospadowego. Dla dachu walcowego obowiązują wyższe wartości. 0,1x 0,1x 0,1y Dach dwuspadowy, pochylenie >5 0 µ= 1,6 x = min. z (l i 2h) y = min. z (b i 2h) µ= 1,0 µ= 0,6 µ= 1,7 l 0,1y b h Dach jednospadowy, pochylenie >5 0 0,1x 0,1x µ= 1,8 µ= 1,7 µ= 0,9 µ= 1,6 0,1y 0,1y l y = min. z (l i 2h) Rys. 6. b h Wynikające z siły ssania obciążenie obliczeniowe dla poszczególnych stref dachu oblicza się jako: q d = µ γ q k (kn/m 2 ) Na podstawie obliczeniowego obciążenia wynikającego z sił ssących oblicza się siłę wyciągającą F t działającą na zamocowanie haftry jako F t = q d c łapek c rąbków (kn) gdzie q d to wartość obliczeniowa dla obciążenia wiatrem µ to współczynnik kształtu dachu według rys. 6 γ to współczynnik składowej obciążenia zmiennego q k to charakterystyczne ciśnienie prędkości wiatru. gdzie C łapek to odstęp między haftrami wzdłuż rąbka (patrz rys. 3). C rąbków to odstęp między rąbkami (patrz rys. 3). Krycie z taśmy na podłożu z desek lub płyty OSB 13

Obliczanie odstępu między haftrami Haftry muszą być mocowane wkrętami 4,2 x 25. Każda haftra wymaga normalnie tylko jednego wkrętu. W przepisach szwedzkiego urzędu budownictwa i gospodarki mieszkaniowej (Boverket), BKR 99 rozdz. 5:245 i 5:31, podane są założenia do obliczania siły wyciągającej przy podłożu drewnianym. W tabeli 2 podane są obliczeniowe wartości siły wyciągającej dla wkrętu 4,0 mm w podłożu drewnianym. Założenia obliczeniowe Siła wyciągająca F t musi być mniejsza lub równa wartości obliczeniowej siły wyciągającej Rd dla zamocowania haftry (F t < Rd). Odstęp między haftrami Według normy AMA Hus 98 haftry mają być montowane wzdłuż rąbka w odstępach nie przekraczających 450 mm. Według naszych zaleceń odstęp między haftrami może wynosić 600 mm, ale w strefach brzegowych dachów obiektów położonych w miejscach narażonych na silne wiatry konieczne jest przeprowadzenie obliczeń kontrolnych. Dokumentacja rysunkowa musi zawierać dane o odstępach między haftrami na różnych połaciach dachu. Zarówno aspekty ekonomiczne jak i aspekty techniczne przemawiają zawsze za dopasowaniem odstępu między haftrami zarówno do aktualnych obciążeń wiatrem i zamocowań, jak i do podłoża. W tabeli 3 podane są odpowiednie odstępy między haftrami przy mocowaniu jednym wkrętem na haftrę, uwzględniające powyższe założenia. Grubość desek, mm Rd kn 16 0,55 19 0,69 23 0,87 25 0,96 Tabela 2. Obliczeniowe wartości siły wyciągającej dla wkrętu. Odeskowanie lub płyta OSB Jeden wkręt min. Ø 4,0 mm Strefa klimatyczna 2 w/g BKR rozdział 5:21 Typ obciążenia C w/g rozdziału 5:22 Wartość obliczeniowa Rd w/g BKR rozdział 5:3121 Obciążenie wiatrem q k kn/m 2 Dach dwu- i jednospadkowy. Odstęp między haftrami w mm Połać wewnętrzna Strefa brzegowa Narożnik 1) µ = 2,5 0,4 600 600 600 0,5 600 600 600 0,6 600 600 600 0,7 600 600 600 0,8 600 600 530 0,9 600 600 470 1,0 600 600 430 1,1 600 560 390 1,2 600 510 360 Tabela 3. Odstęp między haftrami dla dachu dwui jednospadowego. Podłoże z desek 22 mm. 1 wkręt na haftrę. Współczynnik kształtu dachu dla wiatru w/g Obciążenie śniegiem i wiatrem Boverket. Odstęp między rąbkami 600 mm. Pozostałe założenia jak w tabeli 2. 1) Dotyczy narożników dachu tylko przy pochyleniu dachu < 5 na odcinku 0,25x razy 0,25y (0,25x) na rogu w/g rys. 6. 14 Krycie z taśmy na podłożu z desek lub płyty OSB

Krycie w technologii rąbka stojącego na podłożu z termoizolacji Ten rozdział pokazuje, jak można wykonywać izolowane konstrukcje dachów kryjąc je blachą z taśmy na podłożu z wełny mineralnej. Doświadczenia z tego typu konstrukcją, które sięgają początku lat 1970-tych, wykazały jej dobre funkcjonowanie. Alternatywnie, jako termoizolacji użyć można tworzywa EPS (polistyren ekstrudowany). Ten typ dachu nadaje się m.in. dla budynków handlowych i przemysłowych, oraz dla obiektów sportowych. Dachy wykonane według poniższych opisów są estetyczne, energooszczędne, EPS i zapewniają niskie koszty konserwacji. Krycie blachą z taśmy łączoną na rąbki Sztywna wełna mineralna typu płytowego Wełna mineralna min. 80 kg/m 3 Izolacja paroszczelna i przeciwwilgociowa z folii plastikowej Dolna wełna mineralna 80 kg/m3 Nośna blacha trapezowa Haftra mocowana wkrętem Styropian EPS Izolacja paroszczelna i przeciwwilgociowa z folii plastikowej Dolna wełna mineralna 80 kg/m 3 Nośna blacha trapezowa Haftra mocowana wkrętem Rys. 7. Pochylenia dachów Pochylenie dachu nie powinno w normalnym wypadku być mniejsze jak 1:10 (5,7 ). W korzystnych warunkach można zaakceptować 1:16 (3,6 ). W takich wypadkach dach wymaga pokrycia nieprzerwanymi taśmami, czyli na spadku dachu nie może być żadnych przeszkód. Dopuszczalne są elementy wystające ponad połać dachu w punkcie najwyższym. Krycie w technologii rąbka stojącego na podłożu z termoizolacji 15

Wymogi dotyczące właściwości używanych materiałów termoizolacja z wełny mineralnej lub styropianu EPS Wykonane z taśmy pokrycie ma w przypadku takiej konstrukcji spoczywać na warstwie izolacyjnej ze sztywnej wełny mineralnej. Alternatywą do izolacji z wełny mineralnej jest użycie kombinacji, której dolna warstwa jest z wełny mineralnej, a warstwa górna ze styropianu EPS. Konsekwencją użycia styropianu EPS mogą być wyższe koszty ubezpieczeniowe dla budynku. Izolacja przenosi obciążenie śniegiem oraz inne obciążenia odgórne w dół, na nośne podłoże z blachy trapezowej. Wykonane z taśmy pokrycie mocowane jest na nośnym podłożu z blachy profilowanej. Używać można też innych podłoży nośnych dających dobre zamocowanie, ale nie zajmujemy się tym w tej publikacji. Używana jako podłoże pod pokrycie taśmą izolacja musi mieć wystarczającą gęstość i sztywność, aby wytrzymała maszynowe łączenie na rąbki. Paroszczelność dachu uzyskiwana jest poprzez umieszczenie chroniącej przed wilgocią folii polietylenowej na dolnej płycie izolacyjnej, która musi mieć 50 70 mm grubości. Wełna mineralna Termoizolację z wełny mineralnej kładzie się w trzech warstwach o różnej twardości. Dwie dolne płyty muszą mieć gęstość co najmniej 80 kg/m³, a płyta górna musi mieć co najmniej 20 mm grubości i odpowiadać jakością płycie pilśniowej. Wełna mineralna ma prawo ulec ściśnieniu maks. 10 mm przy obciążeniu 15 kpa. Styropian EPS Termoizolacja ze styropianu EPS kładziona jest wyłącznie na górze, w co najmniej 2 warstwach. Styropian EPS jest materiałem palnym. Co za tym idzie w przypadku dachów o dużej powierzchni powinno się użyć sekcji z materiału niepalnego, wełny mineralnej. Przy klapach przeciwpożarowych styropian EPS nie może być umieszczany bliżej, jak 600 mm od obrzeża komina klapy. izolacja paroszczelna i przed wilgocią z folii plastikowej Dach musi być zawsze wyposażony w trwałą i posiadającą odpowiedni atest plastikową folię, zapobiegającą przedostawaniu się wilgotnego powietrza na blachę zewnętrzną. W ten sposób zapobiega się szkodliwej kondensacji na dolnej powierzchni wykonanego z taśmy blaszanego pokrycia. Plastikową folię łączy się dokładnie, umieszczając taśmę z niewulkanizowanej gumy butylowej w miejscu zachodzenia na siebie łączonych na nakładkę folii. Jeżeli połączenie folii krzyżuje się z profilami blachy, to aby umożliwić połączenie należy umieścić pod spodem jakąś płytę lub kawałek blachy. W podobny sposób łączy się folię z chroniącą przed wilgocią izolacją ścienną. nośna blacha trapezowa Nośną blachę trapezową oblicza się na ciężar własny i obciążenie śniegiem. Ugięcie blachy przy obciążeniu użytkowym nie może przekraczać L/150, gdzie L = rozpiętość. Blacha nośna montowana jest wzdłuż budynku, w związku z czym jest prostopadła do taśm pokrywających dach. odwadnianie Dach może być odwadniany za pośrednictwem zewnętrznych rynien wiszących, lub wbudowanych w dach rynien lub koryt zlewowych. Do wykonania rynny wewnętrznej / koryta zlewowego użyć można jednego z dwóch materiałów, albo 2 mm blachy zabezpieczonej przed korozją, albo blachy nierdzewnej o grubości 1,0 1,5 mm. Rynnę/koryto wykonuje się w sekcjach. Każda sekcja musi zostać wyposażona w odpływ przelewowy. Odpływ przelewowy można też wykonać przy najbliższym odpływie. Rynna/koryto podgrzewane jest od spodu dzięki lokalnie cienkiej izolacji, która zapobiega zamarzaniu. Tabela 4. W poniższej tabeli podane zostały wartości Up. Grubość izolacji Up W/m 2 C Ciężar własny *) Ciężar własny *) H mm Wełna mineralna Styropian EPS kn/m 2 kn/m 2 150 0,26 0,19 0,08 180 0,22 0,22 0,09 220 0,19 0,24 0,10 250 0,17 0,26 0,11 *) Blacha nośna nie jest wliczona w podany ciężar własny Rys. 8. 16 Krycie w technologii rąbka stojącego na podłożu z termoizolacji

mocowanie HAFTR Zadaniem haftr jest mocowanie blachy, celem zabezpieczenia jej przed siłą ssącą powstającą w wyniku oddziaływania wiatru. Do mocowania używa się haftr przesuwnych i haftr stałych, przy czym te pierwsze pozwalają na wzdłużne przesuwanie się w nich blaszanej taśmy. Haftry stałe mają zadanie odwrotne, a mianowicie unieruchomienie blaszanej taśmy w wybranym punkcie zamocowania. Haftrę zahacza się o tą krawędź, która następnie stanowić będzie blachę wewnętrzną w gotowym rąbku. Haftry muszą być wykonane ze metalizowanej blachy stalowej lub z blachy nierdzewnej, i mieć wytrzymałość na rozciąganie co najmniej 1 kn. Haftra musi mieć zawsze wysokość odpowiednią do kształtu rąbka. Kryjąca dach blacha z taśmy mocowana jest haftrą do znajdującej się pod izolacją blachy za pośrednictwem plastikowej tulei, której długość dopasowuje się do grubości izolacji. Tuleję tą przykręca się do blachy spodniej wkrętem samonawiercającym. Tuleja musi być o ok. 20 mm krótsza od grubości izolacji, aby dając efekt teleskopowy pozwalała na ściśnięcie materiału izolacyjnego. Przeprowadzone próby na wyciąganie wykazały, że zamocowanie takie z powodzeniem wytrzymuje obliczeniowe obciążenia wiatrem i że elementem obliczeniowym jest zamocowanie wkrętu w dolnej blasze. W strefie stałej używa się haftr stałych, a w strefie ruchomej haftr przesuwnych, patrz rozdział Mocowanie blachy w kierunku spadku dachu. Skonstruowany według tej zasady system zamocowań został opracowany przez firmę Bjarnes system AB w Södertälje. System ten składa się z haftra, plastikowej tulei i wkrętu samonawiercajacego, które są do siebie dopasowane. System ten jest w użyciu od ponad 10 lat i okazał się dobrze spełniać swoje zadanie. Haftra stała Haftra przesuwna Krycie w technologii rąbka stojącego na podłożu z termoizolacji 17

Obliczanie odstępu między haftrami W przypadku podłoża nośnego wykonanego z blachy profilowanej, blacha nośna ułożona jest normalnie w kierunku prostopadłym do kierunku wzdłużnego taśm blachy kryjącej. Odstęp między haftrami, który dostosowuje się do odległości między górnymi falami blachy nośnej, będzie tej odległości wielokrotnością. Normalny odstęp między haftrami to 600 mm, ale w pasach stref brzegowych dachów budynków stojących w miejscach narażonych na silne działanie wiatru odstęp ten trzeba czasem zmniejszyć. Przy bardzo wysokich obciążeniach wiatrem, rozsądnym może być użycie węższych taśm blachy w strefach brzegowych dachu przy ścianach bocznych budynku, celem zagęszczenia punktów mocowania. Dokumentacja projektu musi zawierać dane o odstępach między haftrami na różnych połaciach dachu. Zarówno aspekty ekonomiczne jak i aspekty techniczne przemawiają zawsze za dopasowaniem odstępu między haftrami zarówno do aktualnych obciążeń wiatrem i zamocowań, jak i do podłoża. C łapek Na podstawie obliczeniowego obciążenia wynikającego z sił ssących oblicza się siłę wyciągającą F t działającą na zamocowanie haftry jako: F t = q d c łapek c rąbków (kn) cfals Rys. 9. gdzie C łapek to odstęp między haftrami wzdłuż rąbka (patrz rys. 9) C rąbków to odstęp między rąbkami (patrz rys. 9) W poniższej tabeli podane są obliczeniowe wartości siły wyciągającej Rd dla wkrętu Ø 4,8 mm w profilowanej blasze stalowej. Wartości te zostały obliczone zgodnie ze szwedzką normą dla blach cienkich, StBK N5, i obowiązują dla klasy bezpieczeństwa 1. Wartości wyższe uzyskać można poprzez testowanie. q d to obliczeniowe obciążenie wiatrem dla aktualnej połaci dachu (patrz str. 13) Tabela 5. Obliczeniowe obciążenie wyciągające Rd dla wkrętu Ø 4,8 mm w blasze trapezowej. Grubość blachy, mm Wartość obliczeniowa dla obciążenia wyciągającego Rd kn 0,65 0,49 0,72 0,58 0,85 0,75 1,00 0,98 1,25 1,25 Dla blachy profilowanej przyjęta została dolna granica plastyczności. ReL = 350 N/mm 2. 18 Krycie w technologii rąbka stojącego na podłożu z termoizolacji

Mocowanie blachy w kierunku spadku dachu na wełnie mineralnej W przypadku dachu spadzistego, obciążenie śniegiem i ciężar własny blachy dają składową obciążenia skierowaną w kierunku spadku dachu, która musi zostać uwzględniona aby blacha i izolacja nie uległy przemieszczeniu. Ześlizgiwaniu się taśm blachy zapobiega po części tarcie między materiałami, a po części montowanie blachy specjalnymi stałymi haftrami, które tworzą strefę stałą. Patrz strona 11. Długość spadku dachu <15 metrów, a spadek dachu <7 Strefę stałą umieszcza się pośrodku spadku dachu. Zakłada się tam na każdym rąbku 5 haftr stałych na odcinku 3 metrów, patrz rys. 2 na str. 11. Długość spadku dachu >15 metrów, lub spadek dachu >7 Przy spadkach dachu przekraczających 10 strefę stałą umieszcza sie zgodnie z rys. 2 na str. 11. Wymaganą liczbę haftr stałych ustala się na podstawie obliczenia. Ewentualnie może być ich potrzebne więcej niż ilość najmniejsza, którą jest 5. Długości blaszanych taśm Jak długie odcinki blaszanej taśmy mogą być używane zależy od ruchów termicznych i możliwości ich przejmowania. Siła tnąca S dla której zamocowanie musi zostać obliczone uzyskuje się z poniższego wzoru: S = 0,6 L q sin α cos α (kn) gdzie L = długość spadku dachu w metrach q = obciążenie śniegiem i ciężar własny blachy (kn/m²) α = kąt pochylenia dachu. Na podstawie testów ustalone zostało, że haftra stała daje zamocowanie o sile 0,6 kn. Liczba haftr stałych koniecznych na rąbek wynosi więc: n = S/0,6 (szt.) W poszczególnych strefach dachu obliczeniowe obciążenie ssące uzyskuje się ze wzoru: q d = µ γ q k (kn/m 2 ) gdzie µ to współczynnik kształtu dachu w/g rys.1 γ to współczynnik składowej obciążenia zmiennego q k to charakterystyczne ciśnienie prędkości wiatru. W przypadku dachu krytego taśmami blachy kładzionymi na izolacji i blasze profilowanej, nie powinno się używać taśm o długości przekraczającej 30 metrów przy maks. pochyleniu wynoszącym ok. 7. Przy kącie nachylenia dachu mniejszym niż 10 wymagane jest uszczelnienie połączeń rąbka taśmą uszczelniającą. Krycie w technologii rąbka stojącego na podłożu z termoizolacji 19

20 Typowe elementy na podłożu z desek

Typowe elementy na podłożu z desek lub płyty OSB Rąbki przy kącie nachylenia dachu 10 Przy tym kącie nachylenia dachu, należy bezwzględnie użyć uszczelki do połączeń arkuszy. 4 5 12,5 14 3 10 25 10 Maks. 600 5 3 6 2 1 1. Deska lub płyta OSB 22 mm 2. Pokrycie podłoża w/g normy AMA Hus 08 JSB.1 3. Haftry, c maks. 600 mm, mocowane wkrętami. W strefach brzegowych w/g aktualnych wymogów 4. Rąbek 5. Uszczelka do rąbków 6. Blacha płaska Plannja Typowe elementy na podłożu z desek lub płyty OSB 21

Okap z zewnętrzną rynną wiszącą Przy pokrywaniu z taśmy blachy łączymy do połączenia ruchomego i części wystającej za pomocą pojedynczego rąbka uskokowego. Wielkość zakładki blachy musi być wystarczająco duża, aby zachodziła ona na wystającą część dachu nawet przy największym przyroście długości blachy, a margines ruchu zakładki wystarczająco duży, aby przy kurczeniu się blachy nie powstawały pęknięcia, patrz rozdział Ru- chy termiczne i długości taśm. Wystająca część nie może ulec załamaniu w dół w sposób, który uniemożliwiłby swobodne przesuwanie. Przy częściach wystających należy pokrycie dachu zakańczać albo zagiętym rąbkiem stojącym, albo przez zawinięcie. Zawinięcie wykonać można z zakładką rąbka do dołu lub do góry. 1 6 9 Margines ruchu Min. 150 3 8 Punkt wysoki Punkt niski 10+12+25 25+10 1. Deska lub płyta OSB 22 mm 2. Hak rynnowy c/c 600 mm 3. Wkręt ze stożkowym łbem 4. Rynna wisząca 5. Opierzenie ochronne 0,6 mm 6. Pokrycie podłoża w/g normy AMA Hus 08 JSB. 1 7. Obróbka blacharska uskoku 0,6 mm 8. Wkręt c 150 zygzakowato 9. Blacha płaska Plannja 20 33 25 10 4 2 7 5 20 Rys. 10. Rysunek przedstawiający zaginania rąbka 22 Typowe elementy na podłozu z desek lub płyty OSB

Okap dachu z rynną wewnętrzną Przy kryciu blachą z taśmy, połączenie między pokryciem a konstrukcją rynny wewnętrznej musi zostać wykonane w taki sposób, aby nie przeszkadzało ruchom taśmy pokrycia. Można to uzyskać wykonując połączenie ruchome w postaci pojedynczego powiększonego rąbka hakowego. 7 9 10 Margines ruchu Dla kąta pochylenia dachu co najmniej 30 9 10 Min. 100 11 7 3 5 6 Min. 450 Punkt wysoki Spadek min. 1:75 Punkt niski 8 2 1 4 1. Deska lub płyta OSB 22 mm 2. Pokrycie podłoża w/g normy AMA Hus 08 JSB.1 3. Obróbka blacharska uskoku 0,6 mm 4. Wkręt c 150 zygzakowato 5. Obróbka okapowa, 0,6 mm (podciąga się na 450 mm pod blachę rynnową) 6. Guma EPDM 2 mm jako uszczelnienie między wspornikiem hakowym a obróbką okapową. 7. Wspornik hakowy c maks. 400 mm 8. Wymiary zamocowania wspornika hakowego w/g potrzeb 9. Blacha rynnowa z odstępem między rąbkami maks. 950 mm 10. Pokrycie zewnętrzne 11. Pojedynczy powiększony rąbek hakowy dający margines ruchu Typowe elementy na podłożu z desek lub płyty OSB 23

W wypadku użycia rynny wewnętrznej z dachem o kącie pochylenia 30 należy połączenie wykonać przy użyciu połączenia ruchomego zapobiegającego dostaniu się do środka wody. Taki wariant może być stosowany do dachów o spadku nawet tak małym jak 14. Przy spadkach mniejszych nie należy używać rynny wewnętrznej. Przy spadkach dachu między 14 a 30 należy zwrócić szczególną uwagę na wymóg dotyczący różnicy poziomów między krawędzią rynny, a rąbkiem rynny/jej połączeniem z pokryciem dachu. Zamiast podbudowy dla połączenia ruchomego można w równym stopniu opuścić rynnę. Punkt niski Punkt wysoki Min. spadek 1:16 Min. 100 Min. 1000 Min. 150 Min. 450 Patrz rysunek niżej Dla kąta pochylenia dachu 14 30 4 7 8 6 10 9 3 5 1 2 150 2 Min. 1000 Margines ruchu Min. 200 3 11 Min. 100 2 4 1. Deska lub płyta OSB 22 mm 2. Pokrycie podłoża w/g normy AMA Hus 08 JSB.1 3. Obróbka blacharska uskoku 0,6 mm 4. Wkręt c 150 zygzakowato 5. Obróbka okapowa, 0,6 mm (podciąga się na 450 mm pod blachę rynnową) 6. 2 mm guma EPDM jako uszczelnienie między wsporni kiem hakowym a obróbką okapową. 7. Wspornik hakowy c max 400 mm 8. Wymiary zamocowania wspornika hakowego w/g po trzeb 9. Pokrycie zewnętrzne 10. Blacha rynnowa 11. Blacha płaska Plannja 24 Typowe elementy na podłozu z desek lub płyty OSB

Kalenica Wysokość rąbka kalenicowego należy dopasować do wymogów marginesu ruchu dla różnych długości taśm blachy. 3 Kalenica z rąbkiem 1 2 Min. 5 1. Deska lub płyta OSB 22 mm 2. Pokrycie podłoża w/g normy AMA Hus 08 JSB.1 3. Blacha płaska Plannja Ściana boczna z wiatrownicą 3 2 1 Obróbkę czołową należy wykonać z arkuszy o długości nie przekraczającej 1 950 mm, łączonych przy użyciu pojedynczych rąbków hakowych lub na wpust, przy elewacjach tynkowanych jednak wyłącznie przy użyciu pojedynczych rąbków hakowych. 6 5 4 1. Deska lub płyta OSB 22 mm 2. Pokrycie podłoża w/g normy AMA Hus 08 JSB.1 3. Blacha płaska Plannja 4. Obróbka mocująca ciągła 5. Wkręt c 300 zygzakowato 6. Obróbka blacharska 0,6 mm Typowe elementy na podłożu z desek lub płyty OSB 25

Kalenica wentylująca Konstrukcja taka daje teoretyczną powierzchnię wentylacyjną ok. 600 cm 2 /metr kalenicy. 300 2 4 10 100 Zagięcie odprowadzające 6 7 9 8 4 5 3 1 150 150 2 1 1. Konstrukcja drewniana c maks. 1 200 2. Deska lub płyta OSB 22 mm 3. Deska lub płyta OSB 22 mm 4. Pokrycie podłoża w/g normy AMA Hus 08 JSB.1 5. Blacha płaska Plannja EMK 6. Blacha perforowana φ 3 6 7. Wkręt c 300 8. Obróbka kalenicy 0,6 mm 9. Nit jednostronny φ 4,0 c 300 10. Wkręt samonawiercający nierdzewny c maks. 1 200 26 Typowe elementy na podłozu z desek lub płyty OSB

Szczyt muru 5 4 Spadek min. 1:10 4 3 2 1 Min. 250 1. Pokrycie podłoża w/g normy AMA Hus 08 JSB. 1 2. Maks. długość obróbki blacharskiej z jednego kawałka to 6 m. Jeżeli leży równolegle do pokrycia dachu to może mieć taką samą długość jak taśmy. 3. Haftra c 600 4. Obróbka boczna 0,6 mm 5. Obróbka szczytowa muru, podwójne rąbki hakowe Typowe elementy na podłożu z desek lub płyty OSB 27

Rynna koszowa Norma AMA Hus podaje, że rynna koszowa ma być wykonana z arkuszy o największej odległości między rąbkami 1 200 mm i połączona z arkuszowym pokryciem dachu stojącymi rąbkami do rynien koszowych i skośnymi kawałkami bocznymi. Ma to zapewnić spełnienie wymogu swobody ruchów termicznych materiału. Kalenica 900 Okap Kalenica Rynna koszowa Rynna koszowa wpuszczona Skośny kawałek boczny Rynna koszowa wykonana jak niżej spełnia dobrze wymagania swobody ruchów termicznych taśm blachy. Ten wariant nie wymaga skośnych kawałków bocznych. 6 1 2 4 5 3 Margines ruchu Przekrój A A Margines ruchu Min. 200 Min. 100 Min. 375 Kalenica A A Okap 1. Deska lub płyta OSB 22 mm 2. Pokrycie podłoża w/g normy AMA Hus 08 JSB.1. Pod rynną w/g JSC.1 całkiem klejone. 3. Rynna. Maks. długość z jednego kawałka to 6 m. 4. Obróbka blacharska uskoku 0,6 mm 5 Wkręt c 150 zygzakowato 6. Blacha płaska Plannja Kalenica 28 Typowe elementy na podłozu z desek lub płyty OSB

6 Obróbka przyścienna 5 W najwyższym punkcie 1. Deska lub płyta OSB 22 mm 2. Pokrycie podłoża w/g normy AMA Hus 08 JSB.1 3. Blacha płaska Plannja 4. Blacha płaska Plannja 5. Obróbka blacharska 0,6 mm 6. Masa fugowa w/g normy AMA Hus 08 rozdz. ZS 100 1 2 4 3 Min. 250 Margines ruchu 5 6 7 Boczna 1. Deska lub płyta OSB 22 mm 2. Pokrycie podłoża w/g normy AMA Hus 08 JSB.1 3. Blacha płaska Plannja 4. Opierzenie mocujące 0,6 mm 5. Obróbka blacharska ciągła 0,6 mm. Mocuje się w spoinie poziomej. 6. Obróbka blacharska 0,6 mm 7. Masa fugowa w/g normy Hus AMA 08 rozdz. ZS 100 4 2 3 Min. 250 1 3 Typowe elementy na podłożu z desek lub płyty OSB 29

Koryto zlewowe W przypadku krycia dachu blachą z taśmy koryto zlewowe wykonać można na jeden z dwóch sposobów. Albo używając zagiętej dwustronnie blachy arkuszowej w/g AMA Hus 08, albo z grubej blachy ze spawanymi bokami. W wariancie późniejszym koryto wykonuje się z dobrze zabezpieczonej przed korozją blachy 2 mm, lub z blachy nierdzewnej. Studzienkę spawa się do koryta. Koryto wykonuje się w sekcjach. Każda sekcja musi zostać wyposażona w odpływ przelewowy. Odpływ przelewowy można też wykonać zgodnie ze szkicem przy najbliższej studzience. 6 7 Margines ruchu Margines ruchu 50 5 4 Punkt wysoki 3 2 Punkt niski Spadek min. 1:75 1 Min. 375 1. Deska lub płyta OSB 22 mm 2. Pokrycie podłoża w/g normy AMA Hus 08 JSB.1. Na dnie koryta i po bokach zgrzewana ciągle mata gumowa lub jej odpowiednik. 3. Spawane szczelnie koryto z blachy 2 mm, lub 1,0 1,25 mm blachy nierdzewnej, sekcje maks. 12 m 4. Obróbka blacharska uskoku 1,25 mm Przyspawuje się ściegowo do koryta ze stali nierdzewnej 5. Wkręt c 150 zygzakowato 6. Pokrycie podłoża w/g normy AMA Hus 08 JSB.1 7. Blacha płaska Plannja 30 Typowe elementy na podłozu z desek lub płyty OSB

Obróbka elementów wystających ponad połać dachową Pokrycie boczne należy wykonać z takiego samego materiału, z jakiego wykonane jest pokrycie dachu. Obróbkę blacharską zachodzącą na element wystający ponad połać dachu należy podciągnąć na ten element do wysokości co najmniej 250 mm i połączyć na rąbek z obróbką boczną. Na rogach należy wykonać rąbki łukowate. Należy uwzględnić konieczność zapewnienia wystarczającego marginesu przesuwu. Rąbka łączącego z obróbką boczną nie wolno mocować do podłoża. Przekrój B B 6 5 Przekrój A A Min. 250 4 7 Min. 250 0-100 Margines ruchu Margines ruchu 2 1 3 1. Deska lub płyta OSB 22 mm 2. Obróbka rynny kominowej przy użyciu stożkowej listwy trójstronnej z drewna 3. Pokrycie podłoża w/g normy AMA Hus 08 JSB.1 4. Obróbka blacharska 0,6 mm 5. Haftra c 600 6. Obróbka blacharska 0,6 mm 7. Blacha płaska Plannja Typowe elementy na podłożu z desek lub płyty OSB 31

Szerokość otworu poniżej ok. 1 000 mm Przy elemencie wystającym ponad połać dachu mieszczącym się w obrębie szerokości dwóch taśm blachy rynnę kominową wykonuje się ze spadkiem jednostronnym. Szerokość otworu powyżej ok. 1 000 mm Przy elementach wystających ponad połać dachu o większej szerokości należy rynnę kominową wykonać ze spadkiem dwustronnym. 32 Typowe elementy na podłozu z desek lub płyty OSB

Typowe elementy na podłożu z termoizolacji Uszczelka Zadaniem uszczelki jest zapewnienie rąbkowi wodoszczelności i trwałości, przy czym musi ona mieć taki skład, aby nie atakował warstwy kolorowej. 7 Przed końcowym zamknięciem rąbka 6 8 6 Maks. 600 1. Blacha profilowana, grubość co najmniej 0,65 mm 2. Wełna mineralna min. 80 kg/m 3 3. Folia PE 0,2 mm 4. Wełna mineralna min. 80 kg/m 3 lub styropian EPS 5. Wełna mineralna min. 200 kg/m 3 (nie jest potrzebna przy styropianie EPS) 6. Plastikowa tuleja z wkrętem i haftrą 7. Uszczelka do rąbków 8. Blacha płaska Plannja 1 3 4 5 8 2 Typowe elementy na podłożu z termoizolacji 33

Okap z zewnętrzną rynną wiszącą Przy kryciu dachu z taśmy, blachy łączymy do spojenia ruchomego i części wystającej za pomocą pojedynczego rąbka uskokowego. Wielkość zakładki blachy musi być wystarczająco duża, aby zachodziła ona na wystającą część dachu nawet przy największym przyroście długości blachy, a margines ruchu zakładki wystarczająco duży, aby przy kurczeniu się blachy nie powstawały pęknięcia, patrz rozdział Ruchy termiczne i długości taśm. Wystająca część nie może ulec załamaniu w dół w sposób, który uniemożliwiłby swobodne przesuwanie. 10 9 7 8 4 Margines ruchu 5 1 3 2 1. Profil 1,25 mm 2. Wełna mineralna min. 80 kg/m 3 lub styropian EPS 3. Folia PE 0,2 mm 4. Wełna mineralna min. 80 kg/m 3 lub styropian EPS 5. Hak rynnowy c 600 6. Rynna wisząca 7. Wełna mineralna luzem lub pianka PU 8. Wełna mineralna min. 200 kg/m 3 (nie jest potrzebna przy styropianie EPS) 9. Obróbka blacharska uskoku 0,6 mm 10. Blacha płaska Plannja 25+10 10+12+25 25 10 6 33 20 20 Zamykanie rąbków może się odbywać w różny sposób. Tutaj pokazany jest wariant najbardziej powszechny, bez zagiętej na końcu do dołu zakładki uskoku. 34 Typowe elementy na podłożu z termoizolacji