Niezbędne zmiany w wewnętrznym prawie szkoły Antoni J. Jeżowski, 2017 13 października 2017 r. www.wolterskluwer.pl
Cokolwiek chcemy rozumieć pod pojęciem prawa wewnętrznego szkoły, to bez wątpienia są to akty, do wykreowania i stosowania których zobowiązują nas ustawy
Rewolta oświatowa zapoczątkowana likwidacją gimnazjów przeniosła się obecnie do sfery zmian prawnych i organizacyjnych. Z jednej strony można zaobserwować wprowadzanie nowych aktów prawnych (ustawy, rozporządzenia), z drugiej zaś dostrzegana jest nić kontynuacji, zachowania pewnej ciągłości (preambuła z ustawy o systemie oświaty przeszła do Prawa oświatowego) Podobne zjawiska występują także w szkołach i placówkach oświatowych. Wydaje się, że trwanie przy szkolnej tradycji i doświadczeniu (np. stary statut w nowej oprawie) nie jest złe, ale wymaga jednoczesnego odczytania na nowo oświatowych pojęć i terminów, potrząśnięcia skostniałą strukturą, przedefiniowania wyświechtanych, nic już nie znaczących wyrazów Powinno w tym pomóc na nowo budowane i odczytywane prawo szkoły. Tym bardziej, że znakomita większość statutów z końcem listopada br. traci moc obowiązującą, a pozostałem wymagają nowelizacji www.wolterskluwer.pl 3
Nowa ustawa nowe akty wykonawcze Wraz z wprowadzeniem nowych ustaw struktury wykonawcze zobowiązane są do wydania nowych przepisów wykonawczych, np. w formie rozporządzeń W sprawach, które tu rozważamy, znika ustawa z 7 września 1991 roku o systemie oświaty, a w jej miejsce weszła ustawa z 14 grudnia 2016 roku Prawo oświatowe Mimo, że wiele rozwiązań to ewidentne kopie, to jednocześnie jest to jednak inna ustawa www.wolterskluwer.pl 4
Źródła prawa Art. 87. 1. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia. 2. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są na obszarze działania organów, które je ustanowiły, akty prawa miejscowego. Konstytucja RP www.wolterskluwer.pl 5
Źródła prawa 133. Uchwały [ ] są wydawane na podstawie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej lub ustawy, a uchwały innych podmiotów oraz zarządzenia na podstawie ustawy. 134. Podstawą wydania uchwały i zarządzenia jest przepis prawny, który: 1) upoważnia dany podmiot do uregulowania określonego zakresu spraw, 2) wyznacza zadania lub kompetencje danego podmiotu. Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z 20 czerwca 2002 r. w sprawie "Zasad techniki prawodawczej" www.wolterskluwer.pl 6
Źródła prawa Art. 322. 1. Dotychczasowe statuty przedszkoli, szkół podstawowych, szkół specjalnych przysposabiających do pracy i szkół policealnych zachowują moc do dnia wejścia w życie statutów wydanych na podstawie ustawy Prawo oświatowe, nie dłużej jednak niż do dnia 30 listopada 2017 r. 2. Dotychczasowe statuty dotychczasowych trzyletnich liceów ogólnokształcących i dotychczasowych czteroletnich techników zachowują moc do dnia wejścia w życie statutów wydanych na podstawie ustawy Prawo oświatowe, nie dłużej jednak niż do dnia 30 listopada 2019 r. www.wolterskluwer.pl 7
Źródła prawa 3. Dotychczasowe statuty dotychczasowych zasadniczych szkół zawodowych zachowują moc do dnia wejścia w życie statutów branżowych szkół I stopnia wydanych na podstawie ustawy Prawo oświatowe, nie dłużej jednak niż do dnia 30 listopada 2017 r. 5. Dotychczasowe statuty dotychczasowych gimnazjów zachowują moc do czasu zakończenia kształcenia w tych szkołach. www.wolterskluwer.pl 8
Źródła prawa 6. Statuty szkół podstawowych, liceów ogólnokształcących, techników i branżowych szkół I stopnia, w których są prowadzone klasy dotychczasowego gimnazjum, zawierają postanowienia dotyczące tych klas. Ustawa z 14 grudnia 2017 r. przepisy wprowadzające ustawę Prawo oświatowe www.wolterskluwer.pl 9
Źródła prawa regulaminy Art. 73. 2. Rada pedagogiczna ustala regulamin swojej działalności. Zebrania rady pedagogicznej są protokołowane. Ustawa z 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe www.wolterskluwer.pl 10
Źródła prawa regulaminy Art. 81. 8. Rada szkoły lub placówki uchwala regulamin swojej działalności oraz wybiera przewodniczącego. Zebrania rady są protokołowane. 9. W regulaminie, o którym mowa w ust. 8, mogą być określone rodzaje spraw, w których rozpatrywaniu nie biorą udziału przedstawiciele uczniów. Ustawa z 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe www.wolterskluwer.pl 11
Źródła prawa regulaminy Art. 83. 4. Rada rodziców uchwala regulamin swojej działalności, w którym określa w szczególności: 1) wewnętrzną strukturę i tryb pracy rady; 2) szczegółowy tryb przeprowadzania wyborów [ ] przedstawicieli rad oddziałowych [ ] do rady rodziców [ ] szkoły lub placówki. Ustawa z 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe www.wolterskluwer.pl 12
Źródła prawa regulaminy Art. 85. 3. Zasady wybierania i działania organów samorządu określa regulamin uchwalany przez ogół uczniów w głosowaniu równym, tajnym i powszechnym [ ]. 4. Regulamin samorządu nie może być sprzeczny ze statutem szkoły lub placówki. Ustawa z 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe www.wolterskluwer.pl 13
Źródła prawa statut szkoły Art. 98. Statut szkoły zawiera w szczególności: 4) cele i zadania szkoły wynikające z przepisów prawa oraz sposób ich wykonywania [ ] 5) organy szkoły oraz ich szczegółowe kompetencje, a także szczegółowe warunki współdziałania organów szkoły oraz sposób rozwiązywania sporów między nimi, www.wolterskluwer.pl 14
Źródła prawa statut szkoły 7) zakres zadań nauczycieli, w tym nauczyciela wychowawcy i nauczyciela bibliotekarza, oraz innych pracowników szkoły, w tym także zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę, a także sposób i formy wykonywania tych zadań dostosowane do wieku i potrzeb uczniów oraz warunków środowiskowych szkoły, www.wolterskluwer.pl 15
Źródła prawa statut szkoły 8) szczegółowe warunki i sposób oceniania wewnątrzszkolnego uczniów, o którym mowa w art. 44b ustawy o systemie oświaty, www.wolterskluwer.pl 16
Źródła prawa statut szkoły 17) prawa i obowiązki uczniów, w tym przypadki, w których uczeń może zostać skreślony z listy uczniów szkoły, a także tryb składania skarg w przypadku naruszenia praw ucznia, 18) rodzaje nagród i warunki ich przyznawania uczniom oraz tryb wnoszenia zastrzeżeń do przyznanej nagrody, 19) rodzaje kar stosowanych wobec uczniów oraz tryb odwoływania się od kary, www.wolterskluwer.pl 17
Źródła prawa statut szkoły 21) sposób organizacji i realizacji działań w zakresie wolontariatu, 22) formy opieki i pomocy uczniom, którym z przyczyn rozwojowych, rodzinnych lub losowych jest potrzebna pomoc i wsparcie, 23) organizację biblioteki szkolnej oraz warunki i zakres współpracy biblioteki szkolnej z uczniami, nauczycielami i rodzicami oraz innymi bibliotekami, www.wolterskluwer.pl 18
Źródła prawa statut szkoły Art. 99. Obowiązki ucznia określa się w statucie szkoły z uwzględnieniem obowiązków w zakresie: 1) właściwego zachowania podczas zajęć edukacyjnych, 2) usprawiedliwiania, w określonym terminie i formie, nieobecności na zajęciach edukacyjnych, w tym formy usprawiedliwiania nieobecności przez osoby pełnoletnie, www.wolterskluwer.pl 19
Źródła prawa statut szkoły 3) przestrzegania zasad ubierania się uczniów na terenie szkoły lub noszenia na terenie szkoły jednolitego stroju [ ], 4) przestrzegania warunków wnoszenia i korzystania z telefonów komórkowych i innych urządzeń elektronicznych na terenie szkoły, 5) właściwego zachowania wobec nauczycieli i innych pracowników szkoły oraz pozostałych uczniów. www.wolterskluwer.pl 20
Źródła prawa statut zespołu szkół Art. 91. 1. [ ] Połączenie [szkół w zespół] nie narusza odrębności rad pedagogicznych, rad rodziców, rad szkół lub placówek i samorządów uczniowskich poszczególnych szkół lub placówek, o ile statut zespołu nie stanowi inaczej. 6. W zakresie uregulowanym odmiennie w statucie zespołu tracą moc postanowienia zawarte w statutach połączonych szkół lub placówek. www.wolterskluwer.pl 21
Źródła prawa kompetencje organów Art. 72. 1. Rada pedagogiczna przygotowuje projekt statutu szkoły lub placówki albo jego zmian i przedstawia do uchwalenia radzie szkoły lub placówki. www.wolterskluwer.pl 22
Źródła prawa kompetencje organów Art. 80. 2. Rada szkoły lub placówki uczestniczy w rozwiązywaniu spraw wewnętrznych szkoły lub placówki, a także: 1) uchwala statut szkoły lub placówki [ ] Art. 82. 2. W szkołach lub placówkach, w których rada nie została powołana, zadania rady wykonuje rada pedagogiczna. www.wolterskluwer.pl 23
Źródła prawa kompetencje organów Art. 114. Kurator oświaty [ ] może uchylić statut publicznego przedszkola, publicznej szkoły lub placówki albo niektóre jego postanowienia, jeżeli są sprzeczne z prawem. Organowi, który nadał lub uchwalił statut, od decyzji kuratora oświaty, a w przypadku szkół i placówek artystycznych dyrektora specjalistycznej jednostki nadzoru [ ] przysługuje odwołanie odpowiednio do ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania albo ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego. www.wolterskluwer.pl 24
Wierzę głęboko, iż coraz szersza społeczność dyrektorów szkół i placówek oświatowych to osoby samodzielne, myślące i kreatywne, rozumiejące i ceniące wyjątkowość i oryginalność kierowanej przez siebie jednostki. Widać to szczególnie w autorskich treściach aktów wewnętrznego prawa. Title of presentation 25
Dziękuję za uwagę www.wolterskluwer.pl