REWITALIZACJA I ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ MIASTA Przemiany Warszawy po 1990. II KONGRES REWITALIZACJI MIAST Kraków 2012 Magdalena Staniszkis, Wydział Architektury, Politechnika Warszawska 1
ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ - PRAWO KONSTYTUCJA, Art. 5. Rzeczpospolita Polska strzeże niepodległości i nienaruszalności swojego terytorium, zapewnia wolności i prawa człowieka i obywatela oraz bezpieczeństwo obywateli, strzeże dziedzictwa narodowego oraz zapewnia ochronę środowiska, kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju. PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA, ART. 3. 50). zrównoważonym rozwoju rozumie się przez to taki rozwój społeczno - gospodarczy, w którym następuje proces integrowania działań politycznych, gospodarczych i społecznych, z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych, w celu zagwarantowania możliwości zaspokajania podstawowych potrzeb poszczególnych społeczności lub obywateli zarówno współczesnego pokolenia, jak i przyszłych pokoleń. USTAWA O PLANOWANIU I ZAGOSPODAROWANIU PRZESTRZENNYM, Art. 1. 1.2) Ustawa określa zakres i sposoby postępowania w sprawach przeznaczania terenów na określone cele oraz ustalania zasad ich zagospodarowania i zabudowy - przyjmując ład przestrzenny i zrównoważony rozwój za podstawę tych działań. Art. 2. 2)."zrównoważonym rozwoju" - należy przez to rozumieć rozwój, o którym mowa w art. 3 pkt 50 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska.. BRAK LEGISLACJI NORMATYWNEJ PLANOWANIA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU MIASTA! 2
ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ - WIEDZA Szacunek dla natury i minimalizacja oddziaływania na środowisko. Manifest Zrównoważonego Miasta, Haughton i Hunter, Sustainable Cities. Rozwój wewnątrz istniejących obszarów zurbanizowanych chroni zasoby środowiska naturalnego, regiony metropolitalne powinny wdrażać strategie zachęcające do wewnętrznego rozwoju. Karta Nowej Urbanistyki Polityka przestrzenna powinna obejmować rehabilitacje tych fragmentów tkanki miasta, które uległy degradacji Nowa Karta Ateńska Priorytet rozwoju poprzez rewitalizację brown fields wobec przyzwolenia na urbanizację green fields. Legislacja brytyjska. Organizacja nowej zabudowy w formie małych miast lub osad w wyraźnych granicach, projektowanych z zachowaniem równowagi funkcji zamieszkania i pracy, a nie jako podmiejskie sypialnie. Karta Nowej Urbanistyki, Krier, Calthorpe, Duany, Plater-Zyberg, Wykonywanie zawodu URBANISTY polega na projektowaniu zagospodarowania przestrzeni w skali regionalnej i lokalnej, zgodnie z wymaganiami ładu przestrzennego, ochrony wartości architektonicznych i krajobrazowych, z wymaganiami ochrony środowiska, racjonalności struktur osadniczych i sieci infrastruktury.. Ustawa o samorządach zawodowych architektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów. 3
POLITYKA ROZWOJU WARSZAWY Cel: warunki dla rewitalizacji obszarów zdegradowanych Wskazania dotyczące obszarów wymagających ponownego zagospodarowania (w tym szczególnie terenów poprzemysłowych i miejskich nieużytków) w tym w szczególności na cele mieszkaniowe I usługowe 4
Rewitalizacja obiektów i zespołów poprzemysłowych Socho Stara Papiernia Gazownia Fabryka Trzciny Koneser Muzeum Powstania Warszawskiego Lokalny Program Rewitalizacji 5
ponowne zagospodarowanie terenów poprzemysłowych i przekształcenie ich w wielofunkcyjne dzielnice 1996 500 700 ha terenów poprzemysłowych wymagających ponownego zagospodarowania 2006 26 km2 tereny dzielnic produkcyjno przemysłowych. brak kwantyfikacji potencjału terenów poprzemysłowych 6
Rewitalizacja degradująca Służew Przemysłowy. w ciągu ostatnich 15 lat powstało ponad 1 milion m. kw. Biur tyle ile w Krakowie i Wrocławiu razem wziętych. Codziennie do pracy przyjeżdża około 90 tys osób. Tylko w tym roku przybędzie 107 tys m kw. Nowych powierzchni biurowych. W galerii Mokotów codziennie parkuje blisko 1 1,2 tys aut pracowników biur.. ze stacji metra Wierzbno na piechotę można dojść w 15 20 minut. Trudno wsiąść do tramwaju. Michał Wojtczuk, Gazeta Stołeczna, 30. 03. 2012, Proces przekształceń bez mpzp utrwalenie mono-funkcyjnej strefy pracy 7
Warszawa planowane miasto małych miast realizacja lokalnych i dzielnicowych śródmieść - warunek osiągania wielofunkcyjności dzielnic miast i dążenia do policentrycznej struktury Warszawy 1982 1992 2006 8
Brak rewitalizacji Nieużytki miejskie planowane centra miast w mieście brak mpzp Centrum Żoliborz Centrum Grochów Centrum Miasteczko Wilanów Centrum Mokotów 9
2012-10-09 mpzp Centrum 2006 Służewiec Przemysłowy > 1000 tys. m2 fot. M. Gamdzyk 560 tys. m2 Grupa GSZ Szmyd & Zaborowski Architekci mpzp Centrum 2010 10
centrum handlowe centrum miasta Brak polityki rozwoju centrów dzielnicowych ca 900 000 m2 centrów handlowych od 1990, ponad 5 000 m2 średnie centrum handlowe, ca 1500 miejsc postojowych średni parking, ponad 60%handlu w centrach, ponad 40% dojeżdża do centrów Jones Lang LaSalle, REAS, GfK Polonia, 04/06/2009 11
mocna strona uwarunkowań rozwoju i główny potencjał rozwojowy miasta znaczne powierzchnie niezabudowanych terenów rolnych!!!! 1985 162 km2, 2004 62 km2 Plan 1992, Studium 2006 0 km2 RZ MMM TOD? Bliskie sąsiedztwo terenów rolnych z terenami zabudowy miejskiej w żadnym przypadku nie jest zjawiskiem negatywnym i powinno być popierane i promowane. Nowa Karta Ateńska. 12
Rozwój degradujący na terenach porolnych RZ, M M M, TOD? Degradacja Wielko Przestrzennej Struktury Warszawy fot. Marek Ostrowski Nowa Degradacja Przestrzeni 13
2012-10-09 ROZWÓJ ZRÓWNOWAŻONY PRIORYTET REWITALIZACJI Odolany 2012 2001 2012 2012 Miasteczko Wilanów 14
Rewitalizacja w przemianach Warszawy po 1990 Rewitalizacja zdegradowanych obiektów i zespołów poprzemysłowych i LPR ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój w obszarze zurbanizowanym Degradująca rewitalizacja zdegradowanych terenów poprzemysłowych mono-funkcyjne dzielnice pracy, brak programu dla budowy centrów dzielnicowych i centrum miasta Brak rewitalizacji nieużytków miejskich centrów miast w mieście budowa hipermarketów utrwalanie wadliwej struktury mono funkcyjnych dzielnic mieszkaniowych Rozwój degradujący na terenach porolnych brak polityki priorytetu rewitalizacji brown fields wobec zabudowy green fields degradacja wielko przestrzennej struktury miasta i nowa degradacja przestrzeni NIEZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ WARSZAWY 15
MIASTO POLITYKA - REWITALIZACJA PROCES URBANIZACJI NIE JEST PROCESEM NATURALNYM, WYNIKIEM ABSTRAKCYJNYCH PRAW EKONOMII, RYNKU CZY INNYCH. PROCES URBANIZACJI JEST STEROWANY PRZEZ STRUKTURY POLITYCZNE, PRIORYTETY POLITYKI I WARUNKI SPOŁECZNE I GOSPODARCZE. Graham Haughton, Colin Hunter, SUSTAINABLE CITIES DEGRADACJA PRZESTRZENI REWITALIZACJA PRZESTRZENI REWITALIZACJA ZDEGRADOWANEJ POLITYKI PRZESTRZENNEJ POLITYKA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWÓJU MIASTA OBLIGATORYJNOŚĆ PRIORYTET REWITALIZACJI MIASTO MIAST W MIEŚCIE NOWA LEGISLACJA - USTAWA o ZiPP 16