Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia im. Karola Namysłowskiego w SZCZEBRZESZYNIE PROGRAM NAUCZANIA DLA SZKOŁY MUZYCZNEJ I STOPNIA cykl czteroletni Przedmiot główny - akordeon Program opracował mgr Wojciech Tybulczuk- nauczyciel mianowany SZCZEBRZESZYN 2011 r
Cele nauczania 1. Zainteresowanie ucznia muzyką. 2. Rozbudzanie zamiłowania do muzyki. 3. Rozwijanie uzdolnień muzycznych ucznia w sposób dostosowany do jego wieku i predyspozycji. 4. Nauczanie podstaw gry na instrumencie. 5. Rozwijanie umiejętności technicznych i interpretacyjnych. 6. Nauczanie zasad notacji w stopniu umożliwiającym samodzielne odczytywanie zapisu nutowego. 7. Przygotowanie do samodzielnego opracowania krótkich i łatwych utworów. 8. Wdrożenie do systematycznego i świadomego ćwiczenia. 9. Rozwijanie naturalnej potrzeby ekspresji twórczej ucznia i kształcenie wyobraźni artystycznej. 10. Rozwijanie umiejętności muzykowania zespołowego. 11. Przygotowanie ucznia do publicznych występów estradowych, zachęcanie do aktywnego uczestnictwa w życiu muzycznym. 12. Zapoznanie ucznia z podstawową wiedzą o muzyce. 13. Kształtowanie wrażliwości estetycznej i poczucia piękna. 14. Przygotowanie absolwentów do dalszego kształcenia w szkole muzycznej II stopnia.
TREŚCI NAUCZANIA 1. Podstawowa wiedza w zakresie historii instrumentu, budowy instrumentu i jego części, obsługi oraz konserwacji. 2. Podstawy prawidłowego aparatu gry (prawidłowa postawa, ułożenie rąk, właściwy sposób wydobycia dźwięku). 3. Wybrane elementy techniki gry. 4. Podstawy interpretacji utworu zgodnej z zapisem, budową formalną i elementami stylu. 5. Zasady notacji właściwej dla danego instrumentu oraz techniki czytania a vista łatwych utworów. 6. Przygotowanie do samodzielnej pracy nad łatwym utworem w zakresie poprawnego odczytania tekstu nutowego, ćwiczenia i korygowania błędów. 7. Przygotowanie do praktyki estradowej z uwzględnieniem podstawowych elementów obycia estradowego, m.in. w zakresie technik opanowania pamięciowego utworu oraz koncentracji i pokonywania tremy. 8. Podstawowe formy muzykowania zespołowego. 9. Literatura muzyczna dla danego instrumentu, dobrana przez nauczyciela w zależności od możliwości ucznia i z uwzględnieniem jego preferencji. 10. Program na zakończenie etapu edukacyjnego.
MATERIAŁ NAUCZANIA Klasa pierwsza cykl czteroletni 1. Zadania techniczno- wykonawcze Umiejętności i wiadomości Znajomość podstawowych wiadomości z historii instrumentu i umiejętność nazywania poszczególnych elementów akordeonu oraz poznania roli poszczególnych elementów instrumentu w procesie powstawania dźwięku. Znajomość zasad konserwacji akordeonu. Opanowanie prawidłowej postawy, właściwego trzymania instrumentu, prawidłowego ułożenia ręki prawej i lewej. Atakowanie i kończenie dźwięku palcami przy płynnym prowadzeniu miecha każdą ręką oddzielnie i oburącz. Artykulacja: legato: miechowe, palcowe i miechowo-palcowe pojedynczymi dźwiękami każdą ręką oddzielnie i oburącz,portato przy płynnym prowadzeniu miecha portato ręką lewą: pojedynczymi dźwiękami, akordami oraz pojedynczymi dźwiękami i akordami łącznie, w formie akompaniamentu na tle legata palcowego w ręce prawej Frazowanie- palcami przy płynnym prowadzeniu miecha oraz miechem zmiennym, miękkie zaczynanie i kończenie frazy każdą ręką oddzielnie i oburącz. Dynamika płaszczyznowa /p- f /, wytrzymywanie równego natężenia dźwięku: ręką prawą pojedynczych dźwięków, ręką lewą - pojedynczych dźwięków, akordów, pojedynczych dźwięków i akordów, oburącz pojedynczych dźwięków, pojedynczych dźwięków z akordami oraz basem i akordem łącznie Metrum i rytm- takty proste dwu i trzymiarowe, takt cały, podział wartości do szesnastek włącznie Agogika- tempa wolne i umiarkowane Biegłość palcowa - ręka prawa: ułożenie ręki prawej, wyrabianie siły i samodzielności wszystkich palców w oparciu o ćwiczenia pięciopalcowe pozycyjne w obrębie kwinty w różnych rejestrach manuału dyskantowego, rozwinięcie ruchliwości palców w obrębie oktawy w oparciu o gamę majorową, przygotowanie techniki pasażowej w obrębie oktawy w oparciu o trójdźwięk toniczny majorowy, wprowadzenie podkładania palca 1 pod palcami 2 i 3 oraz przekładanie palców 2 i 3 nad palcem 1. ręka lewa: ułożenie ręki lewej w pozycji C,F, G, D, B, wyrabianie siły i samodzielności wszystkich palców w oparciu o pochód gamo właściwy majorowy, opanowanie gry na dźwiękach, wprowadzenie akordu tonicznego majorowego C, F, G, D, B, oraz minorowego a, e, d, g, wprowadzenie techniki akompaniamentu i związanej z nią repetycji akordowej. 2. Materiał nauczania a) Gamy i trójdźwięki Wprowadzenie gamy majorowej i minorowej ręką prawą i lewa oddzielnie i oburącz oraz trójdźwięku tonicznego w obrębie dwóch oktaw ręką prawą. b) Wykaz materiałów nutowych (do wyboru) W. Kulpowicz - Szkoła na akordeon W. Kulpowicz - Etiudy na akordeon cz. I C, Czerny (opr. W Kulpowicz) - Wybór etiud na akordeon cz. I M Mikołajczyk - Wybór etiud na akordeon
J. Fedyczkowski - Elementarz akordeonisty cz. I J. Fedyczkowski - Abecadło akordeonisty J. Fedyczkowski - Czytanki na akordeon cz. I J. Powrożniak - Skarbczyk akordeonisty B. Dowlasz - Utwory na akordeon B. Dowlasz - Zbiór utworów pedagogicznych na akordeon J. Mart - Dawne Tańce i melodie Dowolne utwory wybrane przez nauczyciela odpowiadające możliwościom technicznym ucznia 3. Minimum wymagań programowych - - Gama majorowa i równoległa minorowa równolegle, trójdźwięk toniczny majorowy i minorowy - - Piętnaście do dwudziestu utworów wykazujących opanowanie problematyki muzycznej i technicznej przewidzianej dla klasy pierwszej. - Formy sprawdzania osiągnięć ucznia: - Podstawową formą sprawdzenia umiejętności ucznia jest występ publiczny (popis). W klasie pierwszej ocenę wystawia nauczyciel w zależności od umiejętności ucznia, ocen cząstkowych, od ilości i jakości występów publicznych oraz w zależności od zrealizowanego materiału nauczania.
Klasa druga cykl czteroletni 1. Zadania techniczno- wykonawcze Umiejętności i wiadomości Atakowanie i kończenie dźwięku palcami, przy płynnym prowadzeniu miecha; wprowadzenie atakowania i kończenie dźwięku do ćwierćnut włącznie każdą ręką oddzielnie i oburącz, techniką miechowo palcową miechem jednokierunkowym każdą ręką oddzielnie i oburącz. Artykulacja Doskonalenie form artykulacji legato palcowego i miechowo palcowego, każdą ręką oddzielnie i oburącz. Doskonalenie form portato palcowego oraz wprowadzenie portato miechowo palcowego, każdą ręką oddzielnie i oburącz. Frazowanie palcami przy płynnym prowadzeniu miecha oraz miechem zmiennym; miękkie zaczynanie i kończenie frazy każdą ręką oddzielnie i oburącz. Dynamika płaszczyznowa /p- f/, wytrzymywanie równego natężenia dźwięku, wprowadzenie zagadnienia narastania i zmniejszania natężenia siły dźwięku, każdą ręką oddzielnie i oburącz. Metrum i rytm Takty proste i złożone dwu- i trzymiarowe; triola. Agogika Tempa powolne i umiarkowane; przygotowanie zagadnienia zmian agogicznych w czasie gry ze szczególnym uwzględnieniem ritenuto. Biegłość palcowa Ręka prawa doskonalenie ułożenia ręki przy grze w różnych rejestrach manuału dyskantowego; doskonalenie siły i samodzielności palców, a szczególnie palców 4 i 5 w oparciu o ćwiczenia pięciopalcowe pozycyjne i progresyjne oraz gamy majorowe i minorowe w różnych rejestrach manuału dyskantowego oraz w obrębie dwóch oktaw; doskonalenie techniki pasażowej w oparciu o trójdźwięk toniczny rozłożony oraz pasaż toniczny w przewrotach; doskonalenie podkładania i przekładania palców w różnych pozycjach i rejestrach manuału dyskantowego. Ręka lewa doskonalenie gry lewą ręką w różnych pozycjach manuału basowego; doskonalenie pochodu gamo właściwego majorowego oraz wprowadzenie pochodów gamo właściwych minorowych: doskonalenie gry w oparciu o akordy: toniczny majorowy, toniczny minorowy i dominant septymowy; doskonalenie techniki repetycji akordów. Oburącz rozwijanie biegłości palcowej pojedynczymi dźwiękami w oparciu o gamy: majorowe i minorowe, w obrębie dwóch oktaw. 2. Materiał nauczania a) Gamy i trójdźwięki Gamy majorowe i minorowe melodyczne i harmoniczne w pozycji oktawy, równolegle. Pasaże toniczne majorowe i minorowe w przewrotach oraz trójdźwięki toniczne majorowe i minorowe rozłożone, prawą ręką. b) Szkoły, wprawki, etiudy (do wyboru) W. Kulpowicz - Szkoła na akordeon PWM J. Orzechowski - Szkoła na akordeon PWM L. Puchnowski - Szkoła miechowania PWM C. Czerny (opr.), W. Kulpowicz - Wybór etiud na akordeon cz. I, W. Kulpowicz (opr.) - Etiudy na akordeon cz. I
S. Koniew - Etiudy dla bajana wyd. 7 M. Mikołajczyk - Wybór etiud na akordeon c) Utwory polifoniczne i dawnych mistrzów (do wyboru) St. Galas (opr.) - Utwory pedagogiczne E.L.v. Knorr - Zwoelf Vortregsstuecke im alten Stil J. Mart (opr.) -Dawne tańce i melodie d) Utwory różne (do wyboru) M. Chudoba (opr.) - Mozaika melodii PWM - Mały akordeonista cz. I/II PWM J. Fedyczkowski - Elementarz akordeonisty cz. II J. Powroźniak - Czytanki muzyczne cz. I (opr.) - -Skarbczyk akordeonisty e) Muzyka ludowa różnych narodów Dowolne utwory wybrane przez nauczyciela ze zbiorów PWM (lub innych wydawnictw) odpowiadające możliwościom technicznym i muzycznym ucznia. 3. Minimum wymagań programowych - Gamy, pasaże, trójdźwięki jak w materiale nauczania. Zestaw ćwiczeń technicznych i artykulacyjno miechowych, wykazujących opanowanie problematyki muzycznej i technicznej przewidzianej dla klasy drugiej - Dwa utwory z działu Utwory polifoniczne i dawnych mistrzów. - Pięć do dziesięciu utworów z pozostałych działów. Formy sprawdzania osiągnięć ucznia: Egzamin,występy publiczne, oraz oceny cząstkowe Program egzaminu Gama majorowa i równoległa minorowa w pozycji oktawy równolegl.zestaw ćwiczeń technicznych i artykulacyjno- miechowych Jeden utwór z działu Utwory polifoniczne i dawnych mistrzów Jeden utwór dowolny Program egzaminu powinien być wykonany z pamięci Klasa trzecia cykl czteroletni 1. Zadania techniczno- wykonawcze Umiejętności i wiadomości Doskonalenie wszystkich dotychczas poznanych form atakowania i kończenia dźwięku Artykulacja Doskonalenie wszystkich dotychczas poznanych form legato pojedynczymi dźwiękami; ześlizgiwanie się, legato kciukiem, łączenie interwałów, cicha zamiana palców. Doskonalenie wszystkich poznanych form portato, wprowadzenie non legato palcowego. Frazowanie
Doskonalenie wszystkich poznanych form frazowania oraz zaczynania i kończenia frazy. Wprowadzenie do frazowania techniki jednokierunkowego miecha. Dynamika Doskonalenie dynamiki płaszczyznowej /p- ff/ crescendo i de crescendo; wprowadzenie umiejętności akcentowania dźwięku Metrum i rytm Takty regularne i nieregularne proste i złożone; wprowadzenie zagadnień polirytmicznych Agogika Tempa powolne, umiarkowane i umiarkowanie szybkie; accellerando, ritenuto. Biegłość palcowa Ręka prawa Doskonalenie ułożenia ręki przy grze w różnych rejestrach manuału dyszkantowego; doskonalenie siły i samodzielności palców oraz biegłości palcowej w oparciu o gamy majorowe i minorowe w obrębie całej skali dźwiękowej manuału dyszkantowego, doskonalenie techniki pasażowej w oparciu o trójdźwięki toniczne, doskonalenie techniki repetycji dźwięków i techniki cichej zamiany palców, techniki wykonywania ozdobników. Ręka lewa- doskonalenie siły i samodzielności palców oraz biegłości palcowej w oparciu o gamy majorowe i minorowe, doskonalenie repetycji dźwięków pojedynczych i akordów. Doskonalenie techniki akompaniamentu. Oburącz- wyrabianie siły i samodzielności palców i biegłości palcowej w oparciu o gamy majorowe i minorowe w obrębie skali dźwiękowej instrumentu. Muzykowanie zespołowe Umiejętność gry pod kierunkiem nauczyciela w prostych formach muzykowania zespołowego. Czytanie a vista Należy korzystać z utworów umieszczonych w materiale nauczania niższych klas. 2. Materiał nauczania a) Gamy i pasaże Gamy majorowe i minorowe do 4 znaków przykluczowych równolegle rozbieżnie w tercjach w sekstach pasaże toniczne w przewrotach, trójdźwięki toniczne rozłożone. Kadencja wielka doskonała. b) Szkoły wprawki etiudy (do wyboru) L Puchnowski - Szkoła miechowania C. Czerny - Wybór etiud na akordeon cz. II S. Koniew - Etiudy dla bajana J Orzechowski - Gram lewą ręką J. Orzechowski - Etiudy na akordeon cz. II M. Mikołajczyk - Wybór etiud na akordeon c) Utwory polifoniczne i dawnych mistrzów J. S. Bach - łatwe utwory J.F. Haendel -Wybór utworów J. Mart - Dawne tańce i melodie d) Sonatiny, suity wariacje (do wyboru) I. Havlicek - Drobne suity pro akordeonu H. Luck - Variationen ueber ein Kinderlied J. Orzechowski - Wybrane sonatiny cz. I i II
W. Schramm - Kleine suite in alten Still B. Dowlasz - utwory na akordeon B. Dowlasz - Zbiór utworów pedagogicznych na akordeon e) Utwory różne J. Brahms - Dwa walce M Chudoba - Mały akordeonista cz. II Z. Noskowski - Polonez elegijny F. Schubert (opr. J. Fedyczkowski) - Małe utwory wielkich mistrzów R. Schumann (opr. J. Orzechowski) - Album dla młodzieży f) Muzyka użytkowa różnych narodów Dowolne utwory wybrane przez nauczyciela odpowiadające możliwościom technicznym i muzycznym, ucznia. 3. Minimum wymagań programowych - Gamy, pasaże, kadencje jak w materiale nauczania. Etiudy i ćwiczenia dla rozwijania techniki palcowej i problematyki artykulacyjno miechowej. - Dwa utwory z działu Utwory polifoniczne i dawnych mistrzów - Jeden utwór cykliczny. - Dwa- trzy utwory z pozostałych działów. - - Formy sprawdzania osiągnięć ucznia: Egzamin,występy publiczne, oraz oceny cząstkowe 4. Program egzaminu Gamy przygotowane: majorowa oraz równoległa minorowa, pasaże. Trójdźwięki, kadencje Jedna lub dwie etiudy wykazujące opanowanie techniki gry na wszystkich manuałach. Jeden utwór z działu Utwory polifoniczne i dawnych mistrzów Jeden utwór cykliczny Jeden utwór dowolny. Program egzaminu powinien być wykonany z pamięci. Klasa czwarta cykl czteroletni 1. Zadania techniczno- wykonawcze Umiejętności i wiadomości Doskonalenie wszystkich poznanych form atakowania i kończenia dźwięku.
Doskonalenie wszystkich dotychczas poznanych form artykulacji palcowej i miechowopalcowej: legato, non legato, portato, staccato. Podsumowanie wszystkich dotychczas opanowanych form frazowania oraz zaczynania i kończenia frazy. Podsumowanie wszystkich dotychczas opanowanych problemów dynamicznych: dynamiki płaszczyznowej, crescenda, decrescenda, akcentu, stawiania dźwięku. Wprowadzenie dynamiki subito piano i subito forte. Podsumowanie zagadnień podziału w taktach prostych i złożonych, regularnych i nieregularnych. Tempa powolne, umiarkowane i umiarkowanie szybkie: pogłębienie umiejętności w zakresie zmian temp. Podsumowanie wszystkich dotychczas opanowanych i przerabianych zagadnień technicznych: układ rąk, rozpiętość palców, siły i samodzielności poszczególnych palców, techniki repetycji dźwięków, techniki pasażowej, techniki wykonywania ozdobników, techniki akompaniamentu. Czytanie a vista Należy korzystać z utworów zamieszczonych w materiale nauczania niższych klas. 2. Materiał nauczania a) Gamy i pasaże Gamy majorowe i minorowe do 5 znaków przykluczowych równolegle, rozbieżnie, w tercjach w sekstach, pasaże toniczne w przewrotach, trójdźwięki toniczne rozłożone, kadencja wielka doskonała w odpowiednich tonacjach. b) Szkoły, wprawki etiudy (do wyboru) C. Czerny (opr. W. Kulpowicz) -Wybór etiud na akordeon cz II C. Czerny(opr. J. Orzechowski) -Wybór etiud na akordeon cz III S. Koniew - Etiudy dla bajana J. Orzechowski - Gram lewą ręką J. Orzechowski (opr.) - Etiudy na akordeon cz. II J. Orzechowski (opr.) - Etiudy na akordeon cz. III M. Mikołajczyk - Wybór etiud na akordeon c) Utwory polifoniczne i dawnych mistrzów J. S. Bach - Łatwe utwory J. S. Bach - Wybrane utwory Krebs - Toccata in Es Kolasiński Szkoła miechowania - Fughetta, Andantino d) Sonatiny, suity, wariacje J. Orzechowski - Wybrane sonatiny cz I i II B. Dowlasz - Mało nas B. Dowlasz - Zła zima B. Dowlasz - Concertino B. Dowlasz - Cztery rytmy folklorystyczne B. K. Przybylski - Mikroświatek B. K. Przybylski - Stary niedźwiedź mocno śpi
e) Utwory różne B.K. Przybylski Ostinato P. Frosini - Jolly Caballero P. Frosini - Espana P. Frosini - Oczy czarne P. Frosini - Karnawał w Wenecji Dowolne utwory wybrane przez nauczyciela odpowiadające możliwościom technicznym i muzycznym ucznia 3. Minimum wymagań programowych - Przygotowanie programu na egzamin końcowy Formy sprawdzania osiągnięć ucznia: Egzamin,występy publiczne, oraz oceny cząstkowe 4. Program egzaminu końcowego - Jedna etiuda dla prawej ręki - Jedna etiuda dla lewej ręki - Jeden utwór polifoniczny - Jeden utwór dawnych mistrzów - Dwa utwory dowolne - Czytanie á vista - Program egzaminu powinien być wykonany z pamięci. Uwaga! Repertuar podany w poszczególnych klasach ma charakter otwarty i może być uzupełniany przez nauczyciela o inne pozycje o odpowiednim stopniu trudności.
OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW 1. Znajomość podstawowych wiadomości z historii instrumentu i umiejętność nazywania poszczególnych części akordeonu oraz poznanie roli poszczególnych elementów instrumentu w procesie powstawania dźwięku. Znajomość zasad konserwacji akordeonu. 2. Opanowanie prawidłowej postawy, właściwego trzymania akordeonu, prawidłowego ułożenia prawej i lewej ręki. Umiejętność wydobycia dźwięku płynnym prowadzeniem miecha. 3. Opanowanie podstaw gry z uwzględnieniem: umiejętności posługiwania się techniką miechowo- palcową miechem jednokierunkowym, umiejętność gry miechem zmiennym, umiejętność gry prawą ręką na manuale dyskantowym i lewą ręką na manuale melodycznym i basowoakordowym. 4. Umiejętność frazowania i operowania podstawowymi sposobami artykulacji. Zgodna z zapisem realizacja metrorytmiki, agogiki i dynamiki. Interpretowanie utworu zgodne z jego budową formalną. 5. Znajomość notacji w kluczu wiolinowym i basowym oraz umiejętność samodzielnego i bezbłędnego czytania tekstu nutowego. Umiejętność prawidłowego grania a vista łatwych utworów w wolnym tępie. 6. Umiejętność opracowania łatwego utworu pod względem technicznowykonawczym ( palcowanie, miechowanie, frazowanie, dynamika, interpretacja). Umiejętność samodzielnej pracy nad utworem ( pokonywanie trudnych miejsc). Umiejętność świadomego ćwiczenia i korekty własnych błędów. 7. Umiejętność koncentrowania się i pokonywania tremy podczas wykonywania utworu. Posługiwanie się różnymi formami zapamiętywania. Przyswojenie podstawowych elementów obycia estradowego. Umiejętność dokonywania właściwej samooceny wykonania utworu.
8. Umiejętność gry pod kierunkiem nauczyciela w prostych formach muzykowania zespołowego ( np: unisono, duet, akordeonowe zespoły kameralne jednorodne lub mieszane, orkiestra akordeonowa, gra z akompaniamentem). 9. Opanowanie literatury akordeonowej w następującym zakresie: etiudy o zróżnicowanej problematyce technicznej, polifoniczne i dawnych mistrzów, forma cykliczna( do wyboru: sonatina, suita, wariacje), utwory różne, muzyka ośrodkowa różnych narodów. 10. Poprawne wykonanie jednej etiudy dla prawej ręki, jednej etiudy dla lewej ręki na manuał melodyczny, jednej etiudy dla lewej ręki na manuał basowo- akordowy, granie a vista, jednego utworu dawnych mistrzów, dwóch utworów dowolnyc. Program powinien być wykonany z pamięci.
KOMENTARZ DO REALIZACJI PROGRAMU NAUCZANIA : OGÓLNA KONCEPCJA PROGRAMU NAUCZANIA Nauczanie gry na akordeonie jako główny przedmiot w szkole muzycznej II stopnia jest elementem wykształcenia muzycznego, pozwalającym na określenie przydatności absolwenta do dalszego kształcenia na szczeblu zawodowym. Ponadto nauka gry na akordeonie przygotowuje do muzykowania zespołowego oraz pozwala na wykorzystanie wykształcenia muzycznego do czynnego uczestnictwa w życiu muzycznym, np. w ruchu amatorskim, w przypadku niepodjęcia przez absolwenta dalszej nauki w kierunku zawodowym. Nauczanie gry na akordeonie obejmuje: rozwijanie podstaw techniki instrumentalnej, odtwórczej pamięci muzycznej i wrażliwości na jakość dźwięku kształtowanie wrażliwości na środki wyrazu muzycznego występującego w grze instrumentalnej, rozwijanie poczucia rytmu, kształcenia słuchu i wyobraźni muzycznej kształtowanie umiejętności interpretacyjnych z uwzględnieniem form i stylu utworu rozwijanie umiejętności czytania nut i gry a vista oraz muzykowania zespołowego rozwijanie umiejętności samodzielnej pracy w domu i opanowania estradowego
Wskazówki metodyczne: Niniejszy program nauczania obejmuje materiał, gdzie obok oryginalnych kompozycji na akordeon spotyka się utwory reprezentujące wszystkie epoki i style muzyczne. Tylko niektóre z nich w transkrypcji akordeonowej. Teksty klawesynowe, fortepianowe i organowe musi nauczyciel samodzielnie transkrybować. Transkrypcje należy robić w taki sposób, aby tekst oryginału nie uległ zniekształceniu. Dobra transkrypcja powinna uwypuklić bogate brzmieniowe walory akordeonu oraz wiernie odtwarzać wartości muzyczne danej kompozycji. Dokonując poprawnej transkrypcji nie wolno w sposób mechaniczny przenosić artykulacji, dynamiki, frazowania, czasu trwania dźwięków, czy też układów harmonicznych. W przypadku transkrypcji tekstu organowego szczególną uwagę należy zwrócić na zagadnienie regestracji, jednolitą barwę brzmienia prowadzonych głosów na poszczególnych manuałach. realizację głosu w pedale, możliwość wydobywania tematu i kontrapunktów, frazowanie i swobodę w operowaniu kontrastami dynamicznymi. Utwory, z których składa się program nauczania zostały dobrane w taki sposób, aby można było w oparciu o nie indywidualizować proces kształcenia oraz równomiernie rozwijać muzykalność i technikę gry ucznia na wszystkich manuałach instrumentu.
Nie ogranicza to inicjatywy nauczyciela w uzupełnianiu programu innym materiałem nauczania, pod warunkiem, że będzie on nie mniej wartościowy pod względem muzycznym i technicznym od tego, który został zamieszczony w programie. Szczególnie wnikliwie i obszernie potraktowano w programie działy: zadania techniczno-wykonawcze oraz etiudy, ponieważ szkoła muzyczna I stopnia powinna przede wszystkim rozwinąć i ugruntować w sposób pełny i wszechstronny umiejętności manualne ucznia i jego umuzykalnianie W programie użyto następujących skrótów: MB - manuał basowy, MM - manuał melodyczny strony basowo-akordowej, MA - manuał akordowy,ud - manuał dyskantowy. Opis warunków niezbędnych do realizacji programu nauczania Aby program nauczania mógł być zrealizowany muszą zaistnieć odpowiednie warunki do jego realizacji. Niezbędnym jest odpowiednia frekwencja ucznia na zajęciach oraz jego zaangażowanie. Do odpowiedniego rozwoju potrzebny jest instrument umożliwiający prawidłowe wydobycie dźwięku. Aby uczeń osiągnął umiejętności gry na instrumencie umożliwiające ukończenie szkoły niezbędna jest również
wytężona praca indywidualna w domu. Na wszechstronny rozwój muzyczny ucznia wpływają występy publiczne.
FORMY SPRAWDZANIA OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW: Podstawową formą sprawdzania osiągnięć ucznia są: -występy publiczne -przesłuchania półroczne -obligatoryjne przesłuchania CEA -konkursy,przeglądy,festiwale -egzaminy