RYNEK NASION 2017 Raport rynkowy

RYNEK NASION 2017 Raport rynkowy Dr inż. Tadeusz Oleksiak 1. Produkcja kwalifikowanego materiału siewnego Według danych Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa (PIORiN) łączna ilość materiału siewnego roślin rolniczych kategorii elitarny i kwalifikowany oceniona w 2017 r. w laboratoriach urzędowych i akredytowanych, w stosunku do 2016 r., zwiększyła się o 16,5%. Do sprzedaży zakwalifikowano o 18,5% wiecej nasion zbóż. Najbardziej wzrosła produkcja nasion jęczmienia ozimego o 76,7%, owsa o 45,4% i żyta, o 42,0%. Nie zmieniła się wielkość produkcji nasion jęczmienia jarego, jedynie produkcja pszenżyta jarego zmalała o 6,4%. Podaż nasion kukurydzy wzrosła o (17,8%). Zwiększyła się także produkcja traw, których zakwalifikowano o 39,8% wiecej niż przed rokiem. Po raz kolejny wzrosła produkcja bobowatych drobnonasiennych w bieżącym roku zakwalifikowano 73,9% więcej nasion niż w 2016 roku. Po kilku latach wzrostów nastąpił wyraźny spadek produkcji nasion roślin bobowatych grubonasiennych. Redukcja powierzchni zasiewów i niesprzyjające warunki pogodowe sprawiły że ilość zakwalifikowanych do produkcji nasion bobowatych grubonasiennych zmniejszyła się o 26,1% W strukturze bobowatych grubonasiennych dominują nasiona łubinu wąskolistnego i grochu. Dominujący udział w produkcji drobnonasiennych utrzymuje koniczyna czerwona, której nasiona stanowią niemal 99% wyprodukowanych w kraju nasion bobowatych drobnonasiennych. Nie zmieniła się produkcja nasion roślin oleistych i włóknistych. W tej grupie roślin znaczący spadek produkcji odnotowano jedynie dla nasion gorczycy białej (o 27,3%). Z kolei największe wzrosty w tej grupie odnotowano dla konopi oraz dla rzepaków, ozimego i jarego odpowiednio o 29,8 i 63,4% Zwiększyła się też produkcja nasion buraków, o 84,9%. 2. Plantacje nasienne Powierzchnia zakwalifikowanych plantacji nasiennych, w porównaniu do 2016 r. zwiększyła się o 5,6%, ze 128,4 tys. do 135.6 tys. ha. Zasiewy zbóż na nasiona były większe o 8,1%. Wyraźnie zwiększyła się powierzchnia plantacji nasiennych wszystkich gatunków zbóż ozimych, w tym najbardziej żyta (o 64,0%) i jęczmienia ozimego (o 54,1%). Po znacznym spadku obserwowanym w 2016 roku, w 2017 udział mieszańców żyta ponownie

przekroczył poziom 30% z czego prawie 4% to odmiany krajowe. Pomimo utrzymującej się tendencji spadkowej wciąż wysoki jest udział jakościowych odmian pszenicy ozimej. W 2017r. odmiany jakościowe stanowiły 60,9% powierzchni zakwalifikowanych plantacji pszenicy ozimej. Spośród zbóż jarych wzrosty zasiewów na nasiona odnotowano dla owsa i pszenżyta, odpowiednio o 13,1 i 8,2%. Mniejsze były zasiewy pszenicy jarej i jęczmienia odpowiednio o 11,8 i 15,3%. Należy też odnotować utrzymanie tendencji wzrostowej w zasiewach kukurydzy na nasiona. Zwiększył się udział krajowych odmian w strukturze plantacji nasiennych zbóż. W 2017 r. wynosił on 52,9%. Hodowle zagraniczne dominują w produkcji nasion jęczmienia ozimego (98,3%) i jarego (65,7%). Wysoki jest także udział nasion odmian zagranicznych pszenicy ozimej (63,9%) i jarej (43,2%). Konkurencja firm zagranicznych na rynku nasion nie zmniejsza się. Duże znaczenie mają odmiany ze Wspólnego Katalogu, nierejestrowane w Polsce. W 2017 r. ich udział w powierzchni plantacji nasiennych zbóż wynosił 27,3%. Najwyższy udział odmiany te miały w plantacjach nasiennych jęczmienia ozimego (48,0%), pszenicy ozimej (39,5%) i jęczmienia jarego 27,8%),. Od kilku lat powierzchnia plantacji nasiennych ziemniaków ulegała niewielkim zmianom. Według danych GIORiN, do kwalifikacji polowej w 2017 r. zgłoszono 2106 plantacji nasiennych ziemniaka o łącznej powierzchni 5996 ha (w 2016 r. 2153 plantacje). Oznacza to, że w 2017 r., powierzchnia reprodukcji sadzeniaków zwiększyła się o 1,1 % w porównaniu z rokiem poprzednim. Średnia wielkość plantacji nasiennych ziemniaków wzrosła do 2,95 ha. Od 5 lat powierzchnia uprawy ziemniaków nasiennych zwiększyła się z 4,9-6,0 tys. ha, a udział plantacji nasiennych w całkowitej powierzchni uprawy ziemniaków osiągnął 1,9%. Udział sadzeniaków kwalifikowanych w zużyciu sadzeniaków ogółem stopniowo wzrasta i wynosi obecnie 19,2%. Jest to znaczący wzrost w porównaniu z sytuacją z przed kilku lat jednak wciąż ustępujemy pod tym względem czołowym producentom w ziemniaka w UE. W 2017r. kwalifikowano plantacje 205 odmian, z tego 90% stanowiły odmiany jadalne. Systematycznie maleje udział odmian krajowych (34% w 2013 r., 31% w 2014 r., 30% w 2015 r., 2016 r. 28,5%, 2017 r. 25,7%). Szczególnie silna jest konkurencja zagranicznych odmian ziemniaków wczesnych. W 2017 r., w produkcji nasiennej, było 49 odmian z polskich hodowli, głównie z grupy bardzo wczesnych i średnio wczesnych jadalnych oraz skrobiowych późnych. Uprawiano je na powierzchni 1543 ha, co stanowiło 25,7% ogólnej powierzchni uprawy na cele nasienne. Pozostały obszar, czyli 74,3% powierzchni reprodukcji stanowiły odmiany z hodowli zagranicznych.

Wzrasta udział odmian reprodukowanych na podstawie wpisu do Katalogu Europejskiego (CCA). W 2017 r. stanowiły one 42,9% produkcji nasiennej w Polsce czyli 9,7% więcej niż rok wcześniej. Walory jakościowe, jak też lepsze dostosowanie do miejscowych warunków przyrodniczych uzasadniają przynajmniej częściowe odzyskiwanie rynku przez odmiany polskich hodowli. Strategia odzyskiwania rynku powinna dotyczyć zwłaszcza odmian jadalnych do bezpośredniego spożycia. Produkcja nasienna buraków cukrowych w Polsce prowadzona jest w niewielkim zakresie, przeniesiono ją bowiem do bardziej sprzyjających rejonów uprawy na południu Europy. Także, w następstwie załamania eksportu nasion, znacząco bo 40% zmniejszyła się powierzchnia nasienna buraków pastewnych. W 2017 r. 6,9% o Wzrosła powierzchnia zasiewów roślin oleistych na nasiona. Było to głównie efektem wzrostu powierzchni kwalifikowanych plantacji rzepaku i gorczycy białej. Zmniejszyła się natomiast powierzchnia upraw nasiennych soi. W 2017 r., o 9,0% zmniejszyła się powierzchnia plantacji nasiennych bobowatych grubonasiennych. Zmniejszył się udział bobiku a wzrósł udział wyki siewnej. Podobnie jak przed rokiem dominują uprawy łubinu wąskolistnego i grochu siewnego, które stanowią łącznie ponad 65% plantacji nasiennych bobowatych grubonasiennych. W 2016 r. odnotowano także duży bo ponad 47,2% wzrost zasiewów bobowatych drobnonasiennych. Spośród tej grupy roślin o wielkości produkcji nasiennej decyduje koniczyna czerwona, której plantacje stanowiły ponad 91% całej powierzchni uprawy tej grupy roślin. O 34,,1% wzrosła powierzchnia upraw nasiennych traw. W 2017 r. w produkcji znajdowało się 150 odmian z 14 gatunków traw. Zmieniła się struktura upraw. Dominują plantacje życic; trwałej (41,5%), wielokwiatowej (8,7%) i westerwoldzkiej (19,1%) oraz kostrzewy czerwonej (11,9%). Znaczące udziały w zasiewach utrzymują życica mieszańcowa i tymotka. W ostatnim roku relatywnie najbardziej wzrosła powierzchnia życicy wielokwiatowej, tymotki łąkowej, kostrzewy łąkowej i kupkówki. Zmniejszyła się powierzchnia upraw nasiennych życicy mieszańcowej. Znacznie bo o 44,1% zmniejszył się obszar upraw nasiennych facelii. 3. Odmiany W Krajowym Rejestrze odmian roślin rolniczych (KR), czyli w urzędowym wykazie odmian których materiał siewny może być wytwarzany i może znajdować się w obrocie w

Polsce jak i na obszarze Unii Europejskiej, przeważają odmiany z zagranicznych firm hodowlanych. Zwiększyła się wielkość oferty odmianowej roślin rolniczych. Wzrosła liczba odmian zbóż, kukurydzy, buraków, bobowatych i włóknistych. Zmniejszyła się liczba odmian ziemniaków. Łącznie, w Krajowym Rejestrze w 2017 r. znajdowało się 1416 odmian roślin rolniczych z czego odmiany zagraniczne stanowiły 54,7%. Największe udziały zagranicznych odmian w rejestrze miały: rzepak ozimy (86,7%), rzepak jary (73,3%), kukurydza (75,6%) i burak cukrowy (76,3%), czyli gatunki, w których dominują odmiany mieszańcowe. Odmiany zagraniczne przeważają także w rejestrze ozimych odmian jęczmienia i pszenicy oraz lucerny. W rejestrach odmian zbóż, roślin bobowatych grubonasiennych, buraków pastewnych i traw nadal przeważają odmiany hodowli krajowej. Spośród 102 odmian ziemniaka wpisanych do KR, 63 to odmiany hodowli krajowej. Odmiany krajowe przeważają w grupie odmian skrobiowych, a odmiany zagraniczne w grupie odmian przeznaczonych na przetwórstwo. 4. Obrót i zaopatrzenie w materiał siewny Według danych Wojewódzkich Inspektoratów Ochrony Roślin i Nasiennictwa (WIORiN) około 87% wyprodukowanych i 89% wprowadzonych do obrotu nasion kwalifikowanych roślin rolniczych (bez sadzeniaków) stanowią nasiona zbóż, z czego ponad 51% to nasiona pszenicy. W sezonie 2016/17, 87% oferowanego do sprzedaży kwalifikowanego materiału siewnego stanowiły nasiona wyprodukowane w kraju. Kwalifikowany materiał siewny zbóż (bez kukurydzy) wytworzony w kraju stanowił 90%. Głównie w kraju produkowany jest także kwalifikowany materiał siewny roślin bobowatych grubonasiennych (99%), ziemniaków (89%) i traw (59%). Nie zmienił się udział produkowanych w kraju nasion kukurydzy. W sezonie 2016/17 stanowiły one 33% zużytego materiału siewnego. Głownie importu pochodzą przywożone z innych państw UE nasiona kukurydzy i nasiona roślin oleistych (64%). W sezonie 2016/17 krajowa produkcja nasion traw, zmniejszyła się 5,3% wzrósł natomiast przywóz nasion, z innych państw UE (27,5%) i z państw trzecich (o 47,0%). Największy udział w sprzedaży miały: kostrzewa czerwona, życica trwała i życica wielokwiatowa. Głównie z zagranicy sprowadzono materiał siewny buraków cukrowych, kukurydzy, rzepaku ozimego. Więcej niż rok wcześniej sprowadzono nasion traw i sadzeniaków (o 22,8%). W sezonie 2016/17 o 2,9% zmniejszyła się sprzedaż materiału kwalifikowanego roślin rolniczych. Sprzedaż zbóż o 8%, traw o 15% i bobowatych grubonasiennych o 10,2%,.

Wzrosła natomiast sprzedaż nasion kukurydzy o 8,3%, ziemniaków o 6,3%, roślin oleistych o 4,7%, bobowatych drobnonasiennych o 20,8%. Według danych GUS, podawanych na podstawie ocen rzeczoznawców terenowych, sprzedaż nasion kwalifikowanych zbóż była o 1,3% wieksza niż przed rokiem. Wzrost sprzedaży odnotowano dla jęczmienia, owsa i pszenżyta oraz ziemniaków a zmniejszenie sprzedaży stwierdzono w przypadku pszenicy jarej i ozimej. Mimo rosnącej sprzedaży w dalszym ciągu udział nasion kwalifikowanych w zasiewach jest niski. W 2017 r., średni udział kwalifikowanego materiału siewnego, w ogólnej ilości zużytych do siewu nasion zbóż 1, wyniósł 16,5%. Po uwzględnieniu mieszanek, wskaźnik udziału nasion kwalifikowanych zbóż w zasiewach wynosił 13,0%. Najwięcej nasion kwalifikowanych stosowano w uprawie jęczmienia ozimego (19,0%), jęczmienia jarego (33,5%) i żyta gdzie blisko jedna trzecia sprzedawanych nasion to mieszańce, a najmniej w uprawie owsa (13,1%) i pszenżyta ozimego (13,3%). Udział kwalifikowanych sadzeniaków w 2017 r. wyniósł 7,7%. Przyjmując do wyliczenia wartości podawane przez Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Roślin i Nasiennictwa wskaźniki udziału kwalifikowanego materiału siewnego w produkcji są wyższe; dla zbóż wynosi 24,9% a dla sadzeniaków 18,0%. Utrzymuje się regionalne zróżnicowanie w sprzedaży. Stosunkowo najwięcej kwalifikowanego materiału siewnego zbóż, sprzedaje się w województwach: śląskim, opolskim, lubuskim, kujawsko-pomorskim i łódzkim, najmniej zaś w mazowieckim, podkarpackim, świętokrzyskim, lubelskim i podlaskim. 5. Ceny materiału siewnego Według danych GUS w 2017 r. nie nastąpiły większe zmiany cen nasion zbóż. Nasiona pszenic i jęczmienia były minimalnie tańsze niż przed rokiem a nasiona żyta i owsa zdrożały o 2,3%. Czynnikami różnicującymi ceny nasion była możliwość wykorzystania ziarna i wartość genetyczna odmian. Nasiona odmian pszenic jakościowych są o około 10% droższe niż nasiona odmian paszowych. Dużo większe są różnice między cenami nasion odmian żyta mieszańcowego i populacyjnego. Nasiona odmian mieszańcowych żyta coraz częściej sprzedawane są na jednostki siewne, podobnie jak ma to miejsce w przypadku mieszańców kukurydzy i rzepaku. Podobnie jak w przypadku zbóż niewielkie były zmiany cen nasion innych gatunków. Ceny nasion rzepaku, bobowatych grubonasiennych i drobnonasiennych były niższe niż 1 przyjmując jako podstawę do oszacowania sprzedaży wartości podawane przez GUS (przy uwzględnianiu zapotrzebowania na nasiona jedynie plantacji w czystym siewie),

przed rokiem ale spadki cen nie przekraczały 2%. Nie zmieniły się istotnie ceny nasion traw, seradeli i buraków pastewnych. Jedynie sadzeniaki ziemniaka były w 2017 r. wyraźnie tańsze, o 8,4%. Nasiona kukurydzy odmian krajowych kosztowały 120-160 zł/js (JS jednostka siewna = 50 tys. nasion), a odmian zagranicznych 180-320 zł/js. Firmy oferują zróżnicowane rabaty, w zależności od terminu zakupu i wielkości partii nasion. Powszechną praktyką są odroczone terminy płatności, część należności jest regulowana po zbiorach. Wielkość wiosennego zapotrzebowania na nasiona kwalifikowane zależy od ostatecznych następstw zimy, przezimowania rzepaku i zbóż ozimych. Wiosną 2018 roku nieco wyższe są ceny kukurydzy a ceny za materiał siewny zbóż jarych są podobne do ubiegłorocznych. Dotyczy to także nasion roślin strączkowych które mimo problemów ze zbiorem nasion, powinny być dostępne w zbliżonych cenach jak w zeszłym roku, ze względu na mniejsze zainteresowanie ich uprawą. 6. Rynek nasion warzyw W 2017 r. zwiększyła się ogólna powierzchnia plantacji kwalifikowanych warzyw. Zakwalifikowano więcej upraw na nasiona warzyw cebulowych i dyniowatych a mniej korzeniowych. Od kiedy Polska stała się członkiem UE na naszym rynku mogą być sprzedawane nasiona odmian warzyw zarejestrowanych w europejskim Wspólnotowym Katalogu Odmian Roślin Warzywnych (CCV). Stopniowo zwiększa się liczba odmian wpisanych do Krajowego Rejestru Odmian Roślin Warzywnych. W 2017 r. w Rejestrze znajdowały się 904 odmiany, w tym 26% stanowiły odmiany zagraniczne. Duże udziały w Rejestrze mają zagraniczne odmiany warzyw kapustnych (kapusty głowiastej białej i czerwonej, pekińskiej brokułów i kalafiorów), cebuli, porów, papryki oraz kukurydzy cukrowej i ogórków przeznaczonych do uprawy pod osłonami. Odmiany krajowe dominują w Krajowym Rejestrze odmian fasoli, grochu, sałaty, rzodkiewki, selerów i roślin dyniowatych. W roku gospodarczym 2016/2017 ilość wyprodukowanych nasion warzyw zwiększyła się o ponad 36%. Wzrosła też o 7% sprzedaż nasion. Nasiona wyprodukowane w kraju stanowiły 28%. Zwiększyła się produkcja nasion strączkowych; bobu, fasoli i grochu, ogórków, rzodkiewki, papryki, pomidorów, cebuli i selerów. Zmniejszyła się produkcja buraków ćwikłowych, kapusty, marchwi, porów, i sałaty. W oferowanych do sprzedaży nasionach, wciąż największy udział mają warzywa strączkowe (groch, fasola, bób).

Zwiększyła się wielkość sprzedaży. Udział roślin strączkowych w masie sprzedanych nasion stanowił 76%. Znaczny udział w produkcji mają też buraki ćwikłowe (6%), rzodkiewka (3%), marchew (3%) i cebula (2%). O wartości rynku nasion warzyw decydują głównie nasiona ogórków, marchwi, cebuli i buraków ćwikłowych. Nasiona krajowe przeważają w zaopatrzeniu w nasiona buraków ćwikłowych, bobu, fasoli wielokwiatowej, ogórków, dyni i rzodkiewki. Import ma największy udział w zaopatrzeniu w materiał elitarny nasion kapustnych, pietruszki, papryki i pomidorów. Nasiona z importu przeważają także w zaopatrzeniu w nasiona grochu i fasoli zwykłej, które mają największy udział w rynku nasion warzyw.

RYNEK NASION - streszczenie Według danych Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa (PIORiN) łączna ilość materiału siewnego roślin rolniczych oceniona w 2017 r., w stosunku do 2016 r., zwiększyła się o 16,5%. Produkcją traw była o 39,8% większa niż przed rokiem. Po raz kolejny wzrosła produkcja bobowatych drobnonasiennych 73,9% większa niż w 2016 roku. Redukcja powierzchni zasiewów i niesprzyjające warunki pogodowe sprawiły że ilość zakwalifikowanych nasion bobowatych grubonasiennych była mniejsza o 26,1% Powierzchnia zakwalifikowanych w 2017 r. plantacji nasiennych, w porównaniu do 2016 r. zwiększyła się o 5,6%, do 135,6 tys. ha. Zasiewy zbóż na nasiona były większe o 8,1%. Utrzymuje się tendencja wzrostowa w zasiewach kukurydzy na nasiona. Zwiększył się udział krajowych odmian w strukturze plantacji nasiennych zbóż i w 2017 r. wynosił on 52,9%. W porównaniu z rokiem poprzednim o 1,1 %. wzrosła też powierzchnia reprodukcji sadzeniaków Systematycznie maleje udział odmian krajowych. W 2017 r. uprawiano je na 25,7% ogólnej powierzchni uprawy na cele nasienne. W 2017 r. 6,9% o wzrosła powierzchnia zasiewów roślin oleistych na nasiona. Było to głównie efektem wzrostu powierzchni kwalifikowanych plantacji rzepaku i gorczycy białej. Zmniejszyła się powierzchnia plantacji nasiennych bobowatych grubonasiennych natomiast wzrosła powierzchnia zasiewów bobowatych drobnonasiennych i traw o 34,1%. W Krajowym Rejestrze Odmian Roślin Rolniczych (KR), przeważają odmiany z zagranicznych firm hodowlanych. Wzrosła liczba odmian zbóż, kukurydzy, buraków, bobowatych i włóknistych. Zmniejszyła się liczba odmian ziemniaków. Łącznie, w Krajowym Rejestrze w 2017 r. znajdowało się 1416 odmian roślin rolniczych z czego odmiany zagraniczne stanowiły 54,7%. Według danych Wojewódzkich Inspektoratów Ochrony Roślin i Nasiennictwa (WIORiN) w sezonie 2016/17, 87% oferowanego do sprzedaży kwalifikowanego materiału siewnego stanowiły nasiona wyprodukowane w kraju. Głównie w kraju produkowany jest także kwalifikowany materiał siewny roślin roślin zbożowych (90%), bobowatych grubonasiennych (99%), ziemniaków (89%) i traw (59%). Produkowane w kraju nasiona kukurydzy w sezonie 2016/17 stanowiły one 33% zużytego materiału siewnego. W sezonie 2016/17 krajowa produkcja nasion traw, zmniejszyła się 5,3% wzrósł natomiast przywóz nasion, z innych państw UE (27,5%) i z państw trzecich (o 47,0%).

Głównie z zagranicy sprowadzono materiał siewny buraków cukrowych, kukurydzy, rzepaku ozimego. Więcej niż rok wcześniej sprowadzono nasion traw i sadzeniaków (o 22,8%). Mimo rosnącej sprzedaży w dalszym ciągu udział nasion kwalifikowanych zbóż w zasiewach jest niski i wg danych GUS w 2017 r., wyniósł 16,5%. Przyjmując do wyliczenia wartości podawane przez Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Roślin i Nasiennictwa wskaźniki udziału kwalifikowanego materiału siewnego w produkcji są wyższe; dla zbóż wynosi 24,9% a dla sadzeniaków 18,2%. Utrzymuje się znaczne regionalne zróżnicowanie w sprzedaży. Według danych GUS w 2017 r. nie nastąpiły większe zmiany cen nasion. Jedynie sadzeniaki ziemniaka były w 2017 r. wyraźnie tańsze, o 8,4%. W 2017 r. zwiększyła się ogólna powierzchnia plantacji kwalifikowanych warzyw. Zakwalifikowano więcej upraw na nasiona warzyw cebulowych i dyniowatych a mniej korzeniowych. W roku gospodarczym 2016/2017 ilość wyprodukowanych nasion warzyw zwiększyła się o ponad 36%. Wzrosła też sprzedaż nasion. Nasiona wyprodukowane w kraju stanowiły 28%.

Tabela 1 Podaż nasion zakwalifikowanych w laboratoriach Stacji Oceny Nasion Rośliny i grupy roślin 2013 2014 2015 2016 2017 2017/2016 tys. ton kg/ha*) tys. ton kg/ha*) tys. ton kg/ha*) tys. ton kg/ha*) tys. ton kg/ha*) Rośliny rolnicze razem w tym: 323,4 x 374,5 x 394,4 x 342,8 x 399,5 x 116,5 Zboża w tym: 299,8 52,2 340,0 58,4 350,4 59,0 299,0 50,4 354,2 58,4 118,5 pszenica ozima 123,3 66,0 144,5 72,4 162,4 78,1 125,6 60,4 141,0 72,3 112,3 pszenica jara 24,6 91,2 22,2 64,9 21,0 66,5 26,1 82,8 32,4 73,3 124,1 jęczmień ozimy 18,0 84,1 24,4 110,7 23,5 101,5 12,5 54,1 22,1 116,3 176,8 jęczmień jary 40,0 66,1 38,0 64,7 42,9 70,6 40,0 65,8 39,9 52,3 99,9 żyto ozime 16,6 14,1 18,0 20,3 17,9 24,6 16,9 23,3 24,0 27,5 142,0 owies 12,7 29,4 11,2 23,3 12,6 27,4 13,4 29,1 19,5 39,6 145,4 pszenżyto razem 52,0 44,2 69,6 53,3 59,7 39,4 51,0 33,7 60,1 44,5 117,8 pszenżyto ozime 45,9 43,7 62,2 56,9 53,9 41,4 45,5 34,9 54,9 47,6 120,7 pszenżyto jare 6,0 48,1 7,5 35,0 5,8 27,1 5,5 25,9 5,2 26,2 94,7 Kukurydza 11,5 10,7 11,4 9,3 10,4 8,5 12,4 10,1 14,6 25,9 117,7 Buraki 1,4 6,9 1,3 6,2 0,9 4,9 0,4 2,1 0,7 5,0 175,0 Oleiste i włókniste 2,4 2,6 3,0 3,2 5,7 6,0 5,9 6,2 5,9 6,2 100,0 w tym: rzepak ozimy 1,0 1,1 0,9 1,1 0,7 0,8 0,7 0,7 0,9 1,0 128,6 Bobowate grubonasienne 10,4 54,3 16,0 84,0 20,7 64,1 22,0 68,1 16,2 62,1 73,6 Bobowate drobnonasienne 0,6 3,3 1,6 15,5 1,4 13,5 1,5 13,8 2,4 13,5 160,0 Trawy 7,9 x 10,3 x 11,4 x 10,3 x 14,4 63,4 139,8 *) - kg nasion na 1 hektar obsianej powierzchni Źródło: Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa /PIORiN/, GUS, obliczenia własne

Tabela 2 Powierzchnia plantacji kwalifikowanych tys. ha Rośliny i grupy roślin 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2017/2016 % Zboża 55,2 69,3 70,1 57,7 71,7 81,4 84,9 75,3 81,5 72,0 77,8 108,1 pszenica ozima 15,4 18,8 22,7 20,1 25,2 23,8 31,9 27,6 31,5 26,7 28,4 106,5 pszenica jara 4,7 5,6 3,7 4,3 7,0 8,9 6,4 5,4 6,0 6,9 6,1 88,2 pszenica twarda 0,0 0,1 0,1 0,1 0,1 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,1 571,4 pszenica orkisz 0,0 0,0 0,3 0,2 0,1 35,0 jęczmień ozimy 2,1 2,7 3,4 2,8 3,6 3,0 5,4 4,9 5,4 2,5 3,9 154,2 jęczmień jary 11,3 15,1 11,7 10,7 12,2 15,6 10,3 11,7 11,3 10,9 9,3 84,7 żyto 5,0 7,4 7,6 3,8 4,0 6,7 7,5 4,7 5,0 3,2 5,2 162,5 żyto jare 0,1 0,2 0,3 0,4 0,6 0,7 0,3 0,2 0,1 0,1 0,4 292,3 owies 5,0 6,3 5,7 3,6 4,1 6,1 3,4 3,6 3,9 5,0 5,7 113,1 w tym: owies nagi 0,4 0,2 0,1 0,3 0,2 0,2 0,1 0,1 0,2 0,1 0,1 87,5 pszenżyto ozime 7,5 9,0 11,2 8,2 10,2 10,9 14,7 12,4 12,7 10,8 12,8 117,6 pszenżyto jare 1,7 2,1 1,4 1,5 1,9 2,5 2,1 1,6 1,7 1,8 2,0 108,2 kukurydza 2,5 1,9 2,3 2,2 2,8 2,9 2,8 3,0 3,6 3,7 4,0 107,5 Ziemniak 5,5 5,4 4,9 5,2 5,3 5,3 4,8 5,2 5,6 5,9 6,0 101,4 Burak pastewny 0,5 0,5 0,6 0,5 0,5 0,5 0,7 0,8 0,6 0,2 0,1 60,0 Oleiste 2,9 5,0 5,2 1,7 2,0 2,6 2,4 4,5 6,7 4,4 4,7 106,8 rzepak ozimy 1,0 1,1 1,1 0,5 0,4 0,3 0,6 0,4 0,3 0,4 0,5 122,5 rzepak jary 0,4 0,3 0,0 0,1 0,2 0,3 0,2 0,0 0,0 0,1 0,1 142,9 gorczyca biała 1,6 3,5 4,0 0,9 1,3 1,4 1,1 2,1 2,3 2,1 2,4 113,9 soja 0,0 0,0 0,0 0,0 0,4 0,5 0,6 2,0 4,1 1,7 1,7 97,1 Bobowate grubonasienne 3,6 4,2 5,7 9,4 7,7 6,8 6,5 9,0 18,7 13,4 12,2 90,9 Bobowate drobnonasienne 1,6 1,3 1,4 1,5 1,3 1,0 1,8 1,9 2,8 3,8 5,6 147,2 Trawy 13,5 12,3 11,6 11,4 11,6 11,3 11,6 13,3 14,9 16,5 22,1 134,1 Włókniste 0,2 0,2 0,1 0,1 0,1 0,2 0,0 0,0 0,1 0,1 0,1 100,0 Inne 3,6 3,3 5,9 4,9 3,5 3,1 2,9 5,5 11,6 12,1 6,9 57,0 w tym: facelia 4,8 4,8 3,4 2,7 2,6 4,8 10,4 8,9 5,0 55,9 Źródło: Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa /PIORiN/, obliczenia własne

Tabela 3 Sprzedaż kwalifikowanego materiału siewnego zbóż i ziemniaków Rośliny 2012/13 2013/14 2014/15 2015/16 2016/17 2016/17 2015/16 tys. ton kg/ha* tys. ton kg/ha* tys. ton kg/ha* tys. ton kg/ha* tys. ton kg/ha* % Zboża podstawowe: 167,6 28,0 170,9 29,4 174,2 23,0 170,8 24,5 172,9 28,5 101,3 pszenica ozima 60,6 32,4 65,4 32,8 68,1 33,9 67,1 35,4 62,6 32,6 93,2 pszenica jara 17,7 66,9 17,4 50,9 17,0 50,4 18,2 37,4 18,0 39,0 98,9 jęczmień ozimy 5,9 27,5 7,0 31,8 7,4 32,4 6,6 47,6 7,0 32,2 105,7 jęczmień jary 26,1 43,3 24,7 42,0 23,6 25,4 22,8 29,0 25,3 31,7 110,8 żyto ozime 13,8 11,9 12,8 14,4 12,4 17,1 12,2 16,1 12,2 13,9 99,8 owies 9,5 21,8 9,6 20,1 10,0 19,0 9,6 20,1 10,5 20,9 109,6 pszenżyto 34,0 28,9 34,1 26,1 35,7 23,6 34,1 24,3 37,4 28,8 109,5 Ziemniaki 63,2 210,1 56,4 211,2 50,3 172,0 51,1 164,0 57,1 181,2 111,7 *) - kg nasion na 1 hektar obsianej powierzchni Źródło: GUS, obliczenia własne

Tabela 4 Ceny nasion i relacje cen nasion do ceny pszenicy ogólnoużytkowej Rośliny i grupy roślin 2013 2014 2015 2016 2017 zł/dt % zł/dt % zł/dt % zł/dt % zł/dt % % Cena pszenicy ogólnoużytkowej 97,81* 100 76,13* 100 68,47* 100 63,68* 100 68,24* 100 pszenica ozima 174 178 176 231 179 262 181 284 180 264 99,7 pszenica jara 211 216 193 253 182 265 189 297 184 270 97,4 jęczmień jary 201 206 191 251 174 254 177 278 174 254 98,2 żyto 150 153 154 202 157 229 163 257 167 245 102,3 owies 185 189 171 224 159 233 172 271 177 259 102,4 Ziemniaki 141 144 200 263 137 200 178 279 163 239 91,6 Buraki pastewne 2473 2528 2554 3355 2521 3681 2523 3963 2539 3721 100,6 Rzepak ozimy 5814 5944 503** 661 534** 780 546** 857 539** 789 98,7 Łubin 320 327 315 414 345 503 292 459 285 417 97,4 Koniczyna czerwona 1944 1988 2049 2692 2094 3058 2240 3518 2192 3212 97,9 Lucerna siewna 2111 2158 2241 2944 2471 3609 2692 4228 2673 3917 99,3 Seradela 1083 1107 1061 1393 1130 1651 1343 2109 1343 1968 100,0 Trawy 1485 1518 1596 2096 1602 2340 1581 2482 1586 2324 100,3 *) średnia cena pszenicy w I półroczu. **) cena za jednostkę siewną 2017 2016

Tabela 5 Produkcja nasion kwalifikowanych roślin warzywnych Wyszczególnienie Jednostki 2013 2014 2015 2016 2017 Odmiany w Krajowym Rejestrze liczba 855 891 813 785 904 115,2 Powierzchnia plantacji nasiennych ha 28,8 49,3 74,4 18,7 28,5 152,3 Źródło: PIORiN i Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych. 2017 2016 % Tabela 6 Obrót nasionami kwalifikowanymi roślin warzywnych Wyszczególnienie Jednostki 2012/13 2013/14 2014/15 2015/16 2016/17 2016/17 2015/16 % Produkcja własna lub kontraktacja ton 1263 914 1077 719 983 136,6 Sprzedaż ton 2946 3491 3168 3223 3449 107,0 Źródło: PIORiN

80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 Rys. 2 Udział odmian jakościowych w produkcji nasiennej pszenicy ozimej (wg powierzchni plantacji nasiennych) w % 0,0 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 Krajowe Zagraniczne w tym z Katalogu Wspólnego [CC]

Rys.4 Udział odmian hodowli krajowych i zagranicznych w Rejestrze Odmian w Polsce - kolejno w latach 2013, 2014, 2015 i 2017. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Zboża Kukurydza Ziemniaki Buraki cukrowe Buraki pastewne hodowla polska Bobowate hodowle zagraniczne Motylkowe drobnonasie nne Trawy Oleiste i włókniste

40 35 Rys.7 Udział kwalifikowanego materiału siewnego w produkcji 30 25 20 15 10 5 0 Zboza - średnio Pszenica ozima Pszenica jara Jęczmień ozimy Jęczmień jary Żyto Owies Pszenżyto ozime Pszenżyto Ziemniak jare 2014/15 2015/16 2016/17

Rys.8 Ilość kwalifikowanego materiału siewnego w produkcji zbóż w sezonie 2016/17 (kg/ha), obliczenia własne wg danych GUS.

Rys. 9 Struktura produkcji nasion warzyw w sezonie 2016/17 wg danych PIORiN Rys. 10 Struktura sprzedaży nasion warzyw w sezonie 2016/17 wg danych PIORiN