STANDARDOWE WYMAGANIA DLA DOKUMENTACJI ŚRODOWISKOWEJ

STANDARDOWE WYMAGANIA DLA DOKUMENTACJI ŚRODOWISKOWEJ Zatwierdzone : Uchwałą nr 836/2013 z dnia 3 października 2013 roku v. 1.0 Spółka wpisana do rejestru przedsiębiorców prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie XIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem KRS 0000037568, NIP: 113-23-16-427, REGON: 017319027 Wysokość kapitału zakładowego w całości wpłaconego: 14 211 458 000,00 zł. 1

Spis treści I. Wstęp... 5 II. Wniosek o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach wraz z potrzebnymi załącznikami... 6 1. Karta Informacyjna Przedsięwzięcia (KIP)... 6 2. Raport o oddziaływaniu na środowisko... 8 3. Pozostałe załączniki do wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach... 8 4. Wymagania szczegółowe odnośnie formy sporządzania wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach wraz z załącznikami... 9 5. Odbiór wniosku przez Zamawiającego oraz wymagania dotyczące dalszych obowiązków Wykonawcy... 9 III. Inwentaryzacja przyrodnicza...13 IV. 1. Zakres inwentaryzacji przyrodniczej...13 2. Metodyka wykonywania inwentaryzacji przyrodniczej...15 2.1. Etapy prac...15 2.2. Metodyka badań terenowych...17 2.2.1 Metodyka badań terenowych chronionych siedlisk przyrodniczych, gatunków roślin oraz grzybów (w tym porostów)...17 2.2.2. Metodyka badań terenowych bezkręgowców...18 2.2.3. Metodyka badań terenowych ichtiofauny...18 2.2.4. Metodyka badań terenowych herpetofauny...19 2.2.5. Metodyka badań terenowych ornitofauny...20 2.2.6. Metodyka badań chiropterofauny...21 2.2.7. Metodyka badań terenowych pozostałych ssaków...21 3. Wyszczególnienie produktów...22 4. Harmonogram realizacji inwentaryzacji przyrodniczej...24 5. Zarządzanie i ocena...24 Raport o oddziaływaniu na środowisko sporządzany na potrzeby decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach...25 1. Cel wykonania Raportu o oddziaływaniu na środowisko...25 2. Wymagania ogólne dotyczące zawartości Raportu...26 3. Wymagania szczegółowe dotyczące zawartości Raportu...28 2

3.1. Opis metodyki prowadzonych prac i analiz....28 3.2. Opis planowanego przedsięwzięcia...29 3.3. Opis elementów środowiska oraz elementów środowiska kulturowego, na które może oddziaływać planowane przedsięwzięcie oraz opis przewidywanych oddziaływań na środowisko...30 3.4. Szczegółowe wymagania dla wybranych zagadnień...33 3.4.1. Klimat akustyczny...33 3.4.2. Zmiany klimatu i bioróżnorodność...36 3.4.3. Działania minimalizujące...37 3.4.4. Podsumowanie oceny oddziaływania na środowisko...39 3.4.5. Porównanie wariantów...39 3.4.6. Monitoring oddziaływania na środowisko i nadzór przyrodniczy...40 3.4.7. Ponowna ocena oddziaływania na środowisko oraz analiza porealizacyjna 41 3.4.8. Obszar ograniczonego użytkowania...41 3.4.9. Streszczenie w języku niespecjalistycznym...41 3.5. Etapy pracy nad Raportem...41 3.6. Sposób przedstawienia informacji w raporcie...46 3.6.1. Przedstawienie zagadnień w formie tabelarycznej...46 3.6.2. Przedstawienie zagadnień w formie graficznej...46 V. Raport o oddziaływaniu na środowisko sporządzany na potrzeby ponownej oceny oddziaływania na środowisko...49 1. Cel wykonania Raportu o oddziaływaniu na środowisko...49 2. Wymagania ogólne dotyczące zawartości Raportu...49 3. Wymagania szczegółowe dotyczące zawartości Raportu...52 3.1 Opis metodyki prowadzonych prac i analiz...52 3.2 Opis planowanego przedsięwzięcia...53 3.3 Opis elementów środowiska oraz elementów środowiska kulturowego, na które może oddziaływać planowane przedsięwzięcie oraz opis przewidywanych oddziaływań na to środowisko...54 3.4 Szczegółowe wymagania dla wybranych zagadnień...57 3.4.1 Klimat akustyczny...57 3.4.2 Działania minimalizujące...59 3.4.3 Podsumowanie oceny oddziaływania na środowisko...61 3

3.4.4 Analiza projektu budowlanego w zakresie zgodności z zapisami decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach oraz innych decyzji o charakterze inwestycyjnym...62 3.4.5 Monitoring oddziaływania na środowisko i nadzór przyrodniczy...62 3.4.6 Obszar ograniczonego użytkowania...63 3.4.7 Streszczenie w języku niespecjalistycznym...63 3.5 Sposób przedstawienia informacji w raporcie...63 3.5.1 Przedstawienie zagadnień w formie tabelarycznej...64 3.5.2 Przedstawienie zagadnień w formie graficznej...64 4

I. Wstęp Dokument zawiera wytyczne dla Wykonawców opracowań środowiskowych dla inwestycji realizowanych przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Dotyczy zarówno etapu uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach jak i uzgodnienia projektu budowlanego. Stanowi zestaw minimalnych wymagań, jakim muszą odpowiadać: karta informacyjna przedsięwzięcia, inwentaryzacja przyrodnicza, raport o oddziaływaniu na środowisko sporządzany w fazie prac właściwych dla etapu uzyskiwania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach oraz raport o oddziaływaniu na środowisko na potrzeby ponownej oceny oddziaływania na środowisko. Celem opracowania wytycznych jest zidentyfikowanie wymagań, które będą stanowić materiał bazowy do opracowania Opisów Przedmiotu Zamówienia dla inwestycji kolejowych, w ramach których opracowywana będzie dokumentacja środowiskowa. Celem nadrzędnym jest jasne i jednoznaczne określenie wymagań w celu zapewnienia odpowiedniej jakości dokumentacji oraz usprawnienia etapu przygotowania inwestycji kolejowych. 5

II. Wniosek o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach wraz z potrzebnymi załącznikami Zadaniem Wykonawcy jest przygotowanie kompletnego i poprawnego wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Wykonawca opracuje wszystkie załączniki do wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, o których mowa w art. 74 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. 2008 nr 199 poz. 1227 z późń. zm.). Załączniki obejmować będą: 1. kartę informacyjną przedsięwzięcia (KIP), 2. raport o oddziaływaniu na środowisko 1, 3. pozostałe załączniki do wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. 1. Karta Informacyjna Przedsięwzięcia (KIP) Wykonawca opracuje KIP w zakresie wskazanym w art. 3 ust. 5 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. 2008 nr 199 poz. 1227 z późn. zm.) w sposób określony poniżej. KIP powinien zawierać niezbędne informacje o przedsięwzięciu, stanie środowiska w obszarze, na który może oddziaływać przedsięwzięcie, oraz o zasięgu i charakterze tego oddziaływania, tak aby organ ochrony środowiska, uwzględniając łącznie uwarunkowania, o których mowa w art. 63 ust. 1 w/w ustawy, mógł na podstawie przedłożonego KIP stwierdzić, czy konieczne będzie przeprowadzenie oceny oddziaływania na środowisko, a w przypadku konieczności jej przeprowadzenia - określić zakres raportu o oddziaływaniu na środowisko. Wykonawca, przygotowując KIP, opracuje zarówno część opisową jak i część graficzną. Część graficzna dotyczyć będzie zwłaszcza lokalizacji przedsięwzięcia na tle obszarów chronionych. 1 Zapis opcjonalny w zależności od klasyfikacji przedsięwzięcia. 6

Zawartość Karty Informacyjnej Przedsięwzięcia: 1) Opis stanu aktualnego, w tym skala oddziaływania (hałas, odwodnienie) wraz z opisem wyników pomiarów hałasu w punktach o charakterystycznym i zróżnicowanym ruchu kolejowym na poszczególnych odcinkach. Protokoły i raporty z wykonanych pomiarów hałasu powinny zostać przekazane Zamawiającemu. 2) Opis przedsięwzięcia rodzaj, skala i usytuowanie planowanego przedsięwzięcia kolejowego, z uwzględnieniem ewentualnej przebudowy lub rozbudowy infrastruktury towarzyszącej lub zewnętrznej (wiadukty, mosty, tunele liniowe w ciągu dróg kolejowych, drogi, linie elektroenergetyczne, stacje elektroenergetyczne, sieć wodociągowa, kanalizacyjna itp.), efekt uzyskany w wyniku realizacji przedsięwzięcia, charakterystyczne parametry dotyczące ruchu - jego struktury i rozkładu dobowego, zarówno obecnie jak i po zrealizowaniu przedsięwzięcia, wraz z określeniem horyzontów czasowych; 3) Kwalifikacja formalna przedsięwzięcia wg rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. Nr 213 poz. 1397 z późn. zm.), biorąc pod uwagę przedsięwzięcie kolejowe oraz w/w infrastrukturę towarzyszącą i zewnętrzną; 4) Powierzchnia zajmowanej nieruchomości obecnie i po zrealizowaniu przedsięwzięcia, określenie powierzchni terenu dodatkowo zajętego na cele realizacji przedsięwzięcia określone z dokładnością możliwą na podstawie posiadanych danych; opis sposobu dotychczasowego użytkowania terenu dodatkowo planowanego do zajęcia na cele realizacji przedsięwzięcia, w tym pokrycie tego terenu szatą roślinną; 5) Rodzaj technologii, w tym technologii wykonywania robót budowlanych; 6) Rozpatrywane warianty sposobu realizacji i osiągniecia celu przedsięwzięcia; 7) Przewidywana ilość wykorzystywanych materiałów, paliw, wody, energii, surowców w fazie budowy i eksploatacji; 8) Rozwiązania chroniące środowisko, w tym wynikające z zastosowanych materiałów, technologii w odniesieniu do stanu obecnego (szyny bezstykowe, szlifowanie szyn, rodzaj podkładów i ich mocowań, podkładki podszynowe, rowy trawiaste itp.); 9) Rodzaj i przewidywane ilości wprowadzanych do środowiska substancji lub energii przy zastosowaniu rozwiązań chroniących środowisko; 7

10) Określenie zasięgu znaczącego negatywnego oddziaływania przedsięwzięcia, z uwzględnieniem środków minimalizujących (rozwiązania chroniące środowisko) w odniesieniu do środowiska przyrodniczego i warunków życia ludzi; 11) Możliwe transgraniczne oddziaływanie przedsięwzięcia za takie należy uważać przedsięwzięcia, które powodują negatywne skutki na terenie obcego państwa. Za negatywne skutki należy uznać przekraczanie standardów środowiska lub zasad ochrony wynikających z krajowych przepisów, z uwzględnieniem danych dotyczących obszarów wrażliwych na terytorium obcego państwa. W przypadku, gdy wnioski dotyczą braku możliwości transgranicznego oddziaływania, należy je uzasadnić; 12) Obszary podlegające ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. 2004 nr 92 poz. 880 z póź. zm.) znajdujące się w zasięgu znaczącego oddziaływania przedsięwzięcia. 2. Raport o oddziaływaniu na środowisko Wymagania dotyczące sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko określone zostały w Rozdziale IV - Raport o oddziaływaniu na środowisko sporządzany na potrzeby decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. W przypadku, gdy organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach stwierdzi potrzebę opracowania raportu o oddziaływaniu na środowisko, jego zakres powinien być dostostosowany do wymagań określonych w postanowieniu organu, a także do przedmiotowych zapisów standardowych. 3. Pozostałe załączniki do wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach Wykonawca opracuje i pozyska wszystkie pozostałe załączniki do wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, o których mowa w art. 74 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. 2008 nr 199 poz. 1227 z późń. zm.), a w szczególności: a) poświadczoną przez właściwy organ kopię mapy ewidencyjnej obejmującą przewidywany teren, na którym będzie realizowane przedsięwzięcie, oraz obejmującą obszar, na który będzie oddziaływać przedsięwzięcie, 8

b) wypis z rejestru gruntów obejmujący przewidywany teren, na którym będzie realizowane przedsięwzięcie, oraz obejmujący obszar, na który będzie oddziaływać przedsięwzięcie, c) w przypadku linii kolejowych innych niż o znaczeniu państwowym - wypis i wyrys z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, jeżeli plan ten został uchwalony, albo informację o jego braku. 4. Wymagania szczegółowe odnośnie formy sporządzania wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach wraz z załącznikami Opracowując wniosek o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach i przygotowując załączniki, należy tak określić granice terenu objętego wnioskiem, aby zminimalizować ryzyko konieczności zmiany decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach (rozszerzenia terenu i zakresu przedsięwzięcia) na późniejszych etapach przygotowania przedsięwzięcia. Na mapach ewidencyjnych należy odpowiednio pokazać teren, na którym będzie zlokalizowane przedsięwzięcie oraz teren, na który będzie oddziaływało przedsięwzięcie. Ustalając obszar oddziaływania przedsięwzięcia w zakresie emisji hałasu, należy przyjąć prognozy ruchu w perspektywie +5 lat (po piątym roku eksploatacji). Zasięg oddziaływania powinien obejmować oddziaływanie linii kolejowej, wraz z oddziaływaniem infrastruktury towarzyszącej i zewnętrznej oraz przebudowy istniejących obiektów. 5. Odbiór wniosku przez Zamawiającego oraz wymagania dotyczące dalszych obowiązków Wykonawcy Wykonawca przedłoży do akceptacji Zamawiającego wniosek o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, wraz ze wszystkimi załącznikami wymaganymi na etapie procedury oceny oddziaływania na środowisko oraz określonymi w OPZ, w ilości [..] sztuk w wersji papierowej oraz w wersji elektronicznej na płycie / płytach CD (DVD). Wszystkie nośniki elektroniczne powinny zostać odpowiednio opisane i zawierać tytuł projektu oraz krótko informować o zawartości nośnika. Pliki na nośniku powinny być posegregowane w katalogi tematyczne. Nazwy katalogów i plików nie powinny zawierać polskich znaków. Nazwy katalogów i plików powinny w sposób zwięzły informować o swojej zawartości. Dokumenty tekstowe (np. KIP) powinny być dostarczone zarówno w wersji edytowalnej (format *.doc, *.docx), jak również w wersji nieedytowalnej (format *.pdf). Mapy 9

i rysunki powinny być dostarczone w formacie *.jpg lub *.tiff oraz w postaci edytowalnej *.shp w Państwowym Układzie Współrzędnych Geodezyjnych 1992, w których podkłady rastrowe będą w postaci *jpg lub *tiff. Zamawiający w terminie [..] dni od dnia przekazania przez Wykonawcę opracowania (potwierdzonego stosownym protokołem przekazania) dokona jego weryfikacji i przekaże Wykonawcy swoje uwagi. Po otrzymaniu uwag Zamawiającego, Wykonawca uwzględni je w terminie [..] dni od dnia otrzymania uwag oraz przekaże poprawione opracowanie Zamawiającemu. W przypadku, gdy Wykonawca posiada zdanie odrębne w sprawie zgłoszonych uwag przez Zamawiającego, w terminie [..] dni od ich otrzymania ma prawo zgłosić ten fakt Zamawiającemu wraz ze szczegółowym uzasadnieniem. W celu ustalenia finalnej wersji opracowania, Zamawiający ma prawo zorganizować spotkanie z Wykonawcą. Zamawiający zastrzega sobie prawo, że w sytuacji niewyjaśnienia spornych kwestii między Zamawiającym a Wykonawcą, ostateczną decyzję podejmuje Zamawiający, a Wykonawca ma obowiązek uwzględnić te stanowisko. Potwierdzeniem odbioru opracowania będzie protokół odbioru będący jednocześnie podstawą do wystawienia faktury. Korespondencja prowadzona będzie z dochowaniem formy pisemnej. [W zależności od charakteru projektu przewiduje się następujące alternatywne zapisy:] OPCJA 1 Wnioskującym o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach będzie Zamawiający - PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Zamawiający nie przewiduje udzielenia Wykonawcy pełnomocnictwa do reprezentowania Zamawiającego w procedurze prowadzącej do uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Do zadań Wykonawcy będą należały czynności operacyjne tj: 1. Wykonawca dostarczy podpisany przez Zamawiającego wniosek o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach do właściwego organu ochrony środowiska i uiści należne opłaty skarbowe, czego potwierdzeniem będzie dowód wniesienia stosownej opłaty skarbowej oraz potwierdzenie przyjęcia wniosku przez organ ochrony środowiska. 10

2. Po złożeniu wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach Wykonawca będzie zobowiązany do przygotowania wyjaśnień, uzupełnień, informacji, dodatkowych analiz oraz do wprowadzania poprawek oraz uzupełnień do dokumentacji, zgodnie z uwagami i wezwaniami organu wydającego ww. decyzję do czasu uzyskania ostatecznej decyzji, a w przypadku wniesienia skargi do sądu administracyjnego prawomocnego wyroku sądu. Wykonawca udzieli rękojmi na okres 3 lat od daty złożenia wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Wykonawca ponosi odpowiedzialność za nie wykonanie lub nienależyte wykonanie umowy w rozumieniu Kodeksu Cywilnego. 3. Wyjaśnienia, analizy i uzupełnienia, o których mowa powyżej, zostaną przedłożone do Zamawiającego w terminie umożliwiającym ich weryfikację, nie później niż w dniu następującym bezpośrednio po upływie połowy terminu wyznaczonego na odpowiedź przez właściwy organ. OPCJA2 Po akceptacji i odbiorze kompletnego wniosku przez Zamawiającego, Wykonawca wystąpi z wnioskiem w imieniu Zamawiającego do właściwego organu ochrony środowiska o uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. W tym celu Zamawiający wystawi Wykonawcy stosowne pełnomocnictwo do reprezentowania Zamawiającego w procedurze prowadzącej do uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Do zadań Wykonawcy będą należały w szczególności: 1. Wykonawca dostarczy wniosek o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach i uiści należną opłatę skarbową do właściwego organu ochrony środowiska, czego potwierdzeniem będzie dowód wniesienia stosownej opłaty skarbowej oraz potwierdzenie przyjęcia wniosku przez organ ochrony środowiska. 2. Po złożeniu wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach Wykonawca będzie zobowiązany do przygotowania wyjaśnień, uzupełnień, informacji, analiz oraz do wprowadzania poprawek oraz uzupełnień do dokumentacji, zgodnie z uwagami i wezwaniami organu wydającego ww. decyzję do dnia, w którym decyzja stanie się ostateczna, a w przypadku wniesienia skargi do sądu administracyjnego prawomocnego wyroku sądu. Treść wszystkich 11

wyjaśnień, uzupełnień, informacji oraz poprawek Wykonawca będzie na bieżąco uzgadniał z Zamawiającym. Wykonawca udzieli rękojmi na okres 3 lat od daty złożenia wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Wykonawca ponosi odpowiedzialność za nie wykonanie lub nienależyte wykonanie umowy w rozumieniu Kodeksu Cywilnego. 3. Wykonawca uzyska decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach w imieniu Zamawiającego. 12

III. Inwentaryzacja przyrodnicza Na potrzeby sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko planowanego przedsięwzięcia kolejowego Wykonawca wykona rozpoznanie stanu środowiska przyrodniczego inwentaryzację przyrodniczą oraz waloryzację przyrodniczą terenu planowanego przedsięwzięcia oraz obszaru jego sąsiedztwa. 1. Zakres inwentaryzacji przyrodniczej Inwentaryzacja przyrodnicza objęta przedmiotem zamówienia będzie dotyczyć: a) chronionych siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt wymienionych w Dyrektywie Rady 92/43/EEC z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory, ze zmianami (Dyrektywa Siedliskowa) załącznik II i załącznik IV, b) ptaków wymienionych w Dyrektywie Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 r. w sprawie ochrony dzikich ptaków, ze zmianami (Dyrektywa Ptasia), c) gatunków roślin, zwierząt i grzybów (w tym porostów) chronionych prawem krajowym (ochrona ścisła i częściowa), d) gatunków rzadkich i zagrożonych. Inwentaryzacja przyrodnicza będzie wykonana w oparciu o: a) analizę danych literaturowych i dostępnych wyników niepublikowanych, b) analizę materiałów kartograficznych, c) przeprowadzone badania terenowe. Badane elementy środowiska: a) chronione siedliska przyrodnicze, b) rośliny naczyniowe, c) grzyby (w tym porosty), d) bezkręgowce, e) ichtiofauna słodkowodna (ryby słodkowodne), f) herpetofauna (płazy i gady), g) ornitofauna (ptaki), h) chiropterofauna (nietoperze), i) pozostała teriofauna lądowa i wodna (ssaki lądowe i wodne). 13

Prace terenowe w ramach inwentaryzacji przyrodniczej zostaną wykonane w ciągu całego roku, z zachowaniem terminów określonych w rozdziale 2. W odniesieniu do gatunków wymienionych w Załącznikach do Dyrektywy 92/43/EEC należy wykorzystać metodyki monitoringu gatunków, które zostały opracowane na potrzeby Państwowego Monitoringu Środowiska. Inwentaryzacja przyrodnicza obejmować będzie obszar w buforze 250 m po każdej stronie od osi linii kolejowej (pas o szerokości 500 m). Jeżeli w wyniku przeprowadzonych prac kameralnych, przed przystąpieniem do wykonania prac terenowych, wystąpią uzasadnione przesłanki do rozszerzenia obszaru badań terenowych, Wykonawca zobowiązany jest: a) poinformować Zamawiającego o wystąpieniu tych przesłanek; b) uzyskać stanowisko Zamawiającego w sprawie potrzeby rozszerzenia obszaru badań; c) po uzyskaniu akceptacji Zamawiającego powiększyć obszar inwentaryzacji przyrodniczej. Przesłankami wskazującymi na potrzebę powiększenia obszaru objętego badaniami terenowymi będą w szczególności: informacje o występowaniu siedlisk i gatunków chronionych, na które może negatywnie oddziaływać planowane przedsięwzięcie położone tuż poza pasem o szerokości 250 m w każdą stronę od osi linii kolejowej; zmiana położenia osi linii kolejowej w wyniku uszczegółowienia zakresu planowanego przedsięwzięcia. Wynikiem inwentaryzacji wymienionych powyżej elementów otoczenia będzie waloryzacja środowiska przyrodniczego obejmująca analizę i przedstawienie atrakcyjności istniejącego stanu środowiska przyrodniczego, uwzględniająca stan zachowania struktury i funkcji poszczególnych elementów oraz znaczenie dla zachowania właściwego stanu poszczególnych elementów w obszarze. W przypadku oceny stanu siedlisk i gatunków będzie ona opierać się na cechach wskaźnikach wytypowanych jako kluczowe. Waloryzacja powinna być wykonana zgodnie z metodyką wypracowaną na potrzeby monitoringu gatunków i siedlisk przyrodniczych dostępną na stronie internetowej http://www.gios.gov.pl. Przedmiot zamówienia wykonany zostanie zgodnie z metodyką opisaną w rozdziale 2. 14

2. Metodyka wykonywania inwentaryzacji przyrodniczej 2.1. Etapy prac Inwentaryzacja przyrodnicza wszystkich badanych elementów środowiska biotycznego będzie przebiegać według tego samego schematu: Prace kameralne przed przystąpieniem do wykonania inwentaryzacji: a) analiza atlasów rozmieszczenia poszczególnych grup zwierząt i roślin Polski w celu zorientowania się, jakie gatunki potencjalnie mogą występować w obszarze badań, b) analiza publikowanych i niepublikowanych danych, jeśli takie będą dostępne dla obszaru badań (w tym m.in. analiza danych dostępnych w Regionalnych Dyrekcjach Ochrony Środowiska lub innych organach ochrony środowiska, Lasach Państwowych, Polskim Związku Wędkarskim, Polskim Związku Łowieckim, Wojewódzkich Inspektoratach Ochrony Środowiska, dokumentacjach rybackich, w szczególności operatach rybackich dla poszczególnych obwodów rybackich uzyskiwane albo bezpośrednio od użytkownika rybackiego albo od właściwego Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej), c) analiza map topograficznych i ortofotomap w celu wytypowania miejsca, które powinny być objęte szczegółowymi badaniami terenowymi, d) opracowanie szczegółowego harmonogramu badań dla poszczególnych obserwatorów, e) przygotowanie podkładów mapowych do pracy w terenie w skali uwzględniającej specyfikę terenu (minimum 1:10 000), f) opracowanie schematu bazy danych przestrzennych inwentaryzacji przyrodniczej, Prace terenowe: a) prace terenowe wykorzystujące metody badań mogące naruszyć przepisy prawa w zakresie ochrony przyrody należy prowadzić wyłącznie po uzyskaniu zezwolenia na odstępstwa od zakazów w stosunku do gatunków zwierząt, roślin lub grzybów objętych ochroną gatunkową; przed przystąpieniem do prac terenowych Wykonawca pozyska odpowiednie zezwolenia na odstępstwa od zakazów w stosunku do gatunków zwierząt, roślin lub grzybów objętych ochroną gatunkową, dla wszystkich obserwatorów, wykorzystujących metody badań, mogące naruszyć przepisy prawa w zakresie ochrony przyrody o ile takie zezwolenia będą potrzebne. b) badania terenowe wykonane zostaną zgodnie z metodyką opisaną w rozdziale 2.2. 15

Prace kameralne po wykonaniu inwentaryzacji: a) zestawienie list gatunków zwierząt, roślin, grzybów, w tym porostów i chronionych siedlisk przyrodniczych (osobne listy dla poszczególnych badanych elementów) stwierdzonych na obszarze badań; b) ocena stanu zachowania chronionych siedlisk przyrodniczych, gatunków zwierząt, grzybów (w tym porostów) i ich siedlisk na obszarze badań. Do oceny stanu zachowania i reprezentatywności siedlisk przyrodniczych wymienionych w Załączniku I Dyrektywy Siedliskowej oraz gatunków roślin i zwierząt wymienionych w Załącznikach II i IV Dyrektywy Siedliskowej należy stosować metodykę opracowaną na potrzeby Państwowego Monitoringu Środowiska znajdującą się na stronie internetowej www.gios.gov.pl. Stan zachowania siedlisk i gatunków wymienionych w Dyrektywie Siedliskowej, dla których brak jest metodyk oraz pozostałych gatunków chronionych, rzadkich i zagrożonych w Polsce nie wymienionych w Dyrektywie Siedliskowej, należy określić przez przeprowadzenie oceny eksperckiej, w oparciu o porównanie uzyskanych wskaźników (liczebności, zagęszczeń względnych, aktywności i wykorzystania siedlisk) z obszarami występowania tych gatunków w kraju i ich wymaganiami siedliskowymi, na podstawie dostępnej literatury i niepublikowanych opracowań. W tym przypadku parametry, wskaźniki i kryteria oceny stanu ochrony siedlisk lub gatunków powinny być tak zdefiniowane, aby spełniały wymagania rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 17 lutego 2010 r. w sprawie sporządzania projektu planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 (Dz. U. 2010 Nr 34 poz. 186 z późn. zm.) i były zgodne z ogólnymi założeniami monitoringu przyrody realizowanego przez GIOŚ w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska. Materiałem niezbędnym do przeprowadzenia analiz wymienionych w rozdziale 1 uzyskanym na podstawie prac kameralnych i terenowych będzie: a) waloryzacja obszaru badań zostanie wykonana wstępna waloryzacja (wskazanie obszarów o najwyższych, wysokich, średnich i niskich walorach przyrodniczych) oraz waloryzacja badanych elementów (wskazanie gatunków najcenniejszych w skali regionu i/lub kraju tj. gatunków wymienionych w Załącznikach do Dyrektyw: 92/43/EEC i 74/409/EWG oraz gatunków rzadkich i zagrożonych w Polsce w obrębie badanej grupy oraz gatunków o wysokich, średnich i niskich walorach przyrodniczych), b) opracowanie bazy danych przestrzennych w formacie *.shp w układzie współrzędnych 1992. 16

c) opracowanie map występowania gatunków roślin, zwierząt, grzybów (w tym porostów) oraz chronionych siedlisk przyrodniczych w oparciu o dane zgromadzone w bazie danych przestrzennych. 2.2. Metodyka badań terenowych 2.2.1 Metodyka badań terenowych chronionych siedlisk przyrodniczych, gatunków roślin oraz grzybów (w tym porostów) Badania powinny obejmować: a) kartowanie siedlisk chronionych z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej 92/43/EWG z określeniem ich stanu zachowania zgodnie z metodyką opisaną w niniejszym rozdziale, b) aktywne wyszukiwanie i przeszukiwanie potencjalnych miejsc występowania gatunków roślin naczyniowych i grzybów, w tym porostów, objętych ochroną prawną oraz rzadkich i zagrożonych (w tym roślin naczyniowych z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej 92/43/EWG), z podaniem lokalizacji i oszacowaniem ich ilościowości (liczby osobników lub powierzchni pokrytej przez gatunki występujące w większych skupiskach). Siedliska przyrodnicze o znaczeniu wspólnotowym określone powinny być w oparciu o Dyrektywę Rady 92/43/EEC (ze zmianami 97/62/EEC) i Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 kwietnia 2010 r. w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a także kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura 2000 (Dz. U z 2010 r. Nr 77 poz. 510 z póź. zm.). Penetrowany powinien być cały obszar objęty inwentaryzacją, ze szczególnym uwzględnieniem zbiorowisk leśnych, cieków i drobnych zbiorników wodnych. Kartowanie przyrodniczych siedlisk chronionych i gatunków odbywać się powinno przy wykorzystaniu metody kartograficznej polegającej na rejestracji na mapach topograficznych (ortofotomapach) w skali uwzględniającej specyfikę terenu (minimum 1:10 000) wyników prowadzonych obserwacji. Lokalizacja stanowisk oraz granic płatów powinna być wspomagana rejestracją punktów za pomocą GPS. Ze względu na dynamikę sezonową inwentaryzowanych zbiorowisk roślinnych i gatunków chronionych badania będą prowadzone czterokrotnie w okresie od kwietnia 17

do września, tak aby inwentaryzacja objęła wszystkie fazy fenologiczne inwentaryzowanych gatunków. W trakcie badań terenowych wykonywana będzie dokumentacja fotograficzna obiektów szczególnie cennych. 2.2.2. Metodyka badań terenowych bezkręgowców W ramach inwentaryzacji bezkręgowców, przed przystąpieniem do zasadniczej inwentaryzacji terenowej, należy wykonać rekonesans terenu, pozwalający na poznanie zespołów fauny bezkręgowców zasiedlających teren badań. Planowane analizy nakierowane powinny być na rozpoznanie grup zwierzęcych, których zróżnicowanie taksonomiczne i dane dotyczące liczebności pozwalają określić kondycję analizowanego siedliska. Wymagany jest poziom rozpoznania bezkręgowców co najmniej do rodzaju. Metodyka badań powinna być dostosowana do charakteru poszczególnych grup zoologicznych lub gatunków. W sposób szczególnie intensywny badania powinny być prowadzone na terenach zalesionych, łąkach oraz w bezpośrednim sąsiedztwie cieków, zbiorników wodnych. Z uwagi na fenologię poszczególnych gatunków bezkręgowców lądowych, prace terenowe będą wykonywane w okresie od kwietnia do września, uwzględniającym migracje sezonowe i okres godowy (6 wizyt terenowych, w tym 1 w porze nocy). Zamawiający sugeruje stosować bezinwazyjne metody prac w ramach realizacji zamówienia. 2.2.3. Metodyka badań terenowych ichtiofauny Inwentaryzacja ichtiofauny w celu oceny składu gatunkowego oraz zagęszczeń ryb dla każdego stanowiska badawczego zostanie przeprowadzona w sposób gwarantujący jak najlepsze rozpoznanie walorów przyrodniczych badanego obszaru w tym zakresie, metodą nieselektywnych połowów badawczych. Badania i połowy powinny zostać przeprowadzone w trzech okresach: wiosennym (maj/czerwiec), letnim (lipiec/sierpień), jesiennym (wrzesień/październik) przy użyciu zestawów sieci stawnych oraz nieselektywnego, pułapkowego narzędzia połowów (żaka) lub innego zestawu pułapek odpowiednich do nieselektywnych połowów ryb dennych. Stanowiska badawcze muszą być reprezentatywne dla danego akwenu pod względem charakterystyki hydro-morfologicznej i występujących siedlisk/biomów. 18

Szczególna uwaga powinna być zwrócona na mikrosiedliska charakterystyczne dla gatunków priorytetowych (np. na miejsca o wolnym przepływie wody z dnem zbudowanym z piaszczysto humusowych osadów potencjalne siedliska larw minogów). W trakcie realizacji prac należy przeprowadzić ocenę jakości mikrosiedlisk (szczególnie rozrodu i żerowania) pod kątem występowania gatunków wymienionych w Załącznikach do Dyrektywy 92/43/EEC oraz gatunków rzadkich i zagrożonych w Polsce. Odłowy powinny być prowadzone pomiędzy marcem a wrześniem (w zależności od specyfiki poszczególnych gatunków) przy niskim lub średnim stanie wód i temperaturze wody powyżej 5 C (ze względu na aktywność ryb). 2.2.4. Metodyka badań terenowych herpetofauny W ramach inwentaryzacji herpetofauny, przed przystąpieniem do zasadniczej inwentaryzacji terenowej, należy wykonać wstępny rekonesans terenu, pozwalający na poznanie zespołów fauny płazów i gadów zasiedlających teren potencjalnego oddziaływania przedsięwzięcia, w tym w szczególności oszacowanie liczebności i wytypowanie miejsc rozrodu płazów oraz ich potencjalnych szlaków migracji. Metodyka badań powinna być dostosowana do charakteru poszczególnych grup zoologicznych lub gatunków. W inwentaryzacji przyrodniczej powinny być wykorzystane następujące metody badań: a) aktywne poszukiwanie gatunków płazów i gadów w typowych dla nich siedliskach. Prace te powinny trwać w okresie od marca do września. W okresie wczesnowiosennym należy wykonać co najmniej 4 kontrole dzienne oraz 2 kontrole wieczorno-nocne, natomiast w okresie jesiennym co najmniej 2 kontrole dzienne. Podczas badań należy stosować wyłącznie metody nieinwazyjne, b) czynne obserwacje wzrokowe osobników dorosłych oraz (w przypadku płazów) obserwacje skrzeku i kijanek: płazy - w środowisku wodnym oraz lądowym oraz gady - w środowisku lądowym, w szczególności w dni słoneczne i ciepłe, c) nasłuchiwanie głosów (w przypadku płazów bezogonowych) w ciągu dnia, w porach wieczornym do późnych godzin nocnych, d) poszukiwania jaj płazów składanych w otoczeniu roślinności podwodnej przez płazy ogoniaste (należy tu zaznaczyć specyficzne metody składania i koloru jaj w zależności od gatunku) poprzez obserwowanie kijanek lub osobników dorosłych traszek w zbiornikach wodnych, 19

e) odnotowywanie obserwacji skrzeku płazów, gdyż wiele gatunków składa jaja w charakterystyczny dla siebie sposób. Powyższe metody powinny być zastosowane na całym obszarze przeznaczonym pod inwentaryzację, co podyktowane jest znacznymi zdolnościami dyspersji poszczególnych gatunków., szczególnie w okresie wiosennych migracji rozrodczych i jesiennych migracji na miejsca zimowania. W sposób szczególnie intensywny badania powinny być prowadzone na łąkach oraz w bezpośrednim sąsiedztwie zbiorników wodnych. 2.2.5. Metodyka badań terenowych ornitofauny Inwentaryzacją należy objąć gatunki występujące w zagęszczeniach wielkoobszarowych mniejszych niż 100 par/100 km2 (czyli ok. 180 z 241 gatunków lęgowych lub prawdopodobnie lęgowych w Polsce, Sikora et al. 2007). Każdy fragment badanego obszaru należy skontrolować 6 7 krotnie (4 kontrole dzienne oraz 2-3 kontrole wieczorno nocne) w okresie od marca do czerwca, zgodnie z tabelą poniżej. Numer kontroli Termin kontroli Rodzaj kontroli 1 20 marzec 10 kwiecień 2 01 15 kwiecień 3 16 30 kwiecień 4 01 20 maj 5 20 maj 10 czerwiec 6 10 30 czerwiec kontrola wieczorna oraz nocna (sowy Strigiformes, oraz pierwsze liczenia żurawi Grus grus) kontrola dzienna (żuraw Grus grus, ptaki drapieżne, dzięcioły Picinae) kontrola dzienna (żuraw Grus grus, ptaki drapieżne, pozostałe gatunki) kontrola dzienna (większość gatunków ptaków) oraz wieczorna (chruściele Rallidae) kontrola wieczorna i nocna (derkacz Crex crex, pozostałe chruściele, przepiórka Coturnix coturnix, większość pozostałych gatunków ptaków) kontrola dzienna (większość gatunków ptaków, w tym gatunki późno przylatujące jarzębatka Sylvia nisoria, dudek Upupa epops, gąsiorek Lanius collurio) Badania terenowe należy wykonać w oparciu o przyjęte, standardowe metodyki liczenia poszczególnych gatunków (np. Chylarecki i in. 2009). Kryteria lęgowości należy przyjąć za Polskim Atlasem Ornitologicznym (Sikora i in. 2007). 20

2.2.6. Metodyka badań chiropterofauny Podczas prac należy wykorzystać standardowy zestaw metod stosowanych zazwyczaj przy tego typu badaniach: a) nasłuchy detektorowe w terenie należy wytypować miejsca o największym potencjalnym znaczeniu dla nietoperzy (żerowiska oraz trasy przelotów). W miejscach tych należy wyznaczyć stanowiska nasłuchowe (punkty lub transekty), na których należy wykonać regularne nasłuchy z wykorzystaniem detektorów posiadających systemy frequency division oraz time expantion. Należy przeprowadzić minimum 5 kontroli dla każdego stanowiska nasłuchowego (1 w okresie migracji wiosennych, 2 w okresie rozrodu, 2 w okresie migracji jesiennych). Terminy 2 : kolonie rozrodcze i żerowiska powinny być obserwowane w okresie 1.05 do 31.07, zimowiska od 1.01 do 20.02, rojenia jesienne od 15.08 do 15.10. b) W czasie wszystkich kontroli Wykonawca powinien uzyskać co najmniej 5 godzin materiału nagraniowego dla danego transektu. Wszystkie nagrania należy poddać analizie komputerowej, a nietoperze oznaczyć do gatunków, rodzajów lub grup gatunków. c) poszukiwanie rozrodczych, godowych i zimowych kryjówek nietoperzy. Kontrolą należy objąć m.in.: wszystkie obiekty stanowiące potencjalne kryjówki nietoperzy (strychy, piwnice, kościoły itp.), wszystkie miejscowości na terenie badań całe lub tylko wybrane obiekty, w zależności od rodzaju zabudowy; wybrane fragmenty drzewostanów (poszukiwanie kryjówek w dziuplach). 2.2.7. Metodyka badań terenowych pozostałych ssaków Badania ssaków będą miały charakter głównie jakościowy, jednak tam, gdzie to możliwe (np. w przypadku bobrów), zbierane powinny być również dane ilościowe. Przy badaniach teriofauny należy wykorzystać następujące metody badawcze: 2 Terminy szczegółowe należy dobierać w zależności od gatunków i regionu kraju. 21

a) piesze transekty w poszukiwaniu tropów, odchodów, śladów żerowania, schronień oraz innych śladów obecności ssaków. Transekty należy przeprowadzić zwłaszcza wzdłuż cieków (z ukierunkowaniem przede wszystkim na obserwacje bobra i wydry) oraz na terenach leśnych i w strefach ekotonowych, a także w innych miejscach o spodziewanej największej aktywności ssaków, b) obserwacje bezpośrednie, dzienne oraz nocne z użyciem reflektora, c) analizy wypluwek ptaków szponiastych liczba prób uzależniona od ilości zebranego materiału, d) poszukiwanie zwierząt zabitych przez pojazdy wzdłuż dróg i linii kolejowych przebiegających przez teren badań. Liczba i długość transektów powinny odpowiadać skali przedsięwzięcia. Dla każdego wyznaczonego transektu i powierzchni badawczej Wykonawca przeprowadzi minimum dwie kontrole w okresie wiosenno - letnim oraz dwie kontrole w okresie zimowym. 3. Wyszczególnienie produktów Wykonawca zobowiązany jest sporządzić: a) Raport z prac kameralnych przed przystąpieniem do wykonania inwentaryzacji obejmujący szczegółowy program przeprowadzenia inwentaryzacji przyrodniczej (w tym: zakres, harmonogram, metodyka w odniesieniu do każdej z gromad / rzędu zwierząt, lista potencjalnie występujących na obszarze badań wymienionych w Dyrektywach: 92/43/EEC i 74/409/EWG chronionych gatunków zwierząt, roślin, grzybów, w tym porostów oraz siedlisk przyrodniczych), b) Comiesięczne raporty z postępu prac w zakresie inwentaryzacji przyrodniczej, c) Raport końcowy, zawierający m.in.: opis przeprowadzonych czynności, badań i analiz oraz prezentację ich wyników, na każdym etapie realizacji inwentaryzacji przyrodniczej (prace kameralne przed i po wykonaniu inwentaryzacji, prace terenowe), metodykę inwentaryzacji przyrodniczej, wraz ze wskazaniem terminów wykonanych badań, wykaz osób uczestniczących w inwentaryzacji przyrodniczej, w tym w badaniach terenowych, dokumentację z przeprowadzonych badań, w formie: opisowej, 22

tabelarycznej, zawierającej m.in. nazwę gatunkową/siedliska (polską i łacińską), lokalizację stanowiska względem planowanej inwestycji (kilometraż linii kolejowej, odległość od linii, określenie kierunku geograficznego), informację, czy dane stanowisko / siedlisko znajduje się w granicach obszaru chronionego (wraz z podaniem nazwy obszaru) oraz ewentualne uwagi, graficznej (mapy, dokumentacja fotograficzna). Mapy powinny być sporządzone w skali uwzględniającej specyfikę terenu (minimum 1:10 000) i wykonane na podkładzie ortofotomapy. Dane powinny być prezentowane w sposób czytelny i przejrzysty. Przyjęta kolorystyka oraz liczba elementów prezentowana na danej mapie powinna zapewniać czytelność mapy i możliwość szybkiego zlokalizowania konkretnego zagadnienia. Linia kolejowa powinna być wyraźnie zaznaczona, opisana (numerem linii) oraz posiadać podziałkę prezentującą kilometraż linii. Na mapach należy umieścić różę wiatrów oraz stosowną legendę. Zagadnienia powinny być prezentowane na tle wszystkich analizowanych wariantów, z uwzględnieniem korekt łuków, dobudowy drugiego toru itp. Przy oznaczaniu na mapach miejsc występowania gatunków zwierząt poszczególne gromady zwierząt powinny być prezentowane na osobnych mapach, wyniki waloryzacji przyrodniczej, wraz z wnioskami. Część tekstowa i tabelaryczna w postaci przygotowanej do wydruku zostanie przekazana Zamawiającemu w formie plików *.doc, *.xls, *.pdf. Załączniki graficzne w postaci przygotowanej do wydruku zostaną przekazane Zamawiającemu w formacie plików *.shp, *.jpg i *.pdf, a w przypadku ortofotomap również w formacie *.tiff. Wersja elektroniczna załączników graficznych musi być zgodna z wydrukami. Rozmieszczenie siedlisk przyrodniczych oraz stanowisk gatunków roślin i zwierząt winno być przedstawione w oparciu o cyfrowe warstwy wektorowe wykorzystywane w systemach informacji przestrzennej GIS. Warstwy powinny być wykonane zgodnie z opracowaniem p. Macieja Łochyńskiego i Marcina Guzika pt. Standard Danych GIS w ochronie przyrody wersja 3.03.01 (SDGIS), wg wzoru. Ostateczną wersję należy sporządzić w ilości [.] egzemplarzy papierowych i elektronicznych. 23

4. Harmonogram realizacji inwentaryzacji przyrodniczej Wykonawca wykona inwentaryzację przyrodniczą w terminie 14 miesięcy od dnia podpisania umowy, przy czym: a) prace przygotowawcze i kameralne przed przystąpieniem do wykonania inwentaryzacji 1 miesiąc, b) prace terenowe 12 miesięcy, c) prace kameralne po wykonaniu inwentaryzacji 1 miesiąc. 5. Zarządzanie i ocena Podczas realizacji inwentaryzacji Wykonawca zobowiązany jest do przedstawiania w języku polskim, w cyklu miesięcznym, raportów o postępie prac. Raporty te będą zawierać w szczególności następujące elementy: a) opis postępu prac; b) wyniki prac w odniesieniu do badań terenowych - raporty z obserwacji i stwierdzeń; c) krótkie streszczenia zrealizowanych prac; d) charakterystykę wszelkich zaistniałych i przewidywanych opóźnień; e) istniejące i przewidywane problemy wraz z propozycjami ich rozwiązania. Ponadto, Wykonawca zobowiązany jest zapewnić Zamawiającemu dostęp do wszystkich bieżących informacji i dokumentów wymaganych przez Zamawiającego, które mogą pomóc w ocenie postępu prac, opisać istniejące i spodziewane ryzyko oraz podjąć działania konieczne do jego eliminacji. Wykonawca jest zobowiązany, na prośbę Zamawiającego, umożliwić weryfikację (kontrolę) terenową prowadzonej przez Wykonawcę inwentaryzacji przyrodniczej. Termin i miejsce ewentualnych kontroli zostaną ustalone przez Zamawiającego, z uwzględnieniem harmonogramu inwentaryzacji. 24

IV. Raport o oddziaływaniu na środowisko sporządzany na potrzeby decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach 1. Cel wykonania Raportu o oddziaływaniu na środowisko Celem opracowania Raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko (zwanego dalej Raportem) jest analiza rodzajów, wielkości i zasięgu prognozowanego oddziaływania planowanego przedsięwzięcia kolejowego na poszczególne komponenty środowiska oraz na środowisko jako całość z uwzględnieniem rozpatrywanych wariantów, przedstawienie koniecznych działań minimalizujących, ocena ich skuteczności, porównanie rozpatrywanych wariantów. Zakładanym efektem pracy jest: Identyfikacja i waloryzacja stanu środowiska w rejonie lokalizacji przedsięwzięcia; określenie oddziaływania przedsięwzięcia na poszczególne komponenty środowiska: gleby, powietrze w tym wrażliwość przedsięwzięcia na zmiany klimatu, wody podziemne i powierzchniowe, zdrowie ludzi, klimat akustyczny, zasoby środowiska przyrodniczego, obszary chronione, krajobraz, środowisko kulturowe, zabytki; przedstawienie działań organizacyjnych i technicznych koniecznych do zmniejszenia oddziaływania przedsięwzięcia, w tym określenie wymagań dotyczących ochrony ludzi i środowiska koniecznych do uwzględnienia w projekcie budowlanym, w tym sposobu ich realizacji, ocena ich skuteczności oraz przewidywanego oddziaływania na środowisko z uwzględnieniem proponowanych urządzeń i rozwiązaniach technicznych i organizacyjnych ograniczających te oddziaływania; wnioski i propozycje dotyczące potrzeby ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania; wnioski i propozycje dotyczące monitorowania środowiska. 25

2. Wymagania ogólne dotyczące zawartości Raportu Raport o oddziaływaniu na środowisko powinien prezentować przedsięwzięcie, jego oddziaływanie oraz potrzebne i racjonalne oraz uzasadnione środki służące ograniczeniu oddziaływania. Przedstawione analizy będą dotyczyć planowanego przedsięwzięcia: linii kolejowej wraz z infrastrukturą towarzyszącą i zewnętrzną oraz przebudową istniejących obiektów, w tym infrastruktury podziemnej, naziemnej i nadziemnej. W przypadku gdy przedsięwzięcie obejmowało będzie więcej niż jedną linię kolejową, analizy przeprowadzone w Raporcie powinny być wykonane osobno dla każdej z tych linii. Efekt oddziaływań łącznych powinien być scharakteryzowany w rozdziale Raportu dotyczącym oddziaływań skumulowanych. W przypadku przebudowy lub rozbudowy linii kolejowej jako punkt odniesienia należy przyjąć stan obecnego oddziaływania istniejącej linii kolejowej na środowisko oraz należy uwzględnić oddziaływanie w przypadku niepodejmowania przedsięwzięcia. W przypadku niepodejmowania przedsięwzięcia uwzględnić należy jedynie bieżące naprawy i utrzymanie linii kolejowej w stanie i parametrach eksploatacyjnych istniejących w okresie opracowywania Raportu. W opracowaniu należy przeanalizować fazę budowy, eksploatacji oraz likwidacji przedsięwzięcia. Raport będzie zawierać informacje dotyczące oddziaływania przy uwzględnieniu prognozy ruchu planowanej na przewidywany termin przekazania do eksploatacji przedsięwzięcia będącego przedmiotem oceny oraz w perspektywie (+5), tj. 5 lat po terminie przekazania do eksploatacji. Przy ocenie należy uwzględnić przewidywany rozwój i unowocześnienie taboru przewoźników. Raport o oddziaływaniu na środowisko zostanie opracowany zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa aktualnymi na dzień przekazania Zamawiającemu wolnego od wad Raportu. W szczególności, Raport musi: zawierać wszystkie informacje wskazane w art. 66 ustawy z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008r. Nr 199 poz. 1227 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą OOŚ. 26

obejmować wymagania ustalone w postanowieniu właściwego organu ochrony środowiska określającym zakres Raportu (jeżeli takie postanowienie dla przedmiotowego przedsięwzięcia było lub będzie wydane). Zgodnie z art. 66 ustawy OOŚ zakres Raportu obejmował będzie m.in.: a) opis planowanego przedsięwzięcia, a w szczególności: jego charakterystykę i warunki użytkowania terenu w trakcie budowy i eksploatacji, cechy procesów produkcyjnych, a także przewidywane rodzaje i ilości zanieczyszczeń; b) opis elementów przyrodniczych objętych zakresem oddziaływania, w tym elementów środowiska objętych ochroną; c) opis zabytków objętych ochroną istniejących w sąsiedztwie przedsięwzięcia lub obszarze jego oddziaływania; d) opis przewidywanych skutków dla środowiska w przypadku niepodejmowania przedsięwzięcia; e) opis analizowanych wariantów, w tym wariantu proponowanego przez wnioskodawcę i jego racjonalnej alternatywy, a także wariantu najkorzystniejszego dla środowiska, wraz z uzasadnieniem ich wyboru; f) opis oddziaływania na środowisko analizowanych wariantów z uwzględnieniem wystąpienia poważnej awarii przemysłowej i transgranicznego oddziaływania na środowisko; g) uzasadnienie proponowanego przez wnioskodawcę wariantu ze wskazaniem jego oddziaływania na środowisko, w szczególności na: ludzi, rośliny, zwierzęta, grzyby i siedliska przyrodnicze, wodę i powietrze, powierzchnię ziemi, z uwzględnieniem ruchów masowych ziemi, klimat i krajobraz, dobra materialne, zabytki i krajobraz kulturowy, objęte istniejącą dokumentacją, w szczególności rejestrem lub ewidencją zabytków oraz wzajemne oddziaływanie między tymi elementami; h) opis metod prognozowania oddziaływań wraz z ich opisem uwzględniającym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótko-, średnio-, długoterminowe, stałe i chwilowe, wynikające z istnienia przedsięwzięcia, wykorzystywania zasobów środowiska i emisji; i) opis przewidywanych działań mających na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru; 27

j) wskazanie, czy dla planowanego przedsięwzięcia konieczne jest ustanowienie obszaru ograniczonego użytkowania, wraz z określeniem granic ewentualnego obszaru, ograniczeń w przeznaczeniu terenu i wymagań technicznych obiektów; k) analizę potencjalnych konfliktów społecznych; l) przedstawienie propozycji monitoringu oddziaływania planowanego przedsięwzięcia w trakcie jego realizacji i funkcjonowania, również w zakresie obszarów Natura 2000; m) wskazanie trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy. 3. Wymagania szczegółowe dotyczące zawartości Raportu Przy opracowaniu Raportu Wykonawca będzie się kierował wymaganiami ogólnymi opisanymi w rozdziale 2 oraz określonymi poniżej wymaganiami szczegółowymi, nie będąc jednak ograniczony do nich, to znaczy, że dopuszczalne jest racjonalne rozszerzenie zakresu opracowania, o ile wpłynie to korzystnie na przedstawienie koniecznych informacji służących celowi opracowania wg rozdziału 1. Wykonawca w ofercie przedstawi szczegółowy zakres Raportu, w tym metodykę pracy, zakres prowadzonych analiz, sposób zarządzania pracą, w tym sposób zapewnienia jakości, zgłaszania problemów oraz sposób komunikacji z Zamawiającym oraz przewidywaną zawartość opracowania, które spełniać będą co najmniej poniżej określone wymagania. 3.1. Opis metodyki prowadzonych prac i analiz. Przedstawiony przez Wykonawcę opis prowadzonych prac powinien obejmować: cel prowadzenia poszczególnych prac, badań, analiz, opis przyjętych założeń wraz z ich uzasadnieniem, opis metodyki prowadzenia prac, badań, analiz, źródła pozyskanych danych, sposób prowadzenia obliczeń, w tym przyjęte wskaźniki emisji. Przyjęta przez Wykonawcę metodyka powinna uwzględniać analizę danych literaturowych oraz wizję w terenie. Zastosowane w Raporcie metody badań wpływu przedsięwzięcia na środowisko będą zgodne z obowiązującymi przepisami, a ich dobór zapewni uzyskanie miarodajnych danych 28