Ministerstwo Zdrowia,ul Miodowa 15 PROJEKT REMONTU ELEWACJI FRONTOWEJ OD STRONY DZIEDZIŃCA WEWNĘTRZNEGO Podstawa opracowania: 1/ Umowa z Ministerstwem Zdrowia, Warszawa ul. Miodowa 15 2/ Pomiary inwentaryzacyjne własne 3/ Oględziny obiektu i analiza stanu technicznego 4/ Badania stratygraficzne tynku ZAWARTOŚĆ OPRACOWANIA: Cel i zakres opracowania I. Część opisowa 1/ Wstęp 2/ Stan zachowania 3/ Program prac konserwatorsko remontowych II. Część rysunkowa Widok elewacji,inwentaryzacja zniszczeń 1:50 Widok elewacji z kolorystyką wg. odkrywek stratygraficznych III. Dokumentacja fotograficzna 1
Cel i zakres opracowania Zgodnie z Umową z Inwestorem dokumentacja projektowa remontu elewacji obejmuje część środkową korpusu głównego pałacu wraz z alkierzami. Dokumentacja składa się z części opisowej, rysunkowej i fotograficznej stanu istniejącego oraz programu konserwatorskiego, który stanowić będzie podstawę prac remontowych. Wstęp Barokowy Pałac Paca - Radziwiłłów w Warszawie został wzniesiony pod koniec XVII wieku dla Dominika Mikołaja Radziwiłła wg projektu Tylmana z Gameren i należał z przerwami do rodziny Radziwiłłów do pocz. XIX w. Ok. r.1757 wzniesione zostały oficyny wg proj. Jakuba Fontany. W r.1825 zaniedbany i częściowo zniszczony w czasie insurekcji kościuszkowskiej pałac kupił generał Ludwik Michał Pac. Pałac i oficyny zostały przebudowane wg projektu Henryka Marconiego w stylu klasycystycznym. W części środkowej pałacu został dobudowany portyk. Skrzydła boczne i pawilony od strony ulicy Miodowej, połączone trójarkadową półkolistą bramą z dekoracyjnym fryzem, wystawiono w miejscu poprzednich oficyn. W r. 1835 pałac został skonfiskowany właścicielom w ramach represji po powstaniu listopadowym i w latach 1848-75 był siedzibą Rządu Gubernialnego, w latach 1875 1939 Sądu Okręgowego. Wnętrza przebudowano pod kierunkiem Stefana Balińskiego. Pałac był zniszczony podczas II wojny światowej i odbudowany w latach 1947 1951 (proj. Czesław Konopka,Henryk Białoszewski). Elewacje od strony dziedzińca nawiązują do projektu Marconiego, elewacje ogrodowe odbudowano wg zmodyfikowanego projektu Tylmana z Gameren. Na siedzibę Ministerstwa Zdrowia. 2
Stan zachowania Część elewacji od strony dziedzińca, w tym korpus główny z alkierzami były dość niedawno remontowane i zachowane są we względnym stanie. Zakurzone, miejscami uszkodzone mechanicznie, szczególnie w dolnej i cokołowej części, z widocznymi zaciekami,ubytkami tynku, drobnymi wyszczerbieniami. Powierzchniowe miejscowe wybrzuszenia farby, wykwity soli w dolnej części elewacji wskazują na stosowanie nieodpowiednich, szczelnych materiałów uniemożliwiających odparowywanie wilgoci wraz z rozpuszczonymi w niej solami podczas poprzednich remontów. Największe zniszczenia spowodowane długotrwałym zalewaniem wodą z wadliwie działającej rynny znajdują się w ryzalicie na II piętrze części środkowej elewacji. Nastąpiło głębokie zmurszenie tynku wraz z odpadaniem całkowitym lub fragmentów wystroju sztukatorskiego opasek okiennych aż po głębokie ubytki i odsłonięte lico ceglane i zmurszenie samych cegieł przy oknach. Przy tak dużych zniszczeniach tynku ścian, zniszczenia gzymsu są stosunkowo niewielkie, na fragmentach widoczne są ślady zawilgocenia, profilowanie gzymsu jest w pełni zachowane. Rynna wykonana z blachy miedzianej,podobnie jak obróbki blacharskie, parapety itp. wyglądają na wykonane niedawno i solidnie. Odprowadzenie wody odbywa się w dwóch kierunkach do rur spustowych w narożnikach przy ścianie budynku. Rynna nad położoną wyżej częścią - belwederkiem z półokrągłym oknem doświetlającym Salę Kolumnową jest dawniejszej realizacji pokryta już zielonkawą patyną. Stolarka drzwiowa i okienna drewniane, zachowane w stanie wymagającym remontu konserwatorskiego, stolarka okien II piętra na skutek długotrwałego zawilgocenia murów uległa zniszczeniu. Stolarka okienna jest typu skrzynkowego, ze skrzydłami pojedynczo szklonymi otwieranymi na zewnątrz i do środka, z kitowaniem szyb od strony zewnętrznej. W niektórych oknach wstawiono wentylatory zabezpieczone siatką stalową,obecnie pordzewiałą. Instalacja odgromowa prowadzona po ścianach i mocowana za pomocą stalowych kotew jest przyczyną rdzawych zacieków na elewacji. 3
Program prac remontowo - konserwatorskich Przed podjęciem prac remontowych elewacji zostało zlecone wykonanie badań stratygraficznych tynku elewacji w celu ustalenia pierwotnej kolorystyki zabytkowego budynku. Wyniki badań posłużą do jej odtworzenia w czasie remontu. Przyczyna zniszczeń elewacji II piętra części środkowej została usunięta i poprawiony sposób odprowadzania wody z dachu tej części budynku przez wymianę starych zniszczonych rynien na nowe. Należy usunąć zwisające luźno kable, sprawdzić zasadność ich prowadzenia i ewentualnie umieścić w bruzdach w tynku. Tynki Remont tynków należy rozpocząć od zmycia ich wodą pod ciśnieniem (Karcher), z użyciem niewielkiej ilości detergentu (środek powierzchniowo-czynny), ułatwiający odtłuszczenie powierzchni. Fragmenty słabo związane, odspojone, osypujące się należy delikatnie usunąć przez opukanie. Pęknięcia i drobniejsze rysy zaszpachlować przeznaczonymi do tego materiałami. Do remontu tynków elewacji zaleca się stosować powłoki gruntujące wzmacniające podłoże i preparaty do wypełniania rys jednej z firm produkujących materiały przeznaczone do stosowania w obiektach zabytkowych do wyboru: Remers, Atlas, Caparol, KABE, STO, Keim itp. Wszystkie materiały użyte do wbudowania winny być od jednego systemodawcy i posiadać aprobaty Instytutu Techniki Budowlanej i Państwowego Zakładu Higieny, dopuszczające do stosowania w tego rodzaju budownictwie. Profile sztukatorskie opasek okiennych uszkodzone i brakujące fragmenty należy po oczyszczeniu i zbiciu niestabilnej zaprawy uzupełnić ciągnąc w tynku renowacyjnym wg szablonu wykonanego na miejscu z elementów nieuszkodzonych (np. FEINPUTZ firmy REMMERS) Materiały do wypełniania rys i renowacji starych powierzchni winny być pochodzenia mineralnego, tworzyć elastyczne powłoki, nie zawierać cementu, mieć dobrą przyczepność do podłoża, być paroprzepuszczalne i hydrofobowe. Powierzchnie naprawionych ścian trzeba zagruntować przed malowaniem. W miejscach występowania objawów korozji biologicznej (glony, mchy, porosty) należy zneutralizować istniejące mikroorganizmy przez naniesienie preparatu biologicznie czynnego i pozostawienie go na 48 godzin bez spłukiwania. Do malowania elewacji stosować farby elewacyjne dyspersyjne, sylikatowe z dodatkiem substancji hydrofobizujących, o wysokiej paroprzepuszczalności pary wodnej. Kolorystykę ustalić na podstawie wyników badań stratygraficznych. Przed podjęciem ostatecznej decyzji, w uzgodnieniu z projektantem i przy udziale przedstawiciela stołecznego konserwatora zabytków, wykonać próbki kolorów na elewacji. Z nowych innowacyjnych technologii firma REMMERS prowadzi konserwację detalu sztukatorskiego z zastosowaniem gotowych mieszanek na bazie cementu romańskiego. 4
Zaprawy naprawcze oparte na tym historycznym spoiwie najlepiej współpracują z pierwotnym materiałem. Można wykorzystać wybrany system korzystając samodzielnie z materiałów określonej firmy, lecz gwarancja skuteczności jest uzależniona od przestrzegania reżimu technologicznego. Należy oczyścić z rdzy,zabezpieczyć antykorozyjnie i pomalować w kolorze elewacji kotwy mocujące instalację odgromową. Podobnie postąpić z siatką zabezpieczającą wentylatory. Technologia prac konserwatorskich przy remoncie elewacji budynku z przykładowym zastosowaniem preparatów firmy Remmers 1/postawienie rusztowań umożliwiających dostęp do wszystkich fragmentów elewacji i wysłonięcie ich białymi płachtami lub siatkami, Należy zwrócić uwagę na usunięcie wszelkich zainstalowanych na murach elewacji tablic informacyjnych, czujników itp. 2/ przeprowadzenie przeglądu stanu elewacji z rusztowania, oględzin i badań przyczepności istniejących wypraw tynkarskich,elementów dekoracyjnych i architektonicznych wykonanych w narzucie, 3/ przeprowadzenie zabiegów biobójczych na całej powierzchni elewacji preparatem ALKUTEX ENTFERNER IMPRAGNIRUNG, miejsc silniej zaatakowanych mocniejszym preparatem ADOLIT M FLUSSIG 4/ chemiczne oczyszczenie powierzchni tynku preparatem ALKUTEX ABBEIZER GRAFFITI ENTFERMER 5/ wypełnienie drobnych szczelin i rozwarstwień w powierzchniach wypraw tynkarskich preparatem AIDA ELASTOSCHLAME 2K, wypełnienie większych szczelin materiałem RELOMULTIPACHTEL 6/ wyprowadzenie powierzchni ubytków przy użyciu elastycznego materiału powłokowego FUNCOSIL ELASTOFLEX FASSADENFARBE 7/ po dokładnym odkurzeniu powierzchni tynków wykonanie dwukrotnego zabiegu wzmacniania przypowierzchniowej warstwy tynku preparatem FUNCOSIL GRUNDIERUNG SV 8/ położenie warstwy malarskiej nawierzchniowej FUNCOSIL SILICONHARZ FULLFARBE LA 5
Obróbki blacharskie Obróbki blacharskie parapetów, naczółków, gzymsów itp. wykonane niedawno z blachy miedzianej zachowane są w dobrym stanie. Należy po zamontowaniu rusztowań dokładnie sprawdzić szczelność połączeń i w razie potrzeby je poprawić. Sprawdzić stan zachowania pokrycia dachowego oraz rynien najwyższej kondygnacji i ewentualnie je poprawić i uszczelnić. Obróbki i rynny wykonane prawidłowo z miedzi są niezwykle trwałe, przez setki lat nie wymagają konserwacji,są odporne na warunki atmosferyczne,pokrywają się samoistnie patyną mającą ponadto walory estetyczne. Podlegają jedynie w szczególnych sytuacjach uszkodzeniom mechanicznym. Stolarka okienna Należy przeprowadzić remont konserwatorski istniejącej stolarki okiennej polegający na oczyszczeniu ramiaków i ościeżnic z nawarstwień farb olejnych do surowego drewna, zaszpachlowaniu ubytków, przeszlifowaniu papierem ściernym w celu zmatowienia powierzchni i zwiększenia przyczepności farb, naprawieniu przez stolarza konserwatora nieszczelności, uzupełnienie brakujących elementów i okuć oraz dopasowaniu. Okna pomalować dwukrotnie farbą kryjącą, paroprzepuszczalną, głęboko wnikającą w strukturę drewna, zmniejszającą jego nasiąkliwość oraz pęcznienie : farbą olejno-alkidową w kolorze białym. Stolarka drzwiowa W tej części gmachu znajdują się drzwi wejściowe główne, drewniane,stylizowane, dwuskrzydłowe, płycinowe z nadświetlem w formie wachlarza, z ozdobną listwą przymykową i ozdobną klamką mosiężną. Drzwi współczesne. Zachowane w dobrym stanie. Remont drzwi nie jest konieczny,może się sprowadzać do odnowienia ich powierzchni przez przeszlifowanie drobnoziarnistym papierem ściernym i zabejcowanie w tym samym kolorze ciemnego brązu. Zabezpieczenie lakierem bezbarwnym, wodoodpornym na mat pozwoli zachować drzwi w dobrym stanie na dalsze lata. Uzupełnienie dotyczące kolorystyki Przeprowadzone badania stratygraficzne nie ujawniły istnienia oryginalnej, pierwotnej kolorystyki, lecz warstwy narzutu i warstwy barwne z końca XX wieku. W tej sytuacji postanowiono powtórzyć kolorystykę istniejącą. Próbki kolorystyczne należy wykonać bezpośrednio na elewacji do zatwierdzenia przez projektanta i nadzór konserwatorski. 6
UWAGA: Wszystkie prace wykonać zgodnie z zakresem i technologią uzgodnioną w zezwoleniu przez Stołecznego Konserwatora Zabytków oraz zgodnie z treścią pozwolenia na budowę. Prace powinny być prowadzone przez fachowych rzemieślników pod nadzorem osób uprawnionych z zachowaniem obowiązujących przepisów Prawa Budowlanego oraz BHP i P/Poż. 7
ŚRODKOWA CZĘŚĆ ELEWACJI FRONTOWEJ 8
ALKIERZ LEWY ALKIERZ PRAWY 9
DRZWI WEJŚCIOWE DETAL OKNA 10
PODCIEŃ 11
ZNISZCZENIA ELEWACJI II P 12
ZNISZCZENIA ELEWACJI II P. 13
14
PODCIEŃ,ZNISZCZENIA TYNKU 15
ZNISZCZENIA TYNKU 16
RURY SPUSTOWE 17