PARLAMENT EUROPEJSKI 2009-2014 Komisja Petycji 29.08.2014 KOMUNIKAT DLA POSŁÓW Przedmiot: Petycja nr 0689/1998, którą złożył David Petrie (Wielka Brytania) w imieniu Associazione Lettori di Lingua Straniera in Italia, w sprawie sytuacji lektorów języków obcych we Włoszech Petycje nr 0508 i 0509/2007, które złożyli Simon Lander i Cheryl Wolley (Wielka Brytania), w sprawie dyskryminowania obcojęzycznych asystentów na Uniwersytecie w Cagliari i innych włoskich uczelniach Petycja nr 1152/2011, którą złożył M.A. (Hiszpania) w sprawie dyskryminowania asystentów nauczających języków obcych we włoskich szkołach wyższych 1. Streszczenie petycji Petycja nr 0689/1998 Składający petycję pragnie zwrócić uwagę na przypadek dwóch obywateli irlandzkich i jednego obywatela brytyjskiego, którzy zostali zwolnieni ze stanowisk lettori na Uniwersytecie w Genui. Petycje nr 0508 i 0509/2007 Składający petycję ponownie poruszają sprawę trwającego sporu dotyczącego dyskryminacji obcojęzycznych asystentów na włoskich uczelniach wyższych, twierdząc, że pomimo wyroku Trybunału Sprawiedliwości z dnia 26 czerwca 2001 r. nadal są oni traktowani jak pracownicy techniczni, którzy nie mają statusu prawnego nauczycieli akademickich ani dostępu do właściwego dla nich wynagrodzenia finansowego. CM\1034172.doc PE472.170v03-00 Zjednoczona w różnorodności
Petycja nr 1152/2011 Składająca petycję, która naucza hiszpańskiego na Uniwersytecie Mediolańskim, twierdzi, że dochodzi do dyskryminowania w miejscu pracy asystentów nauczających języków obcych we włoskich szkołach wyższych, przede wszystkim jeżeli chodzi o płace. Twierdzi ona, że w związku z tą sprawą wniosła wraz z innymi kolegami odwołanie do sądu pracy w Mediolanie (Tribunale del lavoro di Milano). 2. Dopuszczalność Petycję 0689/1998 uznano za dopuszczalną w dniu 30 listopada 1998 r. Petycje 0508 i 0509/2007 uznane zostały za dopuszczalne dnia 24 września 2007. Petycję 1152/2011 uznano za dopuszczalną w dniu 22 lutego 2012 r. Zwrócono się do Komisji, aby dostarczyła informacje (art. 202 ust. 6 Regulaminu). 3. Dodatkowa odpowiedź Komisji (REV IX) otrzymana dnia 6 września 2011 r. Na posiedzeniu Komisji Petycji w dniach 24 25 stycznia 2011 r. kwestia przestrzegania praw nabytych lektorów języków obcych (dawnych lettori), którzy stali się CEL (collaboratori esperti linguistici), po raz pierwszy od 2007 r. ponownie znalazła się w porządku dziennym. Składający petycję wyraża obawy w związku z wejściem w życie włoskiej ustawy nr 240 z dnia 30 grudnia 2010 r. Norme in materia di organizzazione delle università, di personale accademico e reclutamento, nonché delega al Governo per incentivare la qualità e l'efficienza del sistema universitario, tak zwanej reformy Gelmini. Sytuację lektorów języków obcych we Włoszech podjęto w art. 26 ust. 3, który zawiera interpretację art. 1 ust. 1 włoskiej ustawy nr 63 z dnia 5 marca 2004 r. Disposizioni urgenti relative al trattamento economico dei collaboratori linguistici presso talune università ed in materia di titoli equipollenti. 63 z dnia 5 marca 2004 r. Disposizioni urgenti relative al trattamento economico dei collaboratori linguistici presso talune università ed in materia di titoli equipollenti. Ta ostatnia ustawa nr 63/2004 została przyjęta, aby chronić prawa nabyte dawnych lettori, którzy zostali CEL. W dniu 18 lipca 2006 r. Trybunał uznał, że przyszła ustawa to odpowiednie rozwiązanie w kontekście przywrócenia stanowisk lettori 1. Służby Komisji są w ścisłym kontakcie ze składającym petycję i dokonały wymiany szczegółowej korespondencji na temat sytuacji dawnych i obecnych lettori oraz collaboratori e esperti linguistici (CEL), a także nowego włoskiej ustawodawstwa mającego zastosowanie w tej sprawie (w szczególności włoskiej ustawy nr 240 z dnia 30 grudnia 2010 r., wspomnianej wyżej). Art. 26 ust. 3 włoskiej ustawy budzi pewne wątpliwości, które służby Komisji chciałyby wyjaśnić. W tym kontekście wydaje się, że szczególne znaczenie ma wpływ na osoby objęte poprzednią ustawą z 2004 r. 1 W sprawie C-119/04, Komisja/Włochy, Zb.orz. 2006, pkt I-6885. PE472.170v03-00 2/5 CM\1034172.doc
W ramach EU Pilot służby Komisji skontaktują się wkrótce z władzami włoskimi, aby dowiedzieć się więcej na temat interpretacji i skutków praktycznych tej nowej ustawy w odniesieniu do sytuacji dawnych lettori, którzy zostali CEL. 4. Dodatkowa odpowiedź Komisji (REV X) otrzymana dnia 17 lutego 2012 r. Na posiedzeniu Komisji Petycji w dniach 24-25 stycznia 2011 r. poruszono nową kwestię dotyczącą przestrzegania praw nabytych lektorów języków obcych (dawnych lettori), którzy stali się CEL (collaboratori esperti linguistici). Pojawiły się obawy dotyczące włoskiej ustawy nr 240 z dnia 30 grudnia 2010 r. zatytułowanej Norme in materia di organizzazione delle università, di personale accademico e reclutamento, nonché delega al Governo per incentivare la qualità e l'efficienza del sistema universitario, tak zwanej reformy Gelmini. Sytuacji lektorów języków obcych we Włoszech dotyczy art. 26 ust. 3, który zawiera interpretację art. 1 ust. 1 włoskiej ustawy nr 63 z dnia 5 marca 2004 r. Disposizioni urgenti relative al trattamento economico dei collaboratori linguistici presso talune università ed in materia di titoli equipollenti. Ustawa nr 63/2004 została przyjęta, aby chronić prawa nabyte dawnych lettori, którzy zostali CEL. W dniu 18 lipca 2006 r. Trybunał Sprawiedliwości orzekł, że ustawa ta jest odpowiednim rozwiązaniem w celu ponownej zmiany kategoryzacji ścieżki kariery lettori. Brzmienie art. 26 ust. 3 reformy Gelmini pozostawia margines wymagający wyjaśnienia odnośnie do faktycznych zmian wprowadzonych tą nową ustawą w zakresie sytuacji dawnych lettori, którzy zostali CEL objętymi poprzednią ustawą z 2004 r. Służby Komisji pozostają w kontakcie z włoskimi władzami, aby wyjaśnić interpretację i praktyczne skutki tej nowej ustawy w odniesieniu do sytuacji dawnych lettori, którzy zostali CEL, oraz aby podjąć decyzję co do ewentualnych dodatkowych działań w tym zakresie. Komisja rozpatruje obecnie odpowiedź włoskich władz otrzymaną na początku grudnia 2011 r. Służby Komisji skontaktowały się ponadto niedawno ze składającym petycję oraz z innym imigrantem w takiej samej sytuacji, aby uzyskać informacje o ostatnich postępach, a w szczególności o tym, jak ustawa Gelmini jest stosowana w praktyce. Wnioski Komisja będzie na bieżąco informować Komisję Petycji o dalszych postępach w tej sprawie. 5. Dodatkowa odpowiedź Komisji (REV XI) otrzymana dnia 29 sierpnia 2014 r. Petycje nr 689/1998, 508/2007, 509/2007 i 1152/2011 W dniu 25 listopada 2013 r. Komisja Europejska poinformowała ustnie Komisję Petycji o postępie w badaniu skargi złożonej przez ALLSI (włoskie stowarzyszenie lektorów języków CM\1034172.doc 3/5 PE472.170v03-00
obcych) dotyczącej art. 26 ust. 3 ustawy nr 240 z dnia 30 grudnia 2010 r., tzw. ustawy Gelmini. Na posiedzeniu Komisja oznajmiła, że we wrześniu 2013 r. poinformowała składającego petycję o zamiarze zamknięcia sprawy i przyczynach takiej decyzji. Zgodnie z odpowiednimi procedurami Komisji przed zamknięciem sprawy Komisja zaproponowała składającemu petycję, by dostarczył wszelkich odpowiednich nowych informacji, które mogłyby prowadzić do rozważenia jej początkowego stanowiska. Składający petycję przesłał Komisji swoje uwagi i dalsze informacje. Służby Komisji ponadto spotkały się ze składającym petycję pod koniec stycznia 2014 r. Po przeanalizowaniu przedłożonych informacji Komisja nie znalazła dowodu na naruszenie art. 45 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Komisja Petycji zdaje sobie sprawę z tego, że ciężar dowodu w ewentualnym postępowaniu o naruszenie przeciwko państwu członkowskiemu na podstawie art. 258 TFUE leży po stronie Komisji. W związku z tym komisja może pamiętać, że Komisja Europejska już wszczęła postępowanie o naruszenie przeciwko Włochom, które zakończyło się wyrokiem Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w dniu 18 lipca 2006 r., w którym Trybunał, pomimo stwierdzenia, że Włochy do dnia 30 kwietnia 2003 r. nie wykonały wyroku z dnia 26 czerwca 2001 r., oddalił działania Komisji dotyczące trwania naruszenia po styczniu 2004 r. Przyczyny, dla których Komisja doszła do takich wniosków, są następujące. Po pierwsze, składający petycję twierdzi, że obecnie ustawa Gelmini ogranicza prawo do odtworzenia kariery byłych lettori, którzy zostali collaboratori esperti linguistici. Twierdzi on w szczególności, że podzielenie stosunku pracy byłych lettori na dwie części (do 1995 r. i po tej dacie) jest niezgodne z wyrokiem Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości i że odtworzenie kariery lettori powinno wiązać się z jednym nieprzerwanym stosunkiem pracy ab origine. Komisja uważa, że wyroki wydane przez Europejski Trybunał Sprawiedliwości dotyczące lettori nie wykluczają podziału ich kariery zawodowej. Wymagają zachowania praw nabytych od pierwotnej daty zatrudnienia, ale nie wymagają, by było to kontynuowane po zniesieniu kategorii lettori ustawą nr 236 z dnia 21 czerwca 1995 r. Komisja nie uważa, by niezgodne z prawem UE było stosowanie do okresu po 1995 r. warunków ustanowionych krajowymi zbiorowymi układami pracy negocjowanymi przez władze publiczne i związki zawodowe zgodnie z zasadami dotyczącymi wszystkich pracowników sektora rządowego. Po drugie składający petycję twierdzi, że wskaźnik wynagrodzenia mający zastosowanie do byłych lettori od początku ich kariery jest wskaźnikiem mającym zastosowanie do pracowników włoskich wykonujących podobne obowiązki na włoskich uniwersytetach i należących zatem do ich pracowników dydaktycznych. Dlatego lettori powinni dostać podwyżkę wynikającą z wysługi lat w skali 2,5% za każde dwa lata pracy do zakończenia pracy, a także pełny wymiar sześciu podwyżek płac obliczonych na podstawie 8% za każde poprzednie dwa lata pracy. Komisja uważa, że Europejski Trybunał Sprawiedliwości w żaden sposób nie wymagał, by CEL byli traktowani jako pracownicy dydaktyczni. Ponadto Europejski Trybunał Sprawiedliwości nigdy nie kwestionował faktu, że lettori zostali CEL, czyli inną kategorią PE472.170v03-00 4/5 CM\1034172.doc
pracowników zatrudnianych przez uniwersytet. W sprawie C-199/04 Europejski Trybunał Sprawiedliwości zauważył, że kryteria stosowane do odtworzenia kariery lettori zatrudnianych przez sześć publicznych uniwersytetów w celu wykonania wyroku Trybunału nie były właściwe (chodzi o stosowanie wynagrodzenia mianowanych pracowników naukowych w niepełnym wymiarze czasu pracy jako wartość referencyjną). Trybunał stwierdził, że rozwiązanie przyjęte przez Włochy i dokonany wybór to sprawa znajdująca się w zakresie kompetencji władz krajowych. Komisja zauważa, że twierdzenia (i obliczenia) składającego petycję są podważane przez uniwersytet i że toczą się sprawy sądowe. Komisja nie ma niepodważalnych dowodów na poprawność obliczeń dokonanych przez składającego petycję ani nie jest pewna, czy są one zgodne z obliczeniami, które należy przeprowadzić zgodnie z ustawą nr 230/1962 mającą zastosowanie do innych włoskich pracowników (co zostało uznane przez Trybunał jako podstawa porównawcza). Jest to zagadnienie do rozpatrzenia przez sądy krajowe. Ponadto Komisja jest zdania, że żądanie składającego petycję, by CEL byli traktowani tak samo, jak pracownicy dydaktyczni uniwersytetów, nie ma podstawy prawnej w przepisach UE. Ponadto Komisja zauważa, że sądy Włoch orzekły już, że zakres obowiązków CEL, ich kompetencje i zadania nie są porównywalne z obowiązkami, kompetencjami i zadaniami pracowników dydaktycznych czy nawet naukowych. Komisja nie posiada wskazówek, by włoskie sądy stosowały inne standardy interpretacji dla byłych lettori i dla włoskich pracowników w porównywalnej kategorii. W związku z powyższym Komisja zamyka część skargi składającego petycję dotyczącą ewentualnego naruszenia art. 45 TFUE. Ponadto składający petycję twierdzi, że ostatnie zdanie art. 26 ust. 3 ustawy Gelmini, przewidując zamknięcie wszystkich spraw toczących się przed włoskimi sądami, narusza prawo do sprawiedliwego procesu i do skutecznego środka odwoławczego, które zapewnia art. 47 Karty praw podstawowych. Komisja jest zdania, że podważany przepis, ponieważ odnosi się do odtworzenia kariery byłych lettori jako elementu środków przyjętych przez włoskie władze w celu dostosowania włoskiego prawa do art. 45 TFUE, jest objęty prawem Unii w rozumieniu art. 51 ust. 1 Karty. Komisja potwierdza zatem, że zagadnienie można analizować w świetle art. 47 Karty. W związku z tym służby właściwe do zagadnień dotyczących praw podstawowych analizują to zagadnienie. Komisja powiadomi Komisję Petycji o wyniku analizy. CM\1034172.doc 5/5 PE472.170v03-00