Koleżanki i Koledzy! Tezy do dyskusji na zebraniach sprawozdawczo-wyborczych oraz konferencjach delegatów ZNP w 2010 roku Rok 2010 stawia przed nami ważne zadania. Jest czasem podsumowania skuteczności Związku w okresie mijających czterech lat oraz czasem określania kierunków dalszych działań budowania programu na kadencję 2010 2014. Rozpoczęta w ogniwach związkowych kampania sprawozdawczo-wyborcza pozwala na spojrzenie z dystansu na skuteczność i efektywność podjętych działań na każdym poziomie struktur związkowych. Na wskazanie naszego dorobku w różnych obszarach działalności i przypomnienie wspaniałej historii Związku Nauczycielstwa Polskiego. Na ten bowiem okres przypada 105 rocznica powstania Związku Nauczycielstwa Polskiego. Kampania sprawozdawczo-wyborcza to czas weryfikacji i oceny naszego udziału w kształtowaniu polskiej edukacji, obrony oświaty publicznej, statusu prawnego i materialnego czynnych i emerytowanych pracowników oświaty i nauki oraz naszej mobilności. Mijająca kadencja wymagała od aktywu związkowego wyjątkowej wrażliwości na pojawiające się propozycje rozwiązań i projekty zmian w prawie oświatowym. Wyzwalała w nas związkowcach gotowość do szybkiego reagowania, aby zapobiec wielu niekorzystnym zmianom. Umiejętność komunikowania się i podejmowania negocjacji była naszym atutem w rozwiązywaniu wielu trudnych problemów w relacjach z pracodawcami, JST i rządem. Nadchodząca kadencja będzie sprawdzianem naszych kompetencji, wiedzy, umiejętności przewidywania skutków proponowanych rozwiązań w edukacji i oświacie oraz sprawności w działaniu na każdym poziomie struktury Związku. Będzie również sprawdzianem naszych umiejętności funkcjonowania w społeczeństwie informacyjnym. Formułując kierunki dalszej drogi proponujemy przeprowadzenie szerokiej dyskusji nad formami, metodami i sposobami działania wszystkich ogniw w strukturze Związku tak, by w kadencji 2010-2014 nasza działalność związkowa była skuteczną i efektywną odpowiedzią na stawiane przed nami zadania. Przygotowane tezy i pytania są propozycją do podjęcia dyskusji. Ujmujemy je w obszarach: 1. Status prawny i materialny pracowników oświaty, szkolnictwa wyższego, emerytów i rencistów działania na rzecz ochrony miejsc pracy, nabytych uprawnień i możliwości rozwoju zawodowego, 2. Uczestnictwo ZNP w doskonaleniu systemu edukacji narodowej podnoszenie jakości i efektywności edukacji, 3. Działalność wewnątrzorganizacyjna podnoszenie sprawności i efektywności działania Związku, 4. Fundusze i majątek ZNP dalsze działania na rzecz podnoszenia efektywności gospodarowania, 5. Działalność Związku na arenie międzynarodowej. Tezy zawarte w poszczególnych obszarach nie wyczerpują tematyki dyskusji. Stanowią jedynie sugestie do podjęcia tematów, które w naszej ocenie wymagają szerokiej wymiany opinii i uwag. Zapraszamy zatem do zgłaszania wniosków, uwag i propozycji, które pozwolą wypracować program działania na kadencję 2010 2014, spełniający oczekiwania naszych członków i wzmacniający pozycję Związku Nauczycielstwa Polskiego w kraju i na arenie międzynarodowej.
I. Status prawny i materialny pracowników oświaty, szkolnictwa wyższego, emerytów i rencistów działania na rzecz ochrony miejsc pracy, nabytych uprawnień i możliwości rozwoju zawodowego 1. Obrona statusu prawnego pracowników oświaty i szkolnictwa wyższego w zakresie stosunków pracy i czasu pracy: czy ZNP powinien bronić dotychczasowego pensum dydaktycznego nauczycieli? Jakie zmiany ewentualnie byłyby dopuszczalne, np. zróżnicowane pensum, nowy model czasu pracy? jakie zmiany należy wprowadzić w systemie awansu zawodowego nauczycieli? jaki powinien być kierunek zmian dotyczący ścieżki awansu naukowego i dydaktycznego nauczycieli akademickich? jak zapobiegać niekorzystnym zmianom w zatrudnianiu pracowników niebędących nauczycielami? 2. Domaganie się systemowych rozwiązań gwarantujących coroczny, realny wzrost wynagrodzeń pracowników oświaty i szkolnictwa wyższego: czy rozmowy prowadzone przez ZNP dotyczące uproszczenia systemu wynagradzania nauczycieli powinny doprowadzić do znaczącego zwiększenia wynagrodzenia zasadniczego poprzez rezygnację z niektórych dodatków? czy ZNP powinien dążyć do przywrócenia corocznego uzgadniania regulaminów wynagradzania nauczycieli? czy dzisiejsza formuła dotycząca uzgadniania regulaminów wynagradzania pracowników niebędących nauczycielami z dyrektorami szkół i placówek jest optymalna, czy należy dążyć do nowelizacji ustawy o pracownikach samorządowych w celu wprowadzenia zapisu dotyczącego uzgadniania tych regulaminów na szczeblu JST? 3. Podejmowanie działań wobec zapowiedzi niekorzystnych zmian w prawie oświatowym, prawie pracy i w prawie o szkolnictwie wyższym poprzez wykorzystywanie wszelkich uprawnień przysługujących związkom zawodowym na podstawie wszelkich przepisów do stanowienia i egzekwowania prawa. 4. Ochrona miejsc pracy wobec: wdrażanej reformy szkolnictwa ponadgimnazjalnego, przekazywania publicznych szkół i placówek oświatowych do prowadzenia innym podmiotom, ich likwidacji oraz prywatyzacji przeciwstawianie się tym zjawiskom, wprowadzania usługowych firm zewnętrznych do placówek oświatowych. 5. Utrzymanie obecnego statusu szkół wyższych przeciwdziałanie ich przekształcaniu. 6. Przeciwdziałanie mobbingowi i dyskryminacji w zatrudnianiu oraz nieprzestrzeganiu prawa pracy przez pracodawców. 7. Utrzymanie świadczeń pracowniczych, w tym świadczeń socjalnych i zdrowotnych, dla pracowników oraz emerytów i rencistów: dodatek wiejski i mieszkaniowy czy dzisiejsza formuła jest optymalna? waloryzacja emerytur i rent dalsze starania o zwiększanie wskaźnika od realnego wzrostu płac (obecny wskaźnik 20%), opieka zdrowotna kontynuowanie rozmów dotyczących m.in. koszyka świadczeń medycznych, zniesienia limitu wieku przy badaniach profilaktycznych i innych usługach medycznych. 2
II. Uczestnictwo ZNP w doskonaleniu systemu edukacji narodowej podnoszenie jakości i efektywności edukacji Koleżanki i Koledzy, jakie Waszym zdaniem działania w kadencji 2010 2014 Związek powinien podjąć w zakresie: 1. Utrzymania konstytucyjnych obowiązków państwa w zakresie kształcenia i wychowania na wszystkich szczeblach edukacji 2. Domagania się zdecydowanego wzrostu nakładów na edukację na wszystkich szczeblach, zachowania subwencji oświatowej i zapewnienia odpowiedniej jej wysokości 3. Dążenia do wypracowania strategii działania związanej ze skutkami niżu demograficznego wykorzystania tego faktu do poprawy jakości pracy szkół 4. Gwarancji wyrównywania szans edukacyjnych dzieci i młodzieży poprzez powszechny dostęp do bezpłatnej edukacji na wszystkich szczeblach kształcenia, zmniejszenia maksymalnej liczebności klas i oddziałów oraz stworzenia spójnego systemu pomocy stypendialnej 5. Upowszechnienia publicznej edukacji przedszkolnej prowadzonej przez JST subwencjonowanej z budżetu państwa 6. Zapewnienia skutecznej pomocy psychologiczno-pedagogicznej w każdej placówce oświatowej jako sposobu walki ze zjawiskami patologii wśród dzieci i młodzieży 7. Monitorowania realizacji nowych podstaw programowych i skutków ich wprowadzenia, podejmowania działań racjonalizujących wprowadzone zmiany 8. Dążenia do przywrócenia uprawnień nadzoru pedagogicznego jako gwarancji jakości edukacji i realizacji polityki oświatowej państwa 9. Zmian ustawowych w sposobie wyłaniania kadry kierowniczej w szkołach i palcówkach oświatowych 10. Zmian w sposobie naboru i kształcenia nauczycieli, przygotowania ich do realizacji zadań we współczesnej szkole 11. Zmian w regulacjach prawnych dotyczących doradztwa metodycznego w celu poprawy jakości edukacji 12. Zachowania bibliotek szkolnych w systemie oświaty 13. Pełnego i skutecznego wykorzystania uprawnień związku w zakresie prac legislacyjnych, opiniowania i konsultacji na każdym szczeblu struktury związkowej 14. Monitorowania i analizy sposobu realizacji dodatkowej godziny pracy nauczycieli. 3
III.Działalność wewnątrzzwiązkowa - podnoszenie sprawności i efektywności działania Związku 1. Optymalne struktury związkowe, to silne organizacyjnie i finansowo oddziały z odpowiednim zabezpieczeniem lokalowym i technicznym. Czy powyższe warunki gwarantują sprawne i skuteczne działanie ogniw związkowych? Czy łączenie oddziałów usprawnia działanie Związku? Jak łączyć w zgodzie? 2. Usprawnienie funkcjonowania ogniw związkowych poprzez doskonalenie systemu informacji i konsultacji związkowej. Jak wykorzystywać media elektroniczne do efektywniejszej komunikacji wewnątrzzwiązkowej? Jak podnieść poziom przygotowania i wyposażenia organizacji zakładowych? 3. Etyka członka Związku jest drogą do zwiększenia odpowiedzialności zawodowej i dyscypliny organizacyjnej oraz wzmocnienia wizerunku Związku. Jakie obszary działalności członka Związku powinny być objęte deklaracją etyczną? Jakie formy zwiększania odpowiedzialności i dyscypliny wewnątrzzwiązkowej należy wprowadzić? 4. Siłą Związku jest jego mobilność, skuteczność działania i liczebność. Czy podejmowane dotychczas działania promocyjne i informacyjne są wystarczające dla zainteresowania działalnością w Związku Nauczycielstwa Polskiego, zwłaszcza młodych pracowników oświaty? Czy obecny system opieki prawnej i preferencji dostatecznie motywuje do kontynuowania przynależności związkowej? Czy obecny model utrzymywania więzi między ogniwami związkowymi a sekcjami emerytów i rencistów oraz pracownikami odchodzącymi na emeryturę uważasz za wystarczający? Jakie proponujesz rozwiązania w tym zakresie? 5. Podniesienie jakości pracy działaczy związkowych na wszystkich poziomach struktury Związku poprzez systematyczne i profesjonalne kształcenie kadry, w tym z wykorzystaniem funduszy unijnych. Czy oferowane dotychczas przez Związek formy szkoleń uważasz za wystarczające? Jakie umiejętności powinniśmy doskonalić w toku szkolenia aktywu związkowego? 6. Kształtowanie wizerunku Związku poprzez upowszechnianie jego historii, dorobku intelektualnego i materialnego drogą do wzrostu pozycji w środowisku oświatowym i społecznym. Jak skutecznie promować Związek w środowisku lokalnym? Czy obecnie stosowane formy są wystarczające? W jakim kierunku powinno zmierzać zaspokojenie potrzeb środowiska związkowego w sferze działalności twórczej, kulturalnej, sportowej i turystycznej? 7. Działania zmierzające do wzmocnienia na szczeblu ZG ZNP opiniotwórczej i doradczej roli Związku poprzez: działalność Komisji Pedagogicznej poszerzonej o grupy doradcze/eksperckie działalność samodzielnych grup doradczych/eksperckich funkcjonowanie sekcji zawodowych w aktualnej formie. 8. Rola organizacji zakładowej we wzmacnianiu działalności Społecznego Inspektora Pracy. 4
9. Podniesienie skuteczności i efektywności działania organizacji zakładowej poprzez zaktywizowanie działalności ognisk ZNP i grup związkowych. 10. Podniesienie skuteczności i efektywności działania sekcji związkowych na każdym szczeblu organizacyjnym. IV.Fundusze i majątek ZNP 1. Dalsze działania na rzecz podnoszenia efektywności gospodarowania funduszami i majątkiem ZNP: kontynuacja działań związanych z regulowaniem stanu prawnego nieruchomości będących w posiadaniu ZNP dalsza modernizacja i rozbudowa obiektów związkowych, kontynuacja procesu urynkowienia działalności gospodarczej ZNP analiza działalności Filii OUPiS w oparciu o osiągane przez nie wyniki, opracowanie działań naprawczych lub podjęcie innych decyzji dla jednostek ZNP prowadzących działalność gospodarczą przynoszącą straty. 2. Dostosowanie struktury działalności gospodarczej do zmian zachodzących w gospodarce. 3. Opracowanie harmonogramu rozwoju infrastruktury ZNP przez Komisję Gospodarczą ZG ZNP. 4. Wdrożenie jednolitej formuły dokumentacji finansowej w ogniwach związkowych. 5. Pełna odpowiedzialność członków ZNP za majątek Związku. V. Działalność Związku na arenie międzynarodowej 1. Umacnianie pozycji ZNP na arenie międzynarodowej oraz budowanie silnego przedstawicielstwa związków zawodowych pracowników oświaty i nauki w Europie i na świecie. 2. Zapewnienie powszechnego dostępu do informacji na temat polityki edukacyjnej Unii Europejskiej poprzez udział w międzynarodowych projektach realizowanych przez europejskie związki zawodowe i instytucje oświatowe, których celem jest wymiana doświadczeń i wypracowywanie oraz promowanie dobrych praktyk. 3. Wykorzystanie międzynarodowych źródeł informacji i doradztwa do monitorowania polskiej polityki oświatowej. 4. Prezentowanie problemów polskiej oświaty w ujęciu porównawczym poprzez udział w projektach badawczych i badaniach ankietowych realizowanych przez edukacyjne organizacje międzynarodowe. Warszawa, 3 lutego 2010 roku Komisja Programowa ZG ZNP Tezy powyższe zostały przyjęte przez Prezydium Zarządu Głównego ZNP 8 lutego 2010 roku. 5