SZCZEPIENIA W y n i k i b a d a n i a C A T I b u s d l a Październik 2015
WNIOSKI Z BADANIA
WNIOSKI Z BADANIA Polacy mają bardzo wysoką świadomość skuteczności szczepień jako narzędzia do zwalczania chorób zakaźnych, jak również w zdecydowanej większości szczepią swoje dzieci. Jeżeli chodzi o poszukiwanie informacji na temat szczepień, to istnieje pewien dysonans postaw. Z jednej strony źródeł jest kilka, dość istotnym wśród nich jest internet, oczywiście dużą rolę odgrywa lekarz, wymieniane są także pielęgniarka / przychodnia, rodzina czy prasa, radio i telewizja. Ale z drugiej strony wiarygodne źródło jest w zasadzie jedno osoba lekarza. Mechanizm wydaje się być zatem następujący podstawowe informacje pozyskuje się w różnych kanałach ogólnodostępnych i dużą rolę ogrywa tu internet. Ale ostatecznie i tak są one weryfikowane przez lekarza. Co prawda spora grupa badanych przyznaje, że ogólnodostępne informacje są wystarczające do podjęcia decyzji o szczepieniach, to jednak nadal to lekarz jest osobą uwiarygodniającą te treści. Jak wskazują wyniki badania, istnieje duża potrzeba upowszechniania rzetelnych informacji o szczepieniach. Podstawowym problemem wydaje się jednak być mała wiarygodność ogólnodostępnych źródeł. Potrzebne są zatem działania zmierzające przede wszystkim w kierunku budowania/ wzmacniania prawdziwości informacji, do których każdy może mieć łatwy dostęp. 3
WYNIKI BADANIA
Szczepienia jako skuteczna profilaktyka chorób zakaźnych Q8. Czy uważa Pan(i), że szczepienia są skuteczną profilaktyką chorób zakaźnych, czyli pomagają im zapobiegać? Podstawa cała próba, N=1002 M8. Czy szczepi Pan(i) regularnie swoje dziecko / dzieci? Podstawa osoby posiadające dzieci, N=280 Czy szczepienia to skuteczna profilaktyka? 6% 8% Trudno powiedzieć Czy dzieci są regularnie szczepione? 6% 86% Nie 94% Tak W opinii zdecydowanej większości badanych szczepienia są skuteczną profilaktyką chorób zakaźnych. Niemal wszyscy badani zadeklarowali regularne szczepienie swoich dzieci. Istotnie częściej pozytywną opinię w kwestii skuteczności szczepień wyrażały osoby w wieku 45-59 lat, podczas gdy negatywną odpowiedź osoby młodsze, w wieku 25-34 lata. 5
Źródła wiedzy o szczepieniach Q1. Gdzie poszukuje Pan(i) informacji na temat szczepień? Proszę wymienić główne źródło. Pytanie jednowyborowe Q2. Odczytam teraz Panu(i) listę przykładowych źródeł, proszę wymienić wszystkie te, z których korzysta Pan(i) poszukując informacji o szczepieniach. Pytanie wielowyborowe Podstawa cała próba, N=1002 * Pozycja zrekodowana z odpowiedzi inne, jakie?... SPONTANICZNE WSPOMAGANE Internet 18% Lekarz 44% Lekarz 15% Internet 3 Przychodnia / ośrodek zdrowia* 1 Pielęgniarka 28% Prasa / radio / telewizja 8% Prasa / radio / telewizja 27% Pielęgniarka Rodzina / znajomi 27% Rodzina / znajomi Przychodnia / ośrodek zdrowia* 12% Inne Inne Nie wiem / trudno powiedzieć 3% Nie wiem / trudno powiedzieć Nie szukam informacji na ten temat 42% Nie szukam informacji na ten temat 42% Spontanicznie najczęściej wymienianym źródłem informacji o szczepieniach był internet oraz lekarz. Na poziomie wspomaganym (rotowana lista odpowiedzi czytana badanym) lekarz był już zdecydowanym liderem. Internet wymieniany był na drugim miejscu, a następnie pielęgniarka, prasa / radio i telewizja oraz rodzina i znajomi. Istotnie częściej internet wymieniali młodzi (18-34 lata), osoby w wykształceniem wyższym, rodzice. Lekarza i pielęgniarkę częściej wymieniały kobiety i osoby posiadające dzieci. Przychodnia czy ośrodek zdrowia wskazywane były częściej przez osoby z podstawowym wykształceniem, mieszkańców wsi. 6
Internet jako źródło informacji o szczepieniach Q3. Gdzie w internecie szuka Pan(i) informacji o szczepieniach? Pytanie wielowyborowe Podstawa osoby, które wskazały internet jako źródło informacji o szczepieniach, N=310 Na stronach związanych z tematyką szczepień 6 Na forach i blogach internetowych 45% Na oficjalnych stronach np. Ministerstwa Zdrowia, Głównego Inspektoratu Sanitarnego itd. 40% W mediach społecznościowych np. Facebook 28% W innym miejscu 7% Informacje w internecie poszukiwane są najczęściej na stronach związanych z tematyką szczepień. Istotne źródło stanowią także różnorakie fora i blogi internetowe, które wymieniane były na równi z oficjalnymi stronami Ministerstwa Zdrowia czy Głównego Inspektoratu Sanitarnego. Blisko co trzecia osoba wskazała media społecznościowe jako wirtualne miejsce poszukiwania informacji o szczepieniach. Istotnie częściej strony o tematyce szczepień wymieniane były przez osoby w wieku 18-24 lata, rodziców szczepiących swoje dzieci, media społecznościowe - przez respondentów z podstawowym wykształceniem. Oficjalne strony Ministerstwa Zdrowia czy Głównego Inspektoratu Sanitarnego wskazywały częściej osoby ze średnim wykształceniem, rodzice dzieci w wieku do 3 lat. 7
Wiarygodność osób udzielających informacji o szczepieniach Q4. Kto jest według Pana(i) najbardziej wiarygodnym źródłem informacji o szczepieniach? Pytanie jednowyborowe Podstawa cała próba, N=1002 Lekarz 72% Pielęgniarka Osoba wypowiadająca się na temat szczepień w prasie / radiu / telewizji Rodzina / znajomi 8% 6% 5% Osoba wypowiadająca się na temat szczepień w internecie Inna osoba Nie wiem \ trudno powiedzieć 7% Lekarz to w opinii badanych bezsprzecznie najbardziej wiarygodna osoba udzielająca informacji o szczepieniach. Internet w tym kontekście uzyskał jedynie wskazań. Niskie wskazania miały także pielęgniarki oraz rodzina / znajomi. Lekarz wskazywany był istotnie częściej przez osoby w wieku 18-34 lata, osoby z wykształceniem średnim i wyższym. Pielęgniarka przez osoby starsze, w wieku 60 lat i powyżej, respondentów z wykształceniem podstawowym, rodziców dzieci w wieku powyżej 6 roku życia. 8
Wiarygodność instytucji udzielających informacji o szczepieniach Q5. A którą z instytucji uważa Pan(i) za najbardziej wiarygodne źródło wiedzy na temat szczepień? Pytanie jednowyborowe Podstawa cała próba, N=1002 Ministerstwo Zdrowia 42% Główny Inspektorat Sanitarny 28% Państwowy Zakład Higieny 14% Inna instytucja Nie wiem / trudno powiedzieć 15% Najbardziej zaufana instytucja, jeżeli chodzi o źródło informacji o szczepieniach, to Ministerstwo zdrowia. Najrzadziej badani wskazywali Państwowy Zakład Higieny. Ministerstwo Zdrowia wymieniane było istotnie częściej przez osoby z wykształcenie podstawowym, respondentów regularnie szczepiących swoje dzieci. Państwowy Zakład Higieny przez osoby z wykształcenie średnim. Problemy z odpowiedzią mieli głównie mężczyźni, osoby starsze w wieku 60 lat i powyżej, nie posiadające dzieci. 9
Ogólnodostępne informacje a decyzja o szczepieniu Q6. Czy uważa Pan(i), że ogólnodostępne źródła informacji na temat szczepień, zamieszczane w internecie, w pełni wystarczają do podjęcia decyzji o szczepieniu? Podstawa cała próba, N=1002 16% Nie wiem / trudno powiedzieć Co druga badana osoba nie zgodziła się z opinią, że ogólnodostępne informacje wystarczają do podjęcia decyzji o 55% Nie szczepieniu. Ale pozytywne zdanie w tej kwestii miała blisko co trzecia osoba. 29% Tak Kobiety, osoby w wieku 25-34 lata, z wyższym wykształceniem oraz osoby posiadające dzieci istotnie częściej nie zgadzały się opinią, że decyzję o szczepieniu można podjąć na podstawie ogólnodostępnych źródeł informacji. Natomiast Istotnie częściej zgadzali z tym mężczyźni. 10
Kontakt z nierzetelnymi informacjami na temat szczepień Q7. Czy spotkał się Pan(i) lub ktoś z Pana(i) bliskich z sytuacją nierzetelnej lub nieprawdziwej informacji na temat szczepień, która była zamieszczona w internecie? Podstawa cała próba, N=1002 9% 7 Nie wiem / trudno powiedzieć Nie Co piąta badana osoba bezpośrednio lub pośrednio (przez kogoś z bliskich) spotkała się z przypadkiem niewiarygodnych informacji na temat szczepień w internecie. 20% Tak Kontakt z taką sytuacją istotnie częściej miały osoby w wieku 25-34 lata, z wyższym wykształceniem, posiadające dzieci. 11
Upowszechnianie rzetelnych informacjami na temat szczepień 92% zdecydowanie + raczej się zgadzam Q9. Na ile zgadza się Pan(i) lub nie ze stwierdzeniem, że należy upowszechniać rzetelne i wiarygodne źródła informacji na temat szczepień? Pytanie na skali 1-5 Podstawa cała próba, N=1002 3% 3% 2% Nie wiem / trudno powiedzieć Niemal wszyscy respondenci zgodzili 25% Zdecydowanie się nie zgadzam się ze stwierdzeniem, że należy upowszechniać rzetelne źródła informacji o szczepieniach. Raczej się nie zgadzam 67% Raczej się zgadzam Zdecydowanie się zgadzam Istotnie częściej potrzebę taką wskazywały osoby młode (18-24 lata), z wyższym wykształceniem oraz z miast 500 tysięcy i więcej mieszkańców. 12
DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ WWW.ZASZCZEPSIEWIEDZA.PL