fot. www.na-pulpit.pl Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Karniowicach



Podobne dokumenty
Kukurydza Uwagi ogólne

Kukurydza Uwagi ogólne

Tabela 1. Kukurydza. Odmiany badane. Rok zbioru: Lp. Odmiana. Uwagi

Kukurydza Uwagi ogólne

Kukurydza. Uwagi ogólne

Kukurydza Uwagi ogólne

Odmiany kukurydzy z Polskich hodowli

Kukurydza Uwagi ogólne

- plon ziarna, dt z ha - plon ogólny suchej masy, dt z ha. Doœwiadczenia na ziarno finansowane przez COBORU:

WSTĘP Opracowanie zawiera wyniki oceny wartości gospodarczej odmian kukurydzy w doświadczeniach

SKARB FAO 220. EUROPEJSKA JAKOŚĆ ZE SMOLIC rok rejestracji 2012 Słowacja - nowość!

KUKURYDZA. Wstępne wyniki plonowania odmian w doświadczeniach porejestrowych POREJESTROWE DOŚ WIADCZALNICTWO ODMIANOWE

Agroserwis KWS. Nr 6(7)/2013. Wyniki doświadczeń COBORU i PZPK z lat

Fundusze na prowadzenie części doświadczeń (pięć w warunkach prowokacyjnych północnego

i Konsulixx, a większą odpornością odznaczały się ES Combi i Rogoso. Przez fuzariozę kolb bardziej porażane były ES Cirrus, Laurinio, Tonacja i

Tabela 1. Kukurydza. Odmiany badane. Rok zbioru: ES Cockpit. Uwagi. Lp. Odmiana. MAS 15P Silvinio Pirro Rogoso Tonacja DE AT AT

Kukurydza Uwagi ogólne Warunki prowadzenia i wyniki doświadczeń.

Kukurydza Uwagi ogólne

łączone (wyniki odmian badanych przed zarejestrowaniem ujęte zostały w odrębnym opracowaniu). W ramach badań rozpoznawczych,

WYNIKI PLONOWANIA ODMIAN KUKURYDZY W DOŚWIADCZENIACH POREJESTROWYCH w województwie kujawsko-pomorskim

WARUNKI WEGETACJI I WYNIKI

WSTĘP Opracowanie zawiera wyniki oceny wartości gospodarczej odmian kukurydzy w doświadczeniach

Tabela 55. Kukurydza kiszonkowa odmiany badane w 2015r.

MAŁOPOLSKA HODOWLA ROŚLIN KUKURYDZA. Kraków 12/ /23/24 Lidzbark Warmiński 89/ Świecie 52/

Tab Kukurydza pastewna. Warunki agrotechniczne doświadczenia. Rok zbioru 2015

Tabela 56. Kukurydza kiszonkowa odmiany badane w 2013 r.

WYNIKI PLONOWANIA ODMIAN ROŚLIN ROLNICZYCH W DOŚWIADCZENIACH POREJESTROWYCH w województwie kujawsko pomorskim. Kukurydza 2016

WARUNKI WEGETACJI I WYNIKI

CENTRALNY OŚRODEK BADANIA ODMIAN ROŚLIN UPRAWNYCH. Wstępne wyniki plonowania odmian. w doświadczeniach porejestrowych KUKURYDZA

Wzorzec ,9 37,2 37,5 35,9

E D U A R D O Kukurydza mlekiem płynąca

Szanowni Państwo, dla odmian o najwyższym potencjale wydajności biogazu.

Materiał siewny roślin uprawnych

Kukurydza katalog odmian

Zadanie 3.5. Monitoring zmian zdolności chorobotwórczych populacji organizmów szkodliwych kukurydzy

KUKURYDZA WYNIKI DOŚWIADCZEŃ

11. Kukurydza. rejestrowych oraz wyników PDO z roku zbioru 2016.

Kukurydza. Uwagi ogólne

kukurydza KATALOG 2017 PlON NaSZegO doświadczenia

E D U A R D O Kukurydza mlekiem płynąca

P7905 FAO K 220 Z 220

WYNIKI PLONOWANIA ODMIAN ROŚLIN ROLNICZYCH W DOŚWIADCZENIACH POREJESTROWYCH w województwie kujawsko pomorskim. Kukurydza 2017

Kujawsko-Pomorski Zespół Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego

kukurydza katalog nasienny

zostało ze środków budżetowych (rys. 1). Do syntezy włączono wyniki wszystkich doświadczeń.

Hurtownia Materiałów Przemysłowych. FAZOT Więtczak i Wspólnicy Sp. Jawna Gnojno30A Kutno

Kukurydza. Uwagi ogólne

kukurydza KATALOG 2017 PlON NaSzegO doświadczenia

Agroserwis KWS. Nr 1(2)/2013. Siew - klucz do sukcesu w uprawie kukurydzy.

QQrydza KWS Zaufaj naszym odmianom. Katalog odmian 2016

KUKURYDZA KATALOG Dobrze zaplanuj. Doskonale zaplonuj.

OBFITE PLONY ZIELONEJ MASY ORAZ ZIARNA KUKURYDZY O NISKIEJ WILGOTNOŚCI

LAUREEN FAO 230 LG FAO 230 KUKURYDZA KUKURYDZA. Kukurydza. Kukurydza - 2 -

KUKURYDZA KATALOG 2016

Kukurydza. Katalog odmian 2014/2015. Najchętniej kupowane odmiany kukurydzy w Polsce

Hurtownia Materiałów Przemysłowych. FAZOT Więtczak i Wspólnicy Sp. Jawna Gnojno30A Kutno

Tabela. Kukurydza kiszonkowa odmiany badane w 2014 r.

Tabela1. KUKURYDZA NA ZIARNO. Doświadczenia porejestrowe Odmiany wczesne. Plon ziarna, dt. z ha

KUKURYDZA KATALOG Dobrze zaplanuj. Doskonale zaplonuj.

WYNIKI POREJESTROWYCH DOŚWIADCZEŃ ODMIANOWYCH

Kukurydza Katalog odmian. Najchętniej kupowane odmiany kukurydzy w Polsce

Katalog odmian kukurydzy

Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych. tel.: do 47 faks:

Na ziarno czy kiszonkę wybór odmiany a plon

WSTĘP. Szanowni Państwo,

Odmiany kukurydzy wydajne i szybkoschnące. Sprawdź nowości na rynku!

Przegląd polskich odmian kukurydzy

Kukurydza. QQrydza KWS - odkryj potęgę plonowania

Kukurydza. QQrydza KWS - odkryj potęgę plonowania

CENTRALNY OŚRODEK BADANIA ODMIAN ROŚLIN UPRAWNYCH. Wstępne wyniki plonowania odmian w doświadczeniach rozpoznawczych KUKURYDZA

RZEPAK OZIMY PRZEWODNIK

2018 Saatbau Polska sp. z o.o. ul. Żytnia 1, Środa Śląska SM Pokusa

NOWOŚĆ! Eurytmi (CS) Sikaldi (CS) KATALOG ODMIAN KUKURYDZY 2016

SY Splitter. Hodowca: Syngenta Zyski wysokich lotów Kierunek użytkowania: ziarno, kiszonka, biogaz, grys FAO:

MOSSO PIRRO BELMONDO. Pierwszorzędna kiszonka! Idealna odmiana na wczesny zbiór! Oszczędzaj na kosztach suszenia. nasiona / wiosna 2017 / kukurydza

KUKURYDZA. Wstępne wyniki plonowania odmian w doświadczeniach rozpoznawczych CENTRALNY OŚRODEK BADANIA ODMIAN ROŚLIN UPRAWNYCH

Technologia uprawy kukurydzy dla biogazowi w siewie czystym ze szczególnym uwzględnieniem ograniczenia zachwaszczenia

Kukurydza. QQrydza KWS - pędź z nami

10. Kukurydza oprac. inż. Anna Wardęga

WIOSNA 2015 KATALOG ODMIAN KUKURYDZY OFERTA NA LEPSZY PLON. nasiona. Rejestracja Polska r.! * * * PIRRO, ROGOSO, GIANCARLO, PRESTOSO

PSZENICA OZIMA LZO 2010

WSTĘP Opracowanie zawiera wyniki oceny wartości

Nawóz dolistny nowej generacji w postaci koncentratu zawiesinowego. Poprawia wzrost systemu korzeniowego kukurydzy

Kukurydza. QQrydza KWS - idealnie dopasowana

Katalog 2016 KUKURYDZA NA KISZONKĘ KUKURYDZA NA ZIARNO TRAWY PASTEWNE

przewodnik kukurydza + sorgo + słonecznik nowoczesność w uprawie

KUKURYDZA KATALOG 2016

KATALOG odmian kukurydzy

K A T A L O G O D M I A N KUKURYDZA 2013

Katalog odmian kukurydzy 2014 SULANO SULEYKA SUDOR FAO NOWOŚĆ NOWOŚĆ NOWOŚĆ FAO FAO

WIOSNA 2015 KATALOG ODMIAN KUKURYDZY OFERTA NA LEPSZY PLON. nasiona. Rejestracja Polska r.! * * * PIRRO, ROGOSO, GIANCARLO, PRESTOSO

13. Kukurydza. Uwagi ogólne

Czym kierujemy się przy doborze odmian kukurydzy do siewu?

Łódzki Zespół Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego

Omacnica: jaką odmianę kukurydzy wybrać?

MONITOROWANIE SZKODLIWYCH PATOGENÓW KUKURYDZY 1

Łódzki Zespół Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego

Kukurydza Katalog odmian 2015/2016. Najchętniej kupowane odmiany kukurydzy w Polsce

14. Kukurydza. Uwagi ogólne

Tab. 1 Rzepak ozimy. Odmiany badane w województwie pomorskim. Dobór ustalony przez Wojewódzki Zespół PDOiR. Rok zbioru: 2013.

Transkrypt:

KARNIOWICE M ODR fot. www.na-pulpit.pl Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Karniowicach Karniowice 2013

Opracowanie: Dorota Paczyńska Dział Systemów Produkcji Rolnej, Standardów Jakościowych i Doświadczalnictwa MODR Karniowice Źródło: Katalog odmian 2013 dla wymienionych firm.

Popularność uprawy kukurydzy w Polsce wzrasta dzięki wielostronnemu wykorzystaniu i stosunkowo wysokiej cenie ziarna. Powierzchnia uprawy tego gatunku to 759 256 ha w 2012 roku (GUS). Prace hodowlane to pierwsze skrzypce w procesie postępu biologicznego wysoko wydajnych odmian kukurydzy. Na rynku nasiennym firmy hodowlano-nasienne prześcigają się w ofercie sprzedaży wysokiej jakości materiału siewnego. Nowe odmiany przed dopuszczeniem do uprawy w pracach hodowlanych sprawdzane są pod względem wartości gospodarczej oraz przydatności do naszych warunków klimatycznych i glebowych. Na polskim rynku ilość odmian kukurydzy jest duża (w Krajowym Rejestrze 175 odmian), dlatego nie sposób jest przedstawić opisu wszystkich odmian. W szerokim asortymencie mieszańców kukurydzy znajdujemy odmiany o różnych kierunkach użytkowania: ziarno, kiszonka, CCM, biogaz. Podstawową cechą oceniającą wczesność mieszańców jest liczba FAO. Dla warunków Polski zalecane są odmiany o wczesności do 300 FAO. Za wczesne uważa się mieszańce o liczbie FAO do 220, za średniowczesne mieszańce o liczbie FAO 230-250, a za średniopóźne mieszańce o liczbie FAO 260-290. Polska podzielona jest na 3 rejony uprawy kukurydzy: rejon I południowo-zachodni i południowo-wschodni - uprawa na ziarno i CCM odmiany FAO do 280 i uprawa na kiszonkę odmiany FAO do 300, rejon II środkowy - uprawa na ziarno i CCM odmiany FAO do 240, uprawa na kiszonkę odmiany FAO do 280, rejon III północny i podgórski - uprawa na CCM odmiany FAO do 200, uprawa na kiszonkę odmiany FAO do 240. W oparciu o wyniki doświadczeń porejestrowych (PDO) prowadzonych na terenie całego kraju przez Polski Związek Producentów Kukurydzy we współpracy z Centralnym Ośrodkiem Badania Odmian Roślin Uprawnych COBORU, możemy dopasować odmiany dla określonego rejonu uprawy. Trafny wybór odmiany = zysk i oszczędność. 3

Wybrany asortyment odmian kukurydzy 2013 Odmiana Liczba FAO Przeznaczenie Zalecana obsada roślin/m 2 ziarno kiszonka Hodowla Roślin Smolice Buran 240 K 10-11 Nimba 260 K 10-12 Wilga 190 Z 8-8,5 11-12 Fido 210 Z 8-8,5 11-11,5 Prosna 230 Z 8 10-11 San 240 ZK 8 11 Wiarus 220 ZK 8 11 Cedro 210 K 8 11-11,5 Reduta 230 ZK 8 11 Glejt 230 Z 8 11 Blask 250 Z 8 Bułat 240 ZK 7,5-8 10-11 Junak 220 ZK 8-8,5 11 Lober 250 ZK 8 10 Wigo 250 ZK 8 10 Piorun 240 Z 7,5-8 10-10,5 Kozak 250 ZK 8 10-11 Opoka 240 K 10-11 Tur 240 ZK 8 10-10,5 Bejm 230 Z 8 11 Dumka 230 Z 8 10 Narew 250 Z 8 10 Jawor 230 ZK 8 9,5-10 Kresowiak 240 K 9-10 Rataj 220 ZK 8 10 Smolik 220 ZK 8 9,5-11 Smolitop 230 ZK 7,5-8 10-10,5 Vitras 250 K 9-10 Lokata 220 ZK 8 10 4

Rywal 210 ZK 8 10 Smolan 230 ZK 8 10 Ułan 270 K 8-10 Skarb 220 ZK 8 9,5-11 Małopolska Hodowla Roślin Cyrkon 250 ZK 8-8,5 9,5 Kosmo 230 240 ZK 8-8,5 9,5 KB 1903 190 Z 8-8,5 KB 2704 270/280 ZK 8,5 9,5 Król 270 K 9,5 Kadryl 270/280 ZK 7,5 9 PIONEER PR39V43 200/190 ZK 8-9 8-9,5 PR39N39 230/220 ZK 7,5-9,5 7,5-9,5 P7905 220 ZK 7-8,5 7-8,5 P8017 230/220 K 8,5-9,5 PR39K13 220/230 ZK 7,8 7,9 P8200 230 K 8,5-9,5 PR39G12 230 ZK 8 8,5 P8000 230 ZK 7,5-9 7,5-9 PR39H32 240/230 ZK 8-9 8-9 P8100 240/230 ZK 7-8,5 7-9,5 P8400 240 Z 7-9,5 PR39A98 240 KB 7,5-8,5 PR39D23 260/240 ZK 8-9,5 8-9,5 P7902 250 KB 7-9 P8488 250 KB 7-8,5 PR39T13 250 ZK 8,3 8,5 P8261 250 ZK 7,5 7-9 P8745 250 ZK 7-8,5 7-8,5 P8589 250 Z 7-8,5 PR39T83 260/250 ZKB 7,5-8,5 8-9 PR39R86 260 ZK 8,5 P9027 260 ZK 7,5-9 7,5-8,5 5

PR39F58 260 ZK 8-9 8-9 PR38Y34 260/270 ZKB 8-9 8-9 P9025 270 ZB 7-8 PR39T84 250/270 ZK 8,1 8,2 PR38A79 270 ZK 7,5-8,5 8-9 PR38N86 270 Z 7,5-8,5 P9000 270 ZK 8,1 8,7 P9400 270 ZK 7,5-8,5 7,5-8,5 PR38V31 280/270 ZK 8,4 P9578 280/270 ZKB 7-8 7-8,5 CLARICA 280 Z 8-9 P9494 290/280 ZKB 7-8 7-8 PR38F70 290 ZKB 8,3 PR38A24 290 Z 7-8,5 PR38H20 290 ZKB 7,5-8,5 7,5-9 P0746 320 KB 6-9 KWS Polska Eleganza 190 ZK 8,5-9 Laurinio 200 Z 8-8,5 Podium 200 ZK 8-8,5 9-10 Silas 210 ZK 8,5-9 9-10 Silvinio 210 Z 8-8,5 Ambrosini 220 ZK 8-8,5 9-10 Salgado 230 Z 8-8,5 Silvestre 230 ZK 8-8,5 9-10 Ricardinio 230/240 ZK 8-8,5 9-10 Bellevue 220/240 ZK 8-8,5 9-10 Ursinio 230 K 9-10 Touran 230 K 9-10 Santurio 240 Z 8-8,5 Amoroso 240 Z 8-8,5 Amamonte 250/260 ZK 8-8,5 9-10 Severo 250/260 ZK 8-8,5 9-10 Kaduras 250 Z 8,5-9 6

KWS5133ECO 250 ZK 8-8,5 9-10 Ronaldinio 260 ZKB 8,5-9 9-10 Grosso 260 ZKB 8-8,5 9-10 Fernandez 260 KB 9-10 Millesim 260 ZKB 8-8,5 9-10 Cassilas 260 KB 8,5-10 Beatus 260 KB 8,5-10 Kandis 270 ZK 7,5-8 8-9 Koherens 270 Z 8-8,5 Atletico 280 KB 9-10 Krabas 290 Z 7,5-8 8,5-9 KWS9361 300 Z 7,5-8 8,5-9 Cannavaro 310 KB 9-10 LIMAGRAIN Alvito 210 Z 8-8,5 LG30.219 220 Z 8-8,5 Laureen 230 Z 8,2-8,5 LG32.20 230 ZK 8,2-8,5 8,2-8,5 LG30.217 230 ZK 8-8,5 8-8,5 LG30.220 240 ZK 9-9,5 LG30.229 240 Z 8,2-8,5 LG32.32 240 ZK 9-9,5 LG32.40 240 Z 8-8,5 Expert 240 ZK 8-8,5 LG32.16 250 ZK 8-8,5 LG32.58 250 ZK 8-8,5 Lindsey 250 Z 9-9,5 Alduna 250 Z 8-8,5 Aspeed 230 K 9-9,5 LG30.238 240 K 9-9,5 LG32.52 250 K 9-9,5 LG30.240 230 KB 8-8,5 Absolut 250 KB 8-8,5 LG30.306 300 KB 8-8,5 7

EURALIS Saaten ES Cocpit 240 Z 9-9,5 ES Carmen 250 Z 9-9,5 ES Convert 240/250 ZK 9,5-10 ES Prolog 240 ZK 9 9,5 ES Finalist 220/230 ZK 9 9,5 ES Techno 220/230 ZK 9 9,5 ES Eurojet 220 Z 9,5 ES Bombastic 230/240 ZK 9 9,5 ES Cirrius 230 Z 9 ES Albatros 240 ZK 9 9,5 ES Fireball 250/260 ZK 9 9,5 ES Fortran 210/220 ZK 9 9,5 ES Combi 220/230 Z 9 ES Ballade 190/200 Z 10 ES Marco 200 ZK 9,5 9,5 ES Airness 210/220 ZK 9 9,5 ES Zizou 220 ZK 9 9,5 ES Kongress 230 ZK 8,5 9,5 ES Palazzo 230 ZK 9 9,5 Delphine 230/240 ZK 9 10 ES Makila 240 Z 9 Veritis 240 ZKB 8,5 9 Eurostar 240 ZKB 8 9 Inagua 240 ZKB 8,5 9,5 ES Archimedes 250 ZK 8,5 9 ES Paroli 250 ZKB 8,5 9 ES Beatle 250 ZKB 9 9,5 ES Sigma 250/260 ZKB 9 9,5 Splendis 250/260 ZK 9 9,5 SYNGENTA NK Jasmik 210 K 9-9,5 NK Ravello 210 Z 8-9 Exapic 201/220 K 8,5-9,5 8

NK Borago 220 Z 8,5-9 Drim 220 K 8,5-9,5 SY Cooky 220/230 Z 8-9 NK Gitago 220/230 ZK 8,5-9,5 8,5-9,5 Nerissa 220/230 Z 8,5-9,5 SY Splitter 230/240 ZKB 8,5-9 NK Falkone 230/240 Z 8,5-9 Winn 230/240 K 8,5-9 SY Respect 240 KB 8,5-9 Delitop 240 ZKB 8-9 NK Cooler 240 ZKB 8-9 NK Top 240 Z 8-8,5 SY Unitop 240 KB 8,5-8 9-9,5 SY Multitop 240 Z 8-8,5 NK Famous 240/250 ZK 8,5-9 9-9,5 SY Consistent 240/250 ZK 8,5-9 9-9,5 Arobase 250 Z 7,5-8,5 NK Nekta 250 Z 8-9 NK Farmtop 250 Z 8-9 SY Mascotte 260 KB 8,5-9 Nebora 260 KBZ 7,5-9,5 NK Magitop 260 KB 8,5-9 NK Terada 260 Z 8,5-9 SY Novatop 260 ZK 8,5 8,5 Moncada 260 Z 8-9 NK Olympic 280 Z 8-8,5 SY Ondina 280 Z 8-9 RAGT Polska Inoxx 200 Z 8,5-9 Baxxos 210 ZK 8,5 9 Luxxo 210 K 9-10 Kixxo 220 K 9,5-10 Coxximo 230 ZKB 8,5-9 9-9,5 Konsulixx 230 ZKB 8,6 9 9

Nuxx 230 ZK 8-8,5 9-9,5 Xxira 230 ZKB 8,5-9 9-9,5 Tiberio 230 ZK 8,5-9 8,5-9 Fixxif 240 K 9,5-10 Geoxx 240 ZKB 9-9,5 Saxxofon 240 K 9-9,5 Idealixx 250 ZKB 8-8,5 9-9,5 Loxxam 250 K 9-9,5 Xxilo 250 KB 9,5 Zebrixx 250 ZK 8-8,5 9-9,5 Taxxi 260 K 9-9,5 Friedrixx 270 ZKB 8,5-9 9-9,5 Indexx 270 KB 8,5-9 9,5-10 Fisixx 280 Z 8,5 MONSANTO Polska DKC 2787 200 Z 8,5 DKC 2971 220 ZK 8,5 DKC 3094 220 ZK 9 DKC 3016 230 Z 8,5 DKC 2960 240 ZK 8,5 DCK 3203 240 Z 8,5 DKC 3307 240 ZKB 8,8 9 DKC 3790 240/250 Z 8,5 DKC 3415 240/250 ZK 9 DKC 3717 240/250 Z 8,5 DKC 3398 250 ZK 9 DKC 3711 250/260 Z 8,5 DKC 3623 260 Z 8,5 DKC 3795 270 Z 8,5 DKC 3399 270 ZKB 9,5 9,5 DKC 4014 270 Z 8 Saaten-Union Polska Sulexa 210/220 Z 9-10-11 Sucosta 190/200 Z 7-8,5-10 10

Sunboy 200/210 ZK 8-9 -10 Surezzo 210/220 ZK 9-10 -11 Sue 220/230 Z 9-10 -11 Supreme 230 KZ 9-10 -11 Survivor 230/240 ZK 8-9 -10 Sunergy 230/240 ZK 7-8 -9 Subianca 240 Z 8-9 -10 Sunmark 270 KB 8-9,5-10,5 System 230 Z 8-9 -10 Sunaro 230/240 Z 7,5-9 -10 Subito 250/260 KB 7-8,5-10 Suanito 250/260 ZKB 7-8 - 9 Susann 260/280 ZKB 7-9 -11 Sumas 240/250 KB 8-9 -10 Suzy 240/250 ZK 8-9 -11 Sumaris 250 ZKB 7-8,5-10 Electra 250/260 KZ 8-9 - 10 Subris 260/270 ZK 8-9 -10 Surreal 270/280 ZK 8-9 -10 Legenda: Z odmiany ziarnowe; K- odmiany kiszonkowe; ZK odmiany ogólnoużytkowe; B odmiany na biomasę (produkcja biogazu) Uwaga: Zalecana obsada zależy od odmiany i stanowiska. Na stanowiskach słabych, gdzie występują straty spowodowane suszą, obsada jest mniejsza, natomiast na glebach ciężkich o wysokim poziomie wód gruntowych większa. Przed siewem należy przeprowadzić próbę kręconą siewnika i kontrolować na polu ilość i odległość między wysiewanymi ziarniakami. 11

Wydawca: Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Karniowicach 32-082 Bolechowice, Karniowice os. 35-lecia PRL 9; tel. 12-285-21-13/14, fax 12-285-11-07; www.modr.pl Skład komputerowy: Dział Promocji i Wydawnictw - Halina Knap ISBN - 83-60394-78-4