PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO

WOJEWÓDZTWO KUJAWSKO - POMORSKIE PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA PRZED HAŁASEM dla terenów poza aglomeracjami położonych wzdłuż autostrady A-1 i linii kolejowych o obciążeniu ruchem większym od 30 000 pojazdów na rok na terenie województwa kujawsko - pomorskiego, których eksploatacja spowodowała negatywne oddziaływanie akustyczne, tj. przekroczone zostały dopuszczalne poziomy hałasu, określone wskaźnikami L dwn, L n na lata 2011-2015 Toruń,

Dane ogólne Ekspertyza nr: Zleceniodawca: Urząd Marszałkowski Województwo kujawsko - pomorskie pl. Teatralny 2 87-100 Toruń Nr zlecenia wewnętrznego: U/BW-14760 Nr umowy/zamówienia: MR/BW-14760/2012 Realizacja prognozy oddziaływania na środowisko INSTYTUT TECHNIKI GÓRNICZEJ Prowadzący zadanie: dr inż. Marek PIERCHAŁA /imię i nazwisko/ /podpis/ Skład Zespołu opracowującego: mgr inż. Aneta AUGUSTYN /imię i nazwisko/ dr inż. Marek PIERCHAŁA /imię i nazwisko/ mgr inż. Elżbieta SŁABOŃ /imię i nazwisko/ mgr inż. Arkadiusz ŚLUSAREK /imię i nazwisko/ /podpis/ /podpis/ /podpis/ /podpis/ Weryfikujący: dr inż. Edward PIECZORA /imię i nazwisko/ /podpis/

Str. 3/23 Spis treści 1. Wstęp... 5 1.1. Cel i zakres Prognozy oddziaływania na środowisko... 5 1.2. Podstawy formalno - prawne... 5 2. Informacje o zawartości, głównych celach projektowanego dokumentu oraz jego powiązaniach z innymi dokumentami... 7 3. Informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy... 10 4. Informacje o przewidywanych metodach analizy realizacji postanowień projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzania... 10 5. Informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko... 11 6. Charakterystyka i ocena istniejącego stanu środowiska oraz potencjalnych jego zmian w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu, oraz braku przypadku znaczącego oddziaływania... 11 6.1. Charakterystyka istniejącego stanu elementów środowiska i ich wzajemnych powiązań... 11 6.2. Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji działań naprawczych określonych w projekcie Programu... 15 7. Charakterystyka stanu środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem... 15 8. Analiza i ocena istniejących problemów ochrony środowiska istotnych z punktu widzenia realizacji programu, w szczególności dotyczące obszarów podlegających ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody... 16 9. Charakterystyka i ocena celów ochrony środowiska ustanowionych na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym, istotnych z punktu widzenia projektowanego dokumentu, oraz sposoby, w jakie te cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione podczas opracowywania dokumentu... 17

Str. 4/23 10. Charakterystyka i ocena przewidywanych znaczących oddziaływań na środowisko i jego zasoby naturalne z uwzględnieniem zależności pomiędzy elementami środowiska i między oddziaływaniami na te elementy... 18 11. Przedstawienie rozwiązań mających na celu zapobieganie, ograniczenie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na warunki życia i na zdrowie ludzi, mogących być rezultatem realizacji programu... 18 12. Charakterystyka rozwiązań alternatywnych do rozwiązań zawartych w programie ochrony środowiska przed hałasem wraz z uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod dokonania oceny prowadzącej do tego wyboru albo wyjaśnienie braku rozwiązań alternatywnych... 21 13. Streszczenie w języku niespecjalistycznym... 22

Str. 5/23 1. Wstęp 1.1. Cel i zakres Prognozy oddziaływania na środowisko Zgodnie z zapisami ustawowymi celem Prognozy oddziaływania na środowisko jest ocena stanu klimatu akustycznego w analizowanym obszarze, podlegającym oddziaływaniu źródeł mogących negatywnie oddziaływać na środowisko. Zadaniem prognozy jest wskazanie trendów zmian klimatu akustycznego, identyfikacja zmian parametrów źródeł mających wpływ na oddziaływanie akustyczne na środowisko, jak również przeprowadzenie ewentualnej prognozy wpływu działań naprawczych na stan pola akustycznego i identyfikowane poziomy dźwięku. Jednakże ostatnie z działań podejmowane jest jedynie w uzasadnionych przypadkach, gdy wynika to nie tylko z występujących przekroczeń lecz również wskaźnika M. Prognoza nie jest samodzielnym dokumentem i zawsze powinna być analizowana wraz z programem ochrony środowiska przed hałasem. 1.2. Podstawy formalno - prawne Prawo Unii Europejskiej: Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 202/49/WE odnosząca się do oceny i zarządzania poziomem hałasu w środowisku (Dz.U. UE z 2002 r. nr L189/12, str. 12 25 (PL)), Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 96/61/WE dotycząca zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontroli (Dz.U. UE z 1996 r. nr L0061, str. 1 22 (PL)), Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 79/409/EWG w sprawie ochrony dzikiego ptactwa (Dz.U. UE z 1979 r. nr L103/1, str. 98 117 (PL)), Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 92/43/EWG w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (Dz.U. UE z 1979 r. nr L103/1, str. 98 117 (PL)), Dyrektywa Rady 96/61/WE dotycząca zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontroli (Dz.U. UE z 1996 r. nr L257, str. 1 22 (PL)).

Str. 6/23 Prawo Rzeczpospolitej Polskiej: Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2008 r., nr 25, poz. 150 z późn. zm.), Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. z 2009 r., nr 151, poz. 1220 z późn. zm.), Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. 2012 nr 0 poz. 647), Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz.U. z 2005, nr 45, poz. 435 z późn. zm.), Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz.U. 2010 nr 243 poz. 1623 z późn, zm.), Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz.U. 2009 nr 42 poz. 334 z późn. zm.), Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. 2008 nr 199 poz. 1227), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 października 2002 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinien odpowiadać program ochrony środowiska przed hałasem (Dz.U. z 2002 r., nr 179, poz. 1498), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 października 2007 r. w sprawie szczegółowego zakresu danych ujętych na mapach akustycznych oraz ich układu i sposobu prezentacji (Dz.U. z 2007 r., nr 187, poz. 1340), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 grudnia 2006 r. w sprawie dróg, linii kolejowych i lotnisk, których eksploatacja może powodować negatywne oddziaływanie akustyczne na znacznych obszarach, dla których jest wymagane sporządzanie map akustycznych, oraz sposobów określania granic terenów objętych tymi mapami (Dz.U. z 2007 r., nr 1, poz. 8), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 2 października 2007 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów poziomów w środowisku substancji lub

Str. 7/23 energii przez zarządzającego drogą, linią kolejową, linią tramwajową, lotniskiem, portem (Dz.U. 2011 nr 140 poz. 824 z późn. zm.), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 listopad 2008 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobranej wody (Dz.U. z 2008 r. Nr 206, poz. 1291), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 października 2012 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz.U. 2012 r., nr 0 poz. 1109), Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia (Dz.U. 2003 r., nr 32 poz. 262 z późn. zm.), 2. Informacje o zawartości, głównych celach projektowanego dokumentu oraz jego powiązaniach z innymi dokumentami Przedmiotem opracowania Programu ochrony środowiska przed hałasem dla terenów poza aglomeracjami dla terenów poza aglomeracjami położonych wzdłuż autostrady A-1 i linii kolejowych o obciążeniu spowodowała negatywne oddziaływanie akustyczne jest: odcinek autostrady A-1, granica woj. pomorskiego do Warlubie (km 65+789,13 do km 75+000), odcinek autostrady A-1, Warlubie Nowe Marzy (km 75+000 do km 89+450), odcinek linii kolejowej Chorzów Batory - Tczew nr 131, na odcinku Maksymilianowo - Laskowice Pomorskie (km 379.848 do km 422.552). Celem Programu jest identyfikacja stanu akustycznego środowiska oraz wskazanie niezbędnych działań tworzących podstawę ograniczenia poziomu hałasu do poziomów dopuszczalnych dla analizowanych odcinków dróg i linii kolejowych. POŚPH był opracowywany zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 14 października

Str. 8/23 2002 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinien odpowiadać program ochrony środowiska przed hałasem 1. Ważnym elementem POŚPH jest określenie podmiotów odpowiedzialnych za wdrożenie oraz realizację działań naprawczych, a także jednostek administracyjnych odpowiedzialnych za przekazywanie danych i monitorujących realizację programu. Podmiotem realizującym działania są zarządcy analizowanych odcinków, tj. Gdańsk Transport Company SA oraz PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Pośród dokumentów powiązanych z POŚPH należy wymienić mapę akustyczną, a także dokumenty opracowane na szczeblu międzynarodowym, krajowym, wojewódzkim i miejscowym. Mapy akustyczne stanowią podstawę do opracowania programu ochrony środowiska przed hałasem, zgodnie z zapisami art. 119 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska 2. W przedmiotowym POŚPH bazowano na własnej identyfikacji obszarów chronionych, wykorzystując jedynie wybrane informacje i dane z następujących dokumenty: Mapa akustyczna autostrady płatnej A-1 od km 0,00 ( węzeł Rusocin) do km 89+400 (węzeł Nowe Marzy), opracowaną przez Labotest - Laboratorium Analiz Fizykochemicznych Marek Kozicki dla Intertoll Polska Sp. z o.o., wykonaną w 2010 r., Mapa akustyczna dla odcinków linii kolejowych, po których przejeżdża ponad 30 000 pociągów rocznie, opracowana dla potrzeb programów ochrony środowiska przed hałasem województwo kujawsko-pomorskie, opracowaną przez EKKOM Sp. z o.o. dla PKP Polskie Linie Kolejowe S.A., wykonaną w 2011 r. Na szczeblu wojewódzkim wśród dokumentów należy wymienić takie pozycje jak: 1 2 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 października 2002 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinien odpowiadać program ochrony środowiska przed hałasem (Dz.U. z 2002 r., nr 179, poz. 1498) Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2008 r., nr 25, poz. 150 z późn. zm.)

Str. 9/23 Strategia Rozwoju Województwa Kujawsko - Pomorskiego na lata 2007-2020, Program Ochrony Środowiska Województwa Kujawsko - Pomorskiego, Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Kujawsko - Pomorskiego. Pośród dokumentów na szczeblu miejscowym (powiatowym, gminnym) można wymienić takie pozycje jak: Program ochrony środowiska powiatu świeckiego na lata 2004-2011, Aktualizacja Programu ochrony środowiska dla gminy Bukowiec, Program ochrony środowiska dla gminy Dragacz, Program ochrony środowiska gminy Drzycim, Aktualizacja Programu ochrony środowiska dla gminy Jeżewo, Aktualizacja Programu ochrony środowiska dla gminy Nowe, Aktualizacja Programu ochrony środowiska dla gminy Pruszcz na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019, Aktualizacja Programu ochrony środowiska dla gminy Świecie, Aktualizacja Programu ochrony środowiska dla gminy Warlubie, Program ochrony środowiska dla Powiatu Bydgoskiego aktualizacja na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015, Program Ochrony Środowiska na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015 dla gminy Osielsko, Program ochrony środowiska dla gminy Dobrcz. Podstawowymi dokumentami określającymi prawo miejscowe w zakresie zagospodarowania przestrzennego są miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, lub w przypadku ich braku studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, które w odniesieniu do wymienionych gmin w zróżnicowanym stopniu pokrywają tereny tych jednostek i jednocześnie wchodzą w zasięg obszaru objętego zasięgiem opracowania. Wymienione powyżej dokumenty zostały szczegółowo opisane w Programie ochrony środowiska przed hałasem.

Str. 10/23 3. Informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy W trakcie sporządzania prognozy uwzględniono wymagania wynikające z ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko 3. Prognoza została wykonana w oparciu o materiały charakteryzujące środowisko, zagospodarowanie terenów objętych POŚPH, a także materiały i dokumenty opisujące i oceniające oddziaływania mogące być wynikiem proponowanych działań. 4. Informacje o przewidywanych metodach analizy realizacji postanowień projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzania Program ochrony środowiska przed hałasem dla województwa kujawsko - pomorskiego, będzie uchwalony przez Sejmik Województwa kujawsko - pomorskiego. Realizacja i monitorowanie Programu odpowiada Samorząd Województwa kujawsko - pomorskiego. Do zadań monitorującego należy: monitoring hałasu wykonywany przez zarządzających drogą, linią kolejową w trakcie Generalnego Pomiaru Ruchu, zlecanie badań szczegółowych, prowadzonych w ramach opracowań środowiskowych dla inwestycji (np. raportów oddziaływania na środowisko, analiz porealizacyjnych czy przeglądów ekologicznych). Dla wykazania celowości i skuteczności programu zarządcy drogi, linii kolejowej powinni wykonywać szczegółowe analizy akustyczne, w tym pomiary hałasu i badania numeryczne z identyfikacją pola akustycznego na wyszczególnionych w programie odcinkach drogi lub linii kolejowej przed podjęciem działań oraz po zrealizowaniu wszystkich wskazanych im zadań dla danych odcinków. 3 Ustawa Ministra Środowiska z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz. 1227)

Str. 11/23 Dokumenty strategiczne powinny być oceniane co dwa lata, natomiast co cztery lata powinny one być poddawane weryfikacji i uzupełnianiu. Wykaz materiałów i dokumentów przedstawiono w rozdziale 2. 5. Informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko Prawo ochrony środowiska określa sposób postępowania przy uzgadnianiu oddziaływań transgranicznych, których realizacja mogła by wpłynąć na środowisko innego kraju. Ze względu na położenie województwa kujawsko - pomorskiego z dala od granic Polski, stwierdza się, że realizacja celów Programu nie będzie miała zasięgu transgranicznego. 6. Charakterystyka i ocena istniejącego stanu środowiska oraz potencjalnych jego zmian w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu, oraz braku przypadku znaczącego oddziaływania 6.1. Charakterystyka istniejącego stanu elementów środowiska i ich wzajemnych powiązań Analizowane odcinki dróg i linii kolejowych zlokalizowane są w województwie kujawsko - pomorskim. POŚPH obejmuje swoim zasięgiem tereny położone wzdłuż autostrady A-1 i linii kolejowych po obu stronach: autostrady A-1, granica woj. pomorskiego do Warlubie (km 65+789,13 do km 75+000), autostrady A-1, Warlubie - Nowe Marzy (km 75+000 do km 89+450), linii kolejowej nr 131 Chorzów Batory-Tczew, od miejscowości Maksymilianowo - Laskowice Pomorskie (km 379.848 do km 422.552). Autostrada A1 stanowi ciąg międzynarodowej trasy E75 łączącej północ z południem Europy. Jest ona również ważnym szlakiem komunikacyjnym w Polsce, łączącym Gdańsk z południową granicą Polski.

Str. 12/23 Linia kolejowa nr 131 linia kolejowa w Polsce łącząca Górnośląski, Częstochowski Okręg Przemysłowy oraz Rybnicki Okręg Węglowy z węzłem kolejowym w Tczewie a dalej z Portem Gdańsk i Portem Gdynia. Województwo kujawsko - pomorskie zlokalizowane jest w północno-zachodniej części Polski. Graniczy z województwami: warmińsko - mazurskim, mazowieckim, wielkopolskim, pomorskim i łódzkim. Administracyjnie województwo kujawsko - pomorskie podzielone jest na 19 powiatów, 4 miasta na prawach powiatu, 52 miasta oraz 144 gminy. Powierzchnia województwa wynosi 17 972 km2, na której zamieszkuje 2 097 634 tys. osób. Na rys. 1 przedstawiono podział administracyjny województwa kujawsko - pomorskiego. Rys. 1. Podział administracyjny województwa kujawsko - pomorskiego

Str. 13/23 Analizowane odcinki dróg i linii kolejowych, w województwie kujawsko - pomorskim. przebiegają przez następujące powiaty i gminy: powiaty: świecki, bydgoski, gminy: Bukowiec, Dobrcz, Dragacz, Drzycim,,Jeżewo, Nowe, Osielsko, Pruszcz, Świecie, Warlubie. W tabeli 1 przedstawiono podstawowe dane dla powiatów i gmin przez które przebiegają analizowane odcinki dróg i linii kolejowych. Tabela 1. Jednostka terytorialna Dane demograficzne z analizowanych jednostek podziału administracyjnego (dane: GUS 31.03.2011 r.) Liczba mieszkańców [osoba] ogółem w miastach Gęstość zaludnienia [osoba/km 2 ] Powierzchnia [km 2 ] Powiat świecki 99 855 32 945 67,7 1474 Powiat bydgoski 106 359 26 928 76,2 1395 Bukowiec 5 192-46,8 111 Dobrcz 10 243-78,8 130 Dragacz 7145-63,8 112 Drzycim 5 045-46,7 108 Jeżewo 7939-50,9 156 Nowe 10841 6295 101,3 107 Osielsko 11 308-110,9 102 Pruszcz 9 579-67,5 142 Świecie 34 313 26 650 196,1 175 Warlubie 6643-33 201 6.1.1. Obszary ograniczonego użytkowania W oparciu o przepisy prawa miejscowego na szczeblu gminnym, w zakresie opracowania wzdłuż ciągów komunikacyjnych autostrady A-1 (km 65+789,13 do km 75+000), (km 75+000 do km 89+450) i linii kolejowej nr 131 na odcinku Maksymilianowo - Laskowice Pomorskie (km 379.848 do km 422.552), nie stwierdzono występowania obszarów ograniczonego użytkowania.

Str. 14/23 6.1.2. Strefy ochronne (obszary Natura 2000) Na podstawie danych Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, instytucji zarządzającej obszarami Natura 2000 w Polsce 4, w zakresie opracowania programu wzdłuż ciągów komunikacyjnych autostrady A-1 (km 65+789,13 do km 75+000), (km 75+000 do km 89+450) i linii kolejowej nr 131 na odcinku Maksymilianowo - Laskowice Pomorskie (km 379.848 do km 422.552), nie stwierdzono występowania obszarów chronionych Natura 2000. Na podstawie zarządzenia nr 144/03 Wojewody Kujawsko-Pomorskiego z dnia 21 maja 2003 r. zostaje ustanowiony Zespół Parków Krajobrazowych Chełmińskiego i Nadwiślańskiego. Obszar o długości prawie 100 km i powierzchni ponad 60 tys. ha jest największym zespołem prawnie chronionym w województwie kujawsko-pomorskim. Położony jest na terenie 4 powiatów i 16 gmin. Na terenie Zespołu Parków znajduje się 14 rezerwatów przyrody, występuje wiele rzadkich gatunków roślin i zwierząt, które chronione są w ramach opracowanego programu czynnej ochrony gatunków zagrożonych 5. Rys. 2. Obszar Zespołu Parków Krajobrazowego Chełmińskiego i Nadwiślańskiego 4 5 http://natura2000.gdos.gov.pl/ Załącznik nr 1 do uchwały Nr XLIV/258/2010 Rady Miejskiej w Nowem z dnia 31 sierpnia 2010 r.

Str. 15/23 6.2. Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji działań naprawczych określonych w projekcie Programu Identyfikowane w badaniach prognostycznych przekroczenia dopuszczalnego poziomu dźwięku w środowisku są niewielkie, dotyczą niewielkich powierzchniowo obszarów, w tym przede wszystkim na terenach niezamieszkałych. Zasadniczym celem Programu jest utrzymanie obecnych standardów ochrony środowiska przed hałasem i zabezpieczenie przed pogarszaniem charakterystyki akustycznej badanych odcinków dróg i linii kolejowej. Istotną rolę w tych działaniach odkrywa edukacja społeczeństwa, której brak, może spowodować pogarszanie się standardów ochrony środowiska zwłaszcza na terenach chronionych wzdłuż autostrady A-1. Niniejsze ma mniejszy wpływ w zakresie linii kolejowej. Nie wykonanie ustaleń projektowanego dokumentu może powodować stale zwiększającą się liczbę mieszkańców na terenach zagrożonych ponadnormatywnym hałasem. Zbyt duże natężenie hałasu może również negatywnie oddziaływać na faunę. Badania naukowców wskazują, iż ciągły hałas o wysokim natężeniu może odstraszać zwierzęta, a także powodować opuszczenie zajętych przez nie siedlisk. Zatem nie podejmowanie działań mających na celu utrzymanie stanu akustycznego środowiska, na terenie województwa kujawsko - pomorskiego, wzdłuż analizowanych odcinków dróg i linii kolejowej, poza negatywnym wpływem na ludzi, może również powodować spadek liczebności, a także zmniejszenie różnorodności fauny na tym obszarze. 7. Charakterystyka stanu środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem Niniejsza Prognoza obejmuje swym zasięgiem obszary na terenie województwa kujawskopomorskiego, dla których został sporządzony program ochrony środowiska przed hałasem.

Str. 16/23 Charakterystyka stanu środowiska na obszarach objętych Programem została zidentyfikowana w badaniach numerycznych z prognozą na rok 2015 na mapach imisyjnych, stanowiących załącznik nr 1. Na podstawie niniejszych map zidentyfikowano obszary występowania przekroczeń. Nie wykazano występowania przekroczeń wskaźnika L DWN zarówno dla terenów chronionych zlokalizowanych w rejonie autostrady A-1, jak i dla terenów w rejonie linii kolejowej. Przekroczenia w prognozowanym stanie na rok 2015 uwzględniającym najmniej korzystną charakterystykę źródła, identyfikując jedynie nieznaczne przekroczenia na małych obszarach, gdzie nie stwierdzono stałego przebywania ludzi. Stąd działania naprawcze wydane w niniejszym Programie skupiły się wyłącznie za utrzymaniu dotychczasowego stanu akustycznego środowiska i zapobieganiu jego degradacji poprzez pogorszenie akustyki terenów chronionych. W związku z powyższym na obszarach objętych niniejszą Prognozą nie przewiduje się ingerencji w środowisko, które mogłyby wpłynąć na wystąpienie znaczących oddziaływań na środowisko. 8. Analiza i ocena istniejących problemów ochrony środowiska istotnych z punktu widzenia realizacji programu, w szczególności dotyczące obszarów podlegających ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody Na obszarze objętym Programem nie stwierdzono występowania obszarów chronionych Natura 2000. Jednakże analizowane odcinki autostrady A1 oraz linii kolejowej nr 131 przebiegają przez tereny Zespołu Parków Krajobrazowych Chełmińskiego i Nadwiślańskiego. Na terenie Zespołu Parków znajduje się 14 rezerwatów przyrody, występuje wiele rzadkich gatunków roślin i zwierząt, które chronione są w ramach opracowanego programu czynnej ochrony gatunków zagrożonych 6. Zaproponowane w Programie działania naprawcze nie będą mieć negatywnego wpływu na florę i faunę na terenie województwa kujawsko - pomorskiego, wzdłuż analizowanych odcinków: autostrady A1 oraz linii kolejowej nr 131. 6 Załącznik nr 1 do uchwały Nr XLIV/258/2010 Rady Miejskiej w Nowem z dnia 31 sierpnia 2010 r.

Str. 17/23 9. Charakterystyka i ocena celów ochrony środowiska ustanowionych na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym, istotnych z punktu widzenia projektowanego dokumentu, oraz sposoby, w jakie te cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione podczas opracowywania dokumentu Głównym dokumentem, opisującym kierunki kształtowania klimatu akustycznego, jest dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 czerwca 2002 r. odnosząca się do oceny i zarządzania poziomem hałasu w środowisku 7. Dyrektywa ma na celu określenie wspólnego podejścia do unikania, zapobiegania lub zmniejszania dokuczliwości spowodowanej hałasem poprzez: sporządzenie map akustycznych dróg i linii kolejowych, których eksploatacja może powodować negatywne oddziaływanie na środowisko, zapewnienie społeczeństwu dostępu do informacji o wynikach prac przy sporządzanych mapach akustycznych, sporządzanie przez właściwe organy POŚPH, których celem jest poprawa warunków akustycznych w miejscach, gdzie oddziaływanie hałasu może szkodliwie wpływa na organizm ludzki, a także nie dopuścić do pogorszenia się klimatu akustycznego tam, gdzie jest ona jeszcze właściwa. Mapy akustyczne oraz program ochrony środowiska przed hałasem są sporządzane co 5 lat oraz są raportowane do Unii Europejskiej. Główne cele ustanowione na szczeblu europejskim mają swoje odzwierciedlenie we wszystkich krajowych politykach, strategiach, planach i programach. Szczegółowo opis tych celów został opisany w Programie ochrony środowiska przed hałasem. W powoływanych dokumentach, jako najważniejszy cel wymieniana jest walka z hałasem komunikacyjnym (przede wszystkim hałasem drogowym). Pośród działań wymieniana jest modernizacja dróg, a także budowa obwodnic miast, w celu wyprowadzenia ruchu tranzytowego z miast. 7 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 czerwca 2002 r. odnosząca się do oceny i zarządzania poziomem hałasu w środowisku (2002/49/WE)

Str. 18/23 10. Charakterystyka i ocena przewidywanych znaczących oddziaływań na środowisko i jego zasoby naturalne z uwzględnieniem zależności pomiędzy elementami środowiska i między oddziaływaniami na te elementy Realizacja działań naprawczych na obszarach przekroczeń wskazanych w mapie akustycznej będzie bezpośrednio oddziaływać na klimat akustyczny (celem utrzymania standardów ochrony środowiska), natomiast nie będzie wpływać na florę i faunę występującą na przyległych obszarach. Podejmowane działania nie będą miały wpływu na takie elementy środowiska jak: woda, gleby, odpady, klimat, krajobraz, zasoby naturalne, zabytki oraz dobra materialne. Tak więc w niniejszej Prognozie nie ma potrzeby zajmować się tymi elementami. 11. Przedstawienie rozwiązań mających na celu zapobieganie, ograniczenie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na warunki życia i na zdrowie ludzi, mogących być rezultatem realizacji programu Ograniczanie ponadnormatywnej emisji hałasu może być prowadzone z użyciem następujących metod: organizacyjnych (bezinwestycyjnych) technicznych (inwestycyjnych) Do metod organizacyjnych, możemy zaliczyć: dla hałasu drogowego: o wprowadzanie stałych lub czasowych zakazów ruchu dla wszystkich, lub wybranych typów pojazdów, o zmianę organizacji ruchu z dwukierunkowego, na jednokierunkowy, o zastosowanie ograniczeń prędkości, o zastosowanie urządzeń monitorujących przestrzeganie ograniczeń prędkości, o zmianę lokalizacji miejsc postojowych i sygnalizacji świetlnej, o optymalizację działania sygnalizacji świetlnej. dla hałasu kolejowego i tramwajowego:

Str. 19/23 o zastosowanie ograniczeń prędkości, o ustalenie właściwej konfiguracji torów (korzystanie z torów najbardziej oddalonych od miejsc chronionych), o zmianę lokalizacji miejsc postojowych i sygnalizacji świetlnej, o ustalenie maksymalnych czasów postoju składów. Do metod technicznych, możemy zaliczyć: dla hałasu drogowego: o zmianę podłoża asfaltowego, na podłoża ciche, dla hałasu kolejowego: o poprawę stanu technicznego pojazdów szynowych, o poprawę stanu technicznego torowiska, ponadto dla wszystkich rodzajów hałasu możliwe jest ograniczanie ponadnormatywnej emisji hałasu poprzez techniczne środki redukcji hałasu, które dzielimy na: o aktywne środki redukcji, o bierne środki redukcji, tj.: ekrany akustyczne, tunele akustyczne, osłony dźwiękochłonne, obudowy dźwiękochłonne, przegrody akustyczne. Na podstawie map imisyjnych dla autostrady A1 ze względu na potrzebę zachowania jej przepustowości, nie wprowadza się działań organizacyjnych, mających na celu ograniczenie dopuszczalnej prędkości pojazdów. Ze względu na rodzaj zastosowanej nawierzchni, jak również jej stan, rezygnuje się z ograniczenia emisji hałasu poprzez wymianę nawierzchni. Jednakże dla zachowania aktualnych standardów ochrony środowiska zakłada się konieczność właściwego utrzymania nawierzchni, tj. jej okresowego czyszczenia, zgodnie z zaleceniami w instrukcji eksploatacji. Nadto, ze względu na istniejące ekrany akustyczne nie wprowadza się tego typu środków redukcji, dążąc jedynie do właściwego utrzymania istniejących zabezpieczeń, usuwania zniszczeń powodowanych aktami wandalizmu, wypadków itp. Zidentyfikowane, zrazem niewielkie przekroczenia dla roku 2015 r. należy okresowo monitorować, zaś w przypadku ich faktycznego wystąpienia należy podjąć działania

Str. 20/23 zmierzającego do wprowadzenia obszaru ograniczonego użytkowania, dla powierzchni na których faktycznie wystąpią przekroczenia (o ile obszary te pozostaną zaludnione). Jednakże biorąc pod uwagę aktualną sytuację ekonomiczną w Europie, można spodziewać się realizacji prognozy jedynie w części, gdyż trudna sytuacja gospodarcza z całą pewnością wpłynie na ograniczenie przyrostu PKB, a więc spodziewać się można mniejszego wzrostu obciążenia ruchem, od tego jaki założono w toku badań prognostycznych. Niemal identyczna sytuację obserwuje się dla badanej linii kolejowej. Prognoza na rok 2015 zakłada przyrostu liczby pociągów towarowych i osobowych o 10 %, jak również sukcesywne zwiększenie prędkości przejeżdżających pociągów, do docelowej prędkości 120 km/h. Biorąc pod uwagę istniejące tendencje (ograniczanie czasu i kosztów podróży) nie zaleca się stosowania środków organizacyjnych, gdyż tendencją w skali Unii Europejskiej jest podnoszenie prędkości przejazdu pociągów, nie zaś ich obniżanie. Biorąc pod uwagę zakres przekroczeń, jak również zakres prognozy ruchu rezygnuje się z zabudowy biernych środków redukcji hałasu w postaci ekranów akustycznych, wskazując potrzebę monitoringu stanu akustycznego środowiska, zaś w przypadku wystąpienia przekroczeń proponuje się wprowadzenie obszarów ograniczonego użytkowania, ze względu na niewielki powierzchniowo zakres występowania przekroczeń (aktualnie tereny na których identyfikuje się przekroczenia są niezamieszkałe). Przekroczenia te wystąpią jedynie w przypadku realizacji prognozy, tj. w przypadku podniesienia średniej prędkości zbliżonej do 120 km / h, przy zakładanym wzroście liczby przejeżdżających pociągów. Zaleca się utrzymywanie torowiska w dobrym stanie, jak również dołożenie starań w zakresie utrzymania składów pociągów w dobrym stanie technicznym (szczególnie łożyskowania osi, układu hamulców). Kierunki zmian zagospodarowania przestrzennego wynikające z realizacji Prognozy Zaleca się następują kierunki zamian w zagospodarowaniu przestrzennym: unikanie lokalizowania jakichkolwiek obiektów chronionych w rejonie węzłów i zjazdów, w obszarze co najmniej 500 m od skrajni drogi i linii kolejowej, unikanie lokalizowania zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, w odległości 350 m od skrajni drogi i linii kolejowej, z uwzględnieniem zapisów powyżej,

Str. 21/23 unikanie lokalizowania zabudowy, po obu stronach drogi i linii kolejowej, w ten sposób, iż w odległości mniejszej niż 500 m tworzy ona kanion, unikanie lokalizowania w odległości mniejszej niż 500 m od skrajni drogi i linii kolejowej zabudowy chronionej o wysokości większej od 8 m. Kompensację przyrodniczą należy stosować jeżeli w wyniku realizacji jakiejś inwestycji może nastąpić szkoda w środowisku, w sposób szczególny dotyczy to ewentualnych szkód wyrządzonych w obszarach chronionych Natura 2000. W przypadku realizacji działań naprawczych zaproponowanych do poprawy klimatu akustycznego, które będą prowadzone na analizowanych odcinkach dróg i linii kolejowych, na których nie występują obszary chronione nie ma przesłanek do prowadzenia kompensacji przyrodniczej. 12. Charakterystyka rozwiązań alternatywnych do rozwiązań zawartych w programie ochrony środowiska przed hałasem wraz z uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod dokonania oceny prowadzącej do tego wyboru albo wyjaśnienie braku rozwiązań alternatywnych Projekt programu ochrony środowiska przed hałasem został sporządzony zgodnie z zapisami rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 października 2002 r. sprawie szczegółowych wymagać, jakim powinien odpowiadać program ochrony środowiska przed hałasem 8. Dlatego też, dla przedmiotowego odcinka drogi nie przewiduje się rozwiązań alternatywnych. W wyniku analizy mapy akustycznej dla analizowanego obszaru, wybrano rozwiązania najbardziej optymalne pod względem efektywności. 8 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 października 2002 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinien odpowiadać program ochrony środowiska przed hałasem (Dz.U. z 2002 r., Nr 179, poz. 1498)

Str. 22/23 13. Streszczenie w języku niespecjalistycznym Prognoza oddziaływania na środowisko została sporządzona w związku z realizacją Programu ochrony położonych wzdłuż autostrady A-1 i linii kolejowych o obciążeniu ruchem większym od 30 000 pojazdów na rok na terenie spowodowała negatywne oddziaływanie akustyczne, tj. przekroczone zostały dopuszczalne poziomy hałasu, określone wskaźnikami L dwn, L n na lata 2011-2015. Prognoza została sporządzona po przeprowadzeniu analizy programu ochrony środowiska przed hałasem, w tym informacji o istniejących kierunkach użytkowania i rozwoju województwa kujawsko - pomorskiego. Celem prognozy jest określenie stanu środowiska, a także określenie projektowanych ustaleń programu na to środowisko, zgodnie z zakresem określonym w art.51 ust.2 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko 9. Po przeprowadzeniu Prognozy stwierdzono, iż projekt POŚPH jest dostosowany do wymagań rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 października 2002 r. sprawie szczegółowych wymagać, jakim powinien odpowiadać program ochrony środowiska przed hałasem 10. Programu jest ukierunkowany na utrzymanie obecnych standardów ochrony klimatu akustycznego dla terenów poza aglomeracjami położonych wzdłuż autostrady A-1 i linii kolejowej nr 131 na terenie województwa kujawsko - pomorskiego, ze względu na to w prognozie na rok 2015, nie stwierdzono przekroczeń wskaźnika L DWN, zaś wykazane przekroczenia dla wskaźnika L N są niewielkie, dotyczą terenów o niewielkiej powierzchni, na obszarach gdzie nie stwierdzono stałego przebywania ludzi. 9 10 Ustawa z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. z 2008 r., Nr 199, poz.1227) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 października 2002 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinien odpowiadać program ochrony środowiska przed hałasem (Dz.U. z 2002 r., Nr 179, poz. 1498)

Str. 23/23 W przypadku, gdy zadania zaproponowane w Programie nie zostaną wdrożone prognozuje się możliwość wystąpienia pogarszania klimatu akustycznego na analizowanych obszarach. W ramach programu nie przewiduje się rozwiązań alternatywnych do zaproponowanych w Programie. Realizacja działań wskazanych w POSPH będzie oddziaływać na klimat akustyczny, natomiast nie będzie wpływać na florę i faunę występującą na przyległych obszarach. Nie wskazuje się konieczności prowadzenia kompensacji przyrodniczej.