WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA W WARSZAWIE PLAN PRACY WOJEWÓDZKIEGO INSPEKTORATU OCHRONY ŚRODOWISKA W WARSZAWIE W 2015 ROKU Uzgodniony z Wojewodą Mazowieckim w dniu 16 stycznia 2015 r. Warszawa, listopad 2014 r. 13
SPIS TREŚCI 1. Zakres planu kontroli... 4 1.1. Ramy czasowe i miejsce... 4 1.2. Zadania, kompetencje i zobowiązania ustawowe do przeprowadzania inspekcji... 5 1.3. Polityki środowiskowe i priorytety wymagające uwzględnienia... 5 1.4. Obowiązujące przepisy... 7 1.5. Struktura organizacyjna... 7 1.6. Zakres działań kontrolnych... 8 1.7. Zasoby...10 1.8. Budżet...10 2. Środowisko, czynności i zakłady... 11 2.1. Konkretne, tematyczne zagadnienia ochrony środowiska na obszarze...13 2.2. Kontrolowane czynności...19 2.3. Wpływ na środowisko i wyniki...20 2.4. Zachowanie w zakresie zgodności...21 3. Wyniki planowane na rok 2015... 23 3.1. Priorytety, z uzasadnieniem...23 3.2. Procedury dla kontroli planowanych i pozplanowanych...26 3.3. Procedury dla koordynacji z organizacjami partnerskimi...27 3.4. Procedury weryfikacji planu kontroli...27 3.5. Zasoby...28 4. Działania kontrolne na rok 2015... 29 4.1. Planowane kontrole...29 4.2. Zakłady...29 4.3. Kontrole pozaplanowe...29 4.4. Interwencje...30 4.5. Wypadki i zdarzenia...30 4.6. Inne czynności...30 5. Program państwowego monitoringu środowiska w roku 2015... 31 5.1. Badanie stanu środowiska...31 5.2. Prace związane z opracowaniem projektów technicznych baz danych PMŚ i ich wdrażaniem...38 5.3. Gromadzenie wyników badań z zakresu Państwowego Monitoringu Środowiska i terminowe przekazywanie danych do baz krajowych...39 5.4. Upowszechnianie informacji o środowisku...41 5.5. Ryzyko odstępstw i niewykonania Planu pracy w Wydziale Monitoringu Środowiska...42 6. Plan pracy Laboratorium... 43 6.1. Procedury dotyczące działalności analityczno-pomiarowej...43 2
6.2. Zadania organizacyjne...43 7. Plan pracy z zakresu informatyzacji WIOŚ... 45 8. Plan szkoleń i narad wewnętrznych... 47 9. Plan kontroli wewnętrznych... 48 10. Plan kontroli zarządczej... 49 3
1. Zakres planu kontroli 1.1. Ramy czasowe i miejsce Plan pracy Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska dotyczy okresu od 1 stycznia 2015 r. do 31 grudnia 2015 r. Zakres terytorialny, jaki obejmuje plan, to województwo mazowieckie, które zostało utworzone w 1999 roku w wyniku przeprowadzonej reformy administracyjnej, z połączenia byłych województw: warszawskiego, ciechanowskiego, ostrołęckiego, płockiego, radomskiego i siedleckiego. Jest ono położone w środkowo-wschodniej Polsce i graniczy z województwami: podlaskim, warmińsko-mazurskim, kujawsko-pomorskim, lubelskim, świętokrzyskim, łódzkim. Mazowieckie zajmuje powierzchnię 35,6 tys. km 2, co stanowi 11,4% powierzchni kraju; jest zamieszkane przez 5 316,8 tys. osób, co stanowi 13,8% ludności kraju. Średnia gęstość zaludnienia stale wzrasta i wynosi 150 osób/km 2, przy średniej krajowej 123 osoby/km 2. Rozmieszczenie ludności jest bardzo nierównomierne. Ogółem w miastach zamieszkuje 64,2% ludności województwa. Warszawa, stolica kraju i regionu liczy 1 724,4 tys. mieszkańców, co stanowi 32,4% mieszkańców województwa. Wraz z sąsiadującym z nią powiatem pruszkowskim oraz częścią powiatów: otwockiego, piaseczyńskiego, warszawskiego zachodniego, legionowskiego, grodziskiego, mińskiego, wołomińskiego, nowodworskiego i żyrardowskiego tworzy aglomerację warszawską (liczba gmin wynosi 38, powierzchnia 7,5% powierzchni województwa, ludność prawie 50% ludności województwa). Województwo mazowieckie, obok województwa łódzkiego, zaliczane jest do regionu centralnego Polski. W jego skład wchodzą 42 powiaty, w tym pięć miast na prawach powiatu (Warszawa, Radom, Płock, Siedlce, Ostrołęka) oraz 314 gmin: 35 miejskich, 50 miejsko-wiejskich i 229 wiejskich. W województwie prawa miejskie posiada 85 miejscowości, w tym 3 miasta liczące powyżej 100 tys. mieszkańców (Warszawa, Radom, Płock) i 4 miasta powyżej 50 tys. mieszkańców (Siedlce, Ostrołęka, Pruszków, Legionowo). Województwo jest bardzo zróżnicowane pod względem rozmieszczenia przemysłu. Przemysł skoncentrowany jest głównie w miastach, a przede wszystkim w aglomeracji warszawskiej i jej otoczeniu oraz w Płocku, Radomiu, Ostrołęce, Siedlcach i Ciechanowie. W województwie rozwinęły się niemal wszystkie gałęzie przemysłu z wyjątkiem górniczego, stoczniowego i koksowniczego, a przede wszystkim przemysł: spożywczy, energetyczny, maszynowy, odzieżowy, chemiczny, mineralny. Działają liczne ciepłownie i elektrociepłownie miejskie. Ważne miejsce w skali kraju zajmują m.in.: w przemyśle rafineryjnym i petrochemicznym Polski Koncern Naftowy ORLEN S.A. w Płocku, w energetyce zawodowej ENEA Wytwarzanie S.A. w Świerżach Górnych, PGNiG Termika S.A. w Warszawie i ENERGA Elektrownie Ostrołęka S.A. w Ostrołęce, w hutnictwie i przemyśle metalurgicznym ArcelorMittal Warszawa Sp. z o.o., Polimex-Mostostal S.A. Zakład w Siedlcach, Mennica - Metale Szlachetne S.A. w Warszawie, w przemyśle samochodowym FAURECIA AUTOMOTIVE POLSKA S.A. w Grójcu, w przemyśle mineralnym WIENERBERGER Ceramika Budowlana Sp. z o.o. w Warszawie, Ardagh Glass S.A. w Gostyniu Zakład w Wyszkowie, ROCKWOOL POLSKA Sp. z o.o. Zakład Wełny Mineralnej w Małkini, JADAR Sp. z o.o. w Radomiu, w przemyślne chemicznym: Polfa Tarchomin S.A., Wytwórnia Surowic i Szczepionek BIOMED w Warszawie, w przemyśle papierniczym Stora Enso Poland S.A. w Ostrołęce, w przemyśle spożywczym Pfeifer&Langen Glinojeck S.A. w Zygmuntowie, SOKOŁÓW S.A. Oddział w Sokołowie Podlaskim, DROSED 13
S.A. w Siedlcach, Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Piątnicy Oddział Terenowy w Ostrołęce i Spółdzielnia Mleczarska MLEKOVITA Oddział Produkcyjny KURPIE w Baranowie, Grupa Żywiec S.A. Browar w Warce, IMPERIAL TOBACCO POLSKA MANUFACTURING S.A w Radomiu, FERRERO POLSKA Sp. z o.o. Zakład Produkcyjny w Belsku Dużym. W Przasnyszu działa Firma Kross S.A. - największy w Polsce i w Europie producent rowerów. Ogółem w województwie liczba podmiotów gospodarki narodowej wynosi ok. 725 tys., w tym 98,2% stanowi sektor prywatny. W regionie działa 69 przedsiębiorstw państwowych na 165 zarejestrowanych w całym kraju. Według danych średniorocznych GUS w województwie pracujących było 2 408 tys. osób, z czego 66,8% w sektorze usługowym, 22,2% w sektorze przemysłowym i 11,0% w sektorze rolniczym. Pod względem gospodarczym mazowieckie jest najszybciej rozwijającym się województwem w Polsce i przyciąga najwięcej inwestycji zagranicznych. Wytwarzana jest największa część produktu krajowego brutto - około 22,4%. 1 1.2. Zadania, kompetencje i zobowiązania ustawowe do przeprowadzania inspekcji Zadania Inspekcji Ochrony Środowiska określone zostały w art. 2 ustawy z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska. Zostały one dookreślone w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, ustawie z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach, znowelizowanej ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, a także innych ustawach szczegółowych oraz rozporządzeniach Parlamentu Europejskiego i Rady, wymienionych w ustawie z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska. Nowe zagadnienia zostały wprowadzone w związku z implementacją Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/75/UE z dnia 24 listopada 2010 r. w sprawie emisji przemysłowych (zintegrowane zapobieganie zanieczyszczeniom i ich kontrola). Wykonując kontrole inspektorzy IOŚ są zobowiązani do przestrzegania ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej. 1.3. Polityki środowiskowe i priorytety wymagające uwzględnienia W planie pracy Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Warszawie zostały uwzględnione: Strategia Rozwoju Kraju; Strategia Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko; Polityka ekologiczna państwa na lata 2009 2012 z perspektywą na lata 2013 2016; Ogólne kierunki działania organów Inspekcji Ochrony Środowiska w latach 2013 2015 z uwzględnieniem perspektywy do 2020 r.; Priorytety wynikające z ustawy z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska (zmienionej w ramach implementacji Dyrektywy IED); 1 wszystkie dane statystyczne wg GUS 5
Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami dla Mazowsza na lata 2012-2017 z uwzględnieniem lat 2018-2023; Określone przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska w postaci Wytycznych do planowania działalności organów Inspekcji Ochrony Środowiska w 2015 r. : o cele kontroli; o cykle kontrolne; Zalecenia wynikające z wystąpień organów kontrolujących działalność WIOŚ w Warszawie, w tym Najwyższej Izby Kontroli; Określone przez Mazowieckiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska cele kontroli na poziomie wojewódzkim. Obowiązujące Programy Ochrony Powietrza i Plany Działań Krótkoterminowych Jako priorytety w zakresie polityki ekologicznej dla województwa mazowieckiego przyjęto: gospodarowanie odpadami ze szczególnym uwzględnieniem odpadów komunalnych; ochronę powietrza przed zanieczyszczeniem (w tym realizacja zadań wynikających z programów ochrony powietrza); wywiązanie się aglomeracji priorytetowych z realizacji zadań ujętych w Krajowym Programie Oczyszczania Ścieków KPOŚK 2010; spełnianie wymagań ochrony środowiska przez prowadzących instalacje wymagające pozwolenia zintegrowanego w związku z wdrożeniem do przepisów krajowych Dyrektywy IED. Cele wyznaczone dla Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Warszawie przez Wojewodę Mazowieckiego na rok 2015 przedstawia poniższa tabela: Perspektywa Cel Miernik PERSPEKTYWA KLIENTA Zwiększenie skuteczności Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w realizacji zadań wynikających z zarządzeń pokontrolnych procent zrealizowanych zarządzeń pokontrolnych wartość bazowa (31.12.2013)* wartość docelowa (31.12.2015) 86 % 87 % PERSPEKTYWA FINANSOWA Zwiększenie ilości kontroli w terenie w przeliczeniu na 1 etat liczba kontroli w terenie na 1 etat inspekcyjny (średnioroczny) wartość bazowa (31.12.2013)* wartość docelowa (31.12.2015) 6 27 28
* przyjęto wartości bazowe osiągnięte w 2013 r. Wartości bazowe za cały rok 2014 będą znane w styczniu 2015 r. 1.4. Obowiązujące przepisy Obowiązujące przepisy, dotyczące sporządzenia rocznego planu pracy Inspekcji w województwie: Art. 5 ust. 4 pkt 2) ustawy z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska; Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej Nr 2001/331/WE z dnia 4 kwietnia 2001 r. ustalające minimalne kryteria działania inspekcji ochrony środowiska w państwach członkowskich; Procedura planowania kontroli - System Kontroli Inspekcji Ochrony Środowiska; Regulamin organizacyjny Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Warszawie zatwierdzony przez Wojewodę Mazowieckiego w dniu 28 lutego 2013 r. 1.5. Struktura organizacyjna Struktura organizacyjna Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Warszawie jest określona w Regulaminie organizacyjnym, zatwierdzonym przez Wojewodę Mazowieckiego w dniu 28 lutego 2013 r. Siedzibą Inspektoratu jest Warszawa, w jego skład wchodzą Delegatury w Ciechanowie, Płocku, Ostrołęce, Radomiu i Mińsku Mazowieckim. Zasięg terytorialny poszczególnych delegatur przedstawiono na mapce zamieszczonej pod poniższą tabelą. Obszar działania poszczególnych jednostek, wynikający z Regulaminu organizacyjnego WIOŚ, przedstawia tabela. Jednostka organizacyjna Obszar działania Adres siedziby WIOŚ w Warszawie M. st. Warszawa, powiaty: warszawski zachodni, pruszkowski, piaseczyński z wyłączeniem gmin Góra Kalwaria i Tarczyn. 00-716 Warszawa ul. Bartycka 110A Delegatura w Ciechanowie Powiaty: żuromiński, mławski, ciechanowski, płoński, pułtuski, legionowski, nowodworski. 06-400 Ciechanów ul. Strażacka 6 Delegatura w Mińsku Mazowieckim Delegatura w Ostrołęce Delegatura w Płocku Delegatura w Radomiu Powiaty: wołomiński, węgrowski, sokołowski, miński, otwocki, garwoliński, siedlecki, łosicki, miasto Siedlce. Powiaty: przasnyski, makowski, ostrowski, wyszkowski, ostrołęcki, miasto Ostrołęka Powiaty: sierpecki, gostyniński, sochaczewski, grodziski, żyrardowski, płocki, miasto Płock. Powiaty: grójecki, białobrzeski, kozienicki, przysuski, szydłowiecki, zwoleński, lipski, radomski, miasto Radom, gmina Góra Kalwaria i Tarczyn. 05-300 Mińsk Mazowiecki Plac Kilińskiego 10 07-400 Ostrołęka ul. Targowa 4 09-402 Płock ul. 3 Maja 16 26-600 Radom ul. Pułaskiego 9 7
1.6. Zakres działań kontrolnych Organy Inspekcji Ochrony Środowiska są zobowiązane do wykonywania wszystkich zadań wynikających z przepisów prawa. Zakres działań kontrolnych na 2015 r. został określony przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska w Wytycznych do planowania działalności organów Inspekcji Ochrony Środowiska w 2015 r. Planowane działania kontrolne dotyczą: a) wywiązania się aglomeracji priorytetowych z realizacji zadań ujętych w Krajowym Programie Oczyszczania Ścieków KPOŚK 2010, wg stanu na dzień 31 grudnia 2014 r., b) przestrzegania przepisów ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, w zakresie spełnienia wymogów prawa przez: o gminy (kontynuacja cyklu z 2013 i 2014 r., dalsze 10% gmin), o regionalne instalacje przetwarzania odpadów komunalnych (RIPOK), w których w poprzednim roku stwierdzono rażące naruszenia, o zastępcze instalacje na wypadek awarii dla RIPOK funkcjonujące na terenie województwa (10%), o gminne jednostki organizacyjne, c) prowadzenia gospodarki osadami ściekowymi, obejmującego wytwarzanie, wykorzystywanie, unieszkodliwianie osadów ściekowych, d) postępu prac nad zamykaniem składowisk odpadów komunalnych - zgodnie z Krajowym Planem Gospodarki Odpadami 2014 (KPGO 2014), 8
e) stosowania przepisów ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi, f) przeciwdziałania poważnym awariom, w tym udzielanie instruktażu w zakresie nowych obowiązków wynikających z dyrektywy 2012/18/UE( SEVESO III), g) wykonywania zadań określonych w programach ochrony powietrza i planach działań krótkoterminowych, h) podmiotów używających czynniki chłodnicze i obrotu nimi zwłaszcza pod kątem zastępowania SZWO czynnikami z grupy F-gazów, i) realizacji zadań w ramach programu Likwidacja bomb ekologicznych, w tym sprawdzenia wyeliminowania z użytkowania instalacji i urządzeń zawierających powyżej 50 ppm PCB, j) kontroli podmiotów prowadzących prace w zakresie poszukiwania i rozpoznawania złóż gazu łupkowego, k) sprawdzanie zawartości siarki w ciężkim oleju opałowym stosowanym w instalacjach energetycznego spalania paliw oraz w oleju do silników statków żeglugi śródlądowej, l) kontroli źródeł emisji hałasu, m) spełniania zasadniczych wymagań przez wyroby wprowadzone do obrotu w podmiotach zajmujących się obrotem na rynku opakowań i urządzeń emitujących hałas, używanych na zewnątrz pomieszczeń, n) przestrzegania przez podmioty wymagań wynikających z ustawy z dnia 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji, w tym kontrola wszystkich funkcjonujących stacji demontażu, o) przestrzegania przez podmioty zajmujące się obrotem na rynku sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz gospodarowaniem zużytego sprzętu, wymagań wynikających z ustawy z dnia 21 czerwca 2013 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym, p) nielegalnej działalności w zakresie recyklingu pojazdów oraz zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego we współpracy z organami ścigania, q) weryfikacja poprawności danych dostarczanych przez prowadzących instalację w ramach Krajowego Rejestru Uwalniania i Transferu Zanieczyszczeń, r) weryfikacja rzetelności danych w rocznych sprawozdaniach o pojazdach wycofanych z eksploatacji za 2014 rok, złożonych przez wybranych przedsiębiorców prowadzących stacje demontażu do NFOŚiGW, s) przekazanie do GIOŚ w wyznaczonych terminach, informacji niezbędnych do sporządzania wymaganych raportów, t) udział w projekcie wspólnych kontroli Państwowej Inspekcji Pracy/Państwowej Straży Pożarnej/Inspekcji Ochrony Środowiska w wybranych zakładach branży naftowej i gazowej oraz przemysłu chemicznego, u) zwiększenie liczby kontroli z pomiarami jakości środowiska, przy wykorzystaniu laboratoriów mobilnych, v) istniejących terenów zanieczyszczonych i zdegradowanych składowaniem niebezpiecznych odpadów przemysłowych, w) przestrzegania przepisów ustawy z dnia z dnia 10 lipca 2008 r. o odpadach wydobywczych, obejmującego wytwórców odpadów wydobywczych oraz zarządzających obiektami unieszkodliwiania odpadów wydobywczych, 9
Przy planowaniu zakładów do kontroli uwzględniono także: wymagania dotyczące kategorii ryzyka wg Systemu Kontroli; wymagania art. 5a ustawy z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska; wystąpienia pokontrolne NIK po kontrolach przeprowadzonych w WIOŚ w Warszawie w 2014r; wyniki oceny jakości powietrza, w tym źródła emisji zanieczyszczeń do powietrza, powodujące przekroczenia PM10, PM2,5 oraz B(a)P; punktowe źródła zanieczyszczeń komunalnych, które mogą mieć wpływ na eutrofizację jednolitych części wód; zadania, wynikające z Krajowego planu gospodarki odpadami 2014, w tym wyłączanie z eksploatacji składowisk odpadów komunalnych niespełniających wymagań na terenie województwa; krajowy program oczyszczania ścieków komunalnych KPOŚK (AKPOŚK 2010) - szczególnie zakłady problematyczne, w tym zakłady przemysłu mleczarskiego, zakłady przemysłu mięsnego oraz pozostałe zakłady branży rolno spożywczej; zobowiązania, wynikające z Traktatu Akcesyjnego, w tym dotyczące dużych źródeł energetycznego spalania paliw; wyniki monitoringu składowisk; zakres interwencji kierowanych do MWIOŚ; obowiązek nadzoru nad usuwaniem skutków wypadków i zdarzeń; kontrole prawidłowości postępowania z organizmami genetycznie zmodyfikowanymi (GMO) w zakresie zamkniętego użycia i zamierzonego uwolnienia do środowiska. 1.7. Zasoby Według stanu na dzień 31 października 2014 r. w Wojewódzkim Inspektoracie Ochrony Środowiska w Warszawie obsada wynosiła 224,10 etatów. Lista przedstawiająca obsadę etatową poszczególnych komórek organizacyjnych jest dostępna w siedzibie Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Warszawie przy ul. Bartyckiej 110A. 1.8. Budżet Według projektu ustawy budżetowej na rok 2015, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie będzie dysponował na wydatki ogólną kwotą 15 365 tys. zł. na realizację zadań ustawowych, w tym: - 12 240 tys. zł na wynagrodzenia z pochodnymi, - 33 tys. zł na utrzymanie rezultatów projektu współfinansowanego z Norweskiego Mechanizmu Finansowego, - 26 tys. zł to świadczenia na rzecz osób fizycznych, - 300 tys. zł na wydatki majątkowe. Z pozostałej kwoty 2 766 tys. zł, przeznaczonej na wydatki rzeczowe, środki w wysokości 800 tys. zł stanowią zwrot kosztów poniesionych w związku ze świadczeniem usług zewnętrznych przez Laboratorium WIOŚ. 10
Oprócz środków zaplanowanych w projekcie ustawy budżetowej, Mazowiecki Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska wnioskował o zaplanowanie, poprzez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, środków rezerwy celowej w wysokości 1 500 tys. zł na realizację zadań państwowego monitoringu środowiska, w wysokości 1 300 tys. zł, między innymi na modernizację Systemu Oceny Jakości Powietrza. Zadanie zostało zakwalifikowane do dofinansowania w roku 2015 jako Zakup aparatury kontrolno-pomiarowej oraz sprzętu pomocniczego. Ponadto Mazowiecki Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska podpisał umowę z Narodowy Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej o dofinansowanie zadania pn. Pomiary stanu zanieczyszczeń powietrza metalami ciężkimi i WWA na stacjach monitoringu tła pozamiejskiego w latach 2014-2015 na kwotę ogółem 72 tys. zł., z czego na rok 2015 przypada kwota 20 tys. zł. a także na dofinansowanie zadania pn. Pomiary stanu zanieczyszczeń powietrza metalami ciężkimi i WWA na stacjach monitoringu tła pozamiejskiego w latach 2015-2018 na kwotę 161 tys. zł, gdzie na rok 2015 przypada kwota 20 tys. zł. Ogółem planowana kwota ze środków rezerwy celowej w roku 2015 wynosi 2 840 tys. zł. W zakresie dochodów projekt budżetu WIOŚ na 2015 r. zakłada dochody w kwocie ogółem 1 106 tys. zł., w tym: - 800 tys. zł wpływy z usług laboratoryjnych, - 103 tys. zł kary i grzywny, - 122 tys. zł dochody z najmu i dzierżawy składników majątkowych, - 41 tys. zł wpływy ze sprzedaży składników majątkowych, - 40 tys. zł wpływy z różnych dochodów. W celu zapewnienia nadzoru i kontroli nad efektywnością i skutecznością realizacji ww. mierników stopnia realizacji celów, podejmowane są następujące działania. W ramach ISWK stworzona jest ewidencja najbardziej uciążliwych dla środowiska podmiotów, zgodnie z kategoryzacją. Przy planowaniu i wykonywaniu kontroli stosowana będzie zasada 20 : 80 wynikająca z Systemu Kontroli, oznaczająca, że 20 % kontrolowanych zagadnień obejmować będzie 80 % problemów decydujących o oddziaływaniu kontrolowanego zakładu na środowisko. Wyznaczenie zakładów do kontroli odbywa się w oparciu o corocznie aktualizowaną ewidencję zakładów z podziałem według kategorii ryzyka oddziaływania zakładów na środowisko, przyjęte cele działalności kontrolnej i priorytety oraz o zasoby kadrowe. Podczas typowania zakładów do planu rocznego, uwzględniono w szczególności dane zawarte w ISWK (system wskazuje jakie zakłady powinny zostać objęte kontrolą w danym roku, wg zasad dotyczących częstotliwości). Ryzyko niewykonania miernika związane jest z wystąpieniem nagłych, nieprzewidzianych zadań zleconych przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska oraz zmianą przepisów krajowych i unijnych skutkującą np. rozszerzeniem zakresu realizowanych zadań kontrolnych, jak również pogorszeniem się kondycji ekonomicznej przedsiębiorstw. Zagadnienia dotyczące ochrony środowiska, obejmujące swoim zasięgiem coraz szerszy zakres, regulowane są za pomocą norm prawnych, nieposiadających jednolitego charakteru. Podstawę systemu prawa ochrony środowiska stanowi kilkadziesiąt ustaw oraz liczne przepisy wykonawcze. Niestaranna technika legislacyjna powoduje, że ukształtowane w ten sposób wymagania nie są ze sobą dostatecznie zintegrowane. Częstotliwość wprowadzanych zmian prawa skutkuje tym, że ich treść utrudnia właściwą interpretację i stosowanie prowadzącym zakłady korzystające ze środowiska. 11
W celu podnoszenia świadomości prawnej kontrolowanych podmiotów, podczas kontroli udzielany jest instruktaż dotyczący stwierdzonych nieprawidłowości oraz obowiązków wynikających z przepisów prawa ochrony środowiska. Ponadto, co do zasady, pierwsza kontrola w zakładzie jest kontrolą kompleksową, obejmującą swoim zakresem wszystkie zagadnienia dotyczące ochrony środowiska. W celu zapewnienia nadzoru i kontroli nad efektywnością i skutecznością realizacji mierników dotyczących liczby wykonanych pomiarów i oznaczeń monitoringowych oraz liczby wszystkich wykonanych oznaczeń (monitoringowych i kontrolnych), a także stopnia realizacji celów, podejmowane są następujące działania. Na bieżąco sprawdzany jest stopień realizacji planu badań monitoringowych, który obejmuje pobieranie próbek oraz wykonywanie pomiarów i oznaczeń. Sukcesywnie rozszerzany jest zakres akredytacji Laboratorium WIOŚ i wdrażane są nowe metody badawcze zgodne z metodykami referencyjnymi określonymi w odpowiednich aktach prawnych. Badania monitoringowe wykonywane są zgodnie z zatwierdzonym i nadzorowanym Programem państwowego monitoringu środowiska województwa mazowieckiego na lata 2013-2015. Badania i pomiary kontrolne realizowane są zgodnie z wpływającymi zleceniami wewnętrznymi związanymi z wykonywanymi kontrolami zakładów. 12
2. Środowisko, czynności i zakłady 2.1. Konkretne, tematyczne zagadnienia ochrony środowiska na obszarze Delegatura WIOŚ w Ciechanowie Na terenie działania Delegatury występuje koncentracja wielkoprzemysłowych ferm zwierząt, przede wszystkim do chowu drobiu kurzego, każda licząca powyżej 40 tys. stanowisk, objętych obowiązkiem posiadania pozwolenia zintegrowanego, skupionych przede wszystkim w powiatach: mławskim, żuromińskim i ciechanowskim. Wg stanu z dnia 30 czerwca 2014 r. na terenie działania Delegatury znajdowały się 82 [64,1%] spośród 128 wielkoprzemysłowych ferm drobiu funkcjonujących w województwie mazowieckim. W ostatnich latach obserwowany jest wzrost liczby instalacji IPPC do chowu drobiu oddawanych do eksploatacji w powiecie ciechanowskim, w 2014 r. również w powiecie żuromińskim. Zdecydowana większość - 79 instalacji to duże obiekty zaliczane do przedsięwzięć zawsze znacząco oddziałujących na środowisko. Istotne jest również, że fermy oddawane do użytkowania w ostatnim okresie są znacznie większe i liczą nawet do 1mln stanowisk do chowu drobiu kurzego. W porównaniu do 2009 r., kiedy na tym terenie znajdowało się 35 wielkoprzemysłowych instalacji do chowu drobiu kurzego, ich liczba w ostatnich 5 latach wzrosła 2,3-krotnie. W powyższych uwarunkowaniach w celu zapewnienia pełnej realizacji planu kontroli w 2015 r. oraz objęcia kontrolą wszystkich nadzorowanych instalacji IPPC do chowu drobiu, fermy w których podczas ostatnich 2 kontroli nie stwierdzono żadnych nieprawidłowości będą kontrolowane raz na 3 lata, z mniejszą niż dotychczas /raz na 2 lata/ częstotliwością. Eksploatacja wielkoprzemysłowych ferm drobiu, obok okresowo uciążliwej zapachowo dużej emisji gazów i pyłów do powietrza, jest źródłem znacznych ilości nawozów naturalnych, przede wszystkim rolniczo wykorzystywanych, tylko w niewielkim ilościach przekazywanych do innych celów (np. produkcji podłoża do uprawy pieczarek). W tych okolicznościach podwyższone jest ryzyko postępowania z nawozami w sposób niezgodny z wymaganiami ustawy o nawozach, w szczególności przekraczania dopuszczalnej dawki azotu w czystej postaci i w konsekwencji zwiększenia powierzchni użytków rolnych zaliczonych do obszarów szczególnie narażonych (OSN), wyznaczonych przez Dyrektora RZGW w Warszawie na lata 2012 2016 w programie działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych. Obszary te występują na terenie 75 gmin woj. mazowieckiego, w tym 20 na terenie działania Delegatury. Na terenie działania Delegatury w dalszym ciągu intensywnie realizowane są inwestycje z zakresu gospodarki odpadami komunalnymi. W latach 2011-2014 przeprowadzono 8 kontroli inwestycyjnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych (instalacja mechanicznobiologicznego przetwarzania odpadów, instalacje do biosuszenia odpadów, kwatery składowisk, okresowy bioreaktor beztlenowy), w tym w 2014 r. skontrolowano budowę 2 kwater składowisk w Uniszkach i Jaskułowie. W trakcie realizacji są dwie kolejne inwestycje budowa nowej kwatery składowiska w Zakroczymiu i instalacji do mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów w Woli Pawłowskiej. Utrzymują się nasilone w ostatnich latach wnioski o interwencje dotyczące poddawania odzyskowi odpadów (w wyrobiskach) poza instalacjami niezgodnie z wymogami prawa, bez wymaganych przez władających powierzchnią zezwoleń na ich odzysk lub niezgodnie z zezwoleniami. 13
Delegatura WIOŚ w Mińsku Mazowieckim Delegatura w Mińsku Mazowieckim jest koordynatorem w zakresie kontroli podmiotów prowadzących poszukiwania gazu łupkowego. W 2014 r. na terenie objętym działalnością Delegatury nie wykonywano odwiertów poszukiwawczych (w roku 2013 1 odwiert). Pomimo zmniejszenia w ostatnim okresie prac poszukiwawczych gazu łupkowego, ze względu na duże zainteresowanie społeczne i pojawiające się informacje o zagrożeniach, prowadzone będzie w roku 2015 rozpoznanie firm prowadzących prace poszukiwawcze gazu łupkowego. W oparciu o analizę zgłaszanych wniosków o podjęcie interwencji, zadań stawianych przed Inspekcją oraz specyfikę obszaru objętego działaniami Delegatury WIOŚ w Mińsku Mazowieckim w planie kontroli na rok 2015 zostaną uwzględnione najistotniejsze zagadnienia ochrony środowiska, w tym: punktowe źródła emisji ścieków komunalnych objęte Krajowym Programem Oczyszczania Ścieków Komunalnych, ocena realizacji przez gminy obowiązków w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi (10% gmin z terenu objętego działalnością Delegatury), weryfikacja rocznych sprawozdań z realizacji zadań z zakresu gospodarki odpadami komunalnymi przedkładanych przez gminy, ocena podmiotów gospodarujących odpadami ze szczególnym uwzględnieniem prowadzących regionalne instalacje przetwarzania odpadów komunalnych (RIPOK 1 instalacja) oraz instalacji przewidzianych do zastępczej obsługi regionów (6 instalacji funkcjonujących na terenie objętym działalnością), ocena instalacji energetycznego spalania paliw stosujących ciężki olej opałowy (2 instalacje) oraz statków stosujących olej do silników statków żeglugi śródlądowej (2 statki), podmioty posiadające decyzje ustalające dopuszczalne poziomy hałasu do środowiska, ocena jednostki samorządu terytorialnego w ramach nadzoru nad realizacją zadań wynikających z programów ochrony powietrza. Ponadto pod stałym nadzorem pozostają instalacje IPPC oraz podmioty wytwarzające i gospodarujące odpadami medycznymi. W związku ze zgłaszaniem we wnioskach o podjęcie interwencji kwestii dotyczących szarej strefy w recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji w roku 2015 podejmowane będą dalsze kontrole w tym zakresie. Delegatura WIOŚ w Ostrołęce Na terenie nadzorowanym przez Delegaturę w Ostrołęce usytuowanych jest kilkanaście dużych zakładów przemysłowych różnej branży, znaczących na mapie gospodarczej Polski (m.in. elektrownia, produkcja włókien mineralnych, huta szkła, produkcja celulozy i papieru, przemysł chemiczny, obróbka powierzchniowa metali i in.). Stałym nadzorem, ze względu na znaczące oddziaływanie na środowisko w każdym komponencie, objęte są zakłady przemysłu rolno-spożywczego. Kontynuowane będą kontrole podmiotów korzystających ze środowiska, podlegających Traktatowi Akcesyjnemu oraz przepisom prawa wspólnotowego, celem oceny wypełniania zobowiązań Polski względem Unii Europejskiej oraz uzyskania informacji do sprawozdań, do których składania Polska 14
jest zobowiązana (w tym na potrzeby sporządzania sprawozdań do tworzenia Europejskiego Rejestru Uwalniania i Transferu Zanieczyszczeń). W ramach tego zadania kontynuowane będą kontrole stanu realizacji Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych, w szczególności pod względem uzyskania efektów wymaganych na koniec roku. Kontrolą zostaną objęte punktowe źródła zanieczyszczeń wód, w szczególności Narwi i Bugu, zasilających Zalew Zegrzyński (13 aglomeracji priorytetowych, w tym komunalne oczyszczalnie ścieków w miastach Ostrołęka, Wyszków i nie spełniająca wszystkich wymagań oczyszczalnia dla aglomeracji Chorzele). Kontrole oczyszczalni ścieków obejmą również prawidłowość gospodarowania osadami ściekowymi. Pod szczególnym nadzorem znajdą się wybrane instalacje IPPC, także w związku ze zmianą przepisów prawnych dotyczących rodzaju instalacji objętych obowiązkiem uzyskania pozwolenia zintegrowanego na korzystanie ze środowiska (np. oczyszczalnie ścieków obsługujące instalacje IPPC, dotychczas nie wymagające pozwolenia zintegrowanego i nie objęte posiadanym pozwoleniem zintegrowanym, zakłady przetwarzania odpadów o zdolności unieszkodliwiania > 50 Mg/dobę odpadów). Kontynuowane będą działania w kierunku ograniczania emisji gazów i pyłów z punktowych źródeł energetycznych i przemysłowych w połączeniu z innymi działaniami dotyczącymi ochrony powietrza (np. handel emisjami, zawartość siarki w paliwach, itd.) wraz z kontrolą realizacji programu ochrony powietrza i planów działań krótkoterminowych w wybranej jednostce samorządowej. Zagadnieniem, na którym koncentrują się najtrudniejsze działania, będzie gospodarka odpadami, w tym odpadami specyficznymi, co dotyczy realizacji zadań w zakresie: postępowania z odpadami niebezpiecznym, w tym medycznymi wraz z kontrolą spalarni odpadów medycznych w Ostrołęce i kontrolą dotyczącą sposobu postępowania z odpadami z oddziału zakaźnego szpitala w Ostrołęce (zgodnie z wytycznymi GIOŚ), przestrzegania wymagań dotyczących międzynarodowego obrotu odpadami, w tym bieżąca współpraca z urzędami celnymi oraz przygotowanie organizacyjne i udział we wspólnych z innymi służbami kontrolach drogowych w ramach projektu IMPEL TFS Europejskie akcje inspekcyjne, przestrzegania wymagań dotyczących zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego kontrole zakładów przetwarzania i innych podmiotów uczestniczących w gospodarowaniu odpadami zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz podmiotów wprowadzających taki sprzęt na rynek, przestrzegania wymagań przez wyroby: urządzenia używane na zewnątrz pomieszczeń oraz opakowania, przestrzegania wymagań dotyczących recyklingu pojazdów wycofanych eksploatacji i realizacji obowiązków w zakresie gospodarowaniem odpadami z pojazdów. Ważnym zadaniem jest nadzór nad sposobem gospodarowania odpadami komunalnymi w świetle złożonych wymagań prawnych, wynikających ze znowelizowanej ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach i in. przepisów związanych, z wdrożeniem których są poważne problemy. W ramach kontynuacji ogólnokrajowego cyklu kontrolnego, dotyczącego przestrzegania obowiązujących wymagań w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi zostanie 15
skontrolowanych dalsze 10% gmin na obszarze Delegatury. Ponadto przewiduje się skontrolowanie wybranych regionalnych instalacji zastępczych do obsługi regionu ostrołęcko-siedleckiego. Nadzorem zostaną objęte również składowiska odpadów komunalnych, w szczególności w zakresie postępu prac nad zamykaniem obiektów nie spełniających wymagań. Zadaniem ciągłym jest przeciwdziałanie poważnym awariom, nadzór nad podmiotami stosującymi substancje chemiczne, podmiotami używającymi czynniki SZWO, czynniki z grupy F- gazów (jest to objęte coroczną sprawozdawczością do GIOŚ). Delegatura WIOŚ w Płocku Charakterystyczną cechą obszaru kontrolowanego przez Delegaturę w Płocku jest usytuowanie dużego zakładu chemicznego - PKN ORLEN S.A. z Zakładem Produkcyjnym w Płocku oraz znajdujących się w jego bezpośrednim sąsiedztwie szeregu podmiotów, eksploatujących instalacje, które m.in. w przeszłości stanowiły część zakładu PKN ORLEN, a ich funkcjonowanie wiąże się bezpośrednio z zakładem. Na tym terenie skoncentrowana jest duża ilość zakładów dużego i zwiększonego ryzyka, tj. 7 ZDR i 1 ZZR. Kontrole instalacji, związanych z PKN ORLEN, jako zadanie priorytetowe, prowadzone są corocznie. W 2014 roku kontynuowane będą dalsze kontrole, m.in. kontrole: wytwarzania i magazynowania odpadów, eksploatacji elektrociepłowni, eksploatacji oczyszczalni ścieków, kontynuacja kontroli z zakresu transgranicznego przemieszczania odpadów. Obowiązkowo zostaną przeprowadzone na tym terenie kontrole ZDR i ZZR. Innym charakterystycznym dla obszaru działania Delegatury w Płocku jest Przedsiębiorstwo Eksploatacji Rurociągów Naftowych Przyjaźń S.A. z/s w Płocku. Spółka zarządza trzema dużymi bazami magazynowymi ropy naftowej, z których jedna zlokalizowana jest w Miszewku Strzałkowskim gmina Słupno, powiat płocki. Ponadto Baza Miszewko Strzałkowskie jest zaliczona do zakładów o dużym ryzyku wystąpienia awarii. W 2014 roku przeprowadzono kontrolę na terenie Bazy Surowcowej w Miszewku Strzałkowskim. Kontrola została przeprowadzona wspólnie z przedstawicielami PSP oraz PIP, w oparciu o Deklarację w sprawie porozumienia na rzecz poprawy bezpieczeństwa pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska w przemyśle naftowym i gazowym. Mając na uwadze powyższe w 2015 rok planuje się przeprowadzić kontrolę Bazy Miszewko Strzałkowskie tylko jako zakładu dużego ryzyka. W 2014 roku prowadzona będzie kontynuacja kontroli w zakresie przestrzegania przepisów ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach w zakresie spełniania wymogów przez: gminy (10 % - 5 jednostek), regionalne instalacje do przetwarzania odpadów komunalnych, w których w poprzednim roku stwierdzono rażące naruszenia (2), zastępcze instalacje na wypadek awarii dla RIPOK (6). Ponadto kontynuowane będą kontrole: 16
podmiotów w zakresie spełniania obowiązków, wynikających z ustawy z dnia 24 kwietnia 2009 r. o bateriach i akumulatorach (Dz.U. z 2009 roku, Nr 79, poz. 666 z późn. zm.), stacji i baz paliw w ramach wypełniania Dyrektywy 94/63/WE - w sprawie kontrolowania emisji lotnych związków organicznych powstałych wskutek magazynowania paliw i ich dystrybucji z terminali do stacji obsługi (LZO), samorządów w celu sprawdzenia realizacji działań w ograniczeniu niskiej emisji i poprawy stanu jakości powietrza w miastach, instalacji energetycznego spalania paliw, stosujące ciężki olej opałowy (2) oraz statki, stosujące olej do silników statków żeglugi śródlądowej (3), prowadzących gospodarkę osadami ściekowymi ze szczególnym uwzględnieniem spełniania warunków stosowania osadów ściekowych w rolnictwie (badania jakości osadów ściekowych wykonywane w 2014 r. wykazują w nich obecność żywych jaj pasożytów, co dyskwalifikuje je do rolniczego stosowania), podmiotu zajmującego się zbieraniem i unieszkodliwianiem (poprzez autoklawowanie) odpadów medycznych, recyklerów odpadów, zakładu przetwórstwa mięsnego (będącego źródłem odorów) podmiotów i osób fizycznych prowadzących działalność na obszarach szczególnie narażonych, tzw. OSN (tj. instalacji IPPC do chowu lub hodowli drobiu lub świń, instalacji do chowu lub hodowli zwierząt wymagające pozwolenia na korzystanie ze środowiska lub zgłoszenia eksploatacji właściwemu organowi, podmiotów prowadzących gospodarstwa rolne o powierzchni powyżej 100 ha UR. Obowiązkowym kontrolom zostaną poddane: zakłady dużego i zwiększonego ryzyka (łącznie 13), stacje demontażu pojazdów (15), stacje demontażu zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (3), instalacje IPPC- niekontrolowane w 2014 r., szpital z oddziałem zakaźnym. Delegatura WIOŚ w Radomiu Doświadczenia z lat ubiegłych oraz z roku 2014 wskazują potrzebę kontynuacji wzmożonych działań kontrolnych w zakładach przetwórstwa owocowo warzywnego, a zwłaszcza w tych, które eksploatują własne oczyszczalnie ścieków na terenie gmin Góra Kalwaria, Mogielnica, Białobrzegi i Przysucha. W okresie szczytu kampanijnego tj. od sierpnia do listopada praca tych oczyszczalni jest nierównomiernie dociążana dużym ładunkiem zanieczyszczeń w wytwarzanych ściekach, co często powoduje destabilizację procesów oczyszczania i odprowadzanie niedostatecznie oczyszczonych ścieków do odbiornika. Jako przykład można podać zakład funkcjonujący na terenie gminy Mogielnica, który cyklicznie odprowadzał niedostatecznie oczyszczone ścieki do rzeki Dylewki (Rykolanki), powodując jej zanieczyszczenie na odcinku kilkunastu kilometrów. Zanieczyszczenie rzeki było podstawą do skierowania zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa do Prokuratury. W związku z tym Delegatura w Radomiu planuje realizację monitoringu badawczego rzeki Dylewki (Rykolanki), która jest odbiornikiem ścieków odprowadzanych z zakładu przetwórstwa owocowo warzywnego. Dotychczas prowadzone kontrole zakładów 17
przetwórstwa owocowo warzywnego wyeliminowały problem związany z niewłaściwą gospodarką odpadami poprodukcyjnymi i ich zagospodarowaniem. Coraz bardziej niepokojącym problemem jest brak zdecydowanych działań zmierzających do rekultywacji składowisk, które zostały już zamknięte. Z powyższych względów do planu kontroli wytypowane będą składowiska, które zostały zamknięte i przewidziane do rekultywacji. W związku z możliwością wystąpienia zagrożeń związanych z rozprzestrzenianiem się drobnoustrojów wywołujących choroby zakaźne Delegatura w Radomiu w 2015 r. planuje kontynuowanie kontroli w zakresie gospodarki odpadami medycznymi, ze szczególnym uwzględnieniem zakaźnych odpadów medycznych, w placówkach szpitalnych i samodzielnych publicznych zespołach opieki zdrowotnej. W poprzednich latach kontrole wykazały szereg nieprawidłowości dotyczących gospodarki odpadami medycznymi, głównie w mniejszych placówkach świadczących usługi w tym zakresie. Problemem będącym przedmiotem licznych interwencji w 2014 roku jest uciążliwość hałasowa, powodowana działalnością produkcyjną, usługową i handlową, której nie można przyporządkować do danej branży, czy też jednego rodzaju prowadzonej działalności. Planowane działania ze strony Delegatury WIOŚ w Radomiu to kontrole potencjalnych sprawców uciążliwości hałasowych, w tym kontrole wybranych podmiotów, które uzyskały decyzje określające dopuszczalną emisję hałasu. Z powodu ujawnienia przez Delegaturę w Radomiu kolejnego przypadku nielegalnego składowania odpadów z mechanicznego przetwarzania odpadów komunalnych i przemysłowych w nieeksploatowanym wyrobisku po kopalni piasku na terenie gminy Szydłowiec, planowane są działania kontrolne kopalni kruszyw naturalnych eksploatowanych i przewidzianych do rekultywacji. Wydział Inspekcji WIOŚ w Warszawie W oparciu o uwarunkowania i zidentyfikowane najważniejsze problemy lokalne, w planie kontroli na 2015 r. zostaną uwzględnione najistotniejsze zagadnienia ochrony środowiska, w tym: punktowe źródła emisji ścieków komunalnych, wpływające na eutrofizację jednolitych części wód powierzchniowych - JCWP, objęte Aktualizacją Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych z 2010r. (AKPOŚK 2010 r.),w szczególności aglomeracje priorytetowe i inne, głównie w zlewni rzeki Jeziorki zagrożonej eutrofizacją (kontynuacja z 2014 r.) oraz w zlewni rzeki Utraty (kontynuacja z 2014 r.), a także zakłady przemysłu rolno-spożywczego, przede wszystkim wykorzystujące rolniczo ścieki. Zgodnie z ustaleniami cyklu kontrolnego pt. Ocena wykonania zadań KPOŚK przez aglomeracje 2000 RLM, które osiągnęły lub mają osiągnąć oczekiwany efekt do dnia 31.12.2015r. - według stanu na dzień 31.12.2013r. zrealizowanego w 2014r., na terenie objętym działalnością Wydziału Inspekcji jedna aglomeracja priorytetowa nie osiągnęła zakładanego efektu ekologicznego aglomeracja Konstancin-Jeziorna (PLMZ 030). Aktualnie trwa rozbudowa oczyszczalni, a przewidywany termin zakończenia rozruchu określono do czerwca 2015r. Ponadto na wniosek Wydziału Inspekcji, od stycznia 2015r. w ramach badań wykonywanych na potrzeby monitoringu operacyjnego będzie kontynuowany monitoring 18
badawczy rzeki Utraty i zlewni rzeki Utraty, w związku z powtarzającymi się interwencjami dotyczącymi zanieczyszczenia rzeki Utraty i jej dopływów; ocena przestrzegania przepisów znowelizowanej ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, w zakresie spełniania wymogów prawa przez: - wszystkie gminy w odniesieniu do przedłożenia rocznego sprawozdania dotyczącego gospodarowania odpadami komunalnymi, - co najmniej 10 % gmin w ramach kontynuacji cyklu z 2014 r., - wszystkie regionalne instalacje przetwarzania odpadów komunalnych (RIPOK), - zastępcze instalacje na wypadek awarii dla RIPOK, - gminne jednostki organizacyjne; instalacje, których funkcjonowanie powoduje wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza, w szczególności wymienione w Traktacie Akcesyjnym oraz inne objęte obowiązkiem sprawozdawczym w systemie PRTR; ocena realizacji programu działań mających na celu ograniczenie odpływu związków azotu ze źródeł rolniczych dla obszarów szczególnie narażonych wskazanych jako jednolite części wód powierzchniowych OSN Bzura. Kontrolą zostaną objęte instalacje do chowu lub hodowli zwierząt kwalifikowane do przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (działania kontrolne przez okres 4 lat, kontynuacja z 2014 r.); podmioty prowadzące gospodarkę osadami ściekowymi, w zakresie wytwarzania, wykorzystywania i unieszkodliwiania komunalnych osadów ściekowych; podmioty posiadające decyzje ustalające dopuszczalne poziomy hałasu do środowiska, w pierwszej kolejności dotychczas niekontrolowane oraz te, gdzie stwierdzono przekroczenia; zagadnienia dotyczące realizacji programów ochrony powietrza i planów działań krótkoterminowych, wraz z analizą obowiązków nałożonych na organy i podmioty korzystające ze środowiska w związku z ogłoszonym Alertem Poziomu II wynikającym z przekroczeń norm jakości powietrza w strefie mazowieckiej. Ponadto w 2015 r. będą prowadzone działania w celu identyfikowania nowych instalacji wymagających uzyskania pozwolenia zintegrowanego, których rodzaje zostały określone w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 27 sierpnia 2014r. w sprawie rodzajów instalacji mogących powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska jako całości (Dz. U. z 2014r., poz. 1169). Zakłada się także prowadzenie większej niż dotychczas liczby kontroli z pomiarami, w tym z wykorzystaniem laboratoriów mobilnych i sprzętu zakupionego w ramach Projektu POIS.03.02.00-00001/09 Zakupy sprzętu do szybkiej oceny ryzyka w przypadku wystąpienia poważnej awarii, organizacja systemu monitoringu dynamicznego przeciwdziałania poważnym awariom, w tym organizacja systemu i sieci teleinformatycznych. 2.2. Kontrolowane czynności Zgodnie z Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/75/UE z dnia 24 listopada 2010 r. w sprawie emisji przemysłowych (zintegrowane zapobieganie zanieczyszczeniom i ich kontrola - tzw. Dyrektywa IED) kontrola środowiskowa oznacza wszystkie działania, w tym wizyty w terenie, monitorowanie emisji i kontrole raportów wewnętrznych oraz dokumentów dotyczących 19
działań następczych, weryfikację samodzielnego monitorowania, kontrolę stosowanych technik oraz adekwatności zarządzania środowiskowego instalacją, w celu sprawdzenia i promowania zgodności funkcjonowania instalacji z warunkami określonymi w pozwoleniu oraz monitorowania ich oddziaływania na środowisko. W podobny sposób kontrolę definiuje obowiązujący w Inspekcji Ochrony Środowiska System Kontroli. W każdym z poddanych kontroli obszarów inspektor/inspektorzy mają za zadanie sprawdzić, czy kontrolowany zakład postępuje zgodnie z zasadą obejmującą cztery podstawowe elementy systemu zarządzania: planowanie, wykonywanie, sprawdzanie i poprawianie. Ma to na celu porównanie stwierdzonego stanu faktycznego z wymaganiami wynikającymi z przepisów prawa oraz określonymi w decyzjach reglamentujących korzystanie ze środowiska, zezwoleniach, zgłoszeniach i informacjach. Pierwszoplanowym zagadnieniem każdej kontroli jest niezależnie od jej zakresu sprawdzenie realizacji obowiązków nałożonych na zakład w wyniku ustaleń poprzedniej kontroli. Podstawowe kontrolowane obszary to : sposób zarządzania kontrolowaną jednostką organizacyjną i przygotowanie operatora, w tym reagowanie na nieprawidłowości; eksploatacja obiektów, instalacji i urządzeń istotnych z punktu widzenia oddziaływania zakładu na środowisko oraz wystarczalność urządzeń ochrony środowiska; kompletność uregulowań formalno-prawnych w zakresie korzystania ze środowiska i wynikające z tych uregulowań obowiązki; kompletność, prawidłowość prowadzenia wymaganej dokumentacji oraz zakres i rodzaj zawartych w niej obowiązków, szczególnie w zakresie przeciwdziałania awariom; zgodność emisji substancji i energii do środowiska (emisje do powietrza, emisje hałasu, promieniowania, ścieków i odpadów) oraz poboru wody, uwolnień i transferów z obowiązującymi przepisami; raportowanie, w tym przestrzeganie terminowości i obowiązującego zakresu składanych raportów, szczególnie w zakresie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady 166/2006 w sprawie ustanowienia Europejskiego Rejestru Uwalniania i Transferu Zanieczyszczeń; analizy i monitoring w aspekcie wpływu na środowisko, w tym zmiany wielkości emisji i potencjalnego wpływu na środowisko oraz ocena zagrożeń dla środowiska (ryzyko). 2.3. Wpływ na środowisko i wyniki W oparciu o przedstawione przez poszczególne Delegatury WIOŚ uwarunkowania i zidentyfikowane najważniejsze problemy lokalne, w planie kontroli na 2015 r. zostaną uwzględnione najistotniejsze zagadnienia ochrony środowiska opisane w odniesieniu do obszaru działalności Delegatur w pkt 2.1. Inne ważne zadania WIOŚ to realizacja inspekcji środowiskowych, która będzie miała miejsce z uwzględnieniem, przy wyborze zakładów do kontroli, wyników oceny jakości powietrza, w tym terenów, dla których zostały opracowane programy ochrony powietrza: dla zanieczyszczeń mających określone poziomy dopuszczalne lub docelowe (kryterium ochrona zdrowia): 20
o dla pyłu PM10 i pyłu PM2,5 cztery strefy: aglomeracja warszawska, miasto Radom, miasto Płock i strefa mazowiecka, o dla dwutlenku azotu jedna strefa: aglomeracja warszawska, o dla benzo(a)pirenu cztery strefy: aglomeracja warszawska, miasto Radom, miasto Płock i strefa mazowiecka, dla zanieczyszczeń mających określone poziomy celu długoterminowego (ozonu) dla których nie ma obowiązku wykonania programu ochrony powietrza (POP): o dla kryterium ochrony zdrowia cztery strefy: aglomeracja warszawska, miasto Radom, miasto Płock i strefa mazowiecka, o dla kryterium ochrony roślin jedna strefa: strefa mazowiecka. Ze względu na znaczące rozszerzenie powierzchni terenów, zaliczanych do OSN - obszarów szczególnie narażonych na dopływ azotu ze źródeł rolniczych, a także utrzymującą się emisję związków azotu ze źródeł komunalnych i przemysłu rolno spożywczego, przy planowaniu podmiotów do kontroli uwzględnione zostaną także wyniki monitoringu wód powierzchniowych, szczególnie dotyczące podwyższonych wartości związków biogennych. W związku z tym między innymi kontrolą zostaną objęte instalacje do chowu lub hodowli zwierząt kwalifikowane do przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko. 2.4. Zachowanie w zakresie zgodności Zgodnie z przekazanymi przez GIOŚ Wytycznymi do planowania działalności organów Inspekcji Ochrony Środowiska w 2015 r. w trakcie kontroli prowadzone będą działania zmierzające do osiągnięcia najważniejszych celów krajowych na obszarze województwa mazowieckiego, w tym poprawy w zakresie jakości powietrza, jakości wód śródlądowych, gospodarowania odpadami, jakości klimatu akustycznego i zmniejszenia narażenia na działanie pól elektromagnetycznych. Podjęte zostaną także działania w kierunku usprawnienia udostępniania i rozpowszechniania informacji o środowisku. Przestrzegane będą zasady dotyczące częstotliwości kontroli i typowania podmiotów do kontroli dotyczące prowadzących instalacje wymagające uzyskania pozwolenia zintegrowanego, określone w art. 5a ustawy z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska oraz Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/75/UE z dnia 24 listopada 2010r. w sprawie emisji przemysłowych (zintegrowane zapobieganie zanieczyszczeniom i ich kontrola). Wykonując kontrole inspektorzy IOŚ są zobowiązani do przestrzegania ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej. Działania kontrolne i pokontrolne wykonywane będą wg procedur i zasad obowiązującego Systemu Kontroli. Zapewniony zostanie udział w realizacji wspólnych kontroli Państwowej Inspekcji Pracy/Państwowej Straży Pożarnej/Inspekcji Ochrony Środowiska w wybranych zakładach branży naftowej i gazowej oraz przemysłu chemicznego, zgodnie z Deklaracją w sprawie porozumienia na rzecz poprawy bezpieczeństwa pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska w przemyśle naftowym i gazowym, zawartą w dniu 24 listopada 2011 r. przy udziale Głównego 21