RZECZPOSPOLITA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 181361 POLSKA (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 3 19570 Urząd Patentowy (22) Data zgłoszenia: 2 1.0 4.1 9 9 7 Rzeczypospolitej Polskiej (5 1) IntCl7 E 0 6 B 5/16 (54) Szklane drzwi przeciwpożarowe (30) Pierwszeństwo: 22.04.1996,D E,19615902.4 (73) Uprawniony z patentu: Promat GmbH, Ratingen, DE Holzbau Schmid GmbH & Co KG, Adelberg, DE (43) Zgłoszenie ogłoszono: 27.10.1997 BUP 22/97 (72) Twórcy wynalazku: Günter Wiedemann, Dusseldorf, DE Claus Schmid, Adelberg, DE (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: 31.07.2001 W UP 07/01 (74) Pełnomocnik: Misztak Irena, PATPOL Spółka z o.o. PL 181361 B1 ( 5 7 ) 1. Szklane drzw i przeciwpożarowe z szybą przeciwpożarową, zawierającą składnik aktywny spieniający się pod działaniem ciepła, oraz z konstrukcją nośną z drewna przejmującą ciężar szyby przeciwpożarowej i przenoszącą go za pomocą zawiasów czołowych na ościeżnicę, znamienne tym, że konstrukcja nośna składa się z dwóch kształtowników nośnych (3, 4), z których jeden kształtownik nośny (3) biegnie wzdłuż dolnej poziomej krawędzi, a drugi kształtownik nośny (4) biegnie wzdłuż górne poziomej krawędzi szyby przeciwpożarowej (2) 1 że kształtowniki nośne (3, 4) są połączone ze sobą poprzez pionowe kształtowniki (12, 26 27) o znacznie zmniejszonych przekrojach w porównaniu do kształtowników nośnych (3, 4) przy czym pionowe kształtowniki (12, 26, 27) pokrywają pionowe krawędzie szyby przeciwpożarowej (2 ), a na jednym z dwóch pionowych kształtowników (12, 26, 27) zamocowana jest obudowa (22) zamka (5 ) drzwi. Fig. 1
Szklane drzwi przeciwpożarowe Zastrzeżenia patentowe 1. Szklane drzwi przeciwpożarowe z szybą przeciwpożarową, zawierającą składnik aktywny spieniający się pod działaniem ciepła, oraz z konstrukcją nośną z drewna przejmującą ciężar szyby przeciwpożarowej i przenoszącą go za pomocą zawiasów czołowych na ościeżnicę, znamienne tym, że konstrukcja nośna składa się z dwóch kształtowników nośnych (3, 4), z których jeden kształtownik nośny (3) biegnie wzdłuż dolnej poziomej krawędzi, a drugi kształtownik nośny (4) biegnie wzdłuż górnej poziomej krawędzi szyby przeciwpożarowej (2), i że kształtowniki nośne (3, 4) są połączone ze sobą poprzez pionowe kształtowniki (12, 26,27) o znacznie zmniejszonych przekrojach w porównaniu do kształtowników nośnych (3, 4), przy czym pionowe kształtowniki (12, 26, 27) pokrywają pionowe krawędzie szyby przeciwpożarowej (2), a na jednym z dwóch pionowych kształtowników (12, 26, 27) zamocowana jest obudowa (22) zamka (5) drzwi. 2. Szklane drzwi według zastrz. 1, znamienne tym, że kształtowniki nośne (3, 4) są zaopatrzone we wpusty (7) mocujące poziome krawędzie szyby przeciwpożarowej (2). 3. Szklane drzwi według zastrz. 2, znamienne tym, że pionowe kształtowniki (12, 26, 27) są zaopatrzone we wpusty (7) mocujące pionowe krawędzie szyby przeciwpożarowej (2). 4. Szklane drzwi według zastrz. 1, znamienne tym, że także pionowe kształtowniki (12, 26, 27) wykonane są z drewna. 5. Szklane drzwi według zastrz. 1, znamienne tym, że szyba przeciwpożarowa (2) jest zaopatrzona w wybranie (21), które jest wypełnione przez obudowę zamka (22), i że strona czołowa obudowy zamka (22) jest połączona z jednym z pionowych kształtowników (12), w szczególności za pomocą wkrętów. 6. Szklane drzwi według zastrz. 5, znamienne tym, że obudowa zamka (22) jest pokryta z obydwóch stron płytami (24), które pokrywają wybranie (21) z obudową zamka (22), a także obszar brzegowy szyby przeciwpożarowej (2) wokół wybrania (21). 7. Szklane drzwi według zastrz. 6, znamienne tym, że płyty (24) są połączone z kształtownikiem (12), w którym jest zamocowana obudowa zamka (22), w szczególności za pomocą wkrętów. 8. Szklane drzwi według zastrz. 1 albo 4, znamienne tym, że połączenie pomiędzy poziomym kształtownikiem nośnym (3, 4) i pionowym kształtownikiem (12, 26, 27) następuje przez pionowe połączenie na pióro i wpust (7, 18), i że wpust (7) jest wykonany na powierzchni wewnętrznej (17) pionowego kształtownika (12, 26, 27), a pióro (18) jest wykonane na końcach kształtownika nośnego (3, 4), i że pióro (18) znajduje się na przedłużeniu pionowej krawędzi szyby przeciwpożarowej (2). * * * Przedmiotem wynalazku są szklane drzwi przeciwpożarowe. W Republice Federalnej Niemiec w normie DIN 4102 przedstawione są wymagania dotyczące oszkleń przeciwpożarowych. Takie oszklenia mają odpowiednio do ich ogniotrwałości, określone rozprzestrzenianie się ognia i dymu, ale także zapobiegają niedopuszczalnemu przepływowi ciepła pomiędzy dwoma pomieszczeniami. W opisanych w DE U 91 03 671 szklanych drzwiach przeciwpożarowych, zastosowana jest szyba przeciwpożarowa, która jest zbudowana z wielu warstw płyt szklanych z umieszczonymi pomiędzy nimi warstwami przeciwpożarowymi. W przypadku pożaru, warstwy przeciwpożarowe są aktywowane, przy czym absorbują one promieniowanie cieplne i tworzą bardzo skuteczną warstwę izolacji cieplnej. Z pierwotnie
181 361 3 przezroczystego oszklenia drzwi powstaje nieprzezroczysta ściana przeciwpożarowa. W konstrukcji według DE U 91 03 671, na ościeżnicę została zastosowana rama stalowa, która składa się z kształtowników stalowych umieszczonych na obydwóch brzegach szyby przeciwpożarowej, oraz łączącej te kształtowniki blachy stalowej, która jest z kształtownikami stalowymi połączona za pomocą śrub. W ten sposób, powstają szklane drzwi, o stosunkowo dużej części powierzchni szklanej i przy tym dobrze przepuszczają światło. Znane są już także szklane drzwi przeciwpożarowe, które posiadają ramy z drewna, w szczególności z drewna twardego. Korzyść w takich konstrukcjach drzwi, które na przykład są opisane w niemieckim wzorze użytkowym 295 09 394, polega na dużej swobodzie kształtowania ościeżnic. Inaczej niż w przypadku ościeżnic zbudowanych wyłącznie z kształtowników stalowych, można w każdym przypadku zastosowania, swobodnie kształtować szklane drzwi, dzięki odpowiedniej obróbce kształtowników drewnianych usytuowanych wzdłuż brzegów szyby przeciwpożarowej. W szklanych drzwiach według wzoru użytkowego 295 09 394 nie chodzi wprawdzie wyłącznie o konstrukcję ościeżnicy drewnianej; raczej jest tam opisana konstrukcja połączenia, w której obydwa kształtowniki drewniane umieszczone z obu stron szyby przeciwpożarowej, są połączone za pomocą szyn metalowych. Dopiero dzięki zastosowaniu szyn metalowych uzyskuje się względnie lekką konstrukcję ościeżnicy, o stosunkowo dużej części przypadającej na powierzchnię szklaną. Natomiast nie udało się do dziś osiągnąć podobnie lekkiej struktury ościeżnicy przy wykonaniu konstrukcji ramowej wyłącznie z drewna. Przedmiotem wynalazku są szklane drzwi przeciwpożarowe z szybą przeciwpożarową, zawierającą składnik aktywny spieniający się pod działaniem ciepła, oraz z konstrukcją nośną z drewna przejmującą ciężar szyby przeciwpożarowej i przenoszącą go za pomocą zawiasów czołowych na ościeżnicę. Drzwi według wynalazku charakteryzują się tym, że konstrukcja nośna składa się z dwóch kształtowników nośnych, z których jeden biegnie wzdłuż dolnej poziomej krawędzi, a drugi wzdłuż górnej poziomej krawędzi szyby przeciwpożarowej. Obydwa kształtowniki nośne połączone są ze sobą poprzez pionowe kształtowniki o znacznie zmniejszonych przekrojach w porównaniu do kształtowników nośnych. Pionowe kształtowniki pokrywają pionowe krawędzie szyby przeciwpożarowej, a na jednym z nich, zamocowana jest obudowa zamka drzwi. Korzystnie, kształtowniki nośne są zaopatrzone we wpusty, mocujące poziome krawędzie szyby przeciwpożarowej, a kształtowniki pionowe zaopatrzone są również we wpusty mocujące pionowe krawędzie szyby przeciwpożarowej, przy czym pionowe kształtowniki wykonane są z drewna. Szyba przeciwpożarowa zaopatrzona jest w wybranie, które jest wypełnione przez obudowę zamka, a strona czołowa obudowy zamka jest połączona z jednym z pionowych kształtowników, w szczególności za pomocą wkrętów. Obudowa zamka pokryta jest z obydwóch stron płytami, które pokrywają wybranie wraz z obudową zamka, a także obszar brzegowy szyby przeciwpożarowej wokół wybrania. Płyty obudowy połączone są z kształtownikiem, w którym jest zamocowana obudowa zamka, w szczególności za pomocą wkrętów. Połączenie pomiędzy kształtownikiem nośnym poziomym i kształtownikiem pionowym następuje przez pionowe połączenie na pióro i wpust. Wpust jest wykonany na powierzchni wewnętrznej kształtownika pionowego, a pióro jest wykonane na końcach kształtownika nośnego, przy czym pióro znajduje się na przedłużeniu pionowej krawędzi szyby przeciwpożarowej. Dzięki takim szklanym drzwiom można uzyskać stosunkowo dużą część przeznaczoną na powierzchnię szklaną ponieważ kształtowniki biegnące tylko wzdłuż dolnej poziomej krawędzi, oraz wzdłuż górnej poziomej krawędzi szyby przeciwpożarowej, jako kształtowniki nośne, muszą mieć taką wytrzymałość, że przejmują one ciężar szyby przeciwpożarowej, podczas gdy obydwa kształtowniki pionowe na ogół służą do pokrycia pionowych brzegów szyby przeciwpożarowej, i dlatego, aby osiągnąć dużą powierzchnię szklaną ich przekrój
4 181 361 może mieć niewielkie wymiary. Jeden z dwóch kształtowników pionowych jest przeznaczony do zamocowania obudowy zamka, z czym jednak nie jest powiązane duże obciążenie, które bez trudności może być także przeniesione przez kształtowniki pionowe o niewielkich wymiarach. Przedmiot wynalazku został przedstawiony w przykładzie wykonania na rysunku, na którym na fig. 1 pokazano w widoku od przodu, w całości, szklane drzwi przeciwpożarowe, na fig. 2 - przekrój wzdłuż linii II-II na fig. 1, na fig. 3 - przekrój wzdłuż linii III-III na fig. 1, na fig. 4 - przekrój wzdłuż linii IV-IV na fig. 1, na fig. 5 - przekrój wzdłuż linii V-V na fig. 1, na fig. 6 - przekrój wzdłuż linii VI-VI na fig. 1, na fig. 7 - widok od przodu szklanych drzwi dwuskrzydłowych i na fig. 8 - przekrój wzdłuż linii VIII-VIII na fig. 7. Szklane drzwi na fig. 1 są umieszczone w sposób wahliwy w ościeżnicy 1 za pomocą nie zaznaczonego zawiasu czołowego. Drzwi szklane osadza się razem z szybą przeciwpożarową 2, która wzdłuż swojej dolnej i górnej krawędzi jest połączona trwale z kształtownikami nośnymi. Kształtowniki nośne 3, 4 przejmują w całości ciężar szyby przeciwpożarowej 2, obciążający zawiasy czołowe. Szklane drzwi obejmują następnie dwa, poniżej jeszcze bardziej dokładnie objaśnione poziome kształtowniki, które na fig. 1 są zakryte przez ościeżnicę 1. Na tym z dwóch pionowych kształtowników, który znajduje się naprzeciwko zawiasów czołowych jest zamocowany zamek 5 drzwi szklanych. Na fig. 2 jest przedstawiony przekrój dolnego kształtownika nośnego 3, który zasadniczo ma taki sam przekrój, jak górny kształtownik nośny 4. W przykładzie wykonania szyba przeciwpożarowa 2 jest złożona z trzech szyb szklanych, które tworzą specjalną wielowarstwową ścianę szklaną, wraz z umieszczonymi pomiędzy szybami szklanymi, warstwami ognioodpornymi 6. W przypadku pożaru, środek czynny znajdujący się w warstwach ognioodpornych 6 aktywuje się, przy czym warstwy te absorbują promieniowanie cieplne i wytwarzają warstwę izolacji cieplnej, która zapobiega przechodzeniu ogniami dymu. Aktywacja warstw ognioodpornych 6 w przypadku pożaru prowadzi do tego, że warstwy te spieniają się i stają się mętne, wskutek czego powstaje praktycznie nieprzezroczysta ściana ognioodporna. Dolna krawędź szyby przeciwpożarowej 2 jest osadzona w dopasowanym, prostokątnym wpuście 7, na górnej stronie kształtownika nośnego 3. W celu uszczelnienia, pomiędzy szybą przeciwpożarową 3 i wpustem 7, zastosowano masę silikonową 8, która stanowi wypełnienie 9, także wzdłuż brzegów szyby przeciwpożarowej 6. Kształtownik 3, którego całkowita wysokość wynosi 100 do 150 mm i którego grubość wynosi 45 do 70 mm, wykonany jest z odpowiedniego drewna, na przykład z drewna drzew liściastych lub z drewna drzew iglastych. Na dolnym brzegu kształtownika nośnego 3 może być umieszczone jedno ze znanych uszczelnień spodu drzwi 10. Na fig. 3 przedstawiony jest przekrój przez górny kształtownik nośny 4, przy czym widoczne są dodatkowo części zawiasu czołowego, zamocowanego na górnym kształtowniku nośnym 4. Wymiary górnego kształtownika nośnego 4 odpowiadają wymiarom dolnego kształtownika nośnego 3, gdyż obydwa kształtowniki nośne 3, 4 wspólnie przenoszą ciężar szyby przeciwpożarowej 2. Dodatkowo wewnątrz górnego kształtownika nośnego 4 znajduje się miejsce dla górnego samozamykacza 11. Na fig. 4 przedstawiono przekrój przez pionową ościeżnicę 1, a także już wspomniany pionowy kształtownik 12 ościeżnicy, który prawie całkowicie jest zasłonięty przez odsądzenie 13 ościeżnicy 1. Pionowy kształtownik 12 jest na ogół wykonany jako mniej wytrzymały niż kształtowniki nośne 3, 4, ponieważ nie przyczynia się do podpierania ciężaru szyby przeciwpożarowej 2. Przeciwnie, kształtownik 12 służy przede wszystkim do osłonięcia pionowych krawędzi szyby przeciwpożarowej 2 i w tym celu kształtownik 12 jest zaopatrzony w prostokątny wpust 7. Uszczelnienie pomiędzy szybą przeciwpożarową 2 i pionowym kształtownikiem 12 następuje, jak w przypadku kształtowników nośnych 3, 4, przez spoinowanie masą silikonową 8. Grubość S" pionowego kształtownika 12, również wykonanego z drewna, w szczególności z drewna drzew liściastych lub z drewna drzew iglastych, wynosi tylko 1/4 do 1/6 zwymiarowanej na fig. 2 grubości S' kształtowników nośnych 3, 4. Ościeżnica 1, na kształtowniku 12 zwróconym do strony wewnętrznej, jest zaopatrzona w taśmę 14 z materiału spieniającego się pod działaniem ciepła. W przypadku pożaru, taśmy
181 361 5 14 zamykają szczelinę 15, pomiędzy ramą drzwi i ościeżnicą. Ze względów estetycznych, taśma 14 jest pokryta paskiem okleiny drzewnej 16. Na fig. 5 przedstawione jest połączenie kształtownika nośnego z kształtownikiem pionowym. Ten sposób przedstawienia dotyczy zarówno dolnego kształtownika nośnego 3, jak również górnego kształtownika nośnego 4. Połączenie pomiędzy poziomym kształtownikiem nośnym 3, 4 i pionowym kształtownikiem 12, następuje poprzez pionowo usytuowane połączenie na pióro i wpust, przy czym już opisany wpust 7, znajduje się na wewnętrznej powierzchni 17 pionowego kształtownika 12, podczas gdy pióro 18 stanowi jedną całość z kształtownikiem nośnym 3, 4 i leży na przedłużeniu pionowej krawędzi szyby przeciwpożarowej 2. W ten sposób wykonane połączenie kształtowe pomiędzy kształtownikiem nośnym 3, 4 i pionowym kształtownikiem 12, jest zabezpieczone połączeniami śrubowymi 19, które wystają poprzez dany pionowy kształtownik 12, aż do danego poziomego kształtownika nośnego 3, 4. Połączenia śrubowe 19 są zarazem wykorzystane do tego, aby połączyć zawias czołowy 20 szklanych drzwi z danym kształtownikiem nośnym 3, 4, i aby siły przejmowane od kształtowników nośnych 3, 4, były przenoszone po najkrótszej drodze z pionowego kształtownika 12 na ościeżnicę 1. Ponieważ kształt przekroju pióra 18 w dużej mierze odpowiada przekrojowi szyby przeciwpożarowej w jej obszarze brzegowym, pionowy kształtownik 12 razem z dopasowanym do niego wpustem 7, można jednolicie ukształtować na całej długości kształtownika 12, z czego wynika korzystne cenowo wykonanie kształtownika 12. Na fig. 6 przedstawiono poziomy przekrój w obszarze zamka 5. W celu wstawienia zamka 5, szyba przeciwpożarowa 2 jest zaopatrzona w prostokątne wybranie 21. Zamocowanie obudowy zamka 22 następuje jednak nie w tym wybraniu 21, ponieważ wielowarstwowo wykonana szyba przeciwpożarowa 2, jest bardzo wrażliwa na boczne siły i w szczególności na siły gnące. Z tego powodu, zamocowanie obudowy zanika 22, następuje na pionowym kształtowniku 12, który w tym celu jest zaopatrzony w przelotowy otwór dla obudowy zamka 22. Siły działające na obudowę zamka 22, i w szczególności siły uruchamiające klamkę drzwiową są przenoszone przez pionowy kształtownik 12 w równych częściach, na dolny kształtownik nośny 3 i górny kształtownik nośny 4, nie powodując mechanicznego obciążenia szyby przeciwpożarowej 2. W przykładzie wykonania, obudowa zamka 22 jest od zewnątrz przykryta obudową drewnianą 23, której zewnętrzne płyty 24 są dokładnie zamknięte pionowym kształtownikiem 12 i pokrywają wybranie 21 z obudową zamka 22, a także obszar brzegowy szyby przeciwpożarowej 2 wokół wybrania 21. Także obudowa drewniana 23 z obydwoma płytami 24, nie powinna wywierać żadnych sił na szybę przeciwpożarową 2, dlatego także obudowa drewniana 23 jest przykręcona za pomocą odpowiednich wkrętów 25 wyłącznie do pionowego kształtownika 12. Na fig. 7 przedstawiono w widoku z boku dwuskrzydłowe drzwi szklane, których struktura odpowiada zasadniczo drzwiom szklanym z fig. 1. W odmienny sposób są wykonane przylegające do siebie wzmocnione pionowe kształtowniki 26, 27, i tworzące drewniane skrzydło oporowe 26, oraz drewniane skrzydło ruchome 27. Na wypadek pożaru są przewidziane natomiast, w zwróconych do siebie powierzchniach, taśmy 14 z materiału ognioodpornego, pokryte okleiną drzewną 16.
181 361
181 361 Fig. 3 Fig. 4
181 361 Fig. 5 Fig. 6
181 361 Fig. 7 Fig. 8
181 361 Fig. 1 Fig. 2 Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 60 egz. Cena 2,00 zł.