Rehabilitacja przewodów kanalizacyjnych jak zrobić coś z niczego

Podobne dokumenty
4. Technologia Shortlining i Burstlining KMR. Systemy polietylenowe PE 100, Safe Tech RCn i Wavin TSDOQ

Od samego początku działalność firmy WIR koncentruje

Retencja i oczyszczanie wód opadowych

1. Spis zawartości. Część rysunkowa: Rysunki wg załączonego spisu rysunków. - strona 2 -

SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH. Specyfikacja nr S.01 - PRZEBUDOWA SIECI KANALIZACJI SANITARNEJ

Systemy doskonałe dla sieci infrastrukturalnych

SZCZEGÓŁOWA SPECYFIKACJA TECHNICZNA

DOBÓR KSZTAŁTEK DO SYSTEMÓW RUROWYCH.SZTYWNOŚCI OBWODOWE

TOM III PROGRAM FUNKCJONALNO UśYTKOWY I. CZĘŚĆ OPISOWA WZ-03 OPIS WYMAGAŃ ZAMAWIAJĄCEGO ROBOTY RENOWACYJNE

Odpowiedź na pytanie nr 4 Bezwykopowa renowacja kanału powinna być wykonana metodą krótkiego rękawa (pakera).

Numer sprawy: TWK/62-65/2011 Załącznik nr 4 do SIWZ Opis przedmiotu zamówienia

SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT

Odpowiedź: Mieszanka MMA ma być zgodna z dokumentacją projektową.

Zestawienie produktów

Wytyczne do projektowania przykanalików sanitarnych.

PROJEKT BUDOWLANY EGZEMPLARZ NR:

MIEJSKI ZARZĄD GOSPODARKI KOMUNALNEJ JEDNOSTKA BUDŻETOWA GMINY CZELADŹ. ul. Elizy Orzeszkowej 12, Czeladź. ZP/20/Rb/MZGK/18

Numer referencyjny nadany sprawie przez Zamawiającego: MPWiK/JRP/10/10/2018 WYJAŚNIENIA TREŚCI SPECYFIKACJI ISTOTNYCH WARUNKÓW ZAMÓWIENIA

mgr inż. Cecylia Dzielińska

Wavin Q-BIC PLUS. nowy standard #1 #2 #3

Zawartość opracowania

Kontrakt nr 10 - Zaprojektowanie i wykonanie renowacji kanalizacji w miejscowości Lubsko

PRZEDSIĘBIORSTWO WODOCIĄGÓW

Szczelność przewodów wentylacyjnych Alnor

I S O : RURY OSŁONOWE DO KABLI ELEKTRYCZNYCH I TELEKOMUNIKACYJNYCH

Czyszczenie i cementowanie jako efektywna metoda poprawy niezawodności łódzkich magistral wodociągowych

PROJEKT WYKONAWCZY Projektant: Imię i nazwisko: Specjalność: Nr uprawnień: Podpis:

System ciśnieniowy z PVC do przesy ania wody i ścieków. Katalog produktów

WIĘCEJ NIŻ WIDZISZ NOWE DROGOWE STUDZIENKI WPUSTOWE

220004, Mińsk, Białoruś, ul. Rakovskaya 34 UNP , OKPO tel.: +48 (12) kom.:

nowy standard zarządzaniu wodą opadową #2 DWUKROTNIE Wavin Q-BIC PLUS przedstawia PEŁNA SWOBODA PROJEKTU SZYBSZY MONTAŻ

INSTALACJA KANALIZACJI SANITARNEJ. Wrocław 2016

Syfony: butelkowy, rurowy, specjalny. fot. Grupa_Armatura

Zamiana starej kanalizacji betonowej Ø250 mm krótkimi modułami z rozpychaniem do średnicy Ø320 mm.

OPIS TECHNICZNY 3 I. PROJEKT ZAGOSPODAROWANIA TERENU Przedmiot i zakres opracowania Zleceniodawca Podstawa opracowania 3

POIŚ/ZP/6/2011 Sierakowice, r.

Wyliczenia w dziedzinie bezwykopowych technik instalowania rurociągów. Wykonała: Joanna Kielar

STUDZIENKI KANALIZACYJNE DN 800 Z POLIETYLENU normatyw: AT / ; PN-EN

Roboty budowlane polegające na modernizacji/przebudowie budynku Orle Gniazdo -odrębna cz.b-kondygnacja parter, piętro

Przedstawicielstwo w Rzeczypospolitej Polskiej Warszawa, ul. Koszykowa 8/20 TECHNOLOGIE BEZWYKOPOWE

SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT

Wykonanie renowacji kanału sanitarnego oraz kanału deszczowego w ul. Wolności w Kępnie

URZĄD MIEJSKI W GLIWICACH

Opis elementów przedmiotu zamówienia:

STUDZIENKI KANALIZACYJNE DN 600 Z POLIETYLENU normatyw: AT / ; PN-EN

Blutop = potrzeba rynku + doświadczenie PAM. Awarie. Monitoring. Budowa i modernizacja sieci wod-kan. Szczyrk MIKOŁAJ RYBICKI

Zawartość opracowania

BEZWYKOPOWA RENOWACJA RUROCIĄGÓW PRZEMYSŁOWYCH PER AARSLEFF POLSKA SP. Z O.O.

STUDZIENKI KANALIZACYJNE DN 1000 Z POLIETYLENU normatyw: AT / ; PN-EN

ZAKŁAD USŁUG I ROBÓT WODNYCH Sp. z o.o Opole, ul. Morcinka 43 ROK ZAŁOŻENIA 1990

PROJEKT BUDOWLANY WYKONAWCZY

Materiał i średnica rur do instalacji wodnej

Renowacje WODOCIĄGÓW I KANALIZACJI W TECHNOLOGII UPONOR INFRA

Program funkcjonalnoużytkowy

DOKUMENTACJA TECHNICZNA NA BUDOWĘ KANALIZACJI SANITARNEJ WRAZ Z PRZYKANALIKAMI DOMOWYMI

Zapytanie Nr 2 do SIWZ na Budowa systemu kanalizacji zagrodowej w gminie Iłża

Specjalny Ośrodek Szkolno Wychowawczy Ul. 3-go Maja 97b, Myślenice. ADRES INWESTYCJI: Dz. nr 529/1, Myślenice Obr. 3

Sieć wodociągowa i sieć kanalizacyjna Dalewo,Suliszewo,Zagórki,Drawsko Pomorskie. 1

Dom.pl Wydajny system orynnowania domu w 5 krokach na to warto zwrócić uwagę!

Bogdan Majka. Dobór kształtek do systemów rurowych. Sztywności obwodowe.

SPIRAFLEX. efektywne przewodzenie energii

do 40 mm (11/2 ) Końcówka spiralna gruszkowa 1,6 Końcówka spiralna gruszkowa 1,6 Końcówka spiralna gruszkowa 7,6 Końcówka spiralna gruszkowa 2,2 1,6

SPIS TREŚCI SPIS RYSUNKÓW

2.2 SYSTEM KANALIZACJI ZEWNĘTRZNEJ Z PP PLASTICOR

JEDNOSTKA PROJEKTOWANIA:


na następujący: b) moduły PE o sztywności obwodowej nie mniejszej niŝ 8 kn/m2 do RELININGU, o średnicy zewnętrznej 560 mm,

OPIS TECHNICZNY PRZYŁĄCZ KANALIZACYJNY DO BUDYNKU MIESZKALNEGO

Uchwała Nr XL/264/2017 Rady Miejskiej w Koźminie Wielkopolskim z dnia 28 grudnia 2017 r.

Systemy doskonałe dla sieci infrastrukturalnych

Studnie ESP włazowe i niewłazowe składają się z następujących elementów: podstawy z kinetą, komory, zwieńczenia.

Pracownia Projektowa Zdzisław Żurecki Stalowa Wola, ul. K.E.N 9/1 tel./fax. (0-15) PROJEKT BUDOWLANY

HOBAS. Współczesne rozwiązania konstrukcyjne zbiorników retencyjnych. Piotr Pawelczyk AWO-DT-HPL

STUDNIE KANALIZACYJNE DN 1000 Z POLIETYLENU normatyw: AT / ; PN-EN 13598

SZCZEGÓŁOWA SPECYFIKACJA TECHNICZNA

Kanalizacja zewnętrzna grawitacyjna z rur gładkościennych PVC-U. Cennik

Szczegółowe dane techniczne elementów studzienek kanalizacyjnych produkowanych przez firmę MET-BUD

ZAŁOŻENIA TECHNICZNE I PRZEDMIAR ROBÓT

Urząd Miasta Stołecznego Warszawy Biuro Gospodarki Nieruchomościami, pl. Starynkiewicza 7/9, Warszawa.

AUTOR AUTOR INWESTOR TEMAT BRANŻA OBIEKT ADRES OPRACOWAŁ. Starostwo Powiatowe w Głubczycach ul. Niepodległości

Specyfikacja Techniczna Wykonania i Odbioru. Opis techniczny metody odnowy bezwykopowej wymiana metodą wyburzeniową

Przetarg nieograniczony na zadanie pn. Budowa kanalizacji sanitarnej z przyłączami i sieci wodociągowej w gm. Paradyż znak sprawy: ZP

Przedmiar robót. Przebudowa ul. Zwycięzców w Skarżysku-Kamiennej na odcinku od ul. W. Polskiego do ul. Harcerskiej.

STUDNIA KANALIZACYJNA MONOLITYCZNA SK 600

SZCZEGÓŁOWA SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT KANALIZACJA DESZCZOWA

SPECYFIKACJA SZCZEGÓŁÓWA

OPIS TECHNICZNY 1. Podstawa opracowania.

Technologie bezwykopowe i maszyny w nich wykorzystywane

Egz. 2. Zarząd Dróg i Transportu Łódź ul. Piotrkowska 175 Schuessler Plan Inżynierzy Sp. z o.o. ul. Grzybowska 12/ Warszawa

WWiORB-02 BUDOWA KANALIZACJI SANITARNEJ I SIECI WODOCIĄGOWEJ

ZAWARTOŚĆ OPRACOWANIA

Budowa sieci kanalizacji sanitarnej i budowa rozdzielczej sieci wodociągowej w Nowym Targu w obszarze MPZP NT 17 Czerwone Niżne

Studnie kanalizacyjne rozwiązania i problemy (zarys problemu)

Uzbrojenie terenu inwestycji

1. Wstęp Podstawa opracowania. Projekt architektoniczno konstrukcyjny przebudowy wejścia do budynku. Zlecenie Inwestora. Warunki przebudowy przy

Zawartość projektu 1.

PROJEKT ZAGOSPODAROWANIA TERENU WRAZ Z PROJEKTEM PRZYKANALIKA KANALIZACJI DESZCZOWEJ. 1.część opisowa projektu zagospodarowania działki

WehoPipe WehoPipe RC/RC+ System ciśnieniowy / Pressure system / Напорная система

Budowa kanalizacji sanitarnej i odtworzenie drogi w ul. Klikuszówka, os. Nowe i Buflak w Nowym Targu

URZĄDZENIE DO WCINKI NA GORĄCO/ ZAWORY DO WCINKI NA GORĄCO

Transkrypt:

D zięki wsparciu finansowemu Unii Europejskiej w naszym kraju jest realizowana coraz większa ilość dużych projektów rehabilitacji technicznej istniejących sieci wodociągowych i kanalizacyjnych (rys. 1). Skala tych projektów angażuje w prawie 100% potencjał wykonawczy dużych firm działających na rynku technik bezwykopowych, które samodzielnie lub tworząc konsorcja wygrywają ogłaszane przetargi, ale w równie znacznym stopniu wykorzystuje także potencjał mniejszych firm wykonawczych, które zostają podwykonawcami dużych przedsiębiorstw. W tej sytuacji rynek technik bezwykopowych staje się rynkiem wykonawców, gdzie coraz trudniej jest znaleźć firmy zainteresowane realizacją mniejszych projektów. Proces ten, biorąc pod uwagę realizowane i planowane inwestycje oraz aktualną sytuację na rynku budowlanym, najprawdopodobniej będzie się pogłębiał. Czy oznacza to, że mniejsze projekty lub sytuacje awaryjne nie mają szans na realizację? Kto i czym miałby to robić? Czy byłyby to rozwiązania skuteczne? Niniejszy artykuł przedstawia krok po kroku rozwiązanie problemu przywrócenia sprawności technicznej przewodom kanalizacyjnym w oparciu o technologię shortliningu lub burstliningu oferowanych przez firmę WIR. inspekcje i renowacje sieci Rehabilitacja przewodów kanalizacyjnych jak zrobić coś z niczego Po pierwsze: określić to, czego potrzebujemy, a nie tylko to, co mamy Wydajność hydrauliczna istniejących przewodów kanalizacyjnych w wyniku ich rehabilitacji może być zmniejszona, utrzymana na dotychczasowym poziomie lub zwiększona (rys. 2). Renowacja przewodów kanalizacyjnych lub ich wymiana jest dobrą okazją do tego, by zmienić nie tylko ich szczelność i wytrzymałość, ale także hydraulikę. W pierwszej kolejności należy określić, jaką wydajność hydrauliczną powinien posiadać przedmiotowy kanał, mając na uwadze nie przeszłość, ale teraźniejszość i przyszłość. Biorąc pod uwagę trwałość obecnie stosowanych materiałów instalacyjnych, perspektywa czasowa uwzględniana w analizach hydraulicznych powinna być 50-cio, a nawet 100-letnia. Oprócz planów rozwoju budownictwa w obszarze zlewni należy również pamiętać o normatywach zużycia wody, jakie przyjmowano na etapie projektowania kanałów w przeszłości i tych, jakie przyjmowane są obecnie. Wprowadzenie liczników zużycia wody skutkuje zmniejszeniem jej konsumpcji. W ramach remontów łazienek stare spłuczki o pojemności 12 l są zastępowane nowymi, umożliwiającymi spłukiwanie misek ustępowych 3 lub 6 l wody. Zamiast kąpieli w wannach coraz częściej korzystamy z pryszniców, a naczynia myjemy w zmywarkach. Skutkiem tego odprowadzane ścieki są coraz bardziej stężone i jest ich mniej. Przepływ mniejszych ilości ścieków o większym stężeniu kanałami o dotychczasowej średnicy będzie skutkował powstawaniem osadów i w przyszłości większymi nakładami na czyszczenie tych kanałów. Aby takiej sytuacji zapobiec, średnica kanału po rehabilitacji powinna być określona także pod kątem możliwości jego samooczyszczania. Więcej informacji na temat planowania rehabilitacji przewodów kanalizacyjnych można znaleźć w normie PN-EN 752-5. Po drugie: wybrać opcję rehabilitacji kanału Na podstawie wydajności hydraulicznej, jaką kanał powinien posiadać po zakończeniu jego rehabilitacji, można określić średnicę zewnętrzną nowego przewodu. Stąd będzie wynikać, czy stary kanał powinien być poddany renowacji czy wymianie (metodą bezwykopową lub w wykopie otwartym). W przypadku kanałów o stosunkowo dobrej kondycji wytrzymałościowej wystarczającym rozwiązaniem może okazać się zastosowanie napraw punktowych. W doborze optymalnego rozwiązania pomocny może być diagram zamieszczony w normie PN-EN 752-5 (rys. 2) oraz kryterium ekonomiczne zaproponowane przez Rys. 1. Opcje rehabilitacji rurociągów. Rys. 2. Diagram decyzyjny wyboru opcji rehabilitacji przewodu kanalizacyjnego według PN-EN 752-5. Andrzej Roszkowski WIR Sp. J. 80 Inżynieria Bezwykopowa kwiecień - czerwiec 2007

K. Hohstrate (rys. 3). Według propozycji K. Hohstrate ekonomicznie uzasadnione jest stosowanie napraw punktowych w tych przypadkach, kiedy szacowany efektywny czas skuteczności napraw punktowych będzie przekraczał 15 lat (typowe wartości to 10 20 lat), a stosunek kosztu wykonania tych napraw do kosztu wykonania renowacji całego odcinka nie przekracza 30%. Renowację wybieramy w tych przypadkach, gdzie stosunek jej kosztu do kosztu wymiany rurociągu nie przekracza 50% (typowe uzyskiwane wartości wynoszą 40 70%). Stosując naprawy punktowe, należy mieć na uwadze, czy zastosowana technologia nie utrudni przeprowadzenia renowacji lub bezwykopowej wymiany tego odcinka kanału w przyszłości. Trzeba bowiem pamiętać, że naprawie poddawane są uszkodzenia punktowe stwierdzone w danej chwili, natomiast nie można wykluczyć powstania kolejnych w przyszłości. Jeżeli ich ilość będzie znaczna, to nie wykonywanie kolejnych napraw punktowych, ale przeprowadzenie renowacji całego odcinka lub jego wymiany będzie ekonomicznie uzasadnione. Różnica pomiędzy renowacją a bezwykopową wymianą przewodu kanalizacyjnego polega między innymi na tym, że podczas renowacji stan techniczny starego kanału nie jest zmieniany pozostają sklawiszowania, odkształcenia przekroju poprzecznego i jego inne niedoskonałości. Podczas bezwykopowej wymiany stary kanał jest niszczony, a w powstającą po nim dziurę w ziemi wprowadzany jest nowy przewód pozbawiony sklawiszowań i odkształceń przekroju poprzecznego. Biorąc pod uwagę najczęściej stosowane w Polsce techniki bezwykopowej wymiany rurociągów należy zauważyć, że głowica krusząca porusza się po najmniejszej linii oporu, co oznacza, że wyprostowanie kanałów nie jest możliwe. Tak w przypadku renowacji, jak i bezwykopowej wymiany, zaniżenia występujące na kanale zostaną zachowane. Rys. 3. Kryterium ekonomiczne wyboru opcji rehabilitacji rurociągu zaproponowane przez K. Hohstrate (Niemcy). Po trzecie: dokonać wyboru optymalnych technologii W ramach każdej opcji rehabilitacji rurociągów istnieje zazwyczaj kilka metod wzajemnie funkcjonalnie równoważnych. Mogą one różnić się miedzy sobą materiałem wykładziny (np. PVC, PE, GRP), sposobem instalacji (np. wykopy montażowe, wielkość przestrzeni roboczej) i właściwościami wykładziny po jej zainstalowaniu (np. kształt, warunki eksploatacji itp.), ale cechy funkcjonalne będą miały bardzo podobne. Chociaż nie należy z góry eliminować pozostałych metod z danej grupy, to czasem o zastosowaniu tej konkretnej może decydować specyfika projektu. Inżynieria Bezwykopowa kwiecień - czerwiec 2007 81

Rys. 4. Schemat ideowy renowacji kanału metodą shortlining WIR. Rys. 5. Schemat ideowy bezwykopowej wymiany kanału metodą burstlining WIR. Jeżeli analiza hydrauliczna wykazała, że optymalnym rozwiązaniem jest zmniejszenie dotychczasowej średnicy, to w grę wchodzą takie metody renowacyjne jak sliplining, shortlining lub renowacja rurą spiralnie zwijaną. Shortlining oferowany przez firmę WIR jest metodą prostą, tanią i skuteczną. Polega na sukcesywnym dołączaniu kolejnych modułów rurowych o średnicy zewnętrznej nieco mniejszej od średnicy wewnętrznej istniejącego rurociągu i jednoczesnym wsuwaniu tak montowanej wykładziny do jego wnętrza (rys. 4). Moduły systemu WIR wykonane są z rur z PVC-U o jednorodnej (litej) ściance o krótkotrwałej sztywności obwodowej, nie mniejszej niż 8 kpa. Posiadają długość całkowitą 58 cm, a ich długość montażowa jest zależna od średnicy modułów i wynosi od 50 do 53 cm. Umożliwia to prowadzenie prac we wnętrzu studni kanalizacyjnej, dzięki czemu możliwe jest odnawianie kolejnych odcinków kanału bez wykonywania jakichkolwiek prac ziemnych. W metodzie shortlining WIR składana z modułów rurowych wykładzina jest wprowadzana do wnętrza starego kanału za pomocą wciągarki linowej ustawionej nad studnią znajdującą się na końcu odnawianego odcinka. Lina z bębna wciągarki schodzi po rolce w dół i na krążku linowym masztu, znajdującym się na wysokości kinety, zmienia kierunek z pionowego na poziomy i dalej biegnie przez wnętrze odnawianego rurociągu, by w końcu pojawić się w studni startowej znajdującej się na początku odnawianego odcinka. W systemie WIR moduły są wciągane, ale lina nie jest zaczepiana za pierwszy z nich, lecz przechodząc swobodnie przez otwór w głowicy prowadzącej i wnętrze zmontowanych już modułów jest za pośrednictwem tzw. zabieraka zaczepiana za ostatnio dołożoną część. Kiedy wciągarka nawija linę, wykładzina złożona z dotychczas zainstalowanych modułów jest wciągana do wnętrza kanału o długość modułu i automatycznie zatrzymywana. Po uruchomieniu odwijania liny wciągarka automatycznie odwija jej tylko tyle, ile przed chwilą nawinęła. W tym czasie monter dokłada kolejny moduł w rynnie startowej i przeciąga szybkim ruchem zabierak przez wnętrze dołożonego modułu. Jego zaczepy zahaczają o występ w kielichu dołożonego modułu i w ten sposób lina wciągarki jest znowu mocowana na końcu ostatniego modułu. Po ponownym uruchomieniu nawijania liny dołożona część najpierw połączy się z poprzednią a następnie wszystkie dotychczas zmontowane moduły są razem wciągane do wnętrza kanału o długość pojedynczego elementu. Takie cykle powtarzane są dopóty, dopóki głowica założona na pierwszy moduł nie pojawi się w studni końcowej. Kierowanie pracą wciągarki odbywa się ze studni startowej przy pomocy kasety zdalnego sterowania (system przewodowy). W kasecie znajdują się trzy przyciski: rozpoczęcia nawijania liny (zatrzymanie jest automatyczne), rozpoczęcia odwijania liny (zatrzymanie odbywa się automatycznie) i przycisk awaryjnego zatrzymania pracy wciągarki. Przewód, łączący kasetę zdalnego sterowania z wciągarką, jest prowadzony po powierzchni drogi, a kaseta opuszczana do studni startowej na taką głębokość, aby jej używanie przez montera było jak najwygodniejsze. W kinecie studni startowej ustawiana jest rynna startowa ułatwiająca montaż modułów przygotowywanych i opuszczanych na jej dno przez pomocnika montera. W przypadku konieczności zachowania wydajności hydraulicznej kanału na dotychczasowym poziomie możliwe jest zastosowanie renowacji metodą ciasnopasowaną, rurą utwardzaną na miejscu (powszechnie nazywaną rękawem lub oznaczaną skrótem CIPP) lub przeprowadzenie bezwykopowej wymiany z zachowaniem jego dotychczasowej średnicy. Firma WIR oferuje właśnie tę ostatnią opcję pod nazwą burstlining, ale można też spotkać określenia cracking (kraking), pipe-bursting lub kruszenie rur (PN-EN 12889, pkt. 6.1.2.1.4). Metoda polega na przeciąganiu przez istniejący rurociąg głowicy pozbawionej jakichkolwiek elementów ruchomych (jest to tzw. burstlining statyczny), która kruszy stary rurociąg, a jego fragmenty wciska w otaczający go grunt, tworząc w ten sposób przestrzeń, w którą bezpośrednio za głowicą wprowadzany jest nowy przewód (rys. 5). Przewód ten jest składany z krótkich modułów rurowych, które są ze sobą sukcesywnie łączone we wnętrzu studni kanalizacyjnej na jednym końcu odcinka. Specyficzna budowa wciągarki umożliwia ustawienie jej we wnętrzu studni kanalizacyjnej na drugim końcu odcinka. Prace montażowe można więc prowadzić bez wykonywania wykopu startowego i końcowego. Ponieważ średnice nominalne nowego i starego przewodu są takie same, mówimy o burstliningu kalibracyjnym. Do przeciągania głowicy wykorzystywana jest wciągarka linowa o sile ciągu do 30 t, która ustawiana jest na kinecie studni (nie ma potrzeby nadmiernego rozkuwania studni). Moduły dołączane są do głowicy za pomocą łańcucha zaczepionego za pośrednictwem krętlika do wnętrza głowicy i napinacza hydraulicznego wkładanego do kielicha ostatniego modułu i wpinanego w łańcuch. Podczas wysuwania tłoczysk siłowników napinacza wszystkie moduły rurowe nawleczone na łańcuch są dociskane do głowicy odpowiednią siłą. Jest ona ustawiana na poziomie nieco większym od siły tarcia modułów o powierzchnię otworu wytworzonego przez głowicę (zazwyczaj 1,5 2,5 tony). Po każdorazowym dołożeniu modułu wciągarka podciąga głowicę i dołączone do niej moduły o tyle, aby we wnętrzu studni pozostał tylko koniec ostatniego elementu. Prace są kontynuowane do momentu, aż głowica zbliży się do studni końcowej. Należy rozkuć w niej otwór i kinetę do takich rozmiarów, aby głowica mogła przejść swobodnie (podobnie należy postąpić na początku prac w studni startowej). Jeżeli wciągarka jest ustawiona w następnej studni, to głowicę z modułami wciąga się z jej pomocą. Jeżeli głowica wchodzi do studni, w której ustawiona jest wciągarka, to wpycha się ją siłownikiem poprzez nacisk na ostatni dołożony moduł ru- 82 Inżynieria Bezwykopowa kwiecień - czerwiec 2007

rowy. Po wejściu głowicy do studni należy ją wyciągnąć lub wciągnąć do kolejnego wymienianego odcinka. W wyniku zastosowania burstliningu kalibracyjnego uzyskujemy efekt hydrauliczny podobny do tego, jaki osiągamy dzięki renowacji kanału rurą utwardzaną na miejscu lub metodą ciasnopasowaną. Jednak przy stosowaniu metody burstliningu układ rur starego przewodu jest niszczony i w związku z tym nowy kanał charakteryzuje się stałym (kołowym) przekrojem poprzecznym i równym dnem na całej długości. Z całą pewnością jest to zaletą tej metody. Ostatnią opcją analizy hydraulicznej jest zwiększenie wydajności kanału. Efekt taki można uzyskać tylko poprzez wymianę kanału. Bezwykopowa wymiana kanału z powiększeniem dotychczasowej średnicy może być realizowana metodą kruszenia rur, mikrotunelingu lub wypychania starych rur. Przy stosowaniu tych metod zalecamy korzystanie z usług firm specjalistycznych. Fot 1. Wycinak do korzeni i kompaktowa hydrauliczna wciągarka linowa, wyciągnięte z wnętrza studni kanalizacyjnej po zakończeniu operacji usuwania korzeni w kanale. Fot. 2. Głowica krusząca do instalacji modułów φ225 mm we wnętrzu kanału DN200. Fot. 3. Bezwykopowa wymiana kanału w ul. Kołobrzeskiej w Olsztynie; w głębi ulicy za zastawą drogową studnia, w której ustawiono wciągarkę. Fot. 4. Kaskada z osadów we wnętrzu kanału DN300 przewidzianego do renowacji metodą shortliningu. Fot. 5. Osady we wnętrzu innej części kanału DN300. Po czwarte: wykonać samodzielnie czy siłami firm zewnętrznych Technologie bezwykopowe w Polsce są wciąż uznawane za nowość. Firmy, które zajmują się eksploatacją przewodów kanalizacyjnych lub ich budową metodą tradycyjną, rzadko posiadają doświadczenie w zakresie metod bezwykopowych. W przypadku potrzeby ich zastosowania szukają firm specjalistycznych, które posiadają potrzebny sprzęt i odpowiednie doświadczenie. Oferta firmy WIR jest skierowana do wszystkich firm wykonawczych i eksploatatorskich, posiadających doświadczenie w pracy na sieci kanalizacyjnej. Produkujemy krótkie moduły rurowe i posiadamy niezbędny sprzęt do renowacji przewodów kanalizacyjnych metodą shortliningu oraz bezwykopowej wymiany kanałów metodą kalibracyjnego burstliningu statycznego (przy jego użyciu możliwe jest także powiększanie kanałów o średnicy DN150 do rozmiaru DN200). Sprzęt ten jest udostępniany wraz z zakupionym materiałem na czas potrzebny do zainstalowania wymaganej ilości modułów. Z naszej oferty korzystają zarówno przedsiębiorstwa wodno-kanalizacyjne, jak i firmy wykonawcze, w tym również te, które działają na rynku technik bezwykopowych. Ważną częścią naszych usług są szkolenia dla pracowników firm, które stosują te technologie po raz pierwszy. Są one prowadzone bezpośrednio na placu budowy i trwają do momentu samodzielnego zakończenia renowacji lub wymiany pierwszego lub dwóch pierwszych odcinków kanału. Doświadczenia pokazują, że takie szkolenia są zazwyczaj wystarczające do dalszego samodzielnego prowadzenia prac. Zawsze służymy naszym Klientom doradztwem technicznym zarówno na etapie przygotowania projektu, jak i późniejszej realizacji prac. Przedsiębiorstwa współpracujące z nami już od lat jak i firmy dopiero ją rozpoczynające zawsze korzystają z urządzeń i rozwiązań technologicznych, które na daną chwilę odzwierciedlają całość doświadczeń zdobytych przez nas i naszych Klientów. Dzięki temu firmy początkujące nie popełniają błędów okresu dziecięcego, a doświadczone zespoły mogą wykonywać prace jeszcze skuteczniej. Na pytanie, czy wykonywać takie prace samodzielnie, czy siłami firm zewnętrznych, nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Czasem do rozpoczęcia współpracy z nami dane przedsiębiorstwo zmusza sytuacja, a czasami świadoma polityka jego rozwoju. Korzyść jest bezsprzecznie taka, że nie inwestując żadnych środków firmowych, korzystając z materiałów, urządzeń i know-how spółki WIR oraz dokładając pracę własną można samodzielnie rozwiązywać niektóre problemy występujące na sieci kanalizacyjnej. Ryzyko tego przedsięwzięcia oceniam jako praktycznie zerowe. Potwierdzeniem tego może być stale rosnąca liczba firm z nami współpracujących. Po piąte: nie jesteś ze swoimi problemami sam Firma WIR ma świadomość, że nie wszystkie projekty są takie same. Dysponując własnym zapleczem maszynowym oraz wiedzą i doświadczeniem, wspieramy naszych Klientów w re- Inżynieria Bezwykopowa kwiecień - czerwiec 2007 83

Fot. 6. Czyszczak skonstruowany do usunięcia osadów z wnętrza kanału DN 300 przewidzianego do renowacji metodą shortliningu. Fot. 7. Czyszczak po przeciągnięciu przez kanał. alizacji projektów odbiegających od standardowych. Niejednokrotnie już wykonywaliśmy specjalne przyrządy i urządzenia pomocne w skutecznej realizacji nietypowych projektów. Kilka przykładów zamieszczamy poniżej. Podczas renowacji kanałów lub ich bezwykopowej wymiany wrośnięte do wnętrza przewodu korzenie drzew mogą stanowić przeszkodę uniemożliwiającą wykonanie zadania. Samo czyszczenie kanału metodą hydrodynamiczną nie jest w stanie ich usunąć, dlatego konieczne staje się użycie metod mechanicznych. Specjalnie do wycięcia korzeni w stopniu umożliwiającym renowację lub bezwykopową wymianę kanału został skonstruowany wycinak przedstawiony na fot. 1. Jest on przeciągany przez kanał za pomocą kompaktowej hydraulicznej wciągarki linowej o sile ciągu 5 t. Zaostrzone krawędzie części koronowej wycinają korzenie w stopniu umożliwiającym wciągnięcie modułów w przypadku renowacji kanału metodą shortliningu lub skuteczne przejście głowicy kruszącej w przypadku jego bezwykopowej wymiany metodą burstliningu statycznego. Rozwiązanie to już w wielu projektach potwierdziło swoją skuteczność. Realizacja zadania bezwykopowej wymiany kanału DN200 zlokalizowanego w ul. Kołobrzeskiej w Olsztynie, została obwarowana koniecznością zastosowania modułów rurowych o średnicy wewnętrznej nie mniejszej niż 200 mm. Oznaczało to odstąpienie od standardowych warunków realizacji takich projektów, gdzie do kanału DN 200 wprowadzane są moduły rurowe o średnicy zewnętrznej 200mm (w rurach z tworzyw sztucznych o litej ściance średnicą nominalną jest średnica zewnętrzna), których przekrój wewnętrzny wynosi ok. 180,0 mm. Oczywistym było zastosowanie modułów rurowych φ 225 mm. Biorąc pod uwagę nie do końca pewne warunki gruntowe i kiepski stan techniczny istniejącego kanału, koniecznością stało się przygotowanie nowej głowicy kruszącej zmniejszającej ryzyko jej zablokowania. Dodatkowym wyzwaniem był spory napływ ścieków głowica powinna mieć jak największą przepustowość. Specjalnie na potrzeby realizacji tego projektu została przygotowana nowa głowica (fot. 2) Swoją przydatność potwierdziła już podczas bezwykopowej wymiany pierwszego odcinka, w czasie którego odbywało się szkolenie pracowników Przedsiębiorstwa Robót Inżynieryjnych Budownictwa Sp. z o.o. z Olsztyna generalnego wykonawcy tego projektu. Zagłębienie kanału na tym odcinku wynosiło 6 m, a przebieg realizacji prac wskazywał na występowanie miejscowych przeszkód, które głowica szczęśliwie pokonała (fot. 3). Kanał sanitarny DN300 w Polkowicach został przewidziany do renowacji metodą slipliningu. Częściowa inspekcja telewizyjna (przejazd kamery przez cały odcinek nie był możliwy) wykazała występowanie w nim twardych osadów tłuszczu, których nie można było usunąć metodą hydrodynamiczną (fot. 4). Ich pozostawienie w kanale oznaczałoby przypadkowe układanie się nowego przewodu i prawdopodobne rozszczelnienie wykładziny, zwłaszcza w miejscy występowania kaskad (fot. 5). Aby usunąć osady w stopniu pozwalającym na skuteczną realizację projektu, został wykonany specjalny czyszczak (fot. 6). Do jego przeciągnięcia przez kanał wykorzystano wciągarkę o sile ciągu 20 t. Po przeciągnięciu czyszczaka (fot. 7) i wyczyszczeniu kanału wozem czyszczącym WUKO renowacja odcinka, służąca jako materiał do szkolenia pracowników przedsiębiorstwa EKOMBUD została wykonana bez większych problemów. Renowacja przykanalików w Przemyślu została zaprojektowana z wykorzystaniem metody shortliningu. Zastosowanie wciągarki linowej byłoby jednak w tym przypadku utrudnione, ponieważ końce tych przykanalików nie zostały włączone do studni, lecz do kanału przełazowego zlokalizowanego w ulicy. Wykonawca prac, Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Przemyślu, zwrócił się z zapytaniem o możliwość zastosowania innego sposobu wprowadzania modułów do wnętrza przykanalików. Do realizacji tego zadania zostało skonstruowane urządzenie do wpychania modułów siłownikiem hydraulicznym (fot. 8), specjalna głowica i sposób cofania modułów w przypadku ich zablokowania w kanale. Już renowacja pierwszego przykanalika wykazała funkcjonalność tego systemu. W przypadku znacznego odkształcenia przekroju poprzecznego kanałów ich renowacja metodą shortliningu jest ryzykowna, a często nawet niemożliwa. W takim przypadku stosowany jest shortlining ze wspomaganiem, który został opisany w numerze 2/2006 Inżynierii Bezwykopowej. Ostatnio swą skuteczność wykazał w marcu 2007 r. w Kaliszu podczas realizacji prac renowacyjnych prowadzonych przez tamtejsze Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. Podsumowanie Stosowanie technologii bezwykopowych zawsze związane jest z ryzykiem i wszelkimi sposobami należy dążyć do jego minimalizacji. Służyć temu może zgromadzenie możliwie wielu informacji na temat samego kanału, jak i jego otoczenia (np. występujące awarie i sposoby ich usunięcia), właściwe przygotowanie projektu, zastosowanie odpowiednich maszyn i urządzeń oraz dostosowywanie bieżących działań do występujących sytuacji. Urządzenia oferowane przez firmę WIR sprawdziły się już w wielu projektach, a nowe doświadczenia zdobywane podczas kolejnych realizacji, służą udoskonalaniu tych urządzeń i zmniejszeniu ryzyka ponoszonego przez naszych Klientów. Zapraszamy do współpracy. 84 Inżynieria Bezwykopowa kwiecień - czerwiec 2007

W ZGODZIE Z NATURĄ Systemy Wavin WAVIN - systemy renowacji rurociągów ekologiczne bez emisji zanieczyszczeń szczelne z gwarancją najwyższej jakości wyjątkowo trwałe - 100 lat użytkowania najbardziej opłacalne www.wavin.pl Compact Pipe Ciasno-pasowana renowacja rurą samonośną Compact SlimLiner Interaktywna wykładzina ciasno-pasowana Neofit Interaktywna wykładzina do renowacji przyłączy Wavin TS Rury o podwyższonej odporności na skutki zarysowań i naciski punktowe WIR Renowacja kanałów krótkimi modułami rurowymi Inżynieria Bezwykopowa kwiecień - czerwiec 2007 Wavin Metalplast-Buk Sp. z o.o. ul. Dobieżyńska 43 64-320 Buk tel. (061) 891 10 00-01 fax. (061) 891 10 11 Systemy doskonałe 85