Weronika Szemińska Katedra Języków Specjalistycznych TERMINOLOGICZNY SŁOWNIK PRZEKŁADOWY: W POSZUKIWANIU NARZĘDZIA DOSKONAŁEGO Na pierwszy rzut oka scharakteryzowanie pojęcia terminologicznego słownika przekładowego nie wydaje się być zadaniem nazbyt trudnym: słownik taki musi odpowiadać szczególnym potrzebom tłumacza, oferując ekwiwalenty obcojęzyczne terminów w języku źródłowym. Jednak literatura przedmiotu w zasadzie poprzestaje na tej informacji, nie odpowiadając na szczegółowe pytania o strukturę i cechy wyróżniające słowniki przekładowe. Większość typologii leksykograficznych wyróżnia słownik przekładowy ze względu na obecność ekwiwalentów obcojęzycznych, stawiając go na równi ze słownikiem dwujęzycznym. Swanepoel zamiennie używa wyrażeń słownik wielojęzyczny i słownik przekładowy ( multilingual dictionary i translation dictionary ) [Swanepoel 2003: 67-69]; cytowany przez niego Zgusta mówi już wyłączenie o słownikach dwu- i wielojęzycznych [Zgusta 1971: 294-307]. Również Urbanek utożsamia słowniki przekładowe z dwujęzycznymi, pisząc: W ciągu swego wielowiekowego istnienia leksykografia dwujęzyczna stworzyła ogromną ilość różnego typu słowników przekładowych, ale nie powstał dotychczas żaden dwujęzyczny słownik, który, nie wywołując licznych uwag krytycznych, sprostałby zarówno wymaganiom specjalistów, jak i użytkowników [Urbanek 1993: 61]. Atkins i Rundell ze względu na uwzględnione języki wyróżniają słowniki jedno-, dwu- i wielojęzyczne, zaś ze względu na przeznaczenie: słowniki służące dekodowaniu oraz kodowaniu tekstu [Atkins Rundell 2008: 25]. Hartmann i James umieszczają wprawdzie w swoim słowniku leksykografii hasło translation dictionary, nie podają jednak wyjaśnienia, a jedynie odsyłają do hasła bilingual dictionary [Hartmann James 2002: 146]. Podobnie w typologii proponowanej przez Lukszyna i Zmarzer słownik przekładowy zaklasyfikowany został obok słowników jednojęzycznych oraz dwu- i wielojęzycznych według kryterium obecności ekwiwalentów obcojęzycznych [Lukszyn Zmarzer 2006: 145-146]. Również analiza terminograficzna angielsko-polskich i polsko-angielskich słowników specjalistycznych, jakie pojawiły się na rynku polskim w latach 1990-2006 (i stanowiących znaczną część dostępnych w Polsce słowników specjalistycznych), przeprowadzona przez Łukasika, pozwala wyciągnąć wniosek, iż nie stosuje się praktycznego rozróżnienia między słownikami dwujęzycznymi a przekładowymi. We wstępie teoretycznym autor wymienia wprawdzie w stosowanej typologii słowniki przekładowe [Łukasik 2007: 11], jednak w opisie wyników analizy nie ma już o nich ani słowa: badane dzieła podzielone zostały na słowniki terminologiczne objaśniające, hybrydalne, encyklopedyczne, tezaurusy, glosariusze, słowniki skrótów oraz słowniki w układzie tematycznym. Fakt ten sugeruje, że na polskim rynku brakuje słowników przekładowych, mogących spełniać funkcję odpowiednio przygotowanego narzędzia tłumacza tekstów specjalistycznych. Być może wynika to właśnie z faktu, że do tej pory nie opracowano odpowiedniego modelu słownika przekładowego,
uznając, że zwykłe słowniki dwu- i wielojęzyczne są w stanie efektywnie pełnić tę funkcję. Jednakże zarówno obserwacje tłumaczy, jak i teoria leksykograficzna wskazują, że jest to sąd mylny. Jak zauważa Piotrowski, zwykły słownik dwujęzyczny nie stanowi rozwiązania dla tłumacza. Do najczęściej zarzucanych mu wad należą między innymi brak informacji o kolokacjach (zwłaszcza czasowników nieprzechodnich łączących się z terminamirzeczownikami), arbitralny wybór terminów, brak wskazówek pozwalających na dyferencjację semantyczną i stylistyczną pomiędzy proponowanymi ekwiwalentami, bądź też niedostateczna liczbę odpowiedników. Dlatego też tłumacze nie szukają w słownikach dwujęzycznych gotowych ekwiwalentów, ale traktują je jako punkt wyjścia do dalszych poszukiwań, wskazujący pole leksykalne, w jakim można będzie znaleźć właściwy odpowiednik [Piotrowski 1994a: 116-117]. Niewątpliwie obecność ekwiwalentów obcojęzycznych jest konieczną cechą słownika przekładowego. Jeżeli jednak przyjąć, że słownik taki ma stanowić specjalistyczne narzędzie profesjonalnego tłumacza, warto poszukać dalszych charakterystyk, które wyraźniej odróżniłyby słowniki przekładowe od zwykłych słowników dwu- i wielojęzycznych. Obecność ekwiwalentów obcojęzycznych odnotowuje się bowiem również między innymi w glosariuszach czy słownikach terminologicznych objaśniających i encyklopedycznych, gdzie mogą służyć międzyjęzykowej harmonizacji terminologii w słowniku. Lukszyn i Zmarzer stwierdzają zresztą: Dwu- i wielojęzyczne słowniki terminologiczne mogą pełnić funkcję słowników przekładowych, chociaż w ścisłym znaczeniu tego słowa nimi nie są [Lukszyn Zmarzer 2006: 145]. Wśród kryteriów uwzględnianych przy sporządzaniu typologii leksykograficznych istnieją co najmniej dwa, które zdają się umożliwiać pełniejsze scharakteryzowanie słownika przekładowego: są to rodzaj jednostki wejściowej oraz przeznaczenie słownika. Po głębszej analizie okazuje się jednak, że trudno byłoby sklasyfikować terminologiczne słowniki przekładowe ze względu na charakter jednostki wejściowej, typologię taką przeprowadza się bowiem w płaszczyźnie formy (w efekcie otrzymując podział na słowniki terminoelementów, terminów oraz frazeologiczne słowniki terminologiczne) bądź w płaszczyźnie treści (z czego wynika podział na słowniki terminów teoretycznych oraz słowniki nomenów) [por. Lukszyn Zmarzer 2006: 145]. Słownik przekładowy nie mieści się w tych ramach: jego jednostką jest bowiem jednostka przekładu, która jakkolwiek bez wątpienia jest cechą wyróżniającą nie stanowi ani formalnego statusu hasła, ani onomazjologicznego typu jednostki terminologicznej. Za klasyfikacją specjalistycznych słowników przekładowych ze względu na przeznaczenie może przemawiać argument, że ich konstrukcja zarówno makro- jak i mikrostruktura powinna być ściśle określana przez cel, jakiemu mają służyć, tak aby stanowiły doskonałe narzędzia tłumacza. Potwierdzają to spostrzeżenia naukowców, którzy postulują uzależnienie budowy słownika od potrzeb i umiejętności ściśle określonej grupy odbiorców [por. Gouws 2003: 39]. Takie też przyporządkowanie proponuje w monografii Введение в терминографию Grinev, stawiając słownik przekładowy obok słowników dydaktycznych, objaśniających i informacyjnych [Grinev 1995]. W zgodzie z tym postulatem pozostaje klasyfikacja Lejczyka i Biesiekirskiej, którzy zwracają uwagę na specyfikę mikrostruktury, wyróżniając słowniki przekładowe w oparciu o strukturę hasła (obok słowników objaśniających, ideograficznych oraz glosariuszy), albowiem struktura ta naturalnie wynika właśnie ze specyficznych potrzeb użytkowników słownika przekładowego [Lejczyk Biesiekirska 1998].
Lukszyn i Zmarzer odnotowują: Cechą charakterystyczną słownika przekładowego w ogóle są zawarte w nim propozycje tłumaczenia poszczególnych jednostek przekładu we wszystkich typowych dla tych jednostek kontekstach językowych [Lukszyn Zmarzer 2006: 145]. Zwracają tu uwagę na wspomnianą już wcześniej cechę wyraźnie odróżniającą słownik przekładowy od zwykłego słownika dwujęzycznego, a mianowicie obecność jednostki przekładu jako jednostki wejściowej. Trudność polega na tym, że w rzeczywistych tłumaczeniach nie istnieje stabilna jednostka przekładu może nią być terminoelement, termin, połączenie terminów, ich zbitka lub nawet całe zdanie zaś wyrażenia w języku źródłowym, stałe w rozmaitych tekstach w tymże języku, mogą bądź muszą być tłumaczone za pomocą wyrażeń języka docelowego na innym poziomie [Piotrowski 1994a: 104]. Istotne jest tu odnotowanie różnicy między jednostką przekładu a jednostką znaczenia: podczas gdy jednostka znaczenia określana jest poprzez kontekst, jednostka przekładu powstaje w wyniku decyzji dążącego do osiągnięcia ekwiwalencji tłumacza [Tognini-Bonelli 1996: 199]. Jednak terminograf musi określić wielkość jednostki przekładu niejako a priori, na wyższym poziomie ogólności niż czyni to tłumacz pracujący nad konkretnym tekstem. W tym celu musi on uwzględnić strukturę terminu oraz łączliwość terminologiczną i pozostałe jego cechy na płaszczyźnie syntagmatycznej [Łukasik 2007: 14]. 1 Trudność jest w istocie podwójna, albowiem również przyporządkowanie ekwiwalentów w języku docelowym polega na wyróżnianiu jednostek przekładu. Nie mogą to być więc ekwiwalenty kognitywne, ale funkcjonalne, tłumaczeniowe (zwane też pragmatycznymi lub tekstowymi). Jak wyjaśnia Piotrowski [1994b: 167]: Największa różnica między ekwiwalentami kognitywnymi a tłumaczeniowymi polega na tym, że ekwiwalenty tłumaczeniowe nie mają nic wspólnego z relewantnymi kryteriami (wymiarami) analizy, a jedynym kryterium ich doboru jest możliwość podstawienia ciągu wyrażeń jednego języka zamiast ciągu wyrażeń drugiego języka. Być może wiąże się to z faktem, że w procesie tłumaczenia ma miejsce przejście od występującego w tekście źródłowym wariantu leksykalno-semantycznego, jednoznacznego dzięki swej aktualizacji w kontekście, do wieloznacznej w języku docelowym abstrakcyjnej jednostki leksykalnej, która z kolei ulega ujednoznacznieniu poprzez umieszczenie w tekście docelowym [Urbanek 1993: 17-19]. Ekwiwalenty tłumaczeniowe otrzymywane są nie w drodze analizy języków według z góry przyjętych kryteriów, ale poprzez badanie odpowiednich tekstów w obu językach. Następnie terminograf ma za zadanie podporządkować owe odpowiedniki ogólnemu prawu leksykografii: szukać dekontekstualizacji, abstrahować od tekstowych wystąpień danego wyrażenia, tak aby można je było zastosować w tekście tłumaczenia. Mędelska i Wawrzyńczyk wyraźnie wskazują na kolejną istotną różnicę między zwykłymi słownikami dwujęzycznymi a przekładowymi: Jedynie taki słownik dwujęzyczny, w którym w s z y s t k i e artykuły hasłowe mają strukturę logiczną «zamiast S podstaw P» zasługuje w pełni na miano słownika przekładowego [Mędelska Wawrzyńczyk 1992: 16]. Osiągnięcie ekwiwalencji tłumaczeniowej na płaszczyźnie całości tekstu oznacza konieczność uwzględnienia pełnej sieci relacji socjokulturowych, które determinują znaczenie 1 W związku z wcześniej wspomnianym faktem, że jednostka przekładu nie mieści się w dotychczas stosowanych ramach klasyfikacji jednostek wejściowych słownika, wydaje się koniecznym określenie nowego rodzaju typów onomazjologicznych w projekcji na pojęcie jednostki przekładu. Kwestia ta wymaga jednak oddzielnej rozprawy.
relewantnych elementów w języku źródłowym oraz docelowym. Jak zauważa Tognini- Bonelli [1996: 198], przekład nierozerwalnie wiąże się ze zjawiskiem podwójnej przesuniętej sytuacyjności ( displaced situationality ), albowiem w procesie tłumaczenia zarówno kodujący znaczenie tekst, jak i kontekst, w którym tekst jest osadzony, ulegają zmianie. W celu uniknięcia wprowadzenia odbiorców w błąd konieczne jest zatem zrekompensowanie owej zmiany przez tłumacza. Wydaje się, że najłatwiej osiągnąć ekwiwalencję w przypadku terminów, które stanowią relatywnie stabilne znaczeniowo elementy tekstu. Niemniej jednak przypisując terminom w języku źródłowym odpowiedniki w języku docelowym trzeba wziąć pod uwagę wzajemnie powiązane czynniki językowe i pozajęzykowe, które wpływają na odbiór terminu w danym kontekście [Kielar 1977: 148-150]. W tym właśnie miejscu rodzi się kwestia wyboru ekwiwalentów, jakie należy ująć w słowniku. Niejednokrotnie jest tak, że nie istnieje jeden dobry ekwiwalent, zaś wybór uzależniony jest od potrzeb odbiorców przekładu, ich wiedzy czy celu tłumaczenia; ściślej rzecz biorąc, transpozycja tekstu z jednego języka do drugiego może polegać na tłumaczeniu sensu stricto, ale też w pewnych sytuacjach na adaptacji, kondensacji lub parafrazie. W pewnych przypadkach wskazane jest stosowanie odpowiedników wyraźnie nawiązujących do kultury i pojęć języka źródłowego, co podkreśli obcość opisywanej rzeczywistości i przyprowadzi czytelnika do autora, a niekiedy wręcz przeciwnie: należy dążyć do jak najdalej posuniętej familiaryzacji pojęć poprzez czytelne odwołania do rzeczywistości związanej z językiem docelowym i nacisk na aspekty zbieżne, co ułatwi czytelnikowi zrozumienie znaczenia użytych terminów poprzez analogię z rzeczywistością rodzimą. Tłumacz każdorazowo porównuje treść pojęć użytych w języku źródłowym z treścią potencjalnych ekwiwalentnych pojęć należących do systemu języka docelowego [Groot 1999: 18], przy czym wybiera ekwiwalenty odpowiadające przyjętemu założeniu, zgodnemu z potrzebami i oczekiwaniami wyobrażonych potencjalnych lub faktycznych odbiorców tekstu [Kielar 1999: 188]. Zadaniem opracowującego słownik przekładowy terminografa jest przewidzieć te możliwości i podać odpowiadające im ekwiwalenty, ale też wyposażyć tłumacza w informacje umożliwiające rozróżnienie pomiędzy nimi. Właśnie takim systemem dyferencjacji odpowiedników musi się różnić słownik przekładowy od zwykłego słownika dwujęzycznego, w którym niezwykle często proponowane ekwiwalenty stanowią zbiór niedostatecznie wartościowany pod względem semantycznym i stylistycznym, pomijając już brak informacji z zakresu frazeologii, fleksji i gramatyki [Wierzchowski 1978: 37]. Celowi temu może służyć już sama budowa artykułu hasłowego [Fraser 2008: 70], na przykład jeżeli zastosować w nich zamknięty system oznaczeń, który Waszczuk określa mianem słownika w słowniku. Podstawowymi narzędziami takiego wewnętrznego systemu porządkowania są indeksy, odsyłacze, kwalifikatory, symbole graficzne, skróty, kroje czcionek oraz sposoby uszeregowania haseł [Waszczuk 2004: 215-216]. Możliwe byłoby też zastosowanie rozwiązania na poziomie makrostruktury słownika, to jest poprzez jego podział na część modułową, w której poszczególne moduły zawierałyby określone rodzaje ekwiwalentów, oraz część terminologiczną, którą stanowiłby indeks terminów, umożliwiający szybkie wyszukiwanie jednostek. Część modułowa miałaby przy tym dodatkową funkcję, a mianowicie odwzorowania struktury wiedzy specjalistycznej, której leksykon terminologiczny jest przedmiotem opracowania leksykograficznego, co ułatwiłoby zrozumienie sieci powiązań semantycznych i dobór właściwego ekwiwalentu. 2 2 Takie podejście odpowiada założeniu, że wiedzę naukową charakteryzuje budowa modułowa, gdzie współzależne moduły pełnią w ramach systemu własne funkcje. Ilość, wielkość i struktura poszczególnych modułów,
Tego typu złożony układ słownika oznaczałby kompromis między dwiema technikami terminograficznymi: część modułowa słownika realizowałaby założenia techniki tezauryzowania, polegającej na ukazaniu terminu w odpowiednim paradygmacie terminologicznym, zaś część terminologiczna skonstruowana byłaby za pomocą techniki separowania, zgodnie z którą termin to autonomiczna jednostka wiedzy specjalistycznej [por. Michałowski 2004: 194-195]. Za idealny branżowy słownik terminologiczny uznaje się wprawdzie dzieło skonstruowane za pomocą techniki tezauryzowania, albowiem najprecyzyjniej odzwierciedla ono strukturę wiedzy specjalistycznej, a tym samym i danego leksykonu terminologicznego. Jednak w przypadku słownika przekładowego nacisk na rekonstrukcję wiedzy można kłaść jedynie o tyle, o ile umożliwi ona tłumaczowi podejmowanie decyzji przy wyborze ekwiwalentów: na pierwszym planie pozostaje przeznaczenie i związana z nim funkcjonalność słownika, łatwość wyszukiwania terminów i proponowanych odpowiedników obcojęzycznych. Ze względu na charakter i przeznaczenie terminologicznego słownika przekładowego, jego skonstruowanie wymaga ścisłej współpracy terminologii i terminografii, translatoryki oraz konkretnej dziedziny wiedzy specjalistycznej, której leksykon terminologiczny ma znaleźć swe odbicie w słowniku. Ideę tę można przedstawić za pomocą następującego schematu: Ryc 1. Schemat relacji między dziedzinami przy konstruowaniu słownika przekładowego. Połączenia poszczególnych dziedzin umożliwiają opracowanie zestawu narzędzi niezbędnych do opracowania przekładowego słownika danej dziedziny wiedzy specjalistycznej. I tak połączenie terminografii z translatoryką pozwala scharakteryzować słownik przekładowy i określić cechy wyróżniające go na tle innych słowników, takie jak jego makro- i mikrostruktura czy charakter jednostki wejściowej, jak również ustalić oczekiwania a także sieć ich interrelacji, każdorazowo determinowane są przez typ danej dziedziny wiedzy, a jak postuluje A. M. Woźnicka, każdy typ wiedzy profesjonalnej wymaga konstruowania słownika terminologicznego o specyficznej makro- i mikrostrukturze [2004: 82].
tłumacza względem słownika. Spojrzenie na daną dziedzinę wiedzy specjalistycznej przez pryzmat translatoryki umożliwia przeprowadzenie charakterystyki przekładu tekstów specjalistycznych z zakresu owej dziedziny, a w szczególności określenie rodzajów ekwiwalencji oraz specyficznych problemów translatorskich, które powinny zostać uwzględnione przy konstruowaniu słownika. Wreszcie w rezultacie projekcji zagadnień terminografii na daną dziedzinę wiedzy uzyskuje się charakterystykę leksykonu terminologicznego tejże dziedziny, który ma znaleźć swe odbicie w słowniku, z uwzględnieniem typu myślenia zawodowego oraz onomazjologicznych typów terminów. Opracowanie sieci powiązań między tymi trzema dziedzinami wiedzy powinno pozwolić na ujęcie zagadnienia konstrukcji modelu przekładowego słownika terminologicznego z różnych stron i uwzględnienie jego złożoności. Być może dopiero takie podejście zapewni powodzenie tam, gdzie leksykografia dwujęzyczna dotąd zawodziła. Jak wynika bowiem z zaprezentowanej w niniejszej pracy analizy, nie wystarczy stworzyć słownik przekładowy, w którym jednostkami wejściowymi będą terminy, ani też słownik terminologiczny zawierający ekwiwalenty obcojęzyczne, aby odpowiedzieć na potrzeby profesjonalnego tłumacza tekstów specjalistycznych. BIBLIOGRAFIA: Atkins, Sue B. T. Michael Rundell 2008 The Oxford Guide to Practical Lexicography. Oxford: Oxford University Press. de Groot, Gerard-René 1999 Guidelines for Choosing Neologisms, w: Jerzy Tomaszczyk (red.), 17-21. Fraser, B. L. 2008 Beyond Definition: Organising Semantic Information in Bilingual Dictionaries, International Journal of Lexicography 21: 69-93. Gouws, Rufus 2003 Types of articles, their structure and different types of lemmata, w: Piet van Sterkenberg (red.), 34-43. Grinev-Griniewicz, Siergiej 1995 Введение в терминографию. Moskwa: Moskiewski Uniwersytet Państwowy. Hartmann, Reinhard R.K. Gregory James 2002 Dictionary of Lexicography. London-New York: Routledge. Kielar, Barbara Z. 1977 Language of the Law in the Aspect of Translation. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego. 1999 Translating Statutory Texsts: in Search of Meaning and Relevance, w: Jerzy Tomaszczyk (red.), 183-190. Lejczyk, Władimir -- Luba Biesiekirska 1998 Terminoznawstwo: przedmiot, metody, struktura. Białystok: Uniwersytet w Białymstoku.
Lewandowski, Jan (red.) 2004 Leksykografia terminologiczna teoria i praktyka. Warszawa: Katedra Języków Specjalistycznych. Lukszyn, Jerzy (red.) 2005 Słownik terminologii przedmiotowej. (2 wydanie.) Warszawa: Katedra Języków Specjalistycznych. Lukszyn, Jerzy Wanda Zmarzer 2006 Teoretyczne podstawy terminologii. (2 wydanie.) Warszawa: Katedra Języków Specjalistycznych. Łukasik, Marek 2007 Angielsko-polskie i polsko-angielskie słowniki specjalistyczne (1990-2006). Analiza terminograficzna. Warszawa: Katedra Języków Specjalistycznych Uniwersytet Warszawski. Mędelska, Jolanta Jan Wawrzyńczyk 1992 Między oryginałem a przekładem. Rzecz o słownikach dwujęzycznych. Kielce: Wydawnictwo Szumacher. Michałowski, Piotr 2004 W poszukiwaniu idealnego modelu słownika terminologii przedmiotowej, w: Jan Lewandowski (red.), 193-201. Piotrowski, Tadeusz 1994a Problems in Bilingual Lexicography. (Acta Universitatis Wratislaviensis.) Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. 1994b Z zagadnień leksykografii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Sterkenburg, Piet van (red.) 2003 A Practical Guide to Lexicography. Amsterdam-Philadelphia: John Benjamins Publishing Company. Swanepoel, Piet 2003 Dictionary typologies: A pragmmatic approach, w: Piet van Sterkenburg (red.), 44-69. Tognini-Bonelli, Elena 1996 Towards Translation Equivalence from a Corpus Linguistics Perspective, International Journal of Lexicography Vol. 9 No. 3, 197-217. Tomaszczyk, Jerzy (red.) 1999 Aspects of Legal Language and Legal Translation. (European Legal Culture Communication 1.) Łódź: Łódź University Press. Urbanek, Dorota 1993 Zasady translatorycznego opisu jednostek leksykalnych (na materiale języka rosyjskiego i polskiego). [Niepublikowana rozprawa doktorska, Uniwersytet Warszawski.] Waszczuk, Aleksandra 2004 «Słownik w słowniku», w: Jan Lewandowski (red.), 213-220. Wierzchowski, Józef 1978 Leksykologia i leksykografia. Siedlce: Wydawnictwo Uczelniane WSR-P. Woźnicka, Aleksandra Maria 2004 Wiedza specjalistyczna a słownik terminologiczny, w: Jan Lewandowski (red.), 73-84.
Zgusta, Ladislav 1971 Manual of Lexicography. The Hague-Paris: Mouton.
Streszczenie Artykuł stawia sobie za cel zaproponowanie charakterystyki słownika przekładowego, obejmującej m.in. jego miejsce w typologii (ze szczególnym uwzględnieniem rozróżnienia pomiędzy słownikiem przekładowym a zwykłym słownikiem dwujęzycznym), opis struktury słownika, technikę jego opracowania, rodzaje proponowanych w słowniku ekwiwalentów, a także metodę odzwierciedlenia struktury wiedzy specjalistycznej poprzez budowę słownika. Proponowany opis ma stać się podstawą do budowy modeli konkretnych dzieł leksykograficznych. Abstract The aim of the article is to propose a characterisation of the translation dictionary, including its place in the typology of lexicographic works, particularly in opposition to the ordinary bilingual dictionary. Among the features considered are the structure of the dictionary, the technique of its construction, the types of equivalents offered, as well as the manner of representing specialised knowledge by means of the dictionary s design. The proposed description is to become a basis for the construction of models of specific lexicographic works.