1. OPIS TECHNICZY. 1.1 Przeznaczenie. 1.2 Zasada działania. 1.3 Budowa

- 1-1. OPIS TECHNICZY 1.1 Przeznaczenie Urządzenie AKUBOSS jest nowoczesnym mikroprocesorowym przyrządem umoŝliwiającym kompleksową obsługę akumulatorów. Przeznaczony jest do ładowania i oceny stanu akumulatorów samochodowych o napięciu znamionowym 6, 12 lub 24 Volty. 1.2 Zasada działania AKUBOSS składa się z dwóch bloków funkcjonalnych: - testera sprawności akumulatorów, - ładowarki. Test sprawności akumulatora wykonywany jest nowoczesną metodą pomiaru dynamicznej konduktancji akumulatora. Metoda ta polega na badaniu niewielkich zmian napięcia akumulatora podczas przepływu zmiennego prądu o małym natęŝeniu przez akumulator. Zalety tej metody pomiarowej w porównaniu do tradycyjnych sposobów określania stanu akumulatora to: - przeprowadzanie pomiaru bez rozładowywania akumulatora, - moŝliwość badania akumulatorów rozładowanych, - szybki czas pomiaru, - bezpieczny ( nie powodujący iskrzenia ) pomiar, - pomiar akumulatora jest moŝliwy bezpośrednio w pojeździe bez jego wyjmowania i rozłączania. Wbudowana w urządzenie drukarka umoŝliwia utworzenie protokołu z pomiaru akumulatora, na którym umieszczone są dane o czasie i miejscu przeprowadzenia kontroli akumulatora. Ładowanie akumulatorów przeprowadzane jest za pomocą zasilacza impulsowego sterowanego przez mikroprocesor. Podczas ładowania akumulatora układ mikroprocesorowy kontroluje na bieŝąco napięcie, natęŝenie prądu ładowania i temperaturę na wyprowadzeniach akumulatora. UmoŜliwia to optymalne dobranie krzywej ładowania do posiadanego akumulatora i jednocześnie zapobiega uszkodzeniu akumulatora w wyniku niewłaściwego sposobu ładowania. Zastosowany zasilacz impulsowy o wysokiej częstotliwości przetwarzania zapewnia wysoką sprawność energetyczną procesu ładowania. 1.3 Budowa Rys. 1 Widok przedniej ściany urządzenia AKUBOSS

- 2 - Urządzenie składa się z obudowy w kształcie prostopadłościanu i przewodów połączeniowych zakończonych chwytakami. Na przedniej części obudowy (rys. 1 ) znajduje się wyświetlacz ciekłokrystaliczny 1, na którym pokazywane są komunikaty dla uŝytkownika. Z prawej strony wyświetlacza znajdują się cztery przyciski 2. Przyciski oznaczone + i - słuŝą do zmiany wprowadzanych parametrów. Przycisk OK przeznaczony jest do uruchamiania funkcji urządzenia i zatwierdzania wprowadzanych informacji. Wciśnięcie przycisku oznaczonego znakiem powoduje powrót do poprzednio wykonywanej operacji. Z lewej strony wyświetlacza znajduje się pokrywa mechanizmu drukarki 3. Po odkręceniu dwóch nakrętek mocujących pokrywę uŝytkownik moŝe mieć dostęp do mechanizmu drukarki w celu wymiany papieru lub taśmy barwiącej w drukarce. Rys. 2 Widok tylnej ściany urządzenia AKUBOSS Na tylnej ścianie obudowy ( rys. 2 ) znajdują się: - uchwyty do mocowania przewodów 4, - wyprowadzenia przewodów 5, - wentylator 6, - bezpiecznik automatyczny 7 oznaczony symbolem B2, - moduł zasilający składający się z pokrywy bezpieczników sieciowych 8, wyłącznika zasilania 9 i gniazda sieciowego 10, - gniazdo RS-232C słuŝące do podłączenia urządzenia do komputera 11, - tabliczka znamionowa urządzenia 12. Dwa chwytaki stanowiące zakończenie przewodów połączeniowych wykonane są w dwóch kolorach. Chwytak czerwony powinien być zaciskany na dodatnim (+) zacisku akumulatora, czarny na ujemnym (-) zacisku akumulatora. Odwrotne podłączenie przewodów nie powoduje uszkodzenia urządzenia, lecz tylko uniemoŝliwia korzystanie z jego funkcji. Wewnątrz czarnego chwytaka umieszczony jest czujnik mierzący temperaturę wyprowadzenia akumulatora. 1.4 Podstawowe informacje o akumulatorach Akumulator słuŝy w pojeździe do gromadzenia energii w postaci elektrycznej. Energia ta dostarczana jest z alternatora (prądnicy prądu zmiennego) lub prądnicy prądu stałego w czasie pracy silnika. Podczas postoju i rozruchu silnika lub gdy urządzenia elektryczne pojazdu pobierają więcej prądu niŝ wytwarza alternator z akumulatora pobierana jest energia.

Podstawowe parametry akumulatora to: - 3 - A. Napięcie znamionowe akumulatora Jednostką napięcia są Volty [ V ]. Zazwyczaj w pojazdach spotyka się akumulatory o napięciu 12 Volt. Bezwzględnie nie wolno podłączać akumulatorów o innym niŝ przewidziane dla danego pojazdu napięciu znamionowym. B. Napięcie akumulatora Jeśli akumulator jest rozładowywany to napięcie akumulatora zmniejsza się, gdy jest ładowany rośnie. Sam pomiar napięcia nie wystarcza do określenia stanu akumulatora, gdyŝ nie pozwala on na ocenę energii zgromadzonej w akumulatorze i ze względu na to, Ŝe napięcie po ładowaniu akumulatora osiąga stabilną wartość po kilkunastu godzinach. C. Zdolność rozruchowa określa jaki prąd w Amperach [ A ] moŝna uzyskać w czasie rozruchu samochodu w określonej temperaturze i czasie pomiaru. Istnieje kilka norm o nieco innych warunkach rozruchu. Najczęściej spotykane normy to IEC, SAE, DIN, EN. Na przykład w typowym akumulatorze 12V 36Ah zdolność rozruchowa moŝe wynosić 170 A wg normy DIN, 195A wg normy IEC, 280A wg normy EN lub 300A wg normy SAE. D. Pojemność akumulatora określa jak długo moŝna pobierać określony prąd z akumulatora w pełni naładowanego do czasu całkowitego jego rozładowania. Jednostką pojemności akumulatora są Amperogodziny [ Ah ]. Akumulator o większej pojemności jest w stanie zgromadzić więcej energii. Wymaga on jednak większego prądu dostarczanego przez prądnicę samochodu. Nie powinno się zatem zakładać do pojazdu akumulatora o innej pojemności niŝ podana w danych technicznych pojazdu. E. Stopień naładowania określa w procentach [%] stopień naładowania akumulatora. 100 % oznacza akumulator w pełni naładowany, 0 % całkowicie rozładowany. JeŜeli stopień naładowania akumulatora spadnie poniŝej 70 %, to akumulator powinien zostać doładowany. 1.5 Bezpieczeństwo pracy NaleŜy przestrzegać ogólnych zasad bezpieczeństwa i higieny pracy przy badaniach diagnostycznych pojazdów i zasady postępowania z akumulatorami samochodowymi. Szczególną uwagę naleŝy zwrócić na: 1. Akumulatory stosowane w pojazdach zawierają jako elektrolit substancje Ŝrące i toksyczne. NaleŜy chronić ciało i ubiór przed kontaktem z elektrolitem. 2. Wydzielające się z akumulatora gazy mogą stanowić mieszankę wybuchową. Badanie lub ładowanie akumulatora naleŝy przeprowadzać w pomieszczeniach o odpowiedniej i sprawnej wentylacji. 3. Nie kłaść narzędzi metalowych w pobliŝu akumulatora, poniewaŝ mogą spowodować zwarcie, co grozi poŝarem pojazdu lub zniszczeniem akumulatora. Przy podłączaniu i odłączaniu przewodów do i od akumulatora czynić to w sposób zdecydowany, aby uniknąć iskrzenia. Podłączać końcówki testera tak, aby niemoŝliwy był ich kontakt z masą pojazdu.

- 4-4. Urządzenie naleŝy podłączać tylko do gniazdek z wtykiem ochronnym. Przed uruchomieniem urządzenia sprawdzić, czy będące do dyspozycji napięcie sieciowe jest odpowiednie dla stosowanego typu urządzenia. 5. Podczas pracy nie palić tytoniu i nie posługiwać się otwartym ogniem. 6. Urządzenie uŝywać tylko przy wyłączonym silniku w pojeździe. 7. Zwracać uwagę na ruchome i gorące części silnika. Ruchome części mogą wciągnąć przewody przyłączeniowe lub luźne fragmenty ubiorów NaleŜy pamiętać, Ŝe wentylator chłodnicy moŝe się samoczynnie włączyć. Gorące części silnika mogą spowodować oparzenia lub zniszczyć przyłącza urządzenia. 8. Nie dopuszczać osób nieuprawnionych do miejsca pracy. 9. Nie zasłaniać wylotu powietrza z wentylatora 6 znajdującego się z tyłu obudowy urządzenia. 1.6 Dane techniczne - napięcie zasilania z sieci prądu przemiennego 220V AC +/-10%, 50Hz, - maksymalny pobór prądu 4A, - napięcie znamionowe mierzonych i ładowanych akumulatorów 6V lub 12 V lub 24 V, - maksymalna moc wyjściowa AKUBOSS TLD-120-200W, ciągła AKUBOSS TLD-140...- 400 W, - maksym. ciągły prąd ładowania AKUBOSS TLD-120...- 15A, AKUBOSS TLD-140...- 30A, - pomiar zdolności rozruchowej zgodnie z normami IEC, SAE,EN lub DIN, - zakres pojemności akumulatorów 5 do 250 Ah, -zakres zdolności rozruchowej mierzonych akumulatorów 50 do 995A w/g normy IEC, 50 do 850A w/g normy DIN, 50 do 1350A w/g normy SAE, 50 do 1310A w/g normy EN, - gabaryty 490x 450x192 mm, - masa 15 kg, - temperatura pracy 0 do 40 C, - dokładność pomiarowa testera 5 %, - interfejs RS-232C.

2. INSTRUKCJA OBSŁUGI - 5-2.1 Przygotowanie urządzenia do pracy A. Przed rozpoczęciem eksploatacji urządzenia gruntownie zapoznać się z podanymi w tej instrukcji zasadami eksploatacji urządzenia. B. Podłączyć urządzenie do sieci. Wyłącznik 9 znajdujący się nad wtykiem sieciowym przełączyć do pozycji I. C. Na wyświetlaczu powinien pojawić się przez ok. 3 sekundy tekst z typem i numerem seryjnym urządzenia: np. AKUBOSS TLD-140 Numer #010003 W tym czasie dokonywana jest samokontrola przyrządu. JeŜeli napis się nie pojawia naleŝy sprawdzić obecność napięcia w gniazdku sieciowym. Inną przyczyną moŝe być brak lub uszkodzenie bezpieczników znajdujących się w komorze 8 nad wyłącznikiem sieciowym. Komorę tę moŝna wyłącznie otworzyć przy odłączonym napięciu sieciowym. Na wymianę stosować bezwzględnie wkładki topikowe 5x20 mm 250V~/6,3A. D. Sprawdzić czy znajdujący się na tylniej ścianie urządzenia bezpiecznik automatyczny 7 jest w pozycji 1-ON ( czerwone pole ). E. Wyświetlony zostanie tekst: FUNKCJA test i ładowanie Wyświetlane w górnym wierszu słowo FUNKCJA wskazuje, Ŝe jesteśmy w głównym menu urządzenia. Za pomocą przycisków + i - moŝemy wówczas wybrać jedną z podstawowych funkcji urządzenia: - test i ładowanie, - test akumulatora, - ładowanie, - woltomierz, - funkcje specjalne / ustawianie zegara i informacje o uŝytkowniku urządzenia/. Po dokonaniu wyboru naleŝy wcisnąć przycisk OK. KaŜde wciśnięcie klawisza jest sygnalizowane krótkim sygnałem dźwiękowym. DłuŜsze przytrzymanie klawisza jest równowaŝne kilkukrotnemu wciśnięciu klawisza i sygnalizowane jest przerywanym sygnałem dźwiękowym. 2.2 Test akumulatora A. Przed wykonaniem testu naleŝy odczytać znajdujące się na obudowie akumulatora informacje o jego pojemności, normie i wartości zdolności rozruchowej. Wprowadzenie nieprawidłowych danych do testera powoduje niewłaściwą ocenę stanu akumulatora przez tester, ale zmierzone wartości pozostają prawidłowe.

- 6 - B. Po wybraniu testu akumulatora wyświetlony zostanie napis: Podłącz akumulator podłącz NaleŜy podłączyć chwytaki przewodów połączeniowych do odpowiednich wyprowadzeń akumulatora ( czerwony chwytak +, czarny - ). W celu poprawienia kontaktu wskazane jest wykonanie niewielkich ruchów chwytakiem tuŝ po zaciśnięciu jego szczęk. Gdy akumulator jest prawidłowo podłączony wyświetlony zostanie komunikat: Podłącz akumulator czekaj Brak tego komunikatu moŝe być spowodowany odwrotnym lub niedokładnym połączeniem chwytaków do akumulatora lub wyłączeniem bezpiecznika 7. C. Po chwili na wyświetlaczu pojawi się komunikat: np. Pojemność akumulatora 165 Ah Za pomocą przycisków + i - naleŝy wprowadzić znamionową pojemność akumulatora. Gdy wprowadzona wartość jest prawidłowa wcisnąć przycisk OK. D. Wprowadzić normę zdolności rozruchowej po pojawieniu się ekranu: np: Sposób wprowadzania jak w punkcie 2.2.C. Zdolność rozruchowa w/g normy EN E. Wprowadzić wartość zdolności rozruchowej po pojawieniu się ekranu: np. Sposób wprowadzania jak w punkcie 2.2.C. F. W czasie pojawiania się ekranu: Zdolność rozruchowa 495 A CZEKAJ 16 sek. wykonywany jest pomiar akumulatora. Podawany jest czas do końca testu.

- 7 - F. Wynik testu przestawiony jest na ekranie w postaci: np. 12.5V 90% 176A AKUMULATOR DOBRY W górnym wierszu podane są kolejno: - napięcie akumulatora w Voltach, - stopień naładowania akumulatora w procentach, - zdolność rozruchowa akumulatora zgodnie z ustawioną wcześniej normą w Amperach. Dolny wiersz określa diagnozę stanu akumulatora. MoŜliwe są następujące komunikaty: AKUMULATOR DOBRY Akumulator jest w pełni sprawny, nie wymaga dalszej obsługi. akumulator niesprawny Zdolność rozruchowa akumulatora za mała w stosunku do podanej przed testem znamionowej zdolności rozruchowej. Akumulator ten naleŝy wymienić. dobry doładuj Zdolność rozruchowa akumulatora jest poprawna, akumulator powinien być doładowany. Po doładowaniu zdolność rozruchowa akumulatora prawdopodobnie wzrośnie. naładuj + testuj Akumulator jest całkowicie rozładowany. Po naładowaniu akumulator powinien być ponownie sprawdzony testerem. Zdolność rozruchowa akumulatora wzrośnie po jego naładowaniu. niskie napięcie Napięcie na akumulatorze jest bardzo niskie. Akumulator taki prawdopodobnie jest uszkodzony, choć moŝna podjąć próbę jego regeneracji. Przyczyną takiego stanu moŝe być: - zwarcie ogniw akumulatora, - brak elektrolitu w akumulatorze, - długi okres przechowywania akumulatora bez doładowywania. G. Wcisnąć przycisk OK. Pojawi się komunikat: Drukować WYNIKI? Jeśli nie chcemy drukować wyników naleŝy wcisnąć przycisk i urządzenie przejdzie do funkcji ładowania. AKUBOSS umoŝliwia wydruk wyników testu akumulatora na drukarkę wewnętrzną lub przesłanie ich do zewnętrznego komputera. Wybór sposobu transmisji następuje automatycznie. Gdy podczas drukowania jest podłączony do urządzenia komputer wyniki testu zostaną przesłane do niego, jeśli nie jest podłączony wyniki zostaną wydrukowane na drukarce wewnętrznej.

- 8-2.3 Wydruk wyników testu na drukarce wewnętrznej Po ukazaniu się komunikatu jak w punkcie 2.2.G. wcisnąć przycisk OK. Wygaszone zostanie podświetlenie wyświetlacza i drukarka wydrukuje raport w postaci: np. WTM s.c. Laski, ul. Krótka 7 05-080 Izabelin tel. (022) 7522563 ------------------------------------- AKUBOSS TLD-140 NUMER #010003 ------------------------------------- ------------------------------------- DANE ZNAMIONOWE: Napięcie 12 V Pojemność 50Ah Zdol. rozruchowa IEC 260A ------------------------------------- ------------------------------------- WYNIKI POMIARU Napięcie 13.0 V Naładowanie 97 % Zdol. rozruchowa IEC 243A ------------------------------------- AKUMULATOR DOBRY ------------------------------------- POMIAR DOKONANY 01.05.05 8:32 tu podawane dowolne informacje o uŝytkowniku maksimum 4 linie po 16 znaków ( patrz pkt 2.6.1 ) typ i numer przyrządu dane znamionowe akumulatora wyniki pomiarów akumulatora diagnoza data i czas pomiaru Po zakończeniu wydruku urządzenie przejdzie do stanu opisanego w punkcie 2.1.E. 2.4 Współpraca urządzenia AKUBOSS z komputerem Standardowe wyposaŝenie urządzenia AKUBOSS stanowi dyskietka z programem EmuKafka.exe. Program przeznaczony jest do pracy na komputerach klasy IBM-PC pod systemami operacyjnym Microsoft Windows 95/98/Me w wersji polskiej. UmoŜliwia on przechwytywanie protokołów wysyłanych przez urządzenie do komputera. Komunikaty są umieszczane w oknie tekstowym programu. Wewnątrz okna moŝliwa jest edycja przechwyconego komunikatu. Dane z okna moŝna wydrukować na drukarce systemowej lub przesłać do pliku. MoŜliwe jest odczytanie do okna tekstowego wcześniej zapisanego pliku w celu dodania dalszych poprawek. Przed uruchomieniem programu naleŝy sprawdzić czy data i czas są prawidłowo ustawione w komputerze i czy drukarka systemowa jest właściwie skonfigurowana do posiadanego papieru i układu wydruku, który chcemy uzyskać.

- 9-2.4.1. Przygotowanie komputera do przesyłania danych A. Wyłączyć komputer i podłączyć wyłączone urządzenie AKUBOSS za pomocą przewodu TA-K do portu szeregowego komputera COM1 lub COM2. Przewód ten wchodzi w skład standardowego wyposaŝenia urządzenia. NaleŜy zwrócić uwagę do którego portu szeregowego jest podłączane urządzenie. Nie wolno podłączać lub rozłączać urządzeń poprzez interfejs RS232C komputera, jeŝeli komputer lub urządzenie jest włączone. B. Uruchomić program Emukafka z dyskietki instalacyjnej: Wcisnąć przycisk Start na pasku zadań, a następnie wybrać opcję Uruchom. Wpisać A:\Emukafka.exe do ramki za tekstem Otwórz i wcisnąć przycisk OK. Program moŝna teŝ skopiować do dowolnego katalogu na dysku stałym i uruchamiać go z tego katalogu. C. JeŜeli tester jest podłączony do portu COM2 kliknąć myszką w pole wyboru oznaczone COM2. Pole to zostanie oznaczone. Ponowne kliknięcie tego pola powoduje cofnięcie operacji. D. Wcisnąć przycisk oznaczony " 1. Otwórz port ". JeŜeli operacja otwarcia zakończy się pomyślnie napis na przycisku zmieni się na " Port otwarty " i przycisk stanie się nieaktywny. JeŜeli port jest zajęty przez inne urządzenie lub nie jest zainstalowany w komputerze ukaŝe się komunikat : "Niewłaściwa nazwa portu COM1 lub jest on aktywny" lub "Niewłaściwa nazwa portu COM2 lub jest on aktywny". Komunikat ten naleŝy potwierdzić przyciskiem" OK ". Następnie naleŝy wybrać właściwy numer portu i ponownie uruchomić przycisk " 1. Otwórz port ". 2.4.2. Przesyłanie wyników testu akumulatora do komputera A. Przeprowadzić test akumulatora jak opisano w punkcie 2.2. B. Wcisnąć na ekranie komputera przycisk oznaczony " 2. Odbierz pomiar ". Przycisk zmieni na przeciąg kilku sekund opis na " Uruchom transmisję ". W tym czasie naleŝy uruchomić transmisję z urządzenia AKUBOSS poprzez wciśnięcie przycisku OK. JeŜeli na przycisku ukaŝe się napis " Czekaj " naleŝy wstrzymać się z wykonywaniem jakichkolwiek operacji do momentu ponownego ukazania się napisu 2. Odbierz pomiar ". Po zakończeniu operacji w oknie tekstowym programu zobaczymy przesłany tekst protokołu. Tekst ten moŝemy przeglądać i zmieniać tak jak w innych edytorach tekstowych. Trzy ikony znajdujące się na górnym pasku programu umoŝliwiają kopiowanie, wklejanie i wycinanie tekstu przy pomocy schowka systemowego. C. Wcisnąć przycisk oznaczony " 3. Drukuj ". Na drukarce systemowej komputera zostanie wydrukowany tekst znajdujący się w oknie tekstowym.

- 10 - D. Znajdujące się w dolnej części okna programu dwa przyciski " Do pliku " i " Z pliku " umoŝliwiają wymianę danych między oknem tekstowym programu i plikami. Po ich przyciśnięciu naleŝy wybrać plik, do którego lub z którego będą przesyłane informacje. Standartowo wybierany jest plik o nazwie Tarprt.doc z katalogu z którego był uruchamiany program. 2.5 Ładowanie akumulatora A. Przed wykonaniem ładowania naleŝy odczytać znajdującą się na obudowie akumulatora informacje o jego pojemności znamionowej. Wprowadzenie nieprawidłowej pojemności do ładowarki powoduje dobranie niewłaściwych parametrów ładowania i moŝe w konsekwencji spowodować uszkodzenie akumulatora. W celu prawidłowego rozpoznania napięcia akumulator przeznaczony do ładowania powinien mieć napięcie nie mniejsze niŝ ¾ jego znamionowego napięcia. Akumulatorów rozładowanych w większym stopniu ze względu na stopień zasiarczenia płyt nie powinno się ładować. W przypadku wątpliwości napięcie akumulatora moŝemy sprawdzić za pomocą funkcji woltomierz. B. Po wybraniu funkcji ładowanie urządzenie wyświetli napis: Podłącz akumulator Podłącz NaleŜy podłączyć chwytaki przewodów połączeniowych do odpowiednich wyprowadzeń akumulatora ( czerwony chwytak +, czarny - ). W celu poprawienia kontaktu wskazane jest wykonanie niewielkich ruchów chwytakiem tuŝ po zaciśnięciu jego szczęk. Gdy akumulator jest prawidłowo podłączony wyświetlony zostanie komunikat: Podłącz akumulator czekaj Brak tego komunikatu moŝe być spowodowany odwrotnym lub niedokładnym połączeniem chwytaków do akumulatora lub wyłączeniem bezpiecznika 7. C. Po chwili na wyświetlaczu pojawi się komunikat: np. Pojemność akumulatora 165 Ah Za pomocą przycisków + i - naleŝy wprowadzić znamionową pojemność akumulatora. Gdy wprowadzona wartość jest prawidłowa wcisnąć przycisk OK.

- 11 - D. Wprowadzić sposób ładowania po pojawieniu się ekranu: np. Sposób wprowadzania jak w punkcie 2.5.C. MoŜliwe są następujące sposoby ładowania: Sposób ładowania automatyczny - automatyczne: ładowarka sama dobiera parametry ładowania optymalnie dla danego typu akumulatora. Parametry ładowania dobierane są w zaleŝności od temperatury i stopnia naładowania akumulatora. Typowy pełny cykl ładowania trwa około 12 godzin. Po wybraniu automatycznego rodzaju ładowania naleŝy wybrać typ akumulatora po pojawieniu się komunikatu: np. Typ akumulatora Kwasowy wymontowany Obecnie moŝliwy jest wybór typu akumulatora spośród następujących: - kwasowy wymontowany ( ładowanie akumulatora kwasowego odłączonego od instalacji elektrycznej pojazdu ), - kwasowy w pojeździe, - włókninowy, - Ŝelowy, - wapniowy. JeŜeli parametry ładowania akumulatora zalecane przez producenta róŝnią się od typowych. naleŝy dobrać profil ładowania w ten sposób, aby nie przekroczyć maksymalnego napięcia i natęŝenia prądu zalecanego przez producenta. W dodatku A umieszczono dokładne parametry procesu ładowania zastosowanego w urządzeniu AKUBOSS dla poszczególnych typów akumulatorów. a) doładowanie cykliczne: akumulator jest cały czas utrzymywany w stanie pełnego naładowania poprzez cykliczne doładowywanie. Proces ładowania moŝe być przerwany jedynie przez uŝytkownika. b) odsiarczanie: akumulator jest ładowany małym prądem przez 40 godzin. Akumulator musi być odłączony od instalacji elektrycznej pojazdu. c) ograniczenia: uŝytkownik sam podaje ograniczenia procesu ładowania: - napięcie ładowania, - natęŝenie prądu ładowania, - czas ładowania, - maksymalną temperaturę na wyprowadzeniach akumulatora podczas ładowania. UŜytkownik ma moŝliwość zrezygnowania z danego ograniczenia pod warunkiem, Ŝe wybierze przynajmniej jedno z dwóch ograniczeń napięcia lub natęŝenia prądu ładowania. Podczas wprowadzania ograniczeń na wyświetlaczu pokazywany jest komunikat: np. OGRANICZENIE napięcie 13.96 V

- 12 - W dolnym wierszu podawany jest rodzaj i wartość ograniczenia. Wartość ograniczenia zmieniamy przyciskami + i -, zatwierdzamy przyciskiem OK. Skrajne zmniejszenie ograniczenia powoduje wyświetlenie komunikatu: OGRANICZENIE napięcie ------ Pojawienie się kresek zamiast wartości ograniczenia oznacza wyłączenie kontroli danego ograniczenia podczas ładowania. Ładowanie akumulatora z ograniczeniami moŝe być niebezpieczne dla akumulatora. Dobieranie wartości ograniczeń musi być przeprowadzone w sposób przemyślany, po dokładnej analizie danych o procesie ładowania dostarczonych przez producenta akumulatora. E. Podczas ładowania na wyświetlaczu w górnym wierszu podawane są informacje o napięciu i natęŝeniu prądu ładowania. W dolny wierszu podawana jest temperatura na wyprowadzeniach akumulatora i czas ładowania. Na przykład wyświetlenie: 13.8 V 3.0 A 21.5 C 3:15 h oznacza, ze aktualnie napięcie na akumulatorze wynosi 13.8 V, prąd ładowania 3.0A, temperatura wyprowadzeń akumulatora 21.5 st. C i proces ładowania trwa od 3 godzin i 15 minut. Proces ładowania moŝe być przerwany w następujący sposób: a) zakończy się ładowanie automatyczne lub odsiarczanie, b) wciśnięty zostanie przycisk OK lub, c) zostanie odłączony akumulator. Zakończenie procesu ładowania z przyczyn a) lub b) sygnalizowane jest komunikatem: koniec ładowania Kolejne wciśnięcie przycisku OK spowoduje przejście do głównego menu wyboru funkcji urządzenia (sytuacji opisanej w punkcie 2.1.E ). W przypadku zakończenia ładowania jak w punkcie c) od razu nastąpi przejście do głównego menu. JeŜeli w czasie ładowania akumulatora nastąpi wyłączenie napięcia sieciowego, to po ponownym jego załączeniu proces ładowania zostanie wznowiony od odpowiedniego momentu.

- 13-2.6 Test i ładowanie Funkcję tę naleŝy wybrać z menu głównego, jeŝeli po przeprowadzeniu testu akumulatora chcemy od razu przejść do jego ładowania. Najpierw przeprowadzany jest test akumulatora jak opisano to w punkcie 2.2. Po zakończeniu testu następuje automatyczne przejście do punktu 2.5.D. 2.7 Woltomierz Wybranie tej funkcji powoduje pomiar napięcia stałego między wybranymi punktami instalacji elektrycznej samochodu. Chwytak czarny powinien być zaciśnięty na ujemnym biegunie mierzonego napięcia, czerwony na dodatnim. Napięcie między punktami przyłączenia chwytaków nie moŝe przekroczyć 30 Volt. W czasie pomiaru wyświetlany jest komunikat: np. woltomierz napięcie 12.32 V 2.8 Funkcje specjalne Po wejściu z menu głównego do tej funkcji mamy do wyboru następujące moŝliwości do wyboru: - DATA I CZAS, - 1 WIERSZ LOGO, - 2 WIERSZ LOGO, - 3 WIERSZ LOGO, - 4 WIERSZ LOGO. Wybór dokonywany jest przyciskami + i -, zatwierdzenie klawiszem OK. 2.8.1. Ustawienie zegara czasu rzeczywistego Po wybraniu funkcji DATA I CZAS spośród funkcji specjalnych ukazuje się ekran: DATA I CZAS 2001.05.08 15:50 Na ekranie migają dwie ostatnie cyfry roku. MoŜemy je zmienić za pomocą klawiszy + i -. Po zatwierdzenie klawiszem OK zaczynają migać dwie cyfry odpowiadające numerowi miesiąca. Analogicznie wprowadzamy numer miesiąca, potem numer dnia w miesiącu, godziny( od 0 do 23 ) i minuty. Po zatwierdzeniu minut urządzenie przechodzi do stanu jak po wyborze funkcji specjalnych z menu głównego. Jeśli w czasie wprowadzania popełnimy błąd moŝemy cofnąć się do poprzedniej wprowadzanej pozycji za pomocą klawisza. Funkcja ta nie jest dostępna, gdy urządzenie jest podłączone poprzez złącze RS232C do komputera i odpowiedni port w komputerze jest programowo otwarty.

- 14-2.8.2. Ustawienie logo uŝytkownika UŜytkownik ma moŝliwość wprowadzenia do pamięci urządzenia własnych informacji. Informacje te będą umieszczane na początku kaŝdego raportu z pomiaru akumulatora. Do dyspozycji są 4 linie tekstu po 16 znaków. Dozwolone są następujące znaki: - małe polskie litery: ą, ę, ó, ł, ś, ć, Ŝ, ź, - odstęp - znaki specjalne:!,, #, $, %, &,, (, ), *, +, - przecinek, - znak specjalny: -, - kropka i ukośnik, - cyfry od 0 do 9, - znaki specjalne: dwukropek, średnik, <, =, >,?, @, - duŝe litery alfabetu łacińskiego od A do Z, - małe litery alfabetu łacińskiego od a do z. Wprowadzenia logo uŝytkownika dokonujemy po wybraniu w menu funkcje specjalne opcji w postaci numer-wiersza WIERSZ LOGO. Na wyświetlaczu ukaŝe się wówczas komunikat: np. 2 WIERSZ LOGO tekst 16 znaków W górnym wierszu wyświetlany jest numer aktualizowanego wiersza logo, w dolnym tekst wiersza. Jeden ze znaków tekstu dolnego wiersza miga. Za pomocą przycisków + i - moŝemy zmienić migający znak tekstu. Wciśnięcie klawisza OK powoduje zapisanie wprowadzonego znaku i przejście do następnego. Po wprowadzeniu ostatniego znaku wiersza przechodzimy do następnego wiersza. Wciśnięcie klawisza. powoduje zapisanie wprowadzonego znaku i przejście do poprzedniego. Po wprowadzeniu pierwszego znaku wiersza, wciśnięcie klawisza.powoduje przejście do poprzedniego wiersza. Wprowadzenia znaków moŝe być zakończone poprzez wciśnięcie klawisza ΟΚ ΟΚ po aktualizacji ostatniego znaku 4 wiersza lub po wciśnięciu. klawisza po aktualizacji pierwszego znaku pierwszego wiersza. 3.PRAKTYCZNE UWAGI EKSPLOATACYJNE 1. Wskazywana przez tester urządzenia AKUBOSS zdolność rozruchowa akumulatora jest zdolnością rozruchową po korekcji temperaturowej, w aktualnym stopniu naładowania akumulatora. Akumulator rozładowany ma niŝszą zdolność rozruchową niŝ akumulator naładowany. Ilustruje to rysunek 3 dla akumulatora o napięciu znamionowym 12 Volt i temperatury akumulatora 20 stopni C. 2. Komunikaty o sprawności akumulatora wypisywane po wykonaniu testu akumulatora są wynikiem przeliczeń matematycznych. Sposób przeliczania ilustruje rysunek 3. Komunikat akum. niesprawny pojawia się wtedy, gdy wartość zdolności rozruchowej akumulatora w stosunku do wartości znamionowej jest za niska. Komunikat niskie napięcie moŝe być spowodowany głębokim stanem rozładowania akumulatora lub zwartymi ogniwami w akumulatorze.

- 15-3. JeŜeli akumulator był ładowany lub obciąŝany duŝym prądem zaleca się odczekanie kilku minut przed wykonaniem pomiaru akumulatora. 4. JeŜeli akumulator przeznaczony do ładowania jest głęboko rozładowany to urządzenie moŝe zakwalifikować akumulator do grupy o niŝszym napięciu lub nie rozpoznawać jego podłączenia. W pierwszym przypadku naleŝy włączyć ładowanie z ograniczeniami z następującymi parametrami: ograniczenie napięcia: ------- (brak), ograniczenie prądu: 1/20 znamionowej pojemności akumulatora, ograniczenie czasu: 10 minut, ograniczenie temperatury 35 stopni C. Po wykonaniu takiego wstępnego ładowania sprawdzić napięcie akumulatora. JeŜeli podłączenie akumulatora nie jest wykrywane z powodu jego głębokiego rozładowania to moŝna wykonać ładowanie pary szeregowo podłączonych akumulatorów sposób opisany powyŝej przy zachowaniu następujących warunków: - łączne napięcie znamionowe połączonych akumulatorów nie moŝe przekroczyć 24 Volt, - ograniczenie natęŝenia prądu nie powinno przekroczyć 1/20 pojemności akumulatora o najmniejszej pojemności. 5. JeŜeli wymagane jest naładowanie zespołu dwóch akumulatorów o duŝej pojemności i napięciu znamionowym 12 Volt efektywniejsze będzie ładowanie takich akumulatorów pojedynczo niŝ ładowanie akumulatorów połączonych w szereg.

- 16 - dobry doładuj DOBRY naładuj+testuj akum. niesprawny 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 niskie napiecie 100 75 50 25 0 naładowanie [%] 13 12 11 10 Napiecie [V] znamionowa zdolnosć rozruchowa [%] Rys 3. Sposób interpretacji wyników testu akumulatora

- 17-4. KONSERWACJA 4.1 Wymiana papieru w drukarce Rolkę papieru naleŝy wymieniać w czasie, gdy urządzenie jest załączone. Do wymiany stosować rolki papieru bezdrzewnego o szerokości 44.5+/-0.5 mm. A. Odkręcić dwie nakrętki mocujące i zdjąć pokrywę drukarki 3. B. Wyjąć zuŝytą rolkę i włoŝyć nową w ten sposób, aby swobodna końcówka papieru odwinięta z rolki w stronę uŝytkownika wychodziła z dołu kasety przeznaczonej na papier. C. Wprowadzić swobodna końcówkę papieru do szczeliny wlotowej mechanizmu drukującego. D. Nacisnąć przycisk posuwu papieru zlokalizowany po prawej stronie drukarki i trzymać naciśnięty, aŝ do wyjścia około 5 cm taśmy papieru z górnej części drukarki. E. PrzełoŜyć wolny koniec papieru przez szczelinę w pokrywie drukarki 3. F. Dokręcić pokrywę drukarki nakrętkami. 4.2 Wymiana kasety z taśmą barwiącej w drukarce Taśmę barwiącą naleŝy wymieniać w czasie, gdy urządzenie jest załączone i wyjęta jest rolka papieru z drukarki. Do wymiany stosować kasety barwiące produkcji EPSON o symbolu ERC-05. A. Odkręcić dwie nakrętki mocujące i zdjąć pokrywę drukarki 3. B. Wyjąć zuŝytą kasetę z taśmą barwiącą przez naciśnięcie na jej lewy koniec w punkcie wskazanym napisem PUSH ( naciśnij ). C. ZałoŜyć nową kasetę z taśmą barwiącą w miejsce poprzedniej lekko ją dociskając do oporu. D. ZałoŜyć rolkę papieru w sposób opisany w punkcie 4.1. 5. WYPOSAśENIE Do wyposaŝenia urządzenia naleŝy : - urządzenie AKUBOSS TLD-120 lub AKUBOSS TLD-140 szt. 1, - przewód zasilający szt. 1, - przewód TA-K do komputera szt. 1, - dyskietka z programem Emukafka.exe szt. 1, - papier do drukarki szt. 2, - instrukcja obsługi z kartą gwarancyjną szt. 1.

- 18 - DODATEK A. PARAMETRY PROCESU ŁADOWANIA Sposób ładowania faza Napięcie na ogniwo w V 1 NatęŜenie prądu w A 2 Czas ładowania Cykliczne - 2.34 Q/20 bez ograniczeń cykliczne ładowanie Odsiarczanie - 2.58 Q/50 40 godzin automatycze akumulator kwasowy niezamontowany 1 2,44 zaleŝnie od temp. i maks. 12 godzin napięcia maks.q/5 2 2,48 Q/14 od 2 do 18 godzin 3 2,625 Q/20 maks. 4 godzin automatycze akumulator kwasowy w pojeździe 1 2,44 zaleŝnie od temp. i maks. 12 godzin napięcia maks.q/5 2 2,48 Q/14 Od 3 do 19 godzin 3 2,46 Q/20 4 godziny automatycze akumulator włókninowy 1 2,48 zaleŝnie od temp. i napięcia maks.q/10 od 3 do. 19 godzin 2 2,46 Q/20 4 godziny automatycze 1 2,39 Q/20 maks. 20 godzin akumulator Ŝelowy 2 2,39 Q/20 5 godzin automatycze 1 2,39 Q/14 maks. 16 godzin akumulator wapniowy 2 2,39 Q/20 5 godzin 1 podano napięcia dla temperatury wyprowadzeń akumulatora równej 20 C. 2 natęŝenie prądu podane w stosunku do pojemności akumulatora Q wyraŝonej w Ah.

Instrukcja stanowiskowa urządzenia AKUBOSS TLD-20 i TLD-40 1. Skontroluj, czy bezpiecznik z tyłu obudowy jest w pozycji I-ON. 2. Podłącz urządzenie do sieci zasilającej, włącz wyłącznik zasilania. 3. Wybierz za pomocą przycisków + i. - funkcje przyrządu i wciśnij klawisz OK. TEST ŁADOWANIE TEST I ŁADOWANIE WOLTOMIERZ Podłącz chwytaki do akumulatora. Czerwony chwytak +, czarny -. Wprowadź pojemność akumulatora w Ah + - zmiana OK akceptacja. Wprowadź rodzaj normy zdolności rozruchowej + - zmiana OK akceptacja. Wprowadź wartość zdolności rozruchowej w Amperach + - zmiana OK akceptacja. Czekaj ok. 16 sekund na pojawienie się wyniku. Po odczytaniu wyników wciśnij klawisz OK. Jeśli chcesz wydrukować wyniki wciśnij klawisz OK, jeśli nie wciśnij klawisz. Podłącz chwytaki do akumulatora. Czerwony chwytak +, czarny -. Wprowadź pojemność akumulatora w Ah + - zmiana OK akceptacja. Wprowadź sposób ładowania + - zmiana OK akceptacja. Dla ładowania automatycznego wybierz typ akumulatora, dla ładowania z ograniczeniami ustaw ograniczenia. Ładowanie skończy się automatycznie lub zakończ ładowanie poprzez wciśnięcie klawisza OK lub. Podłącz chwytaki do akumulatora. Czerwony chwytak +, czarny -. Wprowadź pojemność akumulatora w Ah + - zmiana OK akceptacja. Wprowadź rodzaj normy zdolności rozruchowej + - zmiana OK akceptacja. Wprowadź wartość zdolności rozruchowej w Amperach + - zmiana OK akceptacja. Czekaj ok. 16 sekund na pojawienie się wyniku. Po odczytaniu wyników wciśnij klawisz OK. Jeśli chcesz wydrukować wyniki wciśnij klawisz OK, jeśli nie wciśnij klawisz. Wprowadź sposób ładowania + - zmiana OK akceptacja. Dla ładowania automatycznego wybierz typ akumulatora, dla ładowania z ograniczeniami ustaw ograniczenia Ładowanie skończy się automatycznie lub zakończ ładowanie poprzez wciśnięcie klawisza OK lub. Podłącz chwytaki do miejsca pomiaru napięcia (maksimum 30 Volt ) Czerwony chwytak +, czarny -. Odczytaj wartość napięcia Wciśnij klawisz, aby zakończyć pomiary Wciśnięcie przycisku oznaczonego znakiem powoduje powrót do poprzednio wykonywanej operacji. Przestrzegaj zasady B.H.P.