ZUS 2015-01-12 ZASADY FUNKCJONOWANIA II FILARA 1 Jednym z podstawowych założeń reformy było zwiększenie bezpieczeństwa systemu emerytalnego poprzez zapewnienie wypłaty świadczeń emerytalnych z różnych źródeł - z dwóch lub trzech, dla tych którzy podejmą decyzję o dokonywaniu dodatkowych oszczędności. 2 Otwarte fundusze emerytalne (OFE) stanowią kapitałową cześć systemu emerytalnego. Istotą działalności otwartych funduszy emerytalnych jest gromadzenie i inwestowanie środków pieniężnych członków OFE z przeznaczeniem na wypłatę członkom funduszu po osiągnięciu przez nich wieku emerytalnego. Fundusze emerytalne mają charakter otwarty, co oznacza, że każdy uprawniony może dowolnie wybrać fundusz, a fundusz nie może odmówić mu członkostwa. Otwarte fundusze emerytalne są odrębnymi podmiotami, mają osobowość prawną. Są jednak tworzone, zarządzane i reprezentowane w stosunkach z osobami trzecimi przez powszechne towarzystwa emerytalne (PTE) - podmioty prywatne działające w formie spółek akcyjnych. Obydwa te podmioty podlegają nadzorowi państwa. Fundusze mając osobowość prawną, nie posiadają jednakże zdolności upadłościowej tzn. nie mogą ogłosić bankructwa - fundusz dysponuje majątkiem odrębnym od majątku towarzystwa i w przypadku ogłoszenia upadłości towarzystwa aktywa funduszu nie wchodzą w skład jego masy upadłościowej. 3 4 Ogólne zasady funkcjonowania II filaru PTE tworzy i zarządza (odpłatnie) OFE, reprezentuje wobec osób trzecich oraz pomnaża pieniądze wpływające każdego miesiąca na indywidualne konta członków (2,92 % podstawy), minimalna wysokość kapitału zakładowego powszechnego towarzystwa nie może być niższa niż równowartość w złotych 5.000.000 EURO. Kapitał podstawowy PTE wg kraju siedziby akcjonariusza 5 6 1
Akcjonariat PTE wg kraju siedziby akcjonariuszy na 31.12.2013 roku Bezpieczeństwo 1. Prywatne konta członków funduszu. 2. Regulacje prawne (bezpieczne zasady inwestowania, nadzór państwa, przechowywanie składek przez depozytariusza). 3. Depozytariusz ponosi finansową odpowiedzialność za niezgodne z prawem decyzja inwestycyjne PTE. 4. Minimalna stopa zwrotu - uchylona. 5. Przejęcia (cofnięcie zezwolenia, cofnięcie zezwolenia w związku z wystąpieniem niedoboru). 6. Gwarancje finansowe (rachunek rezerwowy, Fundusz Gwarancyjny, gwarancje państwa). 7 8 Prywatne konta członków funduszu Każdy członek funduszu ma w funduszu emerytalnym indywidualny rachunek, na którym odnotowana jest ilość tzw. jednostek rozrachunkowych. Wartość jednostki rozrachunkowej ustalana jest każdego dnia roboczego w oparciu o wartość aktywów funduszu. Notowania wartości jednostek rozrachunkowych OFE PKO BP OFE PZU Allianz Generali MetLife OFE Data AEGON OFE Aviva OFE AXA OFE ING OFE Nordea OFE Pekao OFE Bankowy Złota Polska OFE OFE OFE Pocztylion OFE Jesień 2014-11-20 36,32 35,90 37,07 37,30 38,34 39,99 36,50 39,58 35,19 36,65 33,78 37,16 2014-11-21 36,49 36,10 37,26 37,47 38,53 40,23 36,69 39,77 35,42 36,85 33,97 37,40 2014-11-24 36,53 36,12 37,30 37,49 38,56 40,30 36,77 39,83 35,49 36,89 34,01 37,52 2014-11-25 36,44 36,03 37,21 37,41 38,54 40,17 36,69 39,75 35,39 36,84 33,90 37,41 2014-11-26 36,50 36,04 37,22 37,43 38,64 40,18 36,68 39,79 35,42 36,88 33,92 37,37 2014-11-27 36,63 36,19 37,38 37,56 38,72 40,31 36,83 39,93 35,54 37,06 34,08 37,58 2014-11-28 36,65 36,20 37,38 37,55 38,74 40,32 36,86 39,93 35,51 37,08 34,09 37,58 9 10 Rozwód lub unieważnienie małżeństwa środki zgromadzone na rachunku członka funduszu, przypadające byłemu współmałżonkowi w wyniku podziału majątku wspólnego małżonków, są przekazywane w ramach wypłaty transferowej na rachunek byłego współmałżonka w otwartym funduszu. Śmierć członka OFE Fundusz dokonuje wypłaty transferowej połowy środków zgromadzonych na rachunku zmarłego na rachunek małżonka zmarłego w otwartym funduszu, w zakresie, w jakim środki te stanowiły przedmiot małżeńskiej wspólności majątkowej. Druga połowa przekazywane są osobom wskazanym przez zmarłego, a w przypadku ich braku wchodzą w skład spadku. 11 12 2
Rachunki prowadzone przez OFE 2015-01-12 Polityka lokacyjna Limity inwestycyjne OFE Obowiązkiem funduszu emerytalnego zapisanym w ustawie jest lokowanie aktywów, z zastrzeżeniem zapewnienia maksymalnego stopnia bezpieczeństwa i rentowności dokonywanych lokat. Politykę lokacyjną otwartych funduszy emerytalnych ograniczają limity inwestycyjne, ściśle określające rodzaj i ilość instrumentów finansowych, powiązanym bezpośrednio z ryzykiem jakie niesie za sobą lokowanie w określone grupy instrumentów.. 13 Aktywa otwartego funduszu nie mogą być lokowane w: 1. akcjach lub innych pap. wart. emitowanych przez PTE zarządzające tym funduszem, 2. akcjach lub innych papierach wartościowych emitowanych przez akcjonariusza PTE zarządzającego tym funduszem, 3. akcjach lub innych papierach wartościowych emitowanych przez podmioty będące podmiotami związanymi w stosunku do podmiotów określonych w pkt 1 i 2. Aktywa netto Aktywa netto otwartych funduszy emerytalnych Stan na dzień: 2014-07-31 Otwarty fundusz emerytalny Wartość aktywów netto (w zł) Udział w rynku (%) ING 35224134128,02 23,98 Aviva 32735780798,52 22,29 PZU 19680915831,46 13,40 AMPLICO 11653175500,05 7,93 AXA 9279732857,91 6,32 GENERALI 7370145615,57 5,02 NORDEA 6676899857,05 4,55 PKO BP BANKOWY 6531652589,38 4,45 AEGON 6263834568,27 4,26 ALLIANZ 4524099753,90 3,08 POCZTYLION 2756482553,48 1,88 PEKAO 2212023612,16 1,51 WARTA 1982676634,77 1,35 Razem 146891554300,54 100,00 15 Aktywa w zarządzaniu - suma składek wpłacanych do funduszu (za pośrednictwem ZUS), które są przez niego inwestowane. 16 Struktura portfela OFE (%) OFE Aktywa* [mln PLN] Obligacje i bony* [%] AEGON 91,24 0 Allianz Polska OFE 89,54 0,64 Aviva 88,33 0,34 AXA 84,92 0 Generali 83,35 4,98 ING 82,82 0 MetLife OFE 82,53 2,67 Nordea 82,51 3,05 Pekao 82,33 0 PKO BP Bankowy OFE 80,72 0 Pocztylion 79,54 0 Polsat 78,94 52,43 PZU Złota Jesień 78,57 0 Warta 38,56 0 OFE Liczba członków Udział w rynku ING OFE 3 075 695 18,45% Aviva OFE 2 676 337 16,05% OFE PZU "Złota Jesień" 2 234 336 13,40% Amplico OFE 1 607 603 9,64% AXA OFE 1 162 267 6,97% Generali OFE 1 008 999 6,05% Nordea OFE 996 904 5,98% PKO BP Bankowy OFE 954 606 5,73% AEGON OFE 937 119 5,62% Allianz Polska OFE 668 053 4,01% OFE Pocztylion 593 228 3,56% OFE WARTA 417 487 2,50% Pekao OFE 340 981 2,05% Razem 16 673 615 100,00% 17 18 3
Depozytariusz Fundusz jest obowiązany wybrać depozytariusza, któremu, na podstawie umowy, powierza przechowywanie swoich aktywów. Podstawowym obowiązkiem depozytariusza jest przechowywanie aktywów funduszu oraz zapewnienie, aby były one lokowane zgodnie z przepisami prawa oraz statutem funduszu. Zapewnia on również zgodne z przepisami prawa i statutem funduszu wykonywanie obowiązków funduszu. 19 Depozytariuszem może być bank, który: jest bankiem krajowym w rozumieniu ustawy - Prawo bankowe, posiada fundusze własne w wysokości stanowiącej równowartość w złotych co najmniej 100.000.000 EURO, nie posiada akcji towarzystwa zarządzającego funduszem, którego aktywa przechowuje, ani też nie posiada żadnych innych związków kapitałowych z tymi podmiotami, nie jest pożyczkodawcą lub kredytodawcą w stosunku do funduszu, którego aktywa przechowuje, ani towarzystwa zarządzającego tym funduszem, chyba że kwota pożyczki lub kredytu nie przekracza 1% wartości aktywów funduszu, nie zatrudnia ani nie posiada w składzie władz statutowych osób, które są: członkami zarządu, rady nadzorczej lub pracownikami towarzystwa zarządzającego funduszem, którego aktywa przechowuje, członkami organu zarządzającego, rady nadzorczej lub pracownikami podmiotu związanego w stosunku do towarzystwa, 20 Do obowiązków depozytariusza w zakresie przechowywania aktywów funduszu należy: prowadzenie rejestru aktywów funduszu, wyceny aktywów i obliczenia stopy zwrotu, zapewnienie, aby umowy obejmujące nabywanie i zbywanie aktywów funduszu były zgodne z przepisami prawa oraz statutem funduszu, wykonywanie poleceń funduszu, zapewnienie, aby aktywa funduszu były lokowane zgodnie z przepisami prawa oraz statutem funduszu, zapewnienie terminowego rozliczania umów dotyczących aktywów funduszu oraz umów z członkami funduszu, wykonywanie poleceń likwidatora dotyczących likwidacji funduszu. Depozytariusz jest obowiązany do występowania, w imieniu członków funduszu, z powództwem przeciwko towarzystwu z tytułu szkody spowodowanej niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem przez towarzystwo obowiązków w zakresie zarządzania funduszem i jego reprezentacji. 21 22 Porównanie OFE - Depozytariusz Depozytariusz Bank Handlowy w Warszawie S.A. Bank Pekao S.A. BRE Bank S.A. Deutsche Bank Polska S.A. ING Bank Śląski S.A. PKO BP S.A. Otwarty fundusz emerytalny Amplico OFE Aviva OFE Aviva BZ WBK ING OFE Nordea OFE Pekao OFE AEGON OFE PKO BP Bankowy OFE AXA OFE Allianz Polska OFE OFE Pocztylion OFE PZU "Złota Jesień" OFE WARTA Generali OFE Wycena aktywów i obliczanie stóp zwrotu funduszy emerytalnych Wyniki inwestycyjne funduszy emerytalnych będą podawane w postaci stopy zwrotu funduszu. Dane służące do jej obliczenia będą brane z 3 ostatnich lat. W ten sposób wyraźniej widać będzie długoterminowe efekty inwestycyjne. Stopy zwrotu będą obliczane dwa razy w roku: na koniec marca i na koniec września. Rodzaje stóp: stopa zwrotu funduszu, średnia ważoną stopa zwrotu wszystkich otwartych funduszy, minimalna wymagana stopa zwrotu. 23 24 4
Stopa zwrotu OFE Stopa zwrotu funduszu - jest to wyrażony procentowo iloraz różnicy wartości jednostki rozrachunkowej w ostatnim dniu roboczym miesiąca rozliczeniowego i wartości tej jednostki w ostatnim dniu roboczym miesiąca rozliczeniowego poprzedzającego okres 36 miesięcy oraz wartości tej jednostki w ostatnim dniu roboczym miesiąca rozliczeniowego poprzedzającego okres 36 miesięcy. Miesiącem rozliczeniowym jest odpowiednio marzec i wrzesień. Stopa zwrotu z inwestycji jest podstawową miarą oceny efektywności polityki inwestycyjnej OFE. Obliczamy ją stosując wzór: w.j.r. 1 w.j.r. 0 ri w.j.r. gdzie: r i - stopa zwrotu i-tego OFE, w.j.r. 1 - wartość jednostki rozrachunkowej i-tego funduszu w dniu wyceny, w.j.r. 0 - wartość jednostki rozrachunkowej i-tego funduszu emerytalnego na 36 miesięcy przed dniem wyceny 0 25 26 Wartości jednostek rozrachunkowych otwartych funduszy emerytalnych Nazwa funduszu Bieżąca wartość jednostki Zmiana dzienna [%] Zmiana od początku roku [%] Zmiana od początku działalności [%] ING OFE 40,59-0,15% 2,37% 305,90% Nordea OFE 40,14-0,17% 5,13% 301,40% Warta OFE 39,23-0,15% 5,68% 292,30% Generali OFE 38,91-0,13% 3,73% 289,10% PZU Złota Jesień OFE 37,91-0,13% 4,06% 279,10% AXA OFE 37,84-0,08% 5,67% 278,40% Aviva 37,71 0,48% 5,19% 277,10% PKO BP Bankowy OFE 37,28-0,24% 5,07% 272,80% Metlife OFE 37,07-0,11% 3,90% 270,70% AEGON OFE 36,88-0,08% 5,04% 268,80% Allianz Polska OFE 36,48-0,08% 5,10% 264,80% Pekao OFE 35,69-0,11% 3,42% 256,90% Pocztylion OFE 34,38-0,12% 3,15% 243,80% 27 OFE 1- wartość jednostki OFE 2 -wartość jednostki OFE 1- wartość jednostki OFE 2 -wartość jednostki Dlaczego 36 miesięczna stopa zwrotu zaciemnia sytuację? Rok 1 Rok 2 Rok 3 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 10 10,5 11 11,5 12 12,5 13 13,5 14 14,5 15 15,5 Rok 4 Rok 5 Rok 6 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 36 miesięczne stopy zwrotu wynoszą: W 3 roku W 4 roku W 4roku W 5 roku W 5 roku W 6 roku W 6 roku OFE 1 - stopa zwrotu 52,4 52 48 44 41 39 36 OFE 2 - stopa zwrotu 35,5 38 39 40 41 42 43 28 Porównanie OFE według stopy zwrotu od początku działalności [%] Porównanie OFE według stopy zwrotu w okresie ostatnich Grudzień 2007 r. Grudzień 2008 r. Grudzień 2009 r. OFE Stopy zwr. [%] Polsat +229.10 ING NN +218.00 DOM +203.80 Generali +202.80 Nordea +199.00 CU +199.00 PZU +198.50 AEGON +189.30 AXA +188.20 Pekao +185.70 Bankowy +183.00 AIG +180.60 Skarbiec +175.70 Allianz +173.50 OFE Stopy zwr. [%] ING +158.00 Generali +152.30 Polsat +151.50 Nordea +148.70 Warta +146.70 PZU +145.90 AXA +142.00 CU +141.50 AEGON +139.70 Bankowy +132.50 AIG +132.30 Pekao +132.00 Allianz +130.00 Pocztylion +127.40 OFE Stopy zwr. [%] Polsat +207.10 ING +196.70 Generali +193.70 Nordea +182.30 Warta +182.20 PZU +181.60 AXA +177.40 AEGON +175.40 Aviva +175.00 Bankowy +169.10 Amplico +168.10 Pekao +166.20 Allianz +163.10 Pocztylion +159.90 OFE 1 mies. 3 mies. 6 mies. 12 mies. 24 mies. 36 mies. od początku ING OFE 0,37% -0,59% -0,34% 1,65% 13,47% 28,00% 305,90% Nordea OFE 0,25% -0,05% 2,35% 4,53% 16,55% 32,48% 301,40% Warta OFE 0,00% 1,34% 3,65% 4,70% 15,79% 30,51% 292,30% Generali OFE 0,23% -0,44% 1,86% 2,99% 12,95% 25,56% 289,10% PZU Złota Jesień 1,36% -0,52% 0,50% 3,21% 14,05% 27,51% 279,10% AXA OFE 0,37% -0,13% 2,69% 4,67% 14,70% 27,49% 278,40% Aviva (d. CU) OFE 0,48% 0,03% 2,08% 4,29% 14,20% 28,79% 277,10% PKO BP Bankowy 0,70% 0,03% 2,19% 4,08% 15,85% 30,26% 272,80% Metlife OFE 0,68% 0,30% 2,29% 3,35% 14,63% 29,98% 270,70% AEGON OFE -0,08% -0,43% 1,96% 4,27% 13,55% 27,48% 268,80% Allianz Polska OFE 0,52% 0,39% 2,27% 4,08% 14,21% 30,05% 264,80% Pekao OFE 0,03% -0,56% 0,71% 2,50% 13,84% 27,51% 256,90% Pocztylion OFE 0,41% -0,20% 1,57% 2,14% 13,24% 26,35% 243,80% Pocztylion +172.50 29 5
Średnia ważoną stopa zwrotu wszystkich otwartych funduszy Średnią ważoną stopą zwrotu wszystkich otwartych funduszy za okres 36 miesięcy jest suma iloczynów stopy zwrotu każdego z otwartych funduszy i wskaźnika przeciętnego udziału w rynku danego otwartego funduszu. Wskaźnikiem przeciętnego udziału w rynku danego otwartego funduszu jest średnia arytmetyczna wskaźnika udziału w rynku w ostatnim dniu roboczym miesiąca poprzedzającego okres 36 miesięcy i wskaźnika udziału w rynku w ostatnim dniu roboczym miesiąca przypadającego na koniec okresu 36 miesięcy. Wskaźnik udziału w rynku otwartego funduszu, w określonym dniu, jest to iloraz wartości aktywów netto tego funduszu i wartości aktywów netto wszystkich otwartych funduszy, według stanu na dzień obliczenia wskaźnika. 31 1 RS 2 Obliczamy ją stosując wzór: n i1 r i WAN n i1 it0 WAN it0 WAN n i1 it1 WAN it1 gdzie: RS - średnia stopa zwrotu OFE, n - liczba OFE, r i stopa zwrotu i-tego OFE, WAN i,t0, WAN i,t1 - wartość aktywów netto i-tego OFE w pierwszym i ostatnim dniu przedziału czasowego, dla którego oblicza się stopę zwrotu 32 Minimalna wymagana stopa zwrotu Minimalną wymaganą stopą zwrotu jest stopa zwrotu niższa o 50 % od średniej ważonej stopy zwrotu wszystkich otwartych funduszy w tym okresie lub o 4 punkty procentowe od tej średniej, w zależności od tego, która z tych wielkości jest niższa. 33 Okresowa porównawcza stopa zwrotu otwartego funduszu emerytalnego W każdym dniu wyceny fundusz ustala wysokość dziennej, tygodniowej, miesięcznej, kwartalnej, półrocznej i rocznej okresowej stopy zwrotu funduszu. Okresową stopę zwrotu funduszu ustala się za pomocą następującego wzoru: WJR OSZ WJR N K 1 100% gdzie: OSZ oznacza okresową stopę zwrotu funduszu, WJRn oznacza wartość jednostki rozrachunkowej funduszu w ostatnim dniu okresu, dla którego oblicza się okresową stopę zwrotu funduszu, WJRk oznacza wartość jednostki rozrachunkowej funduszu w dniu poprzedzającym pierwszy dzień okresu, dla którego oblicza się okresową stopę zwrotu funduszu. 34 Okresową porównawczą stopę zwrotu funduszu ustala się za pomocą następującego wzoru: WIG OPSZ 0,8 WIG N K 1 100% 0,2 gdzie: OPSZ oznacza okresową porównawczą stopę zwrotu funduszu, WIGn oznacza wartość Warszawskiego Indeksu Giełdowego w ostatnim dniu okresu, dla którego oblicza się okresową porównawczą stopę zwrotu funduszu, WIGk oznacza wartość Warszawskiego Indeksu Giełdowego w dniu poprzedzającym pierwszy dzień okresu, dla którego oblicza się okresową porównawczą stopę zwrotu funduszu, WIBOR L (3M) oznacza roczną stopę procentową trzymiesięcznych pożyczek udzielonych w walucie polskiej na warszawskim międzybankowym rynku finansowym w każdym dniu okresu, dla którego oblicza się okresową porównawczą stopę zwrotu funduszu; wartość WIBORl(3M) w dniu, w którym nie jest publikowana wartość WIBOR L (3M) jest równa wartości WIBORl(3M) z ostatniego dnia, w którym została opublikowanawartość WIBORl(3M), p.b. oznacza punkt bazowy równy 1/100 punktu procentowego. n I k WIBOR L 3M 50 p. b. 360 Stopy zwrotu OFE za okres od 31-03-2011 do 31-03-2014 roku Nazwa OFE Stopa zwrotu w okresie Nordea OFE 24,279% Amplico OFE 22,293% ING OFE 21,785% Allianz Polska OFE 21,217% PKO BP Bankowy OFE 21,214% OFE WARTA 20,343% Aviva OFE Aviva BZ WBK 19,948% AXA OFE 19,616% OFE PZU "Złota Jesień" 19,611% Generali OFE 19,445% Pekao OFE 18,708% AEGON OFE 18,682% OFE Pocztylion 17,525% Średnia ważona stopa zwrotu 20,599% 35 36 6
Stopy zwrotu OFE za okres od 29-09-2006 do 30-09-2009 r. Nazwa OFE Stopa zwrotu w okresie Generali OFE 10,385% AXA OFE 10,025% AIG OFE 9,801% OFE Allianz Polska 9,536% Pekao OFE 8,541% OFE PZU "Złota Jesień" 8,489% AEGON OFE 8,354% OFE Pocztylion 7,966% OFE POLSAT 7,246% Nordea OFE 6,766% Bankowy OFE 6,680% ING OFE 6,138% Aviva OFE Aviva BZ WBK 6,075% OFE WARTA 5,369% Średnia ważona stopa zwrotu 7,909% Minimalna stopa zwrotu 3,909% Stopy zwrotu OFE za okres od 30-03-2007 do 31-03-2010 r. Nazwa OFE Stopa zwrotu w okresie Kwota niedoboru Generali OFE 4,824% X OFE Allianz Polska 4,780% X Amplico OFE 4,617% X AXA OFE 4,132% X AEGON OFE 3,458% X OFE Pocztylion 3,051% X OFE PZU "Złota Jesień" 2,818% X Nordea OFE 2,373% X ING OFE 2,317% X PKO BP Bankowy OFE 2,299% X Pekao OFE 1,538% X Aviva OFE Aviva BZ WBK 1,280% X OFE WARTA 0,514% X OFE POLSAT 0,000% X Średnia ważona stopa zwrotu 2,901%. Minimalna stopa zwrotu -1,099% 37 38 Stopy zwrotu OFE za okres od 31-03-2008 do 31-03-2011 r. Stopy zwrotu OFE za okres od 30-09-2009 do 28-09-2012 Nazwa OFE Stopa zwrotu w okresie Allianz Polska OFE 17,405% PKO BP Bankowy OFE 16,427% AXA OFE 15,811% OFE POLSAT 15,802% ING OFE 15,556% Nordea OFE 15,399% Generali OFE 15,390% AEGON OFE 15,312% OFE Pocztylion 15,305% OFE PZU "Złota Jesień" 15,167% Amplico OFE 14,826% OFE WARTA 14,707% Pekao OFE 14,396% Aviva OFE Aviva BZ WBK 13,630% Średnia ważona stopa zwrotu 15,177% Minimalna stopa zwrotu 7,589% 39 Nazwa OFE Stopa zwrotu w okresie Nordea OFE 21,319% ING OFE 21,311% Allianz Polska OFE 21,013% Amplico OFE 20,325% Aviva OFE Aviva BZ WBK 19,819% OFE WARTA 19,538% AXA OFE 19,268% PKO BP Bankowy OFE 19,093% Pekao OFE 17,764% OFE PZU "Złota Jesień" 17,634% Generali OFE 17,512% AEGON OFE 17,413% OFE Pocztylion 16,343% OFE POLSAT 11,966% Średnia ważona stopa zwrotu 19,284% Minimalna stopa zwrotu 9,642% 40 Stopy zwrotu OFE za okres od 31-03-2010 do 29-03-2013 roku Nazwa OFE Stopa zwrotu w okresie Allianz Polska OFE 19,132% Nordea OFE 19,052% Amplico OFE 17,976% ING OFE 17,664% Aviva OFE Aviva BZ WBK 17,234% OFE WARTA 16,820% PKO BP Bankowy OFE 16,375% AXA OFE 16,290% OFE PZU "Złota Jesień" 15,382% AEGON OFE 15,271% Generali OFE 14,760% Pekao OFE 14,641% OFE Pocztylion 13,768% OFE POLSAT 9,828% Średnia ważona stopa zwrotu 16,636% Minimalna stopa zwrotu 8,318% 41 Stopy zwrotu OFE za okres od 31-03-2005 do 31-03-2008 r. Stopa zwrotu Nazwa OFE w okresie Pekao OFE 35,242% OFE Polsat 34,280% AIG OFE 34,197% Generali OFE 33,638% OFE Skarbiec-Emerytura 32,844% OFE Pocztylion 32,541% OFE PZU "Złota Jesień" 31,864% ING 31,267% Commercial Union 31,068% AXA OFE 30,671% OFE "Dom" 29,882% Allianz Polska OFE 29,257% Nordea OFE 29,084% AEGON OFE 28,830% Bankowy OFE 25,917% Średnia ważona stopa zwrotu 31,481% Minimalna stopa zwrotu 15,741% 42 7
Stopy zwrotu Otwartych Funduszy Emerytalnych za okres od 31-03-04 do 30-03-07 r. Stopy zwrotu Otwartych Funduszy Emerytalnych za okres od 30-09-2003 do 29-09-2006 roku Nazwa OFE Stopa zwrotu w okresie Nazwa OFE Stopa zwrotu Pekao OFE 61,216% Pekao 50,254% OFE Polsat 60,795% Dom 49,308% Generali OFE 56,611% Polsat 48,740% OFE Dom 55,272% Generali 48,613% AIG OFE 55,245% AIG 47,313% ING Nationale-Nederlanden Polska OFE 54,923% ING Nationale-Nederlanden Polska 47,288% AXA OFE 54,479% Pocztylion 46,487% OFE Pocztylion 54,326% Winterthur 46,450% OFE PZU Złota Jesień 53,875% PZU Złota Jesień 46,212% OFE Skarbiec-Emerytura 53,828% Skarbiec-Emerytura 45,828% Commercial Union OFE BPH CU WBK 52,964% Commercial Union BPH CU WBK 44,207% OFE Ergo Hestia 50,521% Bankowy 43,783% Nordea OFE 49,974% Ergo Hestia 42,924% Bankowy OFE 48,028% Nordea 41,819% Allianz Polska OFE 46,306% Allianz Polska 39,649% Średnia ważona stopa zwrotu 53,657% Średnia ważona stopa zwrotu 45,833% Minimalna stopa zwrotu 26,829% 43 Minimalna stopa zwrotu 22,917% 44 Stopy zwrotu Otwartych Funduszy Emerytalnych za okres od 31-03-2003 do 31-03-2006 roku Porównanie OFE stopa zwrotu w okresie od 30-09-2002 do 30-09-2005 nazwa funduszu stopa zwrotu OFE (%) Nazwa OFE Stopa zwrotu w okresie ING NN 56,318% Polsat 59,975% Dom 59,377% AIG 56,926% Generali 56,741% Pocztylion 55,854% ING Nationale-Nederlanden 54,898% Pekao 53,825% Winterthur 53,281% PZU Złota Jesień 52,990% Skarbiec-Emerytura 52,921% Commercial Union BPH CU WBK 52,336% Bankowy 50,770% Ergo Hestia 50,347% AIG 55,636% Dom 55,518% Generali 54,545% PZU Złota Jesień 53,342% Polsat 53,294% Bankowy 52,410% Credit Suisse Life & Pensions 50,918% Commercial Union BPH CU WBK 50,893% Ergo Hestia 49,833% Pocztylion 49,748% Sampo 49,169% Skarbiec-Emerytura 48,412% Nordea 48,068% Pekao 46,762% Allianz Polska 44,192% Allianz Polska 43,978% Średnia ważona stopa zwrotu 53,447% Średnia ważona stopa zwrotu 52,478% Minimalna stopa zwrotu 26,724% 45 Minimalna stopa zwrotu 26,239% 46 Porównanie OFE stopa zwrotu w okresie od 29-03-2002 do 31-03-2005 nazwa funduszu stopa zwrotu OFE (%) Bankowy 45,759% ING 45,106% Polsat 44,599% AIG 43,815% PZU Złota Jesień 43,006% Generali 42,632% DOM 42,424% Ergo Hestia 40,123% Sampo 39,802% Credit Suisse 38,714% Allianz Polska 38,528% Pekao 38,500% Skarbiec-Emerytura 37,437% Pocztylion 37,273% Commercial Union 37,059% Średnia ważona stopa zwrotu 41,480% Minimalna stopa zwrotu 20,740% 47 Okresowa roczna stopa zwrotu otwartego funduszu emerytalnego (w%) Okresowa MetLife porówna Allianz Aviva OFE PKO BP OFE OFE PZU Data AEGON Generali OFE Nordea Pekao wcza Polska Aviva BZ AXA OFE ING OFE Bankowy Pocztylio "Złota końcowa OFE OFE (dawne OFE OFE stopa OFE WBK OFE n Jesień" Amplico) zwrotu 14-12-02 0,382 2,454 2,279 2,373 3,087 1,465-0,148 1,678 2,878 0,565 2,395 0,322 1,262 14-12-01-1,641 1,586 1,320 1,305 2,044 0,705-1,108 0,796 2,001-0,254 1,511-0,643 0,161 14-11-28-1,102 2,146 1,914 1,770 2,484 1,334-0,567 1,375 2,621 0,311 2,093-0,205 0,805 14-11-27-1,225 2,033 1,829 1,742 2,455 1,123-0,714 1,265 2,569 0,339 1,953-0,351 0,670 14-11-26-1,293 1,530 1,321 1,086 1,989 0,861-1,156 0,714 2,104-0,113 1,319-0,964-0,053 14-11-25-2,548 0,942 0,840 0,622 1,492 0,156-1,592 0,301 1,559-0,618 0,821-1,425-0,346 14-11-24-1,925 1,444 1,404 1,194 1,986 0,495-0,910 0,795 2,076 0,028 1,235-0,788 0,321 14-11-21-1,433 1,587 1,547 1,360 2,126 0,653-0,814 0,797 2,158 0,085 1,348-0,702 0,268 14-11-20-2,194 1,085 0,899 0,788 1,552 0,235-1,454 0,220 1,644-0,621 0,742-1,257-0,402 14-11-19-1,535 1,472 1,319 1,194 1,957 0,705-0,959 0,493 2,051-0,169 1,208-0,700 0,134 14-11-18-1,940 1,697 1,434 1,359 2,041 0,889-0,887 0,494 2,131-0,113 1,375-0,701 0,214 14-11-17-0,553 2,240 1,981 1,806 2,520 1,288-0,347 0,994 2,610 0,483 1,938-0,147 0,512 14-11-14 0,702 2,531 2,190 1,951 2,669 1,425-0,274 1,221 2,803 0,657 2,141 0,089 0,568 14-11-13 0,833 2,904 2,683 2,287 2,951 1,746 0,075 1,614 3,307 1,232 2,593 0,534 0,760 48 8
Niedobór Niedobór występuje w otwartym funduszu w przypadku, gdy stopa zwrotu tego funduszu za okres 36 miesięcy, jest niższa od minimalnej wymaganej stopy zwrotu. Przejęcia Towarzystwo może zniknąć z rynku w jeden z następujących sposobów: 1. może połączyć się z innym towarzystwem, 2. może, na podstawie umowy zawartej z innym PTE, przekazać temu towarzystwu zarządzanie otwartym funduszem, którym zarządza, 3. w przypadku ogłoszenia upadłości towarzystwa lub otwarcia jego likwidacji organ nadzoru wydaje decyzję o cofnięciu zezwolenia na utworzenie towarzystwa. Od dnia wejścia w życie decyzji o cofnięciu zezwolenia na utworzenie towarzystwa fundusz jest reprezentowany i zarządzany przez depozytariusza. W tym czasie fundusz nie może przyjmować nowych członków ani uczestniczyć w losowaniu przeprowadzanym przez ZUS. 49 Jeżeli w okresie 3 miesięcy od dnia wejścia w życie decyzji o cofnięciu zezwolenia zarządzanie otwartym funduszem nie zostanie przejęte przez inne powszechne towarzystwo, przejęcia zarządzania tym funduszem dokonuje powszechne towarzystwo zarządzające otwartym funduszem, który osiągnął najwyższą stopę zwrotu za ostatnie 36 miesięcy. 50 Połączenia i przejęcia na polskim rynku OFE Przejęcie OFE WARTA przez PTE Allianz Polska SA. 19.09.2014 przejęcie OFE POLSAT przez PKO BP BANKOWY OFE 19 lipca 2013 r. połączenie AEGON PTE S.A. i PTE Skarbiec Emerytura S.A. 9 maja 2008 r. przejęcie OFE Kredyt Banku przez PTE POLSAT 10 grudnia 2004 r. połączenie PTE Skarbiec-Emerytura S.A. i PTE BIG Banku Gdańskiego S.A 29 maja 2002 r. przejęcie OFE Rodzina przez Pekao PTE S.A. 10 grudnia 2001 r. przejęcie Pioneer OFE przez Pekao PTE S.A. 23 lipca 2001 r. połączenie OFE Pocztylion i Arka Invesco OFE 14 grudnia 2001 r. przejęcie OFE EPOKA przez PEKAO PTE S.A. - 9 kwietnia 2001 r. 51 Opłaty pobierane przez OFE opłata od składki, czyli tzw. opłata dystrybucyjna, opłata za zarządzanie. O wysokości przyszłej emerytury zadecyduje wysokość opłat pobieranych przez PTE, gdyż to warunkuje, ile pieniędzy z naszych składek faktycznie jest inwestowanych, a ile przeznaczanych na pokrycie kosztów administracyjnych i zarządzania. 52 Opłata od składki BYŁO: Od dnia 1 kwietnia 2004 r. zaczęły obowiązywać przepisy ustalające maksymalną opłatę od składki pobieraną przez poszczególne OFE. Ustawa przewidywała, że będzie to następować stopniowo wg poniższego harmonogramu: do końca roku 2010 7 % w roku 2011-6,125 % w roku 2012-5,25 % w roku 2013-4,375 % w roku 2014 i latach następnych - 3,5 % Dodatkowym elementem regulacji jest zasada, że otwarty fundusz stosuje jednolitą metodę obliczania i pobierania tych opłat w stosunku do wszystkich członków, którzy przystąpią do funduszu po 31 marca 2004 r. Począwszy od 1 stycznia 2010 opłata od składki nie może przekroczyć 3,5 %. JEST: Począwszy od 1 stycznia 2014 opłata od składki nie może Nazwa funduszu Maksymalna opłata od składki BYŁO Nazwa funduszu Maksymalna opłata od składki JEST ALLIANZ 4.00 % POLSAT 3,4 % AIG 7.00 % ALLIANZ 3,45 % BANKOWY 7.00 % AEGON 3,5 % CU 7.00 % AMPLICO 3,5 % CREDIT SUISSE 7.00 % AVIVA 3,5 % DOM 7.00 % AXA 3,5 % ERGO HESTIA 7.00 % GENERALI 3,5 % GENERALI 7.00 % ING 3,5 % ING 7.00 % NORDEA 3,5 % PEKAO 7.00 % PEKAO 3,5 % POCZTYLION 7.00 % PKOBP BANKOWY 3,5 % POLSAT 7.00 % POCZTYLION 3,5 % PZU 7.00 % PZU ZŁOTA JESIEŃ 3,5 % SAMPO 7.00 % WARTA 3,5 % SKARBIEC 7.00 % przekroczyć 1,75 %. 53 54 9
Czy 1 % różnica w opłacie od składki to dużo? Miesięcznie do OFE trafia 100 PLN, delikwent ma 25 lat, więc będzie odkładał jeszcze przez 40 lat czyli 480 miesięcy. Stopa zwrotu OFE wynosi 2 % miesięcznie. Opłata od składki 4 %. Opłata od składki 5 %. Opłata od składki 6 %. W wieku 65 lat zgromadzi kapitał w wysokości: 1 289 299 PLN 1 275 869 PLN 1 262 439 PLN Różnica: - 13 430 PLN Różnica w świadczeniu emerytalnym (przeżyje 21 lat): - 26 860 PLN Opłata za zarządzanie Jest to kwota ustalona w statucie, nie wyższa niż 0,045% zarządzanych aktywów netto w skali miesiąca przy wartości aktywów do 8 mld. zł. Powyżej tej kwoty maksymalna wartość tej opłaty jest proporcjonalnie niższa. Opłata za zarządzanie pobierana jest z aktywów funduszu (a więc proporcjonalnie do zgromadzonych środków ponosi ją każdy z członków funduszu). 5 157 PLN 5 103 PLN 5 049 PLN - 54 PLN - 108 PLN 55 56 Tabela wysokości opłat za zarządzanie Wysokość aktywów netto (mld PLN) ponad do Miesięczna opłata za zarządzanie otwartym funduszem od aktywów netto wynosi: 0 8 0,045 % wartości aktywów netto w skali miesiąca 8 20 20 35 35 45 45 15,5 mln zł 3,6 mln zł + 0,04 % nadwyżki ponad 8 mld zł wartości aktywów netto, w skali miesiąca 8,4 mln zł + 0,032 % nadwyżki ponad 20 mld zł wartości aktywów netto, w skali miesiąca 13,2 mln zł + 0,023 % nadwyżki ponad 35 mld zł wartości aktywów netto, w skali miesiąca 57 Wyliczenie średnich wysokości opłat za zarządzanie OFE Wartość aktywów 2013 (%) Wartość aktywów 2014 ING OFE 73 084 731 287,93 0,0212 35224134128 0,037621 Aviva OFE Aviva BZ WBK 67 803 081 392,07 0,0306 32735780799 0,03811 OFE PZU "Złota Jesień" 40 740 422 422,94 0,0369 19680915831 0,042032 Amplico OFE 24 222 616 082,40 0,0417 11653175500 0,043433 AXA OFE 18 936 513 312,67 0,0421 9279732858 0,04431 Generali OFE 15 183 860 231,70 0,0426 7370145616 0,045 Nordea OFE 13 653 922 945,02 0,0429 6676899857 0,045 PKO BP Bankowy OFE 13 370 790 268,18 0,043 6531652589 0,045 AEGON OFE 12 806 784 734,49 0,0449 6263834568 0,045 Allianz Polska OFE 9 193 874 709,25 0,0392 4524099754 0,045 OFE Pocztylion 5 775 534 677,58 0,045 2756482553 0,045 Pekao OFE 4 575 866 817,33 0,045 2212023612 0,045 OFE WARTA 4 071 638 861,63 0,045 1982676635 0,045 58 (%) Czy 0,6 % rocznie to dużo? Aby żyć godnie na emeryturze obecnie wypadałoby mieć: Dodatkowa część zmienna - zależna od wyników inwestycyjnych osiąganych przez fundusz - wysokość tej opłaty wynosi - 0,005% wartości aktywów netto w skali miesiąca. W tej wysokości może ona być pobrana tylko w funduszu, który osiągnął w danym okresie najwyższą stopę zwrotu. Cześć zmienna opłaty za zarządzanie nie jest natomiast pobierana w funduszu, który osiągnął w danym okresie najniższą stopę zwrotu. W pozostałych funduszach ta część opłaty pobierana jest proporcjonalnie do osiągniętych wyników - jest tym większa im wyższa stopa zwrotu. 1 000 PLN miesięcznie? 2 000 PLN miesięcznie? Przyjmijmy, że na emeryturce delikwent przeżyje 250 miesięcy (ok. 21 lat), czyli musi mieć zgromadzony kapitał: 250 * 1 000 = 250 000 PLN 250 * 2 000 = 500 000 PLN Od tej kwoty miesięcznie OFE może pobierać: 250 000 PLN * 0,05 % = 125 PLN 500 000 PLN * 0,05 % = 250 PLN Od tej kwoty rocznie OFE może pobierać: 59 250 000 PLN * 0,6 % = 1 500 PLN 500 000 PLN * 0,6 % = 3 000 PLN 60 10
Biorąc pod uwagę poprzedni przykład Miesięcznie do OFE trafia 100 PLN, delikwent ma 25 lat, więc będzie odkładał jeszcze przez 40 lat czyli 480 miesięcy. W wieku 65 lat zgromadzi kapitał w wysokości: 1 289 299 PLN Opłata od składki 4 %. Opłata za zarządzanie 0,6 % rocznie Suma opłat: 1 200 PLN * 0,04 % = 48 PLN 1 289 299 PLN * 0,6 % = 7735,79 PLN W ostatnim roku z rachunku pobiorą mu 7783,79 PLN Wszystkie wyżej wskazane opłaty dokonywane są na rzecz PTE zarządzającego danym funduszem emerytalnym. Ponadto fundusz z aktywów pokrywa koszty związane z przechowywaniem aktywów oraz realizacją i rozliczaniem transakcji nabywania lub zbywania aktywów funduszu (koszty te ponosi więc proporcjonalnie do zgromadzonych środków każdy z członków funduszu). Wszystkie inne koszty działalności funduszu pokrywa zarządzające nim PTE, a więc nie obciążają one bezpośrednio członka funduszu. Wpłacił w tym roku 1200 PLN!!! 61 62 Nadzór nad działalnością funduszy emerytalnych Nadzorowi podlega działalność operacyjna, stan majątkowy i polityka lokacyjna. Zadaniem organu nadzoru jest ochrona interesów członków funduszy oraz uczestników pracowniczych programów emerytalnych. Koszty nadzoru nad działalnością funduszy emerytalnych ponoszą powszechne towarzystwa w zależności od składek wpłaconych w danym roku do zarządzanych przez nie otwartych funduszy. 63 Fundusz Gwarancyjny Fundusz Gwarancyjny, składa się z: części podstawowej - administrowana przez Krajowy Depozyt. Całkowita wartość środków części podstawowej Funduszu Gwarancyjnego nie może przekraczać 0,1 % wartości aktywów netto wszystkich otwartych funduszy. części dodatkowej OFE otwiera rachunek, na który PTE przekazuje środki. Wysokość środków przechowywanych na rachunku części dodatkowej Funduszu Gwarancyjnego wynosi nie mniej niż 0,3 % i nie więcej niż 0,4 % wartości aktywów netto funduszu. 64 Losowanie Nie później niż w terminie 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczenia, ubezpieczony jest zobowiązany do zawarcia umowy z otwartym funduszem emerytalnym. W związku z wejściem w życie ustawy z dnia 6 grudnia 2013 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z określeniem zasad wypłaty emerytur ze środków zgromadzonych w otwartych funduszach emerytalnych (Dz.U.2013.1717) ZUS nie przeprowadza losowań. W przypadku gdyby nie dopełni tego obowiązku, ZUS wzywa go na piśmie do zawarcia umowy z OFE. Jeżeli tego nie zrobi, ZUS wysyła pisemne wezwanie do zawarcia umowy członkowskiej w terminie: do dnia 10 stycznia, a jeżeli od daty otrzymania wezwania do dnia losowania jest mniej niż 30 dni, termin ten mija 10 lipca, do dnia 10 lipca, a jeżeli od daty otrzymania wezwania do dnia losowania jest mniej niż 30 dni, termin ten mija 10 stycznia. Jeżeli mimo to nie przystąpi do OFE, ZUS wyznacza otwarty fundusz emerytalny w drodze losowania. Losowanie jest komisyjne i odbywa się dwa razy w roku w Centrali Zakładu o godzinie 10 00 w terminach: w ostatnim dniu roboczym stycznia w ostatnim dniu roboczym lipca 65 Wyniki losowań ZUS liczba członków wylosowana do poszczególnych OFE 1-4 5-8 9-12 13-19 20 21 22 AEGON OFE 2518 8370 0 10519 15534 35297 15 610 Allianz Polska OFE 1778 17151 0 16963 15534 35297 15 610 Amplico OFE 7920 32301 40039 105776 15534 35297 - Aviva OFE 23150 58464 0 0 0 0 - AXA OFE 2782 8097 0 35763 15534 35297 15 610 Generali OFE 3806 20550 67807 105777 15539 35297 15 610 ING OFE 15710 43664 0 0 0 0 - Nordea OFE 4780 22650 10494 0 0 0 15 610 Pekao OFE 580 6816 0 105779 0 0 - PKO BP Bankowy OFE 3546 20749 27771 0 0 0 15 610 OFE Pocztylion 3461 10532 0 66920 15534 35297 15 615 OFE POLSAT 886 14612 67809 88813 0 0 - OFE PZU "Złota Jesień" 17061 42364 0 0 0 0 - OFE WARTA 1664 5584 67807 37365 0 0 - Arka-Invesco OFE 564 0 0 0 0 0 - OFE {ego} 2252 897 0 0 0 0 - OFE Epoka 508 0 0 0 0 0 - OFE Kredyt Banku 584 3415 0 0 0 0 - Pioneer OFE 993 0 0 0 0 0 - OFE Rodzina 429 0 0 0 0 0 - OFE Skarbiec-Em. 3506 13543 0 0 0 0 - Razem 98478 329759 281727 573675 93209 211782 109 275 Wylosowanych zostało 2 053 966 osób!!! 66 11
PPE Pracownicze Programy Emerytalne III FILAR 67 68 PPE są formą zorganizowanego, grupowego, systematycznego oszczędzania na przyszłą emeryturę. PPE nie jest instytucją finansową - środki w ramach programu trafiają do już istniejących instytucji finansowych, działających według właściwych sobie zasad - zakładu ubezpieczeń, funduszu inwestycyjnego lub zarządzającego zagranicznego. Sam PPE jest umową (zespołem umów) określającą wzajemne zobowiązania pracodawcy i pracowników w związku z prowadzeniem przez pracodawcę programu. Wyjątkiem jest pracowniczy fundusz emerytalny (PFE), który jest podmiotem tworzonym specjalnie dla gromadzenia środków z w ramach PPE, zwykle tworzony jest wspólnie dla kilku programów. PFE jest zarządzany przez wyłącznie w tym celu tworzone Pracownicze Towarzystwo Emerytalne. W tym wypadku mamy do czynienia z instytucją finansową powołaną specjalnie do obsługi PPE. 69 70 PPE to zespół umów, które pracodawca zawiera w celu utworzenia pracowniczego programu emerytalnego. Na program składają się: zakładowa umowa emerytalna (pracodawcy z reprezentacją załogi), umowa pracodawcy z instytucją finansową (w zależności od formy programu: z zakładem ubezpieczeń, towarzystwem ubezpieczeń wzajemnych lub funduszem inwestycyjnym, a w przypadku programu prowadzonego w formie pracowniczego funduszu emerytalnego - umowę z odpowiednią instytucją finansową zastępuje statut pracowniczego funduszu). pracownicza umowa emerytalna (pracodawcy z pracownikiem). Zakładowa umowa emerytalna jest umową zawieraną przez pracodawcę z reprezentacją pracowników. Pracodawca przedstawia ofertę zawierającą projekt zakładowej umowy emerytalnej z dokonanym wyborem jednej z form pracowniczego programu emerytalnego, wraz z warunkami ustalonymi wstępnie z instytucją finansową, bądź z projektem statutu towarzystwa i statutu pracowniczego funduszu emerytalnego reprezentacji pracowników. Akwizycję pracowniczych programów emerytalnych na terenie zakładów pracy może prowadzić wyłącznie pracodawca. 71 72 12
Zakładowa umowa emerytalna nie może przewidywać dla uczestnictwa pracowników w programie żadnych innych warunków poza określonymi ustawą. Warunki te nie mogą powodować sytuacji, w której przy ich zachowaniu prawo uczestnictwa w pracowniczym programie emerytalnym, w dniu złożenia wniosku o zarejestrowanie programu, miałaby mniej niż połowa liczby zatrudnionych pracowników. Pracownicza umowa emerytalna jest umową zawieraną po złożeniu przez pracownika pisemnej deklaracji dobrowolnego uczestnictwa w pracowniczym programie emerytalnym. 73 74 PPE może być prowadzone w jednej z czterech wybranych form: 1. umowy z funduszem inwestycyjnym (umowy o wnoszenie przez pracodawców składek pracowników do funduszu inwestycyjnego), 2. umowy grupowego ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym (umowy grupowego ubezpieczenia na życie pracowników z zakładem ubezpieczeń w formie grupowego ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym), 3. pracowniczego funduszu emerytalnego (PFE), który jest zarządzany przez pracownicze towarzystwo emerytalne (PTE), 4. zarządzania zagranicznego. 75 Instytucje finansowe zarządzające środkami gromadzonymi w ramach PPE Liczba Podmiot zarządzający zarządzanych PPE Powszechny Zakład Ubezpieczeń na Życie SA 445 Aviva Towarzystwo Ubezpieczeń na Życie S.A. 130 Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych PZU SA 109 Towarzystwo Ubezpieczeniowe Allianz Życie Polska S.A. 98 ING Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A. 66 Legg Mason Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A. 42 Pierwsze Amerykańsko-Polskie Towarzystwo Ubezpieczeń na Życie i Reasekuracji Amplico Life S.A. 39 Generali Życie Towarzystwo Ubezpieczeń S.A. 37 Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo- Kredytowych S.A. 26 Pracownicze Towarzystwo Emerytalne "Nowy Świat" S.A. 18 Powszechny Zakład Ubezpieczeń na Życie SA 445 Inne (mniej niż 12 zarządzanych PPE) Razem 1 094 76 KTO MOŻE UTWORZYĆ PPE? pracodawca lub łącznie co najmniej dwóch pracodawców, zatrudniających każdy co najmniej 5 pracowników, pracodawca zatrudniający co najmniej 3 pracowników, jeżeli prowadzi działalność nieprzerwanie od 3 lat. Pracodawca powinien być wpisany do właściwego rejestru lub ewidencji działalności gospodarczej nie później niż rok przed dniem zawarcia zakładowej umowy emerytalnej. Rodzaje składek obowiązkowa składka dodatkowa 77 78 13
Różnice pomiędzy składkami OBOWIĄZKOWA Finansowana przez pracodawcę. Nie może przekraczać 7% wynagrodzenia uczestnika. Nie stanowi podstawy ustalenia obowiązkowych składek na ubezpieczenia społeczne. Wysokość składki jest ustalana: - procentowo od wynagrodzenia uczestnika - w jednakowej kwocie dla wszystkich uczestników - procentowo od wynagrodzenia, z określeniem maksymalnej, kwotowej wysokości Wysokość składki określa zakładowa umowa emerytalna. DODATKOWA Finansowana przez uczestnika PPE z jego wynagrodzenia. Uczestnik może zmienić wysokość składki lub zrezygnować z jej wnoszenia. Potrącana z wynagrodzenia po jego opodatkowaniu Suma składek dodatkowych wnoszonych przez uczestnika do 1 PPE w ciągu roku nie może przekroczyć trzykrotności sumy odpowiadającej maksymalnej wysokości kwoty wpłaty na IKE (która wynosi 150 proc. średniego wynagrodzenia w gospodarce narodowej) O ile zakładowa umowa nie zakazuje deklarowania składki - uczestnik sam deklaruje i określa wysokość składki ze swojego wynagrodzenia; zakładowa umowa określa minimalną wysokość możliwej do zadeklarowania składki 79 Składki podstawowe i dodatkowe odprowadzone do pracowniczych programów emerytalnych (tys. PLN) Forma programu Umowa grupowego inwestycyjnego ub na życie Umowa o wnoszenie przez pracodawcę składek pracowników do funduszu inwestycyjnego Pracowniczy fundusz emerytalny 2003 2004 2005 Razem Razem podstawowe dodatkowe podstawowe dodatkowe podstawowe dodatkowe Razem 13 178 552 13 730 24 782 863 25 645 110 213 2 043 112 256 79 809 4 431 84 240 118 010 6 703 124 713 167 828 7 317 175 145 117 834 7 203 125 038 113 158 4 093 117 252 119 755 6 466 126 221 Razem 210 823 12 186 223 010 255 951 11 660 267 611 397 796 15 827 413 622 Składki podstawowe i dodatkowe odprowadzone do pracowniczych programów emerytalnych (tys. PLN) Składki podstawowe i dodatkowe odprowadzone do pracowniczych programów emerytalnych (tys. PLN) Forma programu Składki odprowadzone w okresie 01.01.2006-31.12.2006 01.01.2007-31.12.2007 Składki Składki Składki Składki Razem Razem podstawowe dodatkowe podstawowe dodatkowe Forma programu Składki odprowadzone w okresie 01.01.2007-31.12.2008 01.01.2008-31.12.2009 Składki Składki Składki Składki Razem Razem podstawowe dodatkowe podstawowe dodatkowe Umowa grupowego ubezpieczenia na życie pracowników z zakładem ubezpieczeń w formie grupowego ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym Umowa o wnoszenie przez pracodawcę składek pracowników do funduszu inwestycyjnego 220 784 5 688 226 472 246 168 5 581 251 749 282 822 10 162 292 984 311 258 10 726 321 984 Umowa grupowego ubezpieczenia na życie pracowników z zakładem ubezpieczeń w formie grupowego ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym Umowa o wnoszenie przez pracodawcę składek pracowników do funduszu inwestycyjnego 245 218 463,68 5 726 490,88 250 944 954,56 286 340 870,47 5 629 964,13 291 970 834,60 384 209 620,69 13 121 415,44 397 331 036,13 416 664 232,27 13 555 894,51 430 220 126,78 Pracowniczy fundusz emerytalny 166 764 6 819 173 584 166 814 7 021 173 836 Razem 670 371 22 669 693 041 724 241 23 329 747 571 Pracowniczy fundusz emerytalny 176 583 826,62 7 105 081,46 183 688 908,08 161 425 810,18 5 300 972,89 166 726 783,07 Razem 806 011 910,99 25 952 987,78 831 964 898,77 864 430 912,92 24 486 831,53 888 917 744,45 81 82 Składki podstawowe i dodatkowe odprowadzone do pracowniczych programów emerytalnych (tys. PLN) Forma programu Umowa grupowego ubezpieczenia na życie pracowników z zakładem ubezpieczeń w formie grupowego ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym Umowa o wnoszenie przez pracodawcę składek pracowników do funduszu inwestycyjnego Pracowniczy fundusz emerytalny Składki podstawowe Składki odprowadzone w okresie 01.01.2010-31.12.2011 01.01.2011-31.12.2012 Składki dodatkowe Razem Składki podstawowe Składki dodatkowe Razem 333 608 182,12 6 343 476,30 339 951 658,42 362 637 128,78 6 635 747,89 369 272 876,67 548 832 516,81 15 393 783,48 564 226 300,29 554 228 537,26 17 265 246,73 571 493 783,99 159 411 611,80 8 735 597,52 168 147 209,32 162 660 001,34 10 259 122,81 172 919 124,15 Razem 1 041 852 310,73 30 472 857,30 1 072 325 168,03 1 079 525 667,38 34 160 117,43 1 113 685 784,81 Oszczędności zgromadzone w PPE podlegają: wypłacie, wypłacie transferowej, zwróceniu uczestnikowi. 83 84 14
Wypłata środków uczestnikowi WYPŁATA to przekazanie pracownikowi środków zgromadzonych w ramach pracowniczego programu emerytalnego na warunkach określonych w zakładowej umowie emerytalnej. następuje automatycznie po ukończeniu przez uczestnika 70 lat. Wcześniejsza wypłata może nastąpić na wniosek uczestnika w przypadku kiedy: uczestnik programu ukończył 60 lat, uzyskał wcześniejsze uprawnienia emerytalne lub uprawnienia do świadczenia rentowego z tytułu niezdolności do pracy, nastąpi likwidacja instytucji finansowej zarządzającej środkami w ramach programu. Wypłata osobom uposażonym lub spadkobiercom nastąpi w przypadku śmierci uczestnika programu. 85 86 ZWROT WYPŁATA TRANSFEROWA to przeniesienie środków zgromadzonych przez uczestnika w ramach PPE do instytucji finansowej gromadzącej środki w ramach innego PPE np. w wyniku zmiany pracodawcy. Wycofanie środków zgromadzonych w ramach pracowniczego programu emerytalnego, jeżeli nie zachodzą przesłanki do wypłaty, bądź wypłaty transferowej. Może nastąpić jedynie w przypadku, kiedy uczestnik wypowie udział w PPE w związku z likwidacją PPE, w skutek spadku wartości środków wniesionych w ramach programu poniżej kwoty ustalonej w: umowie z instytucją finansową inwestującej środki uczestników PPE, bądź w statucie (o ile nie zachodzą przesłanki do wypłaty transferowej). 87 88 Oszczędności zgromadzone w programie mogą zostać wypłacone jednorazowo bądź w ratach, w gotówce lub przelewem na wskazany przez uczestnika rachunek (w tym także na rachunek w zakładzie ubezpieczeń lub towarzystwie ubezpieczeń wzajemnych, pod warunkiem, że nie jest on prowadzony w ramach pracowniczego programu emerytalnego). Uczestnik może dokonać w każdym czasie wypowiedzenia pracowniczej umowy emerytalnej składanego pracodawcy w formie pisemnej, przy czym okres wypowiedzenia przewidziany umową zakładową nie może być krótszy niż 1 miesiąc i dłuższy niż 3 miesiące. W razie wypowiedzenia umowy, środki dotychczas zgromadzone na rachunku uczestnika pozostają na tym rachunku do czasu ich wypłaty zgodnie z postanowieniami zakładowej umowy emerytalnej, z wyjątkiem wypłaty transferowej do innego PPE, która następuje na wniosek uczestnika. 89 90 15
Korzyści dla Pracownika Etapy tworzenie PPE PPE to dodatkowe świadczenie emerytalne - po zakończeniu aktywności zawodowej wypłata z PPE będzie stanowiła istotne uzupełnienie świadczeń otrzymywanych z obowiązkowych ZUS i OFE. ulga w świadczeniach na rzecz ZUS - od składek podstawowych finansowanych przez pracodawcę nie są odprowadzane przez pracownika obowiązkowe składki na ubezpieczenia społeczne. zwolnienie z podatku od dochodów kapitałowych - zyski wypracowywane w związku z oszczędzaniem w ramach uczestnictwa w PPE są zwolnione z 19% zryczałtowanego podatku od dochodów kapitałowych tzw. podatku Belki. Podatek ten obowiązuje w przypadku inwestowania indywidualnego. wypłaty z PPE nie są opodatkowane - wypłaty środków z PPE realizowane przez uczestnika programu lub osoby uprawnione po nabyciu uprawnień ustawowych są wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych. brak podatku od spadków i darowizn - w przypadku śmierci uczestnika PPE wypłata na rzecz osób uprawnionych nie jest objęta podatkiem spadkowym. Pracodawca podejmuje decyzję o utworzeniu PPE Wybór formy działania Negocjacje z pracownikami Negocjacje z instytucją finansową Umowa z instytucją finansową Powstanie zakładowej umowy emerytalnej Wpis do rejestru PPE Wniosek do KNF o wpis do rejestru Pracownicza umowa emerytalna 91 92 Uczestnicy PPE NADZÓR Nadzór nad zakładami ubezpieczeń (w tym towarzystwami ubezpieczeń wzajemnych) oraz pracowniczymi funduszami emerytalnymi sprawuje KNF, zaś nadzór nad funduszami inwestycyjnymi Komisja Papierów Wartościowych i Giełd. Forma programu Umowa grupowego ubezpieczenia na życie pracowników w formie grupowego ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym Umowa o wnoszenie przez pracodawcę składek pracowników do funduszu inwestycyjnego 31.12.2003 31.12.2004 31.12.2005 Ogółem czynni % Ogółem czynni % Ogółem czynni % 12 255 75,50 26 062 25 411 67,51 109 820 109 057 63,87 26 513 74,30 51 493 47 241 75,52 88 769 79 602 75,28 Pracowniczy fundusz emerytalny 38 431 67,70 51 532 32 917 76,01 61 661 42 664 81,85 93 Razem 77 199 x 129 087 105 569 73,57 260 250 231 323 70,40 Uczestnicy PPE 31.12.2006 31.12.2007 Uczestnicy PPE 31.12.2008 31.12.2009 Forma programu Ogółem W tym uczestnicy czynni Wskaźnik uczestnictwa Ogółem (w %) W tym uczestnicy czynni Wskaźnik uczestnictwa (w %) Forma programu Ogółem W tym uczestnicy czynni Wskaźnik uczestnictwa Ogółem (w %) W tym uczestnicy czynni Wskaźnik uczestnictwa (w %) Umowa grupowego ubezpieczenia na życie pracowników z zakładem ubezpieczeń w formie 119 169 107 556 63,85 133 895 118 484 73,18 grupowego ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym Umowa o wnoszenie przez pracodawcę składek pracowników do funduszu 101 597 94 538 79,13 118 168 105 348 76,00 inwestycyjnego Pracowniczy fundusz emerytalny 60 729 42 441 82,25 60 058 40 730 80,50 Razem 281 495 244 535 72,03 312 121 264 562 75,35 Umowa grupowego ubezpieczenia na życie pracowników z zakładem ubezpieczeń w formie 130 221 118 047 71,21 133 989 118 129 76,27 grupowego ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym Umowa o wnoszenie przez pracodawcę składek pracowników do funduszu 135 573 120 963 78,53 141 199 123 162 78,78 inwestycyjnego Pracowniczy fundusz emerytalny 59 215 38 292 80,71 58 356 36 372 78,94 Razem 325 009 277 302 75,51 333 544 277 663 77,71 95 96 16
Uczestnicy PPE Składki odprowadzone w ramach PPE (w mln. PLN) 200 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 0 31.12.2010 31.12.2011 31.12.2012 Umowa grupowego ub na życie 0,4 5,9 16,2 29,9 55,5 167,8 394,3 646,1 897,0 1 188,9 1 499,3 1 839,2 2 208,5 Forma programu Ogółem W tym uczestnicy czynni Ogółem W tym uczestnicy czynni Ogółem W tym uczestnicy czynni Umowa z funduszem Inwestycyjny m 1,4 54,5 128,5 213,2 337,9 513,0 805,9 1 127,8 1 525,1 1 955,3 2 452,0 3 016,8 3 587,5 Umowa grupowego ubezpieczenia na życie 133 099 116 933 133 859 115 572 132 618 112 521 Pracowniczy fundusz emerytalny 2,8 14,9 132,9 230,5 358,8 484,9 675,0 848,9 1 032,6 1 199,3 1 367,0 1 535,2 1 708,1 Razem 4,6 75,3 277,7 473,5 752,2 1 165,8 1 875,2 2 622,8 3454,7 4 343,6 5 318,3 6 390,6 7 504,3 Umowa o wnoszenie przez pracodawcę składek pracowników do funduszu inwestycyjnego 152 243 142 413 152 605 130 231 168 449 156 159 8 000 000 000,00 Składki odprowadzone Pracowniczy fundusz emerytalny 57 147 31 842 58 179 34 517 57 025 33 433 Razem 342 489 291 188 344 643 280 320 358 092 302 113 97 6 000 000 000,00 4 000 000 000,00 2 000 000 000,00 0,00 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Składki odprowadzone 98 Liczba funkcjonujących PPE wg województw na 31.12.2012 Województwo Liczba pracodawców prowadzących PPE dolnośląskie 67 kujawsko-pomorskie 51 lubelskie 26 lubuskie 18 łódzkie 74 małopolskie 89 mazowieckie 205 opolskie 41 podkarpackie 39 podlaskie 27 pomorskie 114 śląskie 176 świętokrzyskie 21 warmińsko-mazurskie 26 wielkopolskie 129 zachodniopomorskie 35 Razem / Total 1 138 99 REJESTR PPE 31.12.2010 r. Liczba wpisów do rejestru 1.304 Liczba wykreśleń 191 Liczba działających programów 1113 100 IKE Indywidualne Konta Emerytalne Indywidualne konta emerytalne zostają powołane do funkcjonowania jako: osobny, samodzielny zapis w rejestrze uczestników funduszu inwestycyjnego, osobny rachunek papierów wartościowych i rachunek pieniężny służący do jego obsługi w instytucji prowadzącej działalność maklerską, osobny rachunek bankowy w banku osobny rachunek w ubezpieczeniowym funduszu kapitałowym. 101 102 17
Prawo do oszczędzania na przyszłą emeryturę na rachunkach IKE ustawa dała osobom fizycznym, które ukończyły 16 lat, mającym nieograniczony obowiązek podatkowy w Polsce. Oszczędzanie w IKE daje jego posiadaczowi możliwość do zwolnienia z podatku pod warunkiem, że jest posiadaczem tylko jednego wyżej wspomnianego konta. Osoby, które będą gromadzić oszczędności na więcej niż jednym IKE zapłacą wyższy, bo 75 % ryczałtowy podatek od dochodów kapitałowych. Środki zgromadzone na indywidualnym koncie emerytalnym nabyte w drodze spadku nie podlegają podatkowi od spadków i darowizn. Oszczędzający w danym roku kalendarzowym nie może przekroczyć kwoty wpłaty odpowiadającej trzykrotności prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej na dany rok. Zasada ta nie obowiązuje przyjmowania wpłat transferowych tylko wpłat dokonywanych po raz pierwsze na konta oszczędnościowe IKE. 103 104 Limity wpłat na IKE Lata Limit w zł 2004 3435 2005 3635 2006 3521 2007 3697 2008 4055 2009 9579 2010 9579 2011 10077 2012 10578 2013 11139 Wypłata zgromadzonych środków na IKE następować będzie wyłącznie na wniosek właściciela rachunku po osiągnięciu przez niego wieku emerytalnego, czyli 60 lat lub nabyciu uprawnień emerytalnych i ukończeniu 55 roku życia oraz spełnieniu dwóch warunków: dokonywanie wpłat na IKE w minimum pięciu dowolnych latach kalendarzowych. zgromadzenie połowy wartości wpłat dokonanych nie później niż na pięć lat przed dniem złożenia przez właściciela rachunku wniosku o dokonanie wypłaty. W przypadku śmierci właściciela rachunku na wniosek osoby uprawnionej wcześniej przez oszczędzającego. 105 106 Wpłata środków na rachunek IKE nie jest operacją ostateczną. Oszczędzający ma możliwość wypłaty środków zgromadzonych na rachunku, musi jednak liczyć się z tym, że będzie zmuszony zrezygnować z korzyści i udogodnień, które daje mu posiadanie konta IKE. Te utracone korzyści to przede wszystkim opodatkowanie środków podatkiem od zysków kapitałowych, uszczuplenie kwoty wpłaconych składek podstawowych o 30 %, która to kwota przekazywana zostaje do ZUS z zaliczeniem tej kwoty na ubezpieczenie emerytalne - środki zasilą indywidualne konto emerytalne prowadzone przez ZUS. Taka sytuacja ma miejsce w momencie, kiedy wypowiedziana zostanie umowa przez którąkolwiek ze stron lub wygaśnie umowy prowadzenia IKE. 107 IKE może funkcjonować na podstawie pisemnej umowy zawartej przez osobę fizyczną z jedną z instytucji finansowych: fundusz inwestycyjny; podmiot prowadząc działalność maklerską; zakład ubezpieczeń na życie; bank. 108 18
Liczba funkcjonujących IKE IKE 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Liczba IKE 175 476 427 865 840 264 915 492 853832 809219 792466 814 449 813 292 a) kobiety 89 413 233 661 454 429 496 873 457933 431 403 420710 432 766 428 497 do 30 lat 13 098 30 760 59 700 56 009 49003 40 357 32879 29 941 24 766 31-40 lat 23 560 51 687 98 036 104 015 101734 100 303 97597 98 362 95 859 41-50 lat 27 889 64 486 122 742 126 072 113199 106 514 102826 103 475 102 391 51-60 lat 17 885 56 760 120 854 140 420 135351 133 960 133533 135 694 134 120 ponad 60 lat 6 981 29 968 53 098 70 357 58646 50 269 53875 65 294 71 361 b) mężczyźni 86 063 194 204 385 833 418 619 395899 377 816 371756 381 683 384 795 do 30 lat 13 904 29 776 63 414 59 765 53100 44 583 36754 33 591 28 244 31-40 lat 26 297 50 990 96 451 104 212 103849 104 527 102748 104 635 104 086 41-50 lat 24 799 51 539 99 595 103 470 96089 92 266 90958 92 610 94 691 51-60 lat 15 627 41 501 89 140 102 571 101427 101 852 102790 104 450 104 772 ponad 60 lat 5 436 20 398 37 234 48 601 41434 34 588 38506 46 397 53 002 109 Liczba funkcjonujących IKE ZU Fundusze inwestycyjne Maklerskie Banki 2005 2006 2005 2006 2005 2006 2004 2005 2006 2007 2004 2007 2004 2007 2004 2007 110 728 267 529 634 577 671 984 50 899 103 624 144 322 192 206 6 279 7 492 8 156 8 782 7 570 49 220 53 208 42 520 Liczba IKE a) kobiety 55 082 140 363 334 387 353 824 27 175 58 554 82 800 112 434 3 021 3 629 3 887 4 148 4 135 31 115 33 355 26 478 do 30 lat 9 635 22 789 50 390 46 989 2 686 4 083 5 486 6 744 117 125 128 150 660 3 763 3 696 2126 31-40 lat 17 811 38 757 82 218 86 596 4 386 7 342 9 918 12 890 413 462 504 550 950 5 126 5 396 3 979 41-50 lat 18 690 44 232 98 554 99 772 6 862 11 256 15 390 19 616 1 103 1 159 1 118 1132 1 234 7 839 7 680 5 552 51-60 lat 8 157 29 776 84 505 96 416 7 654 16 862 25 088 34 005 1 070 1 424 1 598 1 681 1 004 8 698 9 663 8 318 ponad 60 lat 789 4 809 18 721 24 040 5 587 19 011 26 918 39 179 318 459 539 635 287 5 689 6 920 6 503 b) mężczyźni 55 646 127 166 300 189 318 171 23 724 45 070 61 522 79 772 3 258 3 863 4 269 4 634 3 435 18 105 19 853 16 042 do 30 lat 10 125 22 146 54 112 50 587 2 980 4 387 5 863 7 012 132 132 148 184 667 3 111 3 291 1 982 31-40 lat 20 194 39 452 82 180 87 792 4 825 7 764 9 951 12 727 472 521 594 682 806 3 253 3 726 3 011 41-50 lat 17 027 37 175 82 330 84 534 5 891 9 340 12 151 14 691 1 064 1 152 1 204 1 212 817 3 872 3 910 3 033 51-60 lat 7 552 24 288 66 860 76 129 5 983 11 304 15 752 20 471 1 222 1 517 1 693 1 804 870 4 392 4 835 4 167 ponad 60 lat 748 4 105 14 708 19 129 4 045 12 275 17 805 24 871 368 541 630 752 275 3 477 4 091 110 3 849 Wartość środków zgromadzonych w IKE na koniec roku Liczba założonych IKE 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Wartość IKE (w tys. PLN), w tym: - zakłady ubezpieczeń - towarzystwa funduszy inwestycyjnych - podmioty prow. Dział. maklerską 168 578 689 635 1289545 1864570 1613788 2199421 2726395 2763980 3530313 47 442 235 001 491 406 722 646 716738 964146 1167642 1146788 1397176 91 016 307 150 578 106 846 458 564262 800436 972295 894559 1128873 19 204 43 858 67 081 96 157 121059 190658 293762 384046 524254 - banki 10 916 103 626 161 952 199 309 211728 244180 292696 338587 477896 Średnia wysokość wpłaty na IKE (w zł) - zakłady ubezpieczeń - tow. funduszy inwestycyjnych - podmioty prow. dział. maklerską x 2 208 2 199 1719 1561 1850 1971 1982 2584 498 1 205 1 226 1386 1352 1435 1421 1526 1600 2 322 2 758 2 708 2327 1795 1911 2196 1811 2600 3 300 3 349 3 211 3102 2848 8388 7813 8004 8100 - Banki x 1 521 1 649 1214 1953 2609 2793 2928 4600 111 IKE 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 IKE, w tym: 175680 266325 447 115 120955 55360 42273 40723 79916 69860 IKE założone po raz pierwszy IKE założone w związku z dokonaniem wypłaty transferowej z IKE IKE założone w związku z dokonaniem wypłaty transferowej z programu emerytalnego 175 506 264 286 444 079 117 267 51 465 37 669 34784 72560 56145 15 428 1 025 1 357 1 250 872 1090 1040 6346 147 1 778 1 984 2 297 2 645 3 721 4840 6477 7364 112 IKE otwarte w okresie sprawozdawczym 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 IKE, w tym: 175680 266325 447 115 120955 55360 42273 40723 79916 69860 ZU 110918 167696 385797 58325 34088 16784 13681 11749 17231 Fundusze inwestycyjne 51109 58159 51141 59371 16700 21053 20581 56530 21736 Maklerskie 6329 1371 1040 1184 1627 2240 3453 2631 3776 Banki 7324 39099 9137 2075 2945 2196 3008 1650 26632 113 Oferty instytucji finansowych są kierowane do określonych grup docelowych, za kryterium bierze się tutaj czas, przez który będą oni oszczędzać na koncie IKE. Osoby najmłodsze korzystne jest agresywne lokowanie własnych środków. Wskazane jest, aby skorzystały z oferty funduszy inwestycyjnych. Osoby w średnim wieku - pieniądze lokowane są w ubezpieczeniowych funduszach kapitałowych, które przypominają otwarte fundusze inwestycyjne. Wadą są często zbyt kosztowne dodatki ubezpieczeniowe zakładów ubezpieczeń Osoby najstarsze IKE w bankach - długoletnia lokata bankowa, nie jest najbardziej efektywna pod względem stopy zwrotu. Jeżeli przyjmiemy, że oprocentowanie lokat wynosi 4 %, a inflacja 1 % to realny zysk wyniesie 3 %, co jest raczej miernym wynikiem. Banki coraz częściej łączą lokatę z inwestycjami w fundusze kapitałowe. 114 19
Korzyści z IKE: wyższa emerytura w przyszłości, nieopodatkowane zyski z inwestowania, wypłaty z IKE nie są opodatkowane, brak podatku od spadków i darowizn, ograniczenia w kosztach ochrony ubezpieczeniowej, swoboda zmiany podmiotu zarządzającego. Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego IKZE zostały wprowadzone na początku 2012 roku jako nowa forma oszczędzania na emeryturę. Rozwiązanie to jest podobne do funkcjonujących już w ramach III filaru IKE. Tworząc IKZE rząd chciał zrekompensować podatnikom obniżenie składki przekazywanej do OFE. W 2010 roku została ona zmniejszona z 7,3 do 2,3 proc. Wynagrodzenia. Zgodnie z przepisami, wpłaty na IKZE można odpisać od podstawy opodatkowania, ujmując je w rozliczeniu rocznym (PIT). Roczny limit wpłat na IKZE został ustalony na poziomie 4 % wynagrodzenia, nie więcej jednak niż 30-krotność średnich zarobków. Oszczędności odkładane w ramach IKZE nie są obciążone 19-proc. podatkiem od zysków kapitałowych. IKZE nie są zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych. Trzeba będzie go zapłacić po wypłacie środków z konta, czyli na koniec okresu oszczędzania. 115 116 Limity wpłat na IKZE Jeśli wynagrodzenie miesięczne w 2012 r. wynosiło 3500 zł brutto to limit indywidualny wyniesie: => (3500 x 12) x 4% = 1680 zł Lata Limit w zł 2012 4030,80 2013 4231,20 117 Liczba funkcjonujących IKZE IKZE 2012 6. IKZE prowadzone na koniec okresu sprawozdawczego, w tym 496 821 6.1. kobiety, w wieku 252 129 do 30 lat 41 590 31-40 lat 67 362 41-50 lat 74 765 51-60 lat 66 405 61-65 lat 1 681 ponad 65 lat 326 6.2. mężczyźni, w wieku 244 692 do 30 lat 57 394 31-40 lat 67 819 41-50 lat 59 724 51-60 lat 55 515 61-65 lat 3 713 ponad 65 lat 527 118 Wartość środków zgromadzonych w IKZE 2012 Wartość (w tys. PLN), w tym: 52882 - zakłady ubezpieczeń 36393 - towarzystwa funduszy inwestycyjnych 7973 - podmioty prow. dział. maklerską 1673 - banki 40 - dobrowolne fundusze emerytalne zarządzane przez PTE 6803 Średnia wysokość wpłaty (w tys. zł) 0,8 - zakłady ubezpieczeń 0,6 - tow. funduszy inwestycyjnych 1,7 - podmioty prow. dział. Maklerską 3,3 - Banki 2,5 - dobrowolne fundusze emerytalne zarządzane przez PTE 0,7 119 Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego Zachętą jest ulga podatkowa. Każdy co roku może odłożyć na koncie do 4 proc. swojego wynagrodzenia brutto. Maksymalnie wpłaty mogą wpłacić co roku 4031 zł. Pieniądze możemy wypłacić w dowolnym momencie. Jeżeli wytrwamy do 65 lat, możemy wybrać, czy chcemy dostać całość od razu, czy też w ratach. Wypłata będzie zwolniona z 19-proc. podatku Belki, ale za to zapłacimy podatek dochodowy. Nie tylko od zgromadzonych środków, ale i zysków. 120 20