KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 25.4.2013 COM(2013) 232 final SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY Sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie rozwoju wizowego systemu informacyjnego (VIS) w 2012 r. (przedstawione zgodnie z art. 6 decyzji Rady 2004/512/WE) PL PL
SPIS TREŚCI SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY Sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie rozwoju wizowego systemu informacyjnego (VIS) w 2012 r.... 3 1. Wprowadzenie... 4 2. Informacje ogólne... 4 3. Postępy w okresie sprawozdawczym... 5 3.1. Ostateczna akceptacja systemu... 5 3.2. Uruchamianie systemu w kolejnych regionach... 5 3.3. Mechanizm komunikacji VIS Mail... 6 3.4. Rozwój systemu porównywania danych biometrycznych (BMS)... 6 3.5. Umowa dotycząca konserwacji systemu VIS w ramach utrzymywania dobrego stanu technicznego i aktualizacji systemu (MWO/EM)... 7 3.6. Przekazanie obowiązków unijnej Agencji IT eu-lisa... 7 3.7. Dane statystyczne... 7 4. Zarządzanie projektem... 7 4.1. Planowanie i budżet... 7 4.2. Zarządzanie ryzykiem... 8 5. Przyjaciele VIS... 8 6. Podsumowanie... 9 7. Załącznik: Grupy robocze ds. VIS... 10 7.1. Komitet SISVIS... 10 7.2. Posiedzenia krajowych kierowników projektu VIS... 10 7.3. Grupa ekspercka ds. VIS Mail (VIS MEG)... 10 PL 2 PL
SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY Sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie rozwoju wizowego systemu informacyjnego (VIS) w 2012 r. (przedstawione zgodnie z art. 6 decyzji Rady 2004/512/WE) PL 3 PL
1. WPROWADZENIE Zgodnie z art. 6 decyzji Rady 2004/512/WE z dnia 8 czerwca 2004 r. w sprawie ustanowienia wizowego systemu informacyjnego 1 Komisja przedstawia niniejszym Radzie i Parlamentowi Europejskiemu dziewiąte i ostatnie sprawozdanie dotyczące postępu prac w zakresie rozwoju wizowego systemu informacyjnego (VIS) 2. Sprawozdanie obejmuje prace zrealizowane przez Komisję pomiędzy styczniem a grudniem 2012 r. Niniejsze sprawozdanie będzie ostatnim sporządzonym przez Komisję zgodnie z art. 6 decyzji Rady 2004/512/WE, ponieważ rozwój centralnego wizowego systemu informacyjnego, interfejsów krajowych w każdym państwie członkowskim i infrastruktury komunikacyjnej między centralnym wizowym systemem informacyjnym a interfejsami krajowymi [...] 3 został zakończony. 2. INFORMACJE OGÓLNE Wizowy system informacyjny (VIS) jest wielkoskalowym systemem informatycznym służącym do wymiany danych dotyczących wiz krótkoterminowych między państwami strefy Schengen. Jego celem jest wspieranie wdrażania wspólnej polityki wizowej UE, a także unijnej polityki migracyjnej i zarządzania granicami, dzięki zapobieganiu zjawisku visa shopping (polegającemu na wykorzystywaniu różnic w przepisach poszczególnych państw), pomocy w zwalczaniu nielegalnej migracji, przyczynianiu się do zapobiegania zagrożeniom dla bezpieczeństwa wewnętrznego państw członkowskich i zapewnieniu przejrzystych i szybszych procedur osobom podróżującym w dobrej wierze. Jego uzupełnieniem jest system porównywania danych biometrycznych (BMS), który umożliwia porównywanie odcisków palców. VIS zaczął funkcjonować w dniu 11 października 2011 r. w Afryce Północnej, kiedy wszystkie placówki konsularne państw Schengen zostały połączone z systemem w Algierii, Egipcie, Libii, Mauretanii, Maroku i Tunezji. Od dnia 31 października 2011 r. wszystkie państwa strefy Schengen zaczęły również korzystać z systemu na przejściach położonych na granicach zewnętrznych. VIS jest stopniowo wdrażany w kolejnych regionach. Ostatecznie objęty zostanie nim cały świat. Za zarządzanie i cały proces wdrażania VIS od 2004 r. odpowiedzialna była Komisja Europejska, aż do momentu, kiedy odpowiedzialność operacyjną za ten system przejęła w dniu 1 grudnia 2012 r. agencja eu-lisa 4 (zob. pkt 3.6.). Od momentu uruchomienia system działa w wysoce satysfakcjonujący sposób, przy czym odnotowano jedynie nieliczne drobne problemy techniczne. Możliwości i wydajność centralnego systemu będą stopniowo zwiększane stosownie do uruchomień na kolejnych obszarach na całym świecie (zob. pkt 3.5.). W czasie ostatnich trzech miesięcy okresu 1 2 3 4 Dz.U L 213 z 15.6.2004, s. 5. Treść ósmego sprawozdania zob. sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie rozwoju wizowego systemu informacyjnego (VIS) w 2011 r., COM(2012) 376 final z 11.7.2012. Dz.U L 213 z 15.6.2004, s. 5. Europejska Agencja ds. Zarządzania Operacyjnego Wielkoskalowymi Systemami Informatycznymi w Przestrzeni Wolności, Bezpieczeństwa i Sprawiedliwości. PL 4 PL
sprawozdawczego za pośrednictwem systemu VIS wydawano średnio 4 900 wiz Schengen dziennie. 3. POSTĘPY W OKRESIE SPRAWOZDAWCZYM 3.1. Ostateczna akceptacja systemu Ostateczna akceptacja systemu jest kamieniem milowym przewidzianym w umowie podpisanej w 2005 r. przez konsorcjum Hewlett-Packard Steria (HPS) i Komisję Europejską. Ostateczna akceptacja systemu zostaje zatwierdzona, kiedy uznaje się, że wykonawca zakończył rozwój systemu i wywiązał się ze swoich zobowiązań umownych w ramach projektu rozwojowego. W odniesieniu do wspomnianej umowy akceptacja miała miejsce sierpniu 2012 r., po pięciomiesięcznym okresie bezawaryjnego działania systemu. Akceptacja ta oznacza, że zakończono okres rozwoju systemu w rozumieniu art. 6 decyzji Rady 2004/512/WE z dnia 8 czerwca 2004 r. w sprawie ustanowienia wizowego systemu informacyjnego, a tym samym, że roczne sprawozdania z postępu prac, o których mowa we wskazanym artykule, nie będą już dłużej przygotowywane. 3.2. Uruchamianie systemu w kolejnych regionach W okresie sprawozdawczym system VIS został pomyślnie wprowadzony w dwóch kolejnych regionach geograficznych: na Bliskim Wschodzie i w rejonie Zatoki Perskiej, odpowiednio w dniach 10 maja i 2 października 5. Daty uruchomienia systemu zostały uzgodnione w ramach nieformalnej grupy sterującej przyjaciele VIS (FoVIS), nieformalnej grupy sterującej, oraz formalnie zatwierdzone w dwóch aktach prawnych zgodnie z art. 48 rozporządzenia w sprawie VIS 6. W dniu 27 kwietnia 2012 r. Komisja Europejska przyjęła decyzję wykonawczą (2012/233/UE) określająca datę uruchomienia wizowego systemu informacyjnego (VIS) na Bliskim Wschodzie. Wybrano dzień 10 maja 2012 r. 7. Kolejna decyzja wykonawcza określająca datę uruchomienia wizowego systemu informacyjnego (VIS) w rejonie Zatoki Perskiej została przyjęta w dniu 21 września 2012 r. (2012/512/UE). Wybrano dzień 2 października 2012 r. 8. W przypadku obu regionów wszystkie państwa członkowskie powiadomiły Komisję o swojej gotowości do terminowego podłączenia do systemu. Skuteczne i bezawaryjne wdrożenie VIS w obu regionach obejmujących czternaście państw wskazuje, że system osiągnął zadowalający poziom rozwoju i potencjał umożliwiający operacje w kolejnych regionach. 5 6 7 8 Zgodnie z decyzją Komisji 2010/49/WE z dnia 30 listopada 2009 r. określającą pierwsze regiony, w których uruchomiony zostanie wizowy system informacyjny (VIS), Dz.U. L 23 z 27.1.2010, s. 62. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 767/2008 z dnia 9 lipca 2008 r. w sprawie wizowego systemu informacyjnego (VIS) oraz wymiany danych pomiędzy państwami członkowskimi na temat wiz krótkoterminowych (rozporządzenie w sprawie VIS), Dz.U. L 218 z 13.8.2008, s. 60. Decyzja wykonawcza Komisji z dnia 27 kwietnia 2012 r. określająca datę uruchomienia wizowego systemu informacyjnego (VIS) w regionie drugim, Dz.U. L 117 z 1.5.2012, s. 9. Bliski Wschód obejmuje Izrael, Jordanię, Liban i Syrię. Decyzja wykonawcza Komisji z dnia 21 września 2012 r. określająca datę uruchomienia wizowego systemu informacyjnego (VIS) w regionie trzecim, Dz.U. L 256 z 22.9.2012, s. 21. Rejon Zatoki Perskiej obejmuje Afganistan, Bahrajn, Irak, Iran, Kuwejt, Oman, Katar, Arabię Saudyjską, Zjednoczone Emiraty Arabskie i Jemen. PL 5 PL
W dniu 24 kwietnia 2012 r. Komisja Europejska przyjęła decyzję wykonawczą (2012/274/UE) określającą drugą grupę regionów, w których uruchomiony zostanie VIS 9. 3.3. Mechanizm komunikacji VIS Mail Mechanizm komunikacji VIS Mail pozwala na przesyłanie komunikatów między państwami członkowskimi przy użyciu infrastruktury VIS. W okresie sprawozdawczym prace koncentrowały się na przygotowywaniu tzw. 2. etapu mechanizmu VIS Mail, który ma zastąpić sieć konsultacji Schengen (system VISION, zarządzany przez Radę) w momencie, gdy VIS zostanie wdrożony na całym świecie. W ramach 2. etapu uwzględnione zostaną nowe kategorie komunikatów wymienianych w ramach 1. etapu, który działa od dnia 11 października 2011 r. W 2012 r. opracowano specyfikacje techniczne oraz określono testy zaplanowane na 2013 r. Przed przekazaniem agencji eu-lisa dossier dotyczącego 2. etapu mechanizmu komunikacji VIS Mail (zob. pkt 3.6.) państwa członkowskie zatwierdziły harmonogram i szczegółowy opis testów. W dniu 29 lutego 2012 r. Komisja Europejska przyjęła decyzję wykonawczą 10 w sprawie wdrożenia 2. etapu mechanizmu komunikacji VIS Mail. 3.4. Rozwój systemu porównywania danych biometrycznych (BMS) System porównywania danych biometrycznych (BMS) został uruchomiony w dniu 11 października 2011 r., podobnie jak system VIS. System ten, który umożliwia porównywanie odcisków palców na potrzeby VIS otrzymał ostateczną akceptację w marcu 2012 r., po pięciomiesięcznym okresie bezawaryjnego działania. W okresie sprawozdawczym jakość odcisków porównywanych za pomocą BMS systematycznie rosła, a wskaźnik niepowodzenia rejestracji danych (ang. Failure To Enrol, FTE) 11 ustabilizował się na poziomie około 4 %. Na początku 2012 r. wskaźnik ten wynosił nadal około 16 %. Państwa członkowskie nadal wykorzystywały oprogramowanie do urządzeń służących do pobierania odcisków palców dostarczone przez wykonawcę odpowiedzialnego za BMS. Większość pobranych odcisków palców została przekazana przez Francję, Niemcy, Włochy i Hiszpanię. Niektóre uczestniczące w przedsięwzięciu państwa członkowskie (Belgia, Francja, Niemcy, Włochy, Łotwa, Holandia, Polska i Szwajcaria) zaczęły również sprawdzać odciski palców na przejściach granicznych, która to procedura zgodnie z kodeksem granicznym Schengen ma charakter opcjonalny w trzyletnim okresie przejściowym. W odniesieniu do granic powietrznych państwa członkowskie nie opowiedziały się za skróceniem wspomnianego okresu przejściowego do jednego roku. 9 10 11 Decyzja wykonawcza Komisji z dnia 24 kwietnia 2012 r. określająca drugą grupę regionów, w których uruchomiony zostanie wizowy system informacyjny (VIS), Dz.U. L 134 z 24.5.2012, s. 20. Kolejne regiony to: Afryka Zachodnia, Afryka Środkowa, Afryka Wschodnia, Afryka Południowa, Ameryka Południowa, Azja Środkowa, Azja Południowo-Wschodnia i okupowane terytoria palestyńskie. Decyzja wykonawcza Komisji z dnia 29 lutego 2012 r. w sprawie przyjęcia specyfikacji technicznych dla mechanizmu komunikacji VIS Mail dla celów rozporządzenia (WE) nr 767/2008 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wizowego systemu informacyjnego (VIS) oraz wymiany danych pomiędzy państwami członkowskimi na temat wiz krótkoterminowych (rozporządzenie w sprawie VIS), C(2012) 1301 final. Wskaźnik ten określa odsetek odcisków, których jakość uniemożliwia ich praktyczne wykorzystanie. PL 6 PL
Szwajcaria i Szwecja zaczęły wykorzystywać system VIS/BMS w celu porównania odcisków palców osób ubiegających się o azyl. 3.5. Umowa dotycząca konserwacji systemu VIS w ramach utrzymywania dobrego stanu technicznego i aktualizacji systemu (MWO/EM) W celu zapewnienia utrzymania systemu VIS w dobrym stanie technicznym i udoskonalenia z czasem jego działania z uwagi na rosnącą ilość danych wprowadzanych do VIS w kolejnych latach w dniu 14 lipca 2011 r. Komisja ogłosiła zaproszenie do składania ofert w ramach przetargu Utrzymanie dobrego stanu technicznego systemu (MWO) oraz aktualizacja i rozwój systemu (EM). Zamówienie zostało udzielone w sierpniu 2012 r., a przed końcem okresu sprawozdawczego nowy wykonawca w pełni przejął obowiązki związane z obsługą VIS od dotychczasowego wykonawcy. 3.6. Przekazanie obowiązków unijnej Agencji IT eu-lisa Komisja przekazała agencji eu-lisa odpowiedzialność operacyjną za VIS w dniu 1 grudnia 2012 r. W okresie przejściowym umowa o świadczenie usług między Komisją Europejską i Francją uprawnia władze francuskie w Strasburgu (C.SIS) do wspierania funkcjonowania VIS w czasie, gdy eu-lisa stopniowo przejmuje wszystkie obowiązki. Komisja była intensywnie zaangażowana w przekazanie zarówno projektu VIS, jak i BMS agencji eu-lisa pod koniec okresu sprawozdawczego. Udzieliła znacznego wsparcia w zakresie szkoleń i działań towarzyszących, umożliwiając agencji przejęcie zarządzania VIS w możliwie najlepszych warunkach. 3.7. Dane statystyczne Na dzień 22 listopada 2012 r. za pomocą systemu VIS rozpatrzono blisko 1,9 mln wniosków wizowych: wizę Schengen wydano w 1,5 mln przypadków, a w około 235 000 przypadków odmówiono jej wydania. System centralny przetworzył blisko czterdzieści milionów operacji przeprowadzonych przez konsulaty na całym świecie i na przejściach granicznych. Dane te dotyczą wykorzystania VIS w trzech regionach, w których system ten został uruchomiony, oraz w konsulatach, gdzie państwa członkowskie zaczęły z niego korzystać jeszcze przed ustalonym terminem. W międzyczasie opracowywanie danych statystycznych zostało przekazane agencji eu-lisa. 4. ZARZĄDZANIE PROJEKTEM 4.1. Planowanie i budżet Ogólna dostępna kwota środków na zobowiązania w ramach VIS w 2012 r. wyniosła 40 mln EUR, z czego wykorzystano 99,8 %. Całkowita dostępna kwota środków na zobowiązania wyniosła 33,8 mln EUR, z czego wykorzystano 96,8 %. VIS podlega pozycji budżetowej 18.02.05. PL 7 PL
Dostępne środki na zobowiązania Wykonanie środki na zobowiązania Ogółem (%) Dostępne środki płatności na Wykonanie środki na płatności C1 (środki na podstawie decyzji sprawie finansowan ia VIS w 2012 r.) 38 740 000,00 38 661 331,99 32 458 123,00 31 394 314,52 C5 (środki ze składek Islandii, Norwegii i Szwajcarii na 2011 r.) 1 298 209,85 1 298 209,85 1 298 209,85 1 298 209,85 Ogółem (%) Ogółem 40 038 209,85 39 959 541,84 99,8 % 33 756 332,85 32 692 524,37 96,8 % 4.2. Zarządzanie ryzykiem Podobnie jak w przypadku poprzednich lat Komisja wskazywała najważniejsze zagrożenia w ramach projektu na poziomie centralnym i krajowym, które prezentowała państwom członkowskim podczas comiesięcznych posiedzeń krajowych kierowników projektu VIS, jak również posiedzeń grupy przyjaciół VIS (FoVIS). Na koniec 2012 r. większość zidentyfikowanych najpoważniejszych zagrożeń dotyczyło: a) jakości danych alfanumerycznych w trakcie operacji; b) zdolności państw członkowskich do przestrzegania wszystkich zobowiązań wskazanych w instrukcjach operatora VIS i rozporządzeniu w sprawie VIS (w tym dotyczących kontroli wewnętrznej); c) przekazania obowiązków związanych z systemem VIS agencji eu-lisa; d) jakości odcisków palców pobieranych podczas operacji; e) terminowej rozbudowy zdolności VIS. W odniesieniu do wszystkich tych zagrożeń zostały określone działania ograniczające, a wszystkie zainteresowane strony podjęły współpracę w celu złagodzenia skutków wymienionych zagrożeń dla całego projektu. 5. PRZYJACIELE VIS W okresie sprawozdawczym nieformalna grupa robocza Rady spotkała się sześć razy trzy razy w pierwszym półroczu i trzy razy w drugim półroczu. Agenda została ustalona jak zwykle przez państwo członkowskie przewodniczące (były to odpowiednio Dania i Cypr) PL 8 PL
w porozumieniu z Komisją i Sekretariatem Generalnym Rady. Formuła posiedzeń nie uległa zmianie i obejmowała: przekazanie przez Komisję aktualnych informacji technicznych na temat stanu zaawansowania prac nad VIS, sprawozdanie na temat ryzyka, wyniki stosowania mechanizmu sprawozdawczości na temat postępów krajowych oraz dyskusje strategiczne na temat rozwoju VIS w poszczególnych regionach. Podobnie jak w przypadku regionu pierwszego krajowy system monitorowania wykorzystywany w trakcie spotkań grupy przyjaciół VIS umożliwił skuteczne uruchomienie systemu na Bliskim Wschodzie i w rejonie Zatoki Perskiej. Na posiedzeniu w dniu 18 lipca 2012 r. uzgodniono, że terminem rozpoczęcia obowiązkowego wykorzystywania VIS przez wszystkie państwa członkowskie w Afryce Zachodniej i Afryce Środkowej może być dzień 14 marca 2013 r. 6. PODSUMOWANIE W 2012 r. miały miejsce trzy wydarzenia istotne dla realizacji projektu VIS. Po pierwsze główny wykonawca odpowiedzialny za rozwój projektu otrzymał ostateczną akceptację systemu, dzięki czemu zakończono siedmioletnią umowę między Komisją a konsorcjum HPS. Po drugie system VIS został pomyślnie uruchomiony w kolejnych dwóch regionach geograficznych, na Bliskim Wschodzie i w rejonie Zatoki Perskiej. Oznacza to, że system jest stabilny i może być uruchamiany w kolejnych regionach. Ponadto odpowiedzialność operacyjną za ten system przejęła agencja eu-lisa. Obecnie w pełni działają już obie jej siedziby techniczne, w Strasburgu i w Sankt Johann im Pongau, jak również siedziba główna w Tallinie. Jest to ostatnie roczne sprawozdanie dotyczące postępów w realizacji projektu VIS sporządzone przez Komisję zgodnie z art. 6 decyzji Rady 2004/512/WE. PL 9 PL
7. ZAŁĄCZNIK: GRUPY ROBOCZE DS. VIS 7.1. Komitet SISVIS W 2012 r. odbyło się jedno posiedzenie Komitetu SISVIC w grupie ds. VIS 12, dnia 8 marca. Podczas posiedzenia Komisja poinformowała delegacje, że jej decyzja wykonawcza w sprawie specyfikacji technicznych dotyczących mechanizmu komunikacji VIS Mail została przyjęta w dniu 29 lutego. Ponadto Komitet wydał pozytywną opinię na temat decyzji wykonawczej Komisji określającej drugą grupę regionów, w których uruchomiony zostanie VIS. Decyzja ta opiera się na dokumencie roboczym Komisji z czerwca 2011 r. i określa kolejność wprowadzania systemu w regionach 4 do 11 włącznie. 7.2. Posiedzenia krajowych kierowników projektu VIS W okresie sprawozdawczym Komisja zwołała siedem posiedzeń grup eksperckich dla krajowych kierowników projektów w celu omówienia stanu projektu VIS, szczegółowych kwestii technicznych, kwestii związanych z planowaniem, zagrożeń oraz czynności podejmowanych na centralnym i krajowym szczeblu projektu. Ostatnie posiedzenie krajowych kierowników projektu VIS odbyło się w dniu 25 października. Od tej chwili grupa ta została zastąpiona przez tzw. grupę doradczą ds. VIS, koordynowaną przez eu-lisa. 7.3. Grupa ekspercka ds. VIS Mail (VIS MEG) W okresie sprawozdawczym grupa odbyła siedem posiedzeń mających na celu zapewnienie wsparcia dla wdrożenia mechanizmu komunikacji VIS Mail, a w szczególności 2. etapu tego projektu (zob. pkt 3.3.). Ostatnie posiedzenie tej grupy odbyło się w dniu 29 października. Kwestie związane z VIS Mail zostały w międzyczasie włączone w zakres kompetencji grupy doradczej ds. VIS, działającej pod zwierzchnictwem eu-lisa. 12 Ustanowiony na mocy art. 51 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 1987/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie utworzenia, funkcjonowania i użytkowania systemu informacyjnego Schengen drugiej generacji (SIS II), Dz.U. L 381 z 28.12.2006, s. 4. PL 10 PL