mgr Albert Leśniak Wydział Polonistyki UJ ROLA GRAFICZNYCH KORELATÓW SCHEMATÓW WYOBRAŻENIOWYCH W WIZUALIZACJI WIEDZY

Podobne dokumenty
Myślenie to widzenie: Studium metafory. Mateusz Hohol Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych UJ i UPJPII

Struktura teorii neurokognitywnych wykład monograficzny 2012/2013. Wykład 7 ( )

Podstawy fizyki sezon 1 VII. Pole grawitacyjne*

Mikołaj Kopernik patron naszej szkoły

Elementy kognitywistyki II: Sztuczna inteligencja. WYKŁAD XII: Modele i architektury poznawcze

Nowe kierunki w zarządzaniu. Warszawa: WAiP, s Kostera, M. (2003/2005) Antropologia organizacji. Warszawa: PWN.

A S T R O N O M W S Z E C H C Z A S Ó W

Szkoła Podstawowa nr 2 im. Mikołaja Kopernika w Łobzie

Zeszyty naukowe nr 4. Ekonomiści to też poeci. Metafora w języku ekonomii. Agnieszka Gicala

Nadawanie sensu doświadczeniom

Analiza i programowanie obiektowe 2016/2017. Wykład 6: Projektowanie obiektowe: diagramy interakcji

Filozofia, Historia, Wykład IV - Platońska teoria idei

Dane referencyjne: geometria, położenie i czas w świetle norm EN-ISO serii i dokumentów INSPIRE

Archeologia kognitywna

Elementy kognitywistyki III: Modele i architektury poznawcze

Historia myśli naukowej. Ewolucja poglądów związanych z budową Wszechświata. dr inż. Romuald Kędzierski

Wstrzymał Słońce, ruszył Ziemię Nicolaus Copernicus

Dlaczego matematyka jest wszędzie?

Filozofia przyrody - Filozofia Eleatów i Demokryta

Elementy astronomii w nauczaniu przyrody. dr Krzysztof Rochowicz Zakład Dydaktyki Fizyki UMK 2011

Kompetencja komunikacyjna a interpretowanie obrazów

Modelowanie obiektowe - Ćw. 3.

Filozofia umysłu i kognitywistyka I. wykład 8: Umysł ucieleśniony i osadzony w kulturze. dr Mateusz Hohol. Wykład monograficzny, sem.

Bialskie MULTICENTRUM, ul. Warszawska 12 c. zaprasza na WAKACJE W MULTICENTRUM r.

Ucieleśnione poznanie: wykład 1: wprowadzenie do kursu. dr Mateusz Hohol. sem. zimowy 2014/2015

KATEGORIA OBSERWATORA A PROCES WIZUALIZACJI

Socjologia jest to nauka o społeczeństwie ( z łac. Societes społeczeństwo, z gr. Logos rozum, nauka)

Czym jest teoria neurokognitywna?

KULTURA JAKO ZMIENNA WEWNĘTRZNA. związek efektywności i kultury organizacyjnej

Język UML w modelowaniu systemów informatycznych

Prof. dr hab. Michał Bronikowski Zakład Dydaktyki Aktywności Fizycznej AWF Poznań

Ucieleśnione poznanie

Podstawy fizyki sezon 1 VII. Pole grawitacyjne*

Ontologie, czyli o inteligentnych danych

Technologie informacyjne - wykład 12 -

Co to jest znaczenie? Współczesne koncepcje znaczenia i najważn. i najważniejsze teorie semantyczne

Cel wykładu. Literatura. Wyższa Szkoła Menedżerska w Legnicy. Modelowanie wymagań Wykład 2

Wstęp. Przedmowa. 2o Psychologia rozwoju człowieka 63

Księgarnia PWN: Szymon Wróbel - Umysł, gramatyka, ewolucja

Trochę historii filozofii

Struktura teorii neurokognitywnych wykład monograficzny 2012/2013. Wykład 8 ( )

NIFIED M L ODELLING ANGUAGE. Diagramy czynności

KULTURA. Prof. dr hab. Monika Kostera Wydział Zarządzania UW

David Hume ( )

Matematyczność świata i matematyczność mózgu

Efekty kształcenia dla kierunku studiów ENGLISH STUDIES (STUDIA ANGLISTYCZNE) studia pierwszego stopnia profil ogólnoakademicki

Plan. Struktura czynności myślenia (materiał, operacje reguły)

Filozofia, ISE, Wykład V - Filozofia Eleatów.

Projektowanie Zorientowane na Użytkownika (UCD)

Spis treści: 3. Geometrii innych niż euklidesowa.

Osoba podstawą i zadaniem pedagogiki. Izabella Andrzejuk

Elementy kognitywistyki III: Modele i architektury poznawcze

Pomiędzy użytecznością, a TSR od klimatu tworzenia TSR, po?

Modelowanie danych, projektowanie systemu informatycznego

Obraz nauczyciela języka angielskiego w wypowiedziach studentów analiza kognitywna

TRADYCYJNE NARZĘDZIA ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ

Podstawy Automatyki. Człowiek- najlepsza inwestycja. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

WSZECHŚWIAT = KOSMOS

Filozofia, Germanistyka, Wykład IX - Immanuel Kant

Teoria inteligencji wielorakich Howarda Gardnera

Temat: Projektowanie i badanie liczników synchronicznych i asynchronicznych. Wstęp:

Bazy danych 2. dr inż. Tadeusz Jeleniewski

Mity na temat średniowiecza i renesansu

KULTURA. Prof. dr hab. Monika Kostera Wydział Zarządzania UW

Technika Klasa V Szkoły Podstawowej WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE

Automatyzacja Ćwicz. 2 Teoria mnogości i algebra logiki Akademia Morska w Szczecinie - Wydział Inżynieryjno-Ekonomiczny Transportu

Schematy Piramid Logicznych

Co to jest znaczenie? Współczesne koncepcje znaczenia i najważn. i najważniejsze teorie semantyczne

Drużyny piłkarskie. Rozwiązanie

ROCZNY PLAN PRACY PUBLICZNEGO PRZEDSZKOLA NR 1 W OSTROWIE WIELKOPOLSKIM ROK SZKOLNY 2016/17 KSZTAŁTOWANIE POSTAW, WYCHOWANIE DO WARTOŚCI

Podstawy Automatyki. Wykład 15 - Projektowanie układów asynchronicznych o programach liniowych. dr inż. Jakub Możaryn. Instytut Automatyki i Robotyki

Podstawy Automatyki. Wykład 15 - Projektowanie układów asynchronicznych o programach liniowych. dr inż. Jakub Możaryn. Instytut Automatyki i Robotyki

Tworzenie modeli ciała ludzkiego dla potrzeb modelowania pola elektromagnetycznego. Bartosz Sawicki, Politechnika Warszawska

Skąd się biorą emocje? Dlaczego w konkretnej sytuacji czujemy się tak, a nie inaczej?

koniec punkt zatrzymania przepływów sterowania na diagramie czynności

Księga identyfikacji wizualnej

Walidacja elementów systemów sterowania związanych z bezpieczeństwem jako krok do zapewnienia bezpieczeństwa użytkowania maszyn

Teoria relewancji Sperbera i Wilson. Nowe modele komunikacyjne

Teoria pola elektromagnetycznego 1. Wprowadzenie

Katowice, Redesign wizerunku. dr hab. Ewa Stopa-Pielesz, prof. ASP

Elementy językoznawstwa kognitywnego w dydaktyce filozofii 1

Egzamin maturalny na poziomie. i właściwie je uzasadnić?

Różne sposoby sporządzania przypisów

Scenariusz zajęć nr 8

Wstęp do Informatyki. Klasyfikacja oprogramowania

Analiza wyników badania Kompetencji trzecioklasistów uczniów klasy 3a i 3b w roku szkolnym 2015/16. opracowała Joanna Chachulska

PROJEKT SOCJALNY UZALEŻNIENIOM. Realizatorzy: Anna Osiewicz Aleksandra Zaborska Joanna Krzemińska Alicja Kowalska Joanna Trytek

REGULAMIN I WOJEWÓDZKIEGO KONKURSU WIEDZY ASTRONOMICZNEJ KASJOPEJA

INFORMATYKA a FILOZOFIA

METODA PROJEKTÓW NA TLE DYDAKTYKI KONSTRUKTYWISTYCZNEJ

Jak zmieni się wartość siły oddziaływania między dwoma ciałami o masie m każde, jeżeli odległość między ich środkami zmniejszy się dwa razy.

WIEDZA. przywołuje pogłębioną wiedzę o różnych środowiskach społecznych kształtujących bezpieczeństwo, ich specyfice i procesach w nich zachodzących

Algorytmy i schematy blokowe

Autor: Joanna Karwowska

KATEDRA INFORMATYKI TECHNICZNEJ. Ćwiczenia laboratoryjne z Logiki Układów Cyfrowych. ćwiczenie 204

Efektywna analiza składniowa GBK

Projektowanie systemów informatycznych. Roman Simiński siminskionline.pl. Modelowanie danych Diagramy ERD

Szkolenie: Dobry Przypadek Testowy

Elementy filozofii i metodologii INFORMATYKI

Transkrypt:

mgr Albert Leśniak Wydział Polonistyki UJ ROLA GRAFICZNYCH KORELATÓW SCHEMATÓW WYOBRAŻENIOWYCH W WIZUALIZACJI WIEDZY Toruń 2017

De revolutionibus orbium coelestium (1543) A w środku wszystkich [sfer] ma swoją siedzibę Słońce. Czyż bowiem w tej najpiękniejszej świątyni moglibyśmy umieścić ten znicz w innym albo lepszym miejscu niż w tym, z którego on może wszystko równocześnie oświetlać? Wszakże nie bez słuszności nazywają go niektórzy latarnią świata, inni rozumem jego, jeszcze inni władcą. [ ] Tak więc zaprawdę Słońce, jakby na tronie królewskim zasiadające, kieruje rodziną planet kształtujących się dookoła. (za: Stawikowski 1973, s. 20; podkreślenie - A.L.] MIKOŁAJ KOPERNIK

De revolutionibus orbium coelestium (1543) CENTRUM PERYFERIE Heliocentryczny model Układu Słonecznego Schemat wyobrażeniowy CENTRUM-PERYFERIE

Rozwój kognitywnej teorii metafor pojęciowych Mark Johnson George Lakoff

Rozwój kognitywnej teorii metafor pojęciowych 1980 1987 1993 1996 1999 2001

Kognitywna teoria metafor pojęciowych Metafora to: ( ) zachowujące relacje inferencyjne odwzorowanie (ang. mapping) pomiędzy dwoma domenami (źródłową i docelową), ( ) które dopuszcza wykorzystanie struktury wnioskowania jednej dziedziny pojęciowej (powiedzmy, geometrii) w innej dziedzinie (np. arytmetyce) (Lakoff, Núñez 2000). ODWZOROWANIE DOMENA DOCELOWA DOMENA ŹRÓDŁOWA

Peter Ørntoft - przykłady metafor wizualnych Źródło: www.peterorntoft.com

Peter Ørntoft - przykłady metafor wizualnych Źródło: www.peterorntoft.com

Peter Ørntoft - przykłady metafor wizualnych Źródło: www.peterorntoft.com

Peter Ørntoft - przykłady metafor wizualnych Źródło: www.peterorntoft.com

Zasada umysłu ucieleśnionego Umysł w procesie tworzenia pojęć wykorzystuje kinestetyczną strukturę opartą o przedpojęciowe schematy wyobrażeniowe! Nie istnieje ktoś taki jak człowiek obliczeniowy [...], którego umysł jakimś sposobem wytwarza znaczenie, otrzymując pozbawione znaczenia symbole na wejściu, przetwarzając je zgodnie z regułami i ponownie generując na wyjściu. Prawdziwi ludzie mają umysły ucieleśnione, a ich systemy pojęciowe powstają dzięki żywemu ciału, są przez nie ukształtowane i dzięki niemu posiadają znaczenie. LAKOFF&JOHNSON Schematy wyobrażeniowe to powracające dynamiczne wzorce naszych percepcyjnych interakcji oraz programów motorycznych nadających naszemu doświadczeniu spójność i strukturę. (Johnson 1987, s. 32-33)

Przedpojęciowe schematy wyobrażeniowe POSTAWA LUDZKIEGO CIAŁA DIAGRAM ZE STRUKTURĄ HIERARCHICZNĄ Poziom 1 Poziom 2 Poziom 2 Poziom 3 Poziom 3 Poziom 4

Przedpojęciowe schematy wyobrażeniowe SCHEMAT WYOBRAŻENIOWY WIĘCEJ TO W GÓRĘ PRZYKŁADY METAFOR POJĘCIOWYCH Ceny Temperatura Stany emocjonalne WIĘCEJ WYKRES SŁUPKOWY MNIEJ

Przedpojęciowe schematy wyobrażeniowe SCHEMAT WYOBRAŻENIOWY POJEMNIK PRZYKŁADY METAFOR POJĘCIOWYCH Pole widzenia Relacje międzyludzkie Stany emocjonalne WNĘTRZE DIAGRAM VIENNA GRANICA ZEWNĘTRZE

Przedpojęciowe schematy wyobrażeniowe SCHEMAT WYOBRAŻENIOWY ŹRÓDŁO-ŚCIEŻKA-CEL PRZYKŁADY METAFOR POJĘCIOWYCH Zamiary to miejsca przeznaczenia ŹRÓDŁO SCHEMAT BLOKOWY ŚCIEŻKA CEL Źródło: Wikipedia

Metaforologia Hansa Blumenberga Nazywanie tych metafor absolutnymi oznacza tylko tyle, że okazują się one odporne na roszczenia terminologii i że nie można ich roztopić w konceptualizacji, nie zaś że danej metafory nie można zastąpić lub reprezentować inną czy skorygować przez jakąś dokładniejszą. Dlatego także absolutne metafory mają historię. Mają ją w pewnym bardziej radykalnym sensie niż pojęcia, ponieważ historyczna zmiana metafory uwidacznia metakinetykę samych historycznych horyzontów sensu i sposobów widzenia, w łonie których pojęcia doświadczają swych modyfikacji. ( ) metaforologia stara się dotrzeć do podstruktury myślenia, do podłoża, ośrodka systematycznych krystalizacji, ale chce też pokazać, z jaką»odwagą«duch antycypuje się w swych obrazach i jak z odwagą do domysłu projektuje swoją historię. (2017, s. 13-14) METAFORY ABSOLUTNE: PRAWDA JAKO ŚWIATŁO ŚWIAT JAKO KSIĘGA ŻYCIE JAKO ŻEGLUGA

Manuel Lima - wizualizacje absolutne?