Analizy Sektorowe Marzec 218 Eksport zbóż z Polski na niskich obrotach; rynek jaj stabilizuje się Surowce rolne: Zboża: Prognozy spadku produkcji na świecie pozwalają oczekiwać wzrostów cen zbóż w sez. 218/19. Wzrosnąć może eksport zbóż z UE, w tym również z Polski po znaczących spadkach w sez. 217/18. Rosja, mimo spadku produkcji, może utrzymać pozycję największego eksportera pszenicy na świecie. Mleko: Ceny mleka w proszku osiągają rekordowe minima. Wpływ na spadki mają: rosnąca produkcja oraz upłynniane po niskich cenach zapasy interwencyjne. Mimo wyższych r/r cen tłuszczów mlecznych niskie ceny białka mlecznego wywołują presję na spadki cen skupu mleka. Departament Analiz Ekonomicznych Zespół Analiz Sektorowych analizy.sektorowe@pkobp.pl Mariusz Dziwulski tel. 22 521 81 88 28 26 24 Indeks cen żywności FAO (22-24 = 1) pkt. Mięso: Dynamika cen drobiu może wyhamować w marcu 218 r. do poziomu poniżej z uwagi na niskie ceny indyków oraz słabe sezonowe wzrosty cen kurcząt. Wysoki popyt eksportowy może być jednak czynnikiem wspierającym ceny. Ceny jaj utrzymują się na wyższym r/r poziomie, choć rynek po znaczących wzrostach w 2h17 powoli się stabilizuje. Owoce i warzywa: Malejące zapasy jabłek sprzyjają wzrostom cen owoców deserowych. Zwiększony import koncentratu soku jabłkowego do UE wpływa negatywnie na poziom jego cen i negatywnie oddziałuje na kondycję sektora. Istnieje możliwość, że zbiory jabłek w 218 r. w Polsce będą rekordowe, co oznaczałoby znaczący spadek cen owoców świeżych, ale też soku jabłkowego w 2h18. 22 2 18 16 14 12 sty-1 sty-11 sty-12 sty-13 sty-14 sty- sty-16 sty-17 sty-18 żywność ogółem mięso mleko zboża 4,5 4, Kursy walut Otoczenie rolnictwa: Wrastają ceny gruntów rolnych w Polsce. Wg GUS w 4q17 cena ziemi ornej wzrosła o 5,1% r/r i o 2,9% q/q. Możliwe zmniejszenie dynamiki cen w 218 pod wpływem spadku dochodów rolniczych. Ceny netto wybranych produktów rolnych w lutym 218 r. Cena II.18 pszenica (zł/t) 662,1-1,2,1 kukurydza (zł/t) 64,6 1,4-2,3 rzepak (zł/t) 1 554, -1,5-17,9 drób () 3,62 1,6 2,9 trzoda chlewna () 4,43 4, -8,3 mleko (zł/hl) 1,24-4,8 2, jabłka () 1,84 6,4 82,2 źródło: GUS, MRiRW, PKO Bank Polski m/m Zmiana % r/r 3,5 3, 2,5 sty-1 sty-11 sty-12 sty-13 sty-14 sty- sty-16 sty-17 sty-18 USD/PLN EUR/PLN 16 14 12 1 8 6 4 Cena ropy vs światowy indeks cen nawozów USD/baryłkę pkt 16 14 12 1 8 6 4 2 2 sty-1 sty-11 sty-12 sty-13 sty-14 sty- sty-16 sty-17 sty-18 cena ropy Brent (L) indeks cen nawozów na świecie (21=1) (P) Źródło: FAO, NBP, Bank Światowy, PKO Bank Polski 1
Zboża i uprawy polowe Prognozy spadku światowych zbiorów zbóż Zboża Zgodnie ze wstępnymi oczekiwaniami IEG (International Grains Council) światowa produkcja zbóż w sez. 218/19 zmniejszy się o,2% r/r, do 287 mln t. Gdyby te prognozy sprawdziły się, byłby to drugi z rzędu spadek światowych zbiorów, choć wolniejszy niż w sez. 217/18 (-2,2% r/r). Za spadek odpowiadać ma przede wszystkim mniejsza produkcja pszenicy (-2,2% r/r) powodowana słabszymi zbiorami przede wszystkim w Rosji (-12,3% r/r). Spadki łagodzone będą przez możliwy wzrost produkcji w Australii (-17,4% r/r), będący jednak nieproporcjonalnie niskim odbiciem zbiorów po znaczącym (-38% r/r) ich spadku w sez. 217/18. Wskaźnik światowych zapasów pszenicy do zużycia obniżyć ma się do w 34,% sez. 218/19 (vs 34,6% w sez. 217/18), co będzie czynnikiem sprzyjającym utrzymaniu dodatniej dynamiki cen tego zboża. Zwiększyć się mogą natomiast zbiory kukurydzy (o,7% do 2,2 mln t). Wzrost ten będzie prawdopodobnie wolniejszy od dynamiki światowej konsumpcji (+1,9% r/r), co doprowadzi do zmniejszenia zapasów tego zboża, nawet wśród jej największych eksporterów (USA, Argentyny i Brazylii). W rezultacie istnieją podstawy, by w sez. 218/19 oczekiwać wzrostów cen kukurydzy na rynkach światowych, w tym także w Polsce. Handel zbożami zbóż w Polsce na wolnych obrotach Eksport zbóż z Polski w sez. 217/18 dość mocno wyhamował (-37% r/r w 1h17), co wpisywało się w ogólne tendencje w handlu zbożami w UE. Niemniej był on znacznie silniejszy niż w przypadku innych krajów UE. Wg Eurostatu w 2h18 unijny eksport zbóż do krajów poza UE zmalał o % r/r, z czego z Polski o 68% r/r. Co więcej, początek 218 r. przyniósł dalsze załamanie polskiej sprzedaży zagranicznej. W styczniu 218 r. wg MRiRW eksport zbóż z Polski zmalał o 69% r/r, z czego najmocniej pszenicy o 7% r/r. Spowodowane jest to wysoką podażą pszenicy z Rosji, ograniczającą popyt na zboża unijne na rynkach trzecich oraz niską konkurencyjnością pszenicy z UE wskutek umocnienia EUR do USD. Przy prawdopodobnym utrzymaniu ujemnej dynamiki eksportu do końca sez. 218/19 i z uwagi na wzrost produkcji pszenicy w Polsce w 217 r., krajowi producenci, podobnie jak pozostali w UE, rozpoczną nowy sezon (218/19) z wysokimi zapasami zboża. Wg IGC w UE-28 na koniec sez. 217/18 mogą być one wyższe o 32% r/r. Możliwe jest, że unijny (w tym polski) eksport pszenicy wzrośnie w kolejnym sezonie. Warto jednak zaznaczyć, że mimo spadku produkcji, wysoka pozycja Rosji w światowym handlu może utrzymać się dzięki wysokim zapasom początkowym w tym kraju (+49,5% r/r), a to będzie w dalszym ciągu czynnikiem ograniczającym popyt na unijne zboże. 9 8 7 6 5 Tygodniowe ceny zakupu zbóż w Polsce 4 214-1-1 2-1-1 216-1-1 217-1-1 218-1-1 4 3 2 1-1 -2-3 -4 zł/t indeks cen zbóż MRZ (P) kukurydza paszowa (L) Zmiany cen i skupu pszenicy w Polsce Ceny kontraktów terminowych na pszenicę i rzepak Euronext-MATIF kontrakt najbliższy Prognozy zmian zbiorów głównych zbóż i oleistych na świecie w sez. 218/19 Źródło: MRiRW, MRZ, GUS, Reuters, USDA, PKO Bank Polski pkt. pszenica konsumpcyjna (L) żyto paszowe (L) 3 27 24 21 18-1 -5 125 5 45 4 3 wolumen skupu - odwrócona skala (P) cena skupu (L) 25 125 214-1-1 2-1-1 216-1-1 217-1-1 218-1-1 rzepak (L) pszenica (P) 4 3 2 1-1 -2-3 EUR/t -,2 zboża ogółem -2,2,7 1,7 1,2 pszenica kukurydza jęczmień canola i rzepak EUR/t 3,6 soja -75-5 -25 25 5 75 1 25 225 2 175 2
Mleko Dalsze spadki cen odtłuszczonego mleka w proszku Mleko W 217 r. wg notowań KE przeciętna cena sprzedaży odtłuszczonego mleka w proszku (OMP) w 2 tyg. marca 218 r. wynosiła 133 EUR/kg (-26%% r/r). Tak niskiego poziomu cen dotychczas nie odnotowano w danych publikowanych przez KE (czyli od 21 r.). Czynnikiem nasilającym spadki cen odtłuszczonego mleka w proszku jest obserwowany wzrost produkcji przy jednocześnie ograniczonych możliwościach zwiększenia eksportu oraz stabilnej konsumpcji wewnętrznej. Z danych Eurostatu wynika, że w 4q17 unijna produkcja odtłuszczonego mleka w proszku wzrosła o,2 tys. t r/r (+11% r/r), a eksport z UE w 4q17 wzrósł o 28,8 tys. t (+2% r/r). Co więcej, dodatnia dynamika produkcji mleka w UE i na świecie sugeruje dalsze wzrosty produkcji OMP mogące pogłębiać spadki jego cen. Ważnym czynnikiem są także wysokie zapasy interwencyjne mleka w proszku w UE, które powoli zaczynają być upłynniane. Wg komunikatu KE w osiemnastym przetargu (z 2 marca 217 r.) dotyczącym sprzedaży odtłuszczonego mleka w proszku z zapasów interwencyjnych upłynniono 4,1 tys. t OMP z minimalną ceną EUR/1 kg, co oznacza, że przynajmniej część oferowanych zapasów została sprzedana w takiej cenie. Jest to najniższy poziom w dotychczasowych przetargach ogłaszanych przez KE w lutym 218 r. cena minimalna wynosiła 11 EUR/kg przy wolumenie sprzedaży wynoszącym 4,4 tys. t OMP. Choć sprzedane dotychczas przez KE ilości OMP nie są istotne dla rynku (miesięczna wielkość produkcji w UE wynosi średnio 126 tys. t), to sugerują kierunek zmian cenowych i nie stwarzają perspektyw do istotnego wzrostu w 218 r. Ceny mleka w Polsce maleje dynamika wzrostu W Polsce ceny mleka utrzymują się wciąż na wyższym r/r poziomie mimo silnego spadku od początku 218 r. Wg GUS przeciętna cena skupu mleka w lutym 218 r. wyniosła 1,24 zł/hl (+2,% r/r, +7,6% m/m). Kolejne miesiące przyniosą prawdopodobny spadek dynamiki cen do poziomu poniżej zera. Wskazuje na to rosnąca produkcja światowa (w tym unijna), i utrzymujące się niskie ceny przetworów mlecznych. Z danych MRiRW wynika, że jedynie ceny masła (po okresie spadków na początku 218 r.) utrzymują się na wyższym poziomie niż przed rokiem (por. wykres). Niemniej znaczny spadek cen odtłuszczonego mleka w proszku obniża rentowność całego procesu produkcji. Cena mleka wyrażona w ekwiwalencie masła i odtłuszczonego mleka w proszku w Polsce w pierwszych dwóch tygodniach marca 218 r. była niższa o 7%r/r (obliczenia na podst. danych MRiRW). Utrzymujące się wysokie różnice w cenach masła i OMP odzwierciedlają obecne zróżnicowanie popytu na tłuszcze i białko mleczne w UE. 28 21 14 7-7 -14-21 Dynamika cen i skupu mleka w Polsce -28 sty-13 sty-14 sty- sty-16 sty-17 sty-18 26 23 2 17 14 11 8 dynamika skupu mleka (P) cena skupu mleka (L) Ceny sprzedaży przetworów mleczarskich w kraju 5 5 213-1-6 214-1-6 2-1-6 216-1-6 217-1-6 218-1-6 masło ekstra w blokach (L) odtłuszczone mleko w proszku (OMP) (L) ser edamski (L) Global Dairy Trade Index (P) 45 4 3 25 2 zł/1 kg Cena mleka surowego na najważniejszych rynkach EUR/1 kg Dynamika produkcji mleka u największych eksporterów na świecie -4 sty-13 sty-14 sty- sty-16 sty-17 sty-18 indeks cen mleka FAO (L) produkcja mleka - główni eksporterzy* (P) - odwrócona oś *USA, Nowa Zelandia, Australia, UE-28 Źródło: MRiRW, KE, CLAL, KE, PKO Bank Polski pkt 12 9 6 3-3 -6-9 -12 19 17 13 11 6 4 2-2 USA Nowa Zelandia UE-28 9 7-12 -8-4 4 8 3
Mięso Wyższy eksport drobiu wspiera ceny w Polsce Mięso Mimo sezonowych wzrostów maleje dynamika cen drobiu w kraju. Wg GUS przeciętna cena skupu drobiu w lutym 218 r. była wyższa 2,9% r/r wobec wzrostu o 5,9% r/r w styczniu 218 r. Co więcej, dane MRiRW wskazują na możliwość obniżenia dynamiki cen w marcu 218 r. do poziomu poniżej. Na wyjątkowo niskim poziomie pozostają przede wszystkim ceny indyków w lutym 218 r. zanotowały spadek w skupie o 6,3% r/r. Obserwowane podwyżki na przełomie roku były konsekwencją niższej produkcji w UE, która mogła przełożyć się na większy popyt na polskie mięso drobiowe. Dane Eurostatu wskazują, że uboje kurcząt w UE w grudniu 217 r. były niższe o 4,7% r/r, wobec wzrostu o 1,8% w całym 217 r. (w Polsce o -2,6% vs +4,7% r/r w 217 r.). Dodatkowo z danych GUS wynika, że produkcja mięsa drobiowego w firmach dużych w styczniu i lutym 218 r. w Polsce obniżyła się odpowiednio o 1,9% r/r i 1,5% r/r. Dane MRiRW wskazują z kolei, że eksport mięsa i podrobów drobiowych z Polski w styczniu wzrósł o 11% r/r, oddziałując na okresowy wzrost cen. Większy eksport był wynikiem wzrostu popytu w krajach UE-, głównie Niemiec i Wlk. Brytanii, które zmniejszyły import drobiu z Brazylii (co jest nadal konsekwencją skandalu mięsnego w tym kraju w 217 r.), oraz mniejszych dostaw drobiu z Francji. Warto zaznaczyć, że w 217 r. mimo spadku dynamiki produkcji drobiu w Polsce (+4,7% r/r w 217 vs. +13,1% r/r w 216 r.) nasz kraj umocnił się na pozycji największego producenta w UE-28. Efekt spadku produkcji na przełomie roku się wyczerpuje. Jednak biorąc pod uwagę poziom wstawień kurcząt brojlerów w kraju, oczekuje się, że wyhamowanie dynamiki cen w marcu może być tylko przejściowe. Wg Eurostatu wstawienia kurcząt brojlerów w lutym 218 r. w Polsce obniżyły się o 1,2% r/r wobec ich wzrostu o 8,2% r/r w styczniu 218 r. Co więcej, popyt eksportowy może krótkookresowo zwiększyć się z uwagi na zakaz eksportu mięsa do UE wprowadzony w połowie marca 218 r. przez brazylijskie ministerstwo rolnictwa na firmę BRF, która jest jednym z największych producentów mięsa na świecie. Ceny jaj - rynek stabilizuje się Z danych GUS wynika, że w lutym 218 r. średnie ceny detaliczne jaj w Polsce były wyższe o,7% r/r wobec wzrostu o 43,2% w styczniu 218 r. Tygodniowe notowania MRiRW wskazują na możliwość dalszej obniżki dynamiki cen jaj w marcu 218 r. Przyczyną zmniejszenia dynamiki cen jest spadek eksportu jaj z Polski po jego znaczącym wzroście w 3q17 (+86% r/r por. wykres) z uwagi na wykrycie niedozwolonych substancji i wycofanie jaj ze sprzedaży detalicznej w niektórych krajach UE. Dynamika sprzedaży zagranicznej jaj w skorupach z Polski wyhamowała pod koniec 217 r. W grudniu 217 r. była ona wyższa już tylko o 3,7% r/r (za Eurostat), jednak wciąż wyższa sprzedaż pozwala na utrzymanie relatywnie wysokiego poziomu cen. 6,5 6, 5,5 5, 4,5 4, Ceny skupu trzody chlewnej i bydła wg wagi żywej 3,5 5,4 213-1-1 214-1-1 2-1-1 216-1-1 217-1-1 218-1-1 4,5 4,1 3,7 3,3 2,9 trzoda chlewna (L) Tygodniowe ceny skupu drobiu w Polsce Eksport i ceny sprzedaży jaj w Polsce Dynamika ubojów kurcząt w wybranych krajach UE-28 () Źródło: GUS, MRiRW, KE, Eurostat, PKO Bank Polski bydło (P) 7,2 6,9 6,6 6,3 6, 5,7 7, 6,5 6, 5,5 5, 2,5 4,5 213-1-1 214-1-1 2-1-1 216-1-1 217-1-1 218-1-1 kurczęta (L) indory (P) 6 45 3 sty-16 maj-16 wrz-16 sty-17 maj-17 wrz-17 sty-18 +13,1% tys. t +4,7% Polska +7,7% eksport jaj w skorupkach (L) +1,4% Wlk. Brytania +5,5% -1,% -1,9% +2,% zł/1 szt ceny jaj kat. L i M (P) +5,1% +5,4% -,2% 216 217-1,5% -,6% +1,1% Hiszpania Francja Holandia Włochy Niemcy 6 5 4 3 2 4
wrz-14 gru-14 mar- cze- wrz- gru- mar-16 cze-16 wrz-16 gru-16 mar-17 cze-17 wrz-17 gru-17 mar-18 Agro Nawigator Owoce i warzywa Niskie zapasy jabłek i wysokie ceny Owoce i warzywa Wg danych Eurostatu import zagęszczonego soku jabłkowego (ZSJ) do UE-28 w okresie lipiec 217-styczeń 218 wzrósł o 67% r/r do 16 tys. t (+64 tys. t), z czego szczególnie szybki wzrost importu odnotowano w styczniu 218 r. (+146% r/r). Wolumen importu przewyższył dotychczasowy spadek wewnątrzunijnych dostaw koncentratu. Wysoka podaż surowca importowanego wpływa na obniżki cen ZSJ na rynku Wspólnoty. Wg IEG Vu, ceny polskiego koncentratu (Brix7) na koniec lutego 218 r. spadły w porównaniu do 1 tyg. stycznia 218 r. o 14% do 1,5 EUR/kg. Mimo iż utrzymują się na poziomie znacznie wyższym niż przed rokiem (+67% r/r), to wzrost jest i tak niższy od wzrostu cen jabłek do przetwórstwa w kraju w sez. 217/18, co sugeruje pogorszenie wyników finansowych firm produkujących koncentraty jabłkowe. Dla przypomnienia Polska jest największym w UE-28 producentem zagęszczonego soku jabłkowego, a do przerobu na soki trafia 5-6% wszystkich produkowanych jabłek w Polsce. Za ponad 6% wzrostu importu ZSJ do Unii odpowiadały Chiny (+476% r/r, do 47 tys. t). Wzrost zakupów na tym rynku możliwy był dzięki zwiększeniu produkcji jabłek i koncentratów tym kraju, a także wysokiej konkurencyjności cenowej soku mimo jego niższej kwasowości (mniej preferowanej w UE). Zwiększył się znacząco import koncentratu soku jabłkowego z Ukrainy (+55% do 41,3 tys. t), czy też Turcji (+27% do 29,4 tys. t). Perspektywy wzrostu cen zagęszczonego soku są ograniczone, a w 2h18 można spodziewać się nawet spadków. Istnieje prawdopodobieństwo, że przy braku negatywnych czynników pogodowych zbiory jabłek w Polsce będą rekordowe z uwagi na to, iż sady po znaczącym spadku owocowania będą wypoczęte. Podobnie sytuacja może wyglądać w pozostałych krajach UE, które również zanotowały istotne spadki zbiorów w sez. 217/18. Czynnikiem oddziałującym w kierunku wzrostów cen będą prawdopodobnie bardzo niskie krajowe zapasy koncentratu jabłkowego na początku sez. 218/19. Niskie zapasy jabłek i wysokie ceny Wg danych MRiRW przeciętna cena skupu jabłek deserowych w Polsce w pierwszych dwóch tygodniach marca 218 r. była wyższa o 77% r/r i o 9,4% w relacji do średniej ceny w styczniu 218 r. Wzrostom cen jabłek sprzyja pogłębiający się spadek ich zapasów w kraju. Wg WAPA w lutym 218 r. w Polsce były o 36% niższe r/r (66 tys. t) wobec wzrostu o 3% r/r w styczniu 218 r. Dynamika cen prawdopodobnie znacząco wyhamuje w maju i czerwcu 218 r. z uwagi na wysoką bazę cenową z 217 r. ceny jabłek deserowych w 2q17 znacząco wzrosły po informacjach dotyczących wysokich strat przymrozkowych w sez. 217/18. Dodatkowo, perspektywa znaczącego wzrostu krajowej oraz unijnej produkcji w 218 r., przy obowiązującym rosyjskim embargu na eksport owoców i warzyw z UE, spowodować może spadki cen w 3q18 i 4q18. 5 Miesięczne ceny skupu owoców i warzyw do konsumpcji bezpośredniej w kraju 2,5 2, 1,5 1,,5, 1,1,9,7,5,3 cebula marchew jabłka Ceny skupu jabłek do przetwórstwa i ceny soku jabłkowego w eksporcie z Polski,1,6 2, EUR/kg 1,8 1,6 1,4 1,2 1,,8,6 jabłka do przetwórstwa (L) Ceny mrożonych owoców z Polski Zapasy vs dynamika cen jabłek w Polsce Źródło: ZEO IERiGŻ-PIB, MRiRW, IEG Vu, PKO Bank Polski EUR/kg 1,6 1,4 1,2 1,,8 zagęszczony sok jabłkowy (P),4 sty-13 lip-13 sty-14 lip-14 sty- lip- sty-16 lip-16 sty-17 lip-17 1 5-5 -1 truskawki wiśnie zapasy jabłek w Polsce (P) - odwrócona oś. cena skupu jabłek deserowych (L) - -1-5 5 1
Holandia Belgia Dania Niemcy Irlandia Wlk. Brytania Włochy Hiszpania Finlandia Polska Czechy Szwecja Francja Słowacja Rumunia Węgry Bułgaria Litwa Łotwa Estonia Agro Nawigator Ceny gruntów rolnych w tendencji wzrostowej Otoczenie rolnictwa Grunty rolne w Polsce wciąż drożeją, choć dynamika cen znacząco wyhamowała po wprowadzeniu regulacji w ich obrocie. W danych GUS przeciętna cena gruntów ornych w obrocie prywatnym w Polsce z 4q17 wzrosła o 5,1% r/r do 42,46 tys. zł/ha. Co ciekawe ziemia rolna drożeje relatywnie szybciej tam, gdzie jej ceny są najwyższe (woj. wielkopolskie [+7,8% r/r] oraz kujawsko-pomorskie [+6,7% r/r]), co przyczynia się do zwiększenia regionalnych różnic w poziomie cen ziemi. Warto zaznaczyć, że w latach 213-216 średnioroczny wzrost cen gruntów rolnych kształtował się na poziomie 14%, choć największy poziom wzrostów cen odnotowano w 214 r., który napędzany był rekordowym poziomem dochodów rolniczych w Polsce w 213 r. (Rachunki Narodowe dla Rolnictwa, Eurostat). W 217 r. koniunktura w rolnictwie poprawiła się r/r, co wpłynęło na ożywienie w cenach ziemi w relacji do 216 r. Niemniej, spodziewane pogorszenie opłacalności produkcji rolnej w 218 r. (KE prognozuje spadek realnego dochodu w rolnictwie w UE-28 o 3,4% w relacji do średniej w latach 2-217) z uwagi na oczekiwany spadek cen m.in. mleka czy też niższe ceny żywca wieprzowego, mogą przełożyć się na lekkie wyhamowanie wzrostów w 218 r. Długoterminowo nadal jednak ceny ziemi rolnej w Polsce mogą wzrastać, podążając w kierunku poziomu krajów zachodnioeuropejskich, m.in. Niemiec, gdzie są ponad dwukrotnie wyższe niż w Polsce (por. wykres). Na istniejący potencjał do wzrostów wskazuje wciąż relatywnie wysoki (wśród krajów UE) poziom wartości rolniczej w stosunku do wartości ziemi. Pośrednio może on wskazywać na wyższą stopę zwrotu z inwestycji w ziemię w Polsce. Wg Eurostatu relacja wartości produkcji rolniczej do cen ziemi w 216 r. w Polsce wynosiła, podczas gdy w Niemczech,13. Jednocześnie potencjał do wzrostu cen ziemi maleje z uwagi na niską, choć rosnącą produktywność rolnictwa. Warto zaznaczyć, że ceny ziemi rolnej w Polsce (w obrocie prywatnym) należą do najwyższych w krajach Europy środkowej i wschodniej. Z danych IERiGŻ-PIB wynika, że przeciętna cena ziemi rolnej w Polsce w 216 r. była o 21% wyższa niż w Czechach oraz 2,2-krotnie wyższa niż na Węgrzech. Wyższe poziomy notowane są w krajach, gdzie konkurencja o grunty rolne jest wysoka podobnie jak produktywność ziemi (np. w Holandii czy też w Wlk. Brytanii). Różnice te potwierdzają ostatnie dane Eurostatu dla cen ziemi w Unii Europejskiej (z marca 218 r.). 45 4 3 25 2 Ceny gruntów ornych w Polsce w obrocie prywatnym tys. zł/ha 1q13 3q13 1q14 3q14 1q 3q 1q16 3q16 1q17 3q17 cena gruntów ornych (L) Ceny gruntów rolnych w wybranych krajach UE vs relacja wartości produkcji rolniczej do cen gruntów rolnych w danym kraju 6 5 4 3 2 1 tys. EUR/ha średnie ceny gruntów rolnych (L) Źródło: Eurostat, GUS, IERiGŻ-PIB, PKO Bank Polski dynamika zmian (P) wartość produkcji rolniczej / cena gruntów rolnych (P) pkt. 28 21 14 7-7,6,5,4,3,2,1, 6 Niniejszy materiał ma charakter informacyjny, jest przeznaczony wyłącznie dla klientów Grupy PKO Banku Polskiego i nie stanowi oferty w rozumieniu ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny. Informacje zawarte w niniejszym materiale nie mogą być traktowane, jako propozycja nabycia jakichkolwiek instrumentów finansowych, usługa doradztwa inwestycyjnego, podatkowego lub jako forma świadczenia pomocy prawnej. Grupa PKO BP SA dołożyła wszelkich starań, aby zamieszczone w niniejszym materiale informacje były rzetelne oraz oparte na wiarygodnych źródłach. Klienci Grupy PKO BP SA ponoszą odpowiedzialność za skutki swoich decyzji inwestycyjnych, podjętych z uwzględnieniem informacji zamieszczonych w niniejszym materiale. Niniejszy materiał został przygotowany i/lub przekazany przez Powszechną Kasę Oszczędności Bank Polski Spółka Akcyjna, zarejestrowany w Sądzie Rejonowym dla m.st. Warszawy w Warszawie, XIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego pod nr KRS 26438; NIP: 525--77-38 REGON: 16298263; kapitał zakładowy (kapitał wpłacony) 1 25 zł