Europejska Federacja Stowarzyszeń Podkuwaczy EFFA PODKUWACZ EUROPEJSKI W XXI WIEKU Ostateczna zatwierdzona wersja nowych norm Podkuwacza Europejskiego w XXI wieku (AGM Saumur 15 listopada 2008 r.) z poprawkami z czerwca 2012 roku 1. Kwalifikacje 2. Działy 3. 4. Podstawowe normy 5. Wymagana wiedza PODKUWACZ EUROPEJSKI W XXI WIEKU Kwalifikacje zawodowe Kwalifikacje zawodowe opierają się na umiejętnościach, wiedzy i zaangażowaniu wymaganych przy wykonywaniu zawodu Działy Działy stanowią odrębne dziedziny kwalifikacji zawodowych Oceny dokonuje się na podstawie obserwacji aktualnie wykonywanych czynności danej osoby Podstawowe normy Dla kwalifikacji zawodowych Podkuwacza Europejskiego ustalone są podstawowe normy zawodowe Działy A. Wiedza o koniowatych B. Określenie wymogów w zakresie pielęgnacji kopyt koni C. Używanie narzędzi D. Wytwarzanie i modyfikowanie podków E. Rozczyszczanie i podkuwanie kopyt koni F. Bezpieczeństwo i higiena pracy str. 1
A. Wiedza o koniowatych 1. Prawidłowo określić możliwości poruszania się konia i bezpiecznie go przeprowadzić używając właściwego sposobu. 2. W trakcie podejścia do konia i w czasie wykonywania przy nim czynności, postępować w sposób eliminujący stres i płoszenie się konia. 3. Ocenić chód konia z uwzględnieniem jego postawy 4. Prawidłowo korzystać z wyposażenia zależnie od sytuacji, konia i jego temperamentu 5. Stosować metody pracy promujące etykę zawodową oraz zgodne z właściwym ustawodawstwem i kodeksem postępowania B. Określenie wymogów w zakresie pielęgnacji kopyt koni 1. Omówić stan konia oraz uzgodnić wymogi dotyczące kucia lub rozczyszczenia z osobą odpowiedzialną za konia 2. Oczyścić, zbadać i prawidłowo ocenić stan kopyt 3. Zaproponować plan pielęgnacji, rozczyszczania lub podkuwania z uwzględnieniem wszystkich potrzeb konia 4. Uzgodnić, oraz zależnie od okoliczności, zmienić proponowany plan pielęgnacji, rozczyszczania lub podkuwania kopyt w porozumieniu z osobą odpowiedzialną za konia po przeprowadzeniu badania kopyt i ponownie po rozczyszczeniu lub podkuciu 5. Poinformować osobę odpowiedzialną za konia o wszelkich zmianach w stosunku do typowego planu pielęgnacji kopyt oraz o konieczności konsultacji z lekarzem weterynarii w sytuacji, gdy stan kopyt wykracza poza wiedzę i uprawnienia kandydata C. Użycie narzędzi 1. Kształtować części podkowy w sposób spełniający specyfikacje przy użyciu właściwych technik 2. Utrzymywać narzędzia w stanie używalności 3. Sprawdzić, czy narzędzia nadają się do ich zamierzonego użytku oraz usunąć wszelkie usterki 4. Przeprowadzić rutynową konserwację wyposażenia zgodnie z instrukcjami 5. Stwierdzić, czy zachodzi potrzeba doradztwa i pomocy oraz pozyskać takie doradztwo i pomoc od właściwej osoby 2
Europejska Federacja Stowarzyszeń Podkuwaczy EFFA D. Wytwarzanie i modyfikowanie podków Produkcja podków podstawowych 1. Dobrać właściwe materiały i narzędzia, do podków, które mają być wykonane 2. Podtrzymywać właściwą temperaturę paleniska, konieczną do pracy z wybranymi materiałami 3. Ciąć płaskownik na odcinki o długości właściwej do wytworzenia określonej podkowy 4. Bezpiecznie posługiwać się materiałami przy użyciu właściwych obcęgów 5. Kształtować płaskownik w sposób spełniający specyfikacje przy użyciu odpowiednich technik kucia 6. Sprawdzić produkt końcowy pod kątem spełnienia wymogów technicznych oraz przeprowadzić wszelkie poprawki, konieczne do uzyskania tych wymogów Modyfikowanie podków 7. Sprawdzić, czy narzędzia są bezpieczne i nadające się do użytku 8. Podjąć działania w celu skorygowania wyposażenia wadliwego lub nie spełniającego warunków bezpieczeństwa 9. Przygotować odpowiednie materiały do operacji zgrzewania 10. Obrabiać materiały w celu nadania im dodatkowych cech zgodnie z wymaganiami 11. Sprawdzić, czy produkt końcowy spełnia wymagania i w razie konieczności wprowadzić korekty produktu Cechy dodatkowe 1. Podkowa z zaokrągloną (wygiętą) przednią częścią (rolled toe) 2. Otwory na hacele 3. Podkowa z rowkami, z dodatkowymi otworami na podkowiaki poza rowkiem 4. Podkowa z prostą przednią częścią (square toe) 5. Podstawowa podkowa zamknięta E. Rozczyszczanie i podkuwanie kopyt koni Jeżeli koń jest okuty, zdjąć podkowy i ocenić stan ich zużycia 1. Zdjąć podkowy w bezpieczny sposób, przy użyciu właściwych narzędzi 2. Dokładnie obejrzeć podkowy i ocenić ich zużycie na wszystkich powierzchniach 3. Poinformować osobę odpowiedzialną za konia o konieczności dostosowania planu pielęgnacji kopyt i podkuwania, wynikających ze zużycia starych podków str. 3
Jeżeli koń nie jest podkuwany, oczyścić kopyta i ocenić ich stan ich zużycia oraz kształt 4. Oczyścić kopyta w bezpieczny sposób, przy użyciu właściwych narzędzi 5. Zbadać kopyto i ocenić stan jego zużycia oraz kształt ściany kopyta 6. Poinformować osobę odpowiedzialną za koniowatego o wszelkich potrzebach dostosowania planu pielęgnacji i rozczyszczania kopyt, wynikających ze zużycia i kształtu ściany kopyta Rozczyszczanie kopyt koni 7. Dobrać narzędzia odpowiednie do wykonywanych czynności 8. Rozczyścić kopyta w sposób bezpieczny, zgodnie z ustalonym planem pielęgnacji kopyt 9. Zrównoważyć każde kopyto konia zgodnie z jego stanem, potrzebami i kształtem 10. W razie konieczności, wprowadzić zmiany do planu pielęgnacji kopyt w uzgodnieniu z osobą odpowiedzialną za konia, z uwzględnieniem stanu kopyt, który wcześniej nie był zidentyfikowany Dopasowywanie podków 11. Dobrać podkowy odpowiedniego rodzaju i wielkości, wykonane z właściwego materiału 12. Dobrać odpowiednie narzędzia do dopasowywania podków 13. Nadać wybranym podkowom odpowiedni kształt z uwzględnieniem cech dodatkowych, określonych w ramach przyjętego planu pielęgnacji kopyt i podkuwania 14. Dopasować podkowę do kształtu i rozmiaru kopyta, zgodnie z ustaleniami w planie pielęgnacji kopyt i podkuwania w celu osiągnięcia ostatecznego dopasowania 15. Jeżeli to jest konieczne, użyć wszelkich właściwych materiałów dodatkowych zgodnych z wymaganiami kopyta i sposobem użytkowania konia Mocowanie podków 16. Dobrać właściwe narzędzia i podkowiaki do przymocowania podkowy i wykończenia podkucia 17. Przybić podkowę bezpiecznie, trwale i we właściwym położeniu zgodnie z planem pielęgnacji kopyt i podkuwania Zakończenie procesu podkuwania 18. Zakończyć okucie konia zgodnie z przyjętym planem 19. Ocenić wykonaną pracę oraz jej wpływ na dobrostan koniowatego 20. Ocenić jakość ruchu koniowatego w stępie i kłusie 21. Poinformować osobę odpowiedzialną za koniowatego o wykonanych czynnościach i doradzić jak pielęgnować kopyta w przyszłości 4
Europejska Federacja Stowarzyszeń Podkuwaczy EFFA F. Bezpieczeństwo i higiena pracy Człowiek i koniowaty Kandydat potrafi i musi: 1. Określić ryzyko podejmowanych czynności (ocena ryzyka) 2. Zawsze stosować wyposażenie ochronne zgodnie z przepisami prawa miejscowego 3. Dbać o zdrowie, bezpieczeństwo i dobrostan koniowatego, swoje własne oraz innych osób w toku realizacji całego procesu 4. Przyjąć pozycję roboczą zapewniającą wygodę własną i koniowatego Wyposażenie i miejsce pracy Kandydat potrafi i musi 5. Utrzymywać wyposażenie i środowisko pracy w stanie zgodnym z właściwymi standardami bezpieczeństwa i higieny pracy, zgodnie z dobrymi praktykami i wymogami prawa 6. Bezpiecznie posługiwać się materiałami przy użyciu właściwych narzędzi 7. Regularnie i efektywnie utrzymywać porządek 8. Stosować wyposażenie i materiały zgodnie z instrukcjami producentów 9. Utrzymywać miejsce pracy wolne od odpadów, które należy regularnie usuwać i bezpiecznie gromadzić w wyznaczonym miejscu str. 5
Normy europejskie Podkowa podstawowa (Jednostka D) Kandydat musi posiadać umiejętność wykonania podstawowej podkowy. Elementy podkowy podstawowej 1. W podkowie musi znajdować się co najmniej sześć otworów na podkowiaki 2. Wielkość i rodzaj podkowiaków należy dobrać do materiału podkowy 3. Otwory na podkowiaki są przed najszerszą częścią podkowy i pod właściwym kątem 4. Odległości pomiędzy otworami na podkowiaki a zewnętrzną krawędzią podkowy są właściwie dobrane do odcinka i wielkości podkowy 5. Rowki w podkowie są wykonywane ręcznie 6. Końce podkowy zostają wykończone odpowiednio do jej przeznaczenia i muszą być pozbawione ostrych krawędzi 7. Podkowa posiada co najmniej jeden kapturek 8. Po wykończeniu podkowa będzie równo przylegać do powierzchni kopyta Modyfikacje 1. Podkowa z zaokrągloną (wygiętą) przednią częścią (rolled toe) 2. Otwory na hacele 3. Podkowa z rowkiem, z dodatkowymi otworami na podkowiaki poza rowkiem 4. Podkowa z prostą przednią częścią (square toe) 5. Podstawowa podkowa zamknięta Rozczyszczanie (Jednostka E) Każdy koniowaty musi być oceniany i rozczyszczany w sposób indywidualny i zgodny z jego postawą Obowiązują następujące normy: 1. Kopyto stoi równo na ziemi 2. Prawidłowa równowaga boczno-przyśrodkowa wpływa na minimalne napięcia stawów palca i dlatego rozczyszczanie nie może zmieniać osi palca gdy kończyna jest obciążona. Tą oś palca można obserwować na kończynie podniesionej. 3. Prawidłowy kąt nachylenia pęciny skutkuje optymalnym obciążeniem stawów palca; z tej przyczyny rozczyszczanie nie może zmieniać położenia osi pęcinowo-kopytowej u stojącego konia. 4. Powierzchnia podeszwy jest możliwie symetryczna 5. Długość ściany kopyta umożliwia bezpieczne przymocowanie podkowy 6. Ściana kopyta nie rozrywa się z podeszwą (jest połączona z podeszwą) 7. Podeszwa i strzałka muszą być strugane, ale bez ich osłabienia Podstawy podkuwnictwa (Jednostka E) Obowiązują następujące normy: 1. Podkuwanie jest bezpieczne i nie powoduje dyskomfortu czy kulawizny 2. Ciężar i materiał podkowy są odpowiednio dobrane zgodnie z jej przeznaczeniem 3. Podkowa jest dopasowana do kształtu kopyta i odpowiednio ukształtowana pod względem długości i szerokości 6
Europejska Federacja Stowarzyszeń Podkuwaczy EFFA 4. Po zamocowaniu podkowa równo przylega do powierzchni nośnej kopyta 5. Kapturki przylegają do ściany kopyta 6. Podkowa jest zamocowana w taki sposób, by nie powodować ucisku na podeszwę 7. Środek podkowy pokrywa się ze środkiem kopyta 8. Podkowiaki są prawidłowo dopasowane do podkowy 9. Podkowiaki są wbite w zdrowy róg kopyta (do linii białej) 10. Zakuwki podkowiaków i ściana kopyta są prawidłowo wygładzone 11. Zakuwki podkowiaków znajdują się na odpowiedniej wysokości i tworzą linię prostą Wymagana wiedza A. Wiedza o koniowatych Wiedza ogólna 1. Rasy 2. Umaszczenia i odmiany 3. Ogólne oznaki dobrego zdrowia 4. Cechy i wady niepatologiczne 5. Etologia (zachowanie) 6. Użytkowanie Pielęgnacja koniowatych 7. Opieka zdrowotna 8. Żywienie 9. Zachowanie 10. Kontrola nad zachowaniem 11. Metody uspokajania 12. Choroby podlegające zgłoszeniu Anatomia funkcjonalna 13. Szkielet (podstawy) 14. Stawy 15. Główne grupy mięśni (podstawy) 16. Anatomia funkcjonalna części dystalnych kończyn (szkielet, wiązadła, ścięgna, układ krwionośny, układ nerwowy, chrząstki, kaletki maziowe, tworzywo kopytowe, puszka kopyta) 17. Chody Patologie części dystalnych kończyn (opis, etiologia, postępowanie, najczęściej stosowane podkowy) 18. Patologie układu kostno-stawowego 19. Zapalenie więzadła 20. Zapalenie ścięgna 21. Syndrom trzeszczki kopytowej 22. Ochwat 23. Inne schorzenia kopyt str. 7
Postawa kończyn 24. Wiedza ogólna 25. Postawy 26. Deformacje kończyn przednich 27. Deformacje kończyn tylnych 28. Deformacje kopyta B. Określenie wymogów w zakresie pielęgnacji kopyta końskiego 29. Pielęgnacja kończyn 30. Pielęgnacja kopyt 31. Komunikacja (z osobą odpowiedzialną) C. Konserwacja narzędzi Materiały i wyposażenie 32. Dobór właściwych narzędzi 33. Dobór właściwych materiałów 34. Właściwości materiałów 35. Parametry robocze wyposażenia 36. Konserwacja narzędzi i wyposażenia Metody pracy 37. Techniki kowalskie 38. Techniki utwardzania 39. Techniki schładzania 40. Techniki ostrzenia D. Wytwarzanie i modyfikowanie podków Wytwarzanie podków przez wykuwanie Podkowy podstawowe (standardowe) Proces spawania i sprzęt spawalniczy używający jednego z następujących źródeł energii: 41. Gaz 42. Łuk (elektryczny) 43. Płomień E. Rozczyszczanie i podkuwanie kopyt koniowatych Planowanie 44. Rozkuwanie 45. Ocena zużycia podkowy i stanu kopyta 46. Plan pielęgnacji kopyt i podkuwania 8
Europejska Federacja Stowarzyszeń Podkuwaczy EFFA Rozczyszczanie (ocena, wykonanie, standardy) 47. Długość 48. Równowaga 49. Poziomowanie 50. Tarnikowanie ściany kopyta 51. Rozczyszczanie strzałki i podeszwy Przygotowanie podkowy 52. Kształtowanie 53. Poziomowanie 54. Dodatkowe cechy i modyfikacje 55. Kapturki 56. Równowaga 57. Tarnikowanie i wykończenie Podkuwanie 58. Dopasowanie (na gorąco, na zimno) 59. Wbijanie podkowiaków 60. Zaginanie i wykańczanie podkowiaków 61. Materiały dodatkowe Techniki i powody stosowania 62. Kapturków (for clipping) 63. Kształtowania (for shaping) 64. Zbijania (for boxing up) 65. Zakuwania (for clenching) Narzędzia i materiały 66. Narzędzia 67. Stosowanie spawów, gryfów, haceli 68. Podkładki F. Etyka zawodowa, bezpieczeństwo i higiena pracy Wykonywanie zawodu zgodnie z przepisami prawa miejscowego 69. Kultura zawodowa 70. Etyka 71. Kodeksy postępowania 72. Ustawodawstwo 73. Ubezpieczenie 74. Środowisko Ochrona zdrowia 75. Ergonomia 76. Produkty toksyczne 77. Choroby odzwierzęce (wszelkie infekcje bakteryjne, mikrobiologiczne czy grzybicze przenoszone ze zwierząt na ludzi) 78. Tężec i infekcje ogólne str. 9
Wymogi bezpieczeństwa - własne i w odniesieniu do innych osób 79. Środki ochrony osobistej 80. Wyposażenie, warsztat, pojazd, materiały i miejsce pracy z koniem 81. Magazynowanie 82. Pierwsza pomoc Ocena ryzyka 83. Czynnik ryzyka i narażenie na ryzyko 84. Zagrożenia 85. Ryzyka 86. Ubezpieczenie (osobiste i zawodowe) 10