PROMOCJA SPOŁECZNEJ ODPOWIEDZIALNOŚCI BIZNESU WŚRÓD MŚP

PROMOCJA SPOŁECZNEJ ODPOWIEDZIALNOŚCI BIZNESU WŚRÓD MŚP Lada Bauer Katerina Bozhinova Michał Malinowski Kristina Maunaga Natalia Walczak Toruń, lipiec 2013

ORGANIZER BUSINESS PARTNER SPONSOR Sendzimir Foundation PARTNER National Fund for Environmental Protection and Water Management City of Toruń Poniższy raport został przygotowany przez uczestników Akademii Letniej Wyzwania zrównoważonego rozwoju w Polsce, Toruń 2013, w ramach projektu Zrównoważony rozwój biznesu. 2

Spis treści 1. Wstęp... 4 2. Definicja społecznej odpowiedzialności biznesu oraz jej korzyści dla MŚP... 5 3. Stan obecny oraz wyzwania dla MŚP... 7 4. Nasze propozycje... 9 4.1. Ankieta... 9 4.2. Publikacje poświęcone CSR... 9 4.3. Strona internetowa z bazą dobrych praktyk... 10 4.4. Konkursy i odznaczenia... 10 4.5. Proponowanie właścicielom MŚP podzielenia się swoim doświadczeniem... 10 4.6. Włączanie informacji dot. CSR do szkoleń i warsztatów poświęconych pokrewnej tematyc10 4.7. Misje gospodarcze do przedsiębiorstw aktywnych w dziedzinie CSR... 11 4.8. Oferowanie wsparcia dla firm zainteresowanych CSR... 11 4.9. Priorytety dla firm aktywnych w sferze CSR... 11 5. Dobre przykłady w promowaniu CSR pośród MŚP... 12 5.1. Rada ds. CSR w województwie śląskim... 12 5.2. People and Profit w Danii... 12 5.3. Ulga podatkowa dla inwestorów w Wielkiej Brytanii... 13 5.4. Kredyty eksportowe w Szwecji... 13 5.5. Centrum Wiedzy i Informacji o CSR w Holandii... 14 6. Podsumowanie... 15 Spis źródeł... 16 3

1. Wstęp Poniższy raport jest efektem projektu Zrównoważony rozwój biznesu zrealizowanego podczas Akademii Letniej Wyzwania Zrównoważonego Rozwoju w Polsce w 2013, zorganizowanej przez Fundację Sendzimira. Celem raportu jest usprawnienie promocji społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR ang. corporate social responsibility) wśród małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP), a jego adresatem Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko Pomorskiego. Międzynarodowa grupa uczestników Akademii Letniej, posiadających zróżnicowane doświadczenia, podjęła próbę analizy bieżącej sytuacji dotyczącej promocji CSR wśród MŚP w województwie kujawsko pomorskim oraz przedstawienia propozycji nowych rozwiązań w tym zakresie. Wszystkie pomysły zostały rozwinięte na podstawie informacji zdobytych podczas spotkania z przedstawicielami Urzędu Marszałkowskiego, materiałów dostępnych online oraz wewnętrznych dyskusji pomiędzy uczestnikami Akademii Letniej. Najważniejszym zidentyfikowanym przez nas problemem okazał się brak zainteresowania wdrażaniem działań CSR przez MŚP. Niektóre z nich są świadome istnienia tego pojęcia, jednakże nie są chętne, aby wprowadzić jego założenia w życie. Z drugiej strony, inne przedsiębiorstwa podejmują pewne działania, nie wiedząc, że można je zakwalifikować jako społeczną odpowiedzialność. W poniższym raporcie zawarliśmy szereg propozycji, które naszym zdaniem mogą okazać się pomocne w rozwiązaniu tej kwestii. Opracowanie zawiera ponadto wyjaśnienie pojęcia CSR, listę korzyści, jakie koncepcja ta może przynieść MŚP, ocenę obecnej sytuacji oraz wyzwań, przed którymi stoi Urząd Marszałkowski w kwestii promocji społecznej odpowiedzialności. Główna część raportu jest poświęcona sugerowanym rozwiązaniom (takim jak seminaria, badania ankietowe czy wsparcie prawne) wskazującym, jak postępować z brakiem wiedzy na temat CSR oraz jak go upowszechniać. Są one zilustrowane przykładami dobrych praktyk z tego zakresu. 4

2. Definicja społecznej odpowiedzialności biznesu oraz jej korzyści dla MŚP Społeczna odpowiedzialność biznesu (określana także jako odpowiedzialny biznes, zrównoważony biznes, społeczna odpowiedzialność, odpowiedzialność korporacyjna itp.) według definicji wypracowanej przez Komisję Europejską może być rozumiana jako odpowiedzialność przedsiębiorstw za ich wpływ na społeczeństwo. 1 W innym wyjaśnieniu tej koncepcji, stworzonym przez Światową Radę Biznesu na rzecz Zrównoważonego Rozwoju (World Business Council for Sustainable Development), podkreślono, iż CSR jest ciągłym zobowiązaniem do wnoszenia wkładu w rozwój gospodarczy, z jednoczesnym polepszaniem jakości życia pracowników i ich rodzin, jak i lokalnej społeczności i całego społeczeństwa. 2 Dlatego też przedsiębiorstwa powinny postrzegać CSR jako część wspólnej wizji, a nie jako przypadkowe działania filantropijne. Oprócz tego, należy podkreślić, że w przeciwieństwie do zwykłego przestrzegania prawa, CSR jest oparty na dobrowolnych działaniach. Wymaga to zatem od przedstawicieli biznesu włączenia zagadnień dotyczących społeczeństwa, środowiska, etyki, praw człowieka i konsumenta do swojej podstawowej działalności i strategii, w ścisłej współpracy ze swoimi interesariuszami. Oczywiście, nie wszystkie z wymienionych powyżej aspektów będą miały takie samo znaczenie dla każdego przedsiębiorstwa, jednakże powinny one być wzięte pod uwagę podczas oceny jego wpływu na otoczenie. Społeczna odpowiedzialność jest obecnie postrzegana jako przynależna raczej do świata dużych korporacji. To głównie one tworzą strategie CSR i raporty poświęcone swojej działalności w tym zakresie. Niemniej jednak, także małe i średnie przedsiębiorstwa mogą potraktować takie działania jako przydatne narzędzie do poprawy swojej konkurencyjności. MŚP są co do zasady od początku blisko lokalnych społeczności. To ułatwia wprowadzenie działań CSR, gdyż takie przedsiębiorstwa są świadome miejscowych problemów, co pozwala na wprowadzenie lepiej dopasowanych rozwiązań. Ich rozmiar umożliwia im także podejmowanie szybszych i bardziej elastycznych decyzji, dzięki czemu proces wprowadzania działań CSR i ich modyfikacji jest ułatwiony. Oprócz tego, prowadzenie działalności na lokalnym rynku oznacza bycie bliżej potencjalnych konsumentów. Oznacza to, że wiadomości o aktywności przedsiębiorstwa rozprzestrzeniają się pośród nich szybciej bardzo często na zasadzie z ust do ust, jednak często także jako publikacje w lokalnych mediach. Z tego też względu działania CSR są sposobem na reklamę przedsiębiorstwa, przy jednoczesnej redukcji kosztów marketingowych, jak i na wyróżnienie się spośród swoich konkurentów. Kolejnym pożytkiem z prowadzenia działań CSR jest dla MŚP również poprawa reputacji pośród innych przedsiębiorców, co może prowadzić do lepszych możliwości biznesowych, dotyczących np. łańcucha dostaw. Jest to spowodowane tym, iż przedsiębiorstwa świadome społecznie mogą przyciągać uwagę innych, które podzielają ich wartości. W efekcie pozwala to na większe zaufanie 1 A renewed EU strategy 2011 14 for Corporate Social Responsibility, COM(2011) 681, http://eurlex.europa.eu/lexuriserv/lexuriserv.do?uri=com:2011:0681:fin:en:pdf 2 World Business Council for Sustainable Development, Corporate Social Responsibility, http://www.wbcsd.org/workprogram/business role/previous work/corporate social responsibility.aspx 5

między nimi. Ten aspekt może być szczególnie ważny dla firm chcących poszerzać swoją działalność także na polu międzynarodowym. Inną korzyścią z CSR, z której mogą skorzystać zarówno duże korporacje jak i MŚP, jest zmniejszenie kosztów działalności z uwagi na poprawę efektywności zarządzania produkcją. Może to być wynikiem takich działań jak np. ograniczenie zużycia wody, wprowadzenie energooszczędnego sprzętu czy też recykling wytwarzanych odpadów. Działania społecznie odpowiedzialne dotyczące wspierania pracowników i poprawy warunków pracy pozwalają z kolei na polepszenie ich satysfakcji, pomysłowości oraz lojalności wobec przedsiębiorstwa. Jednocześnie, jako że pracownicy MŚP są zwykle członkami lokalnej społeczności, takie dobre praktyki są zazwyczaj bardziej widoczne, co również prowadzi do poprawy reputacji firmy. Jest to z kolei ważny czynnik w budowaniu zaufania konsumentów, a w efekcie ich lojalności wobec przedsiębiorstwa. Więcej informacji poświęconych zagadnieniu korzyści, jakie CSR przynosi dla MŚP, znajduje się na poniższych stronach: Portal Innowacji, Społeczna odpowiedzialność MŚP (http://www.pi.gov.pl/parp/chapter_86197.asp?soid=6b1e407e9c244734b752ddf9dcbe7f C9) European Commission, Tips and Tricks for Advisors, CSR for SME's (http://ec.europa.eu/enterprise/policies/sustainable business/files/csr sme/tips tricks csrsme advisors_en.pdf) Mandl, I., Dorr, A., CSR and Competitiveness European SMEs Good Practice Consolidated European Report, Austrian Institute for SME Research, Vienna 2007 (http://www.kmuforschung.ac.at/de/projekte/csr/european%20report.pdf) 6

3. Stan obecny oraz wyzwania dla MŚP W 2011 roku Polska Agencja Wspierania Przedsiębiorczości (PARP), rozpoczęła projekt Zwiększenie konkurencyjności regionów poprzez społeczną odpowiedzialność biznesu (CSR), którego celem jest podniesienie poziomu znajomości pojęcia CSR i wiedzy na jego temat pośród przedstawicieli Urzędów Marszałkowskich, Centrów Obsługi Inwestorów i Eksporterów oraz MŚP. Jest to ogólnopolski projekt, oparty na programie współpracy polsko szwajcarskiej, składający się z trzech etapów. Pierwszy z nich składał się z działań edukacyjnych i informacyjno promocyjnych, natomiast drugim jest konkurs dla MŚP na wsparcie projektów dotyczących wdrażania działań CSR. Ostatni element, który zostanie rozpoczęty po rozdysponowaniu wszystkich środków dostępnych w etapie 2., będzie poświęcony promocji dobrych praktyk oraz wyników projektu, a także jego ocenie. 3 W celu opisania bieżącej sytuacji, zwłaszcza zainteresowania powyższym projektem oraz wdrażaniem CSR, wykorzystamy następujące wskaźniki, które są oparte na informacjach uzyskanych od przedstawicieli Urzędu Marszałkowskiego: Liczba przedstawicieli MŚP, którzy wzięli udział w szkoleniach i spotkaniach informacyjnych W szkoleniach przeprowadzonych w ramach pierwszego etapu projektu PARP u udział wzięło 35 przedstawicieli MŚP, co można uznać za bardzo niską liczbę w porównaniu do oczekiwań. Idealnym stanem w powyższej sytuacji byłby udział w wydarzeniu wszystkich zaproszonych osób. Obecnie wskaźnik uczestnictwa pokazuje, iż zainteresowanie tematyką CSR, a nawet świadomość jej istnienia, jest niska. Mała liczba chętnych może być także spowodowana niedostateczną promocją spotkań. Liczba złożonych wniosków w projekcie przeprowadzanym przez PARP Liczbę wniosków pochodzących z województwa Kujawsko Pomorskiego można uznać za niską do organizatorów wpłynęły trzy aplikacje (z 108 złożonych w całej Polsce) Liczba niewykorzystanych środków, które są w dalszym ciągu dostępne Całkowita kwota wsparcia w ramach wspomnianego konkursu wynosi 9,7 mln złotych dla wszystkich regionów, jednakże już na obecnym etapie rozpatrywania wniosków o dofinansowanie wiadomo, że nie wszystkie fundusze zostaną rozdysponowane. Idealnym stanem będzie całkowite wykorzystanie środków, co prawdopodobnie zostanie osiągnięte dzięki planowanej dodatkowej turze przyjmowania wniosków. Przyjęte przez nas wskaźniki pokazują, iż bieżący poziom świadomości dotyczącej CSR, a także chęć włączenia tej koncepcji do własnej działalności są bardzo niskie. W przyszłości, bez wprowadzenia akcji promocyjnej, sytuacja najprawdopodobniej pozostanie na takim samym poziomie. Podczas omawianego projektu Urząd Marszałkowski współpracuje z PARP nad promocją CSR w województwie. Z uwagi na to, że Urząd wspiera lokalne przedsiębiorstwa i przyciąga inwestorów spoza regionu, odgrywa on znaczącą role w zachęcaniu MŚP do wdrożenia działań CSR. W przyszłości może on się zderzyć z licznymi wyzwaniami, z których jednymi z większych są: 3 Polish Agency for Enterprise Development, Swiss Polish Cooperation Programme, http://en.parp.gov.pl/index/index/2016 7

Brak świadomości: niektóre z MŚP nie są zaznajomione z założeniami związanymi z pojęciem CSR z uwagi na brak informacji na ten temat. Niemniej jednak, niektóre z nich już teraz stosują rozwiązania, które mogą być uznane jako społecznie odpowiedzialne, jednakże nie są tego świadome. Oprócz tego, niektóre z przedsiębiorstw wykazują się pewną znajomością tematyki, lecz nie wiedzą, w jaki sposób rozpocząć jej wdrażanie. Koszty: MŚP mogą również unikać inicjatyw związanych z CSR, ponieważ uważają je za stanowiące zbyt duże wyzwanie pod względem finansowym. Niektóre przedsiębiorstwa nie wiedzą, że niektóre rezultaty są możliwe do osiągnięcia bez znaczących nakładów pieniężnych. Promocja: dużym wyzwaniem, przed którym stoi Urząd Marszałkowski, jest znalezienie sposobu na skuteczne dotarcie do MŚP i zainteresowanie ich tematem CSR. Działania promocyjne są obecne na poziomie krajowym, jednak liczba MŚP wdrażających strategie CSR jest ciągle niska, dlatego też grupą docelową działań są właśnie te przedsiębiorstwa, które nie posiadają dostatecznej wiedzy na temat CSR. Ważnym aspektem jest uświadomienie MŚP, iż nie tylko duże korporacje mogą odnosić korzyści z działań CSR. 8

4. Nasze propozycje Proponujemy zestaw działań, które mogą pomóc zarówno w zwiększeniu świadomości na temat społecznej odpowiedzialności biznesu, jak i usprawnieniu promocji tego zagadnienia. 4.1. Ankieta Brak zainteresowania przedsiębiorstw tematyką CSR został przez nas zidentyfikowany jako główny problem w rozpowszechnianiu działań CSR w regionie. Głównym zadaniem Urzędu jest zatem dowiedzenie się, w jaki sposób zmienić to nastawienie oraz zachęcić do prowadzenia aktywności w tym zakresie. Pierwszym krokiem byłoby wyjaśnienie, dlaczego firmy nie są zainteresowane odpowiedzialnością społeczną. Należałoby wyodrębnić wśród nich te, które w ogóle nie znają tego pojęcia, oraz takie, które co prawda mają na jego temat wiedzę, ale nie chcą prowadzić działań z nim związanych. Sposobem na zebranie powyższych danych jest przeprowadzenie ankiety, w których mogłyby zostać zamieszczone następujące pytania: Czy Państwa firma: Wprowadza jakiekolwiek inwestycje proekologiczne? Pomaga lokalnej społeczności? Bierze udział w akcjach charytatywnych? Czy znają Państwo pojęcie i koncepcję CSR? Czy wiedzą Państwo o możliwościach dofinansowania działalności CSR? Czy wprowadzili Państwo w swojej firmie usystematyzowaną politykę CSR? Jeśli odpowiedź na poprzednie pytanie brzmi nie, proszę wyjaśnić dlaczego? Czy Państwa partnerzy biznesowi prowadzą działalność CSR? Czy byliby Państwo zainteresowani wprowadzeniem strategii CSR w swojej firmie w przyszłości? Jeśli odpowiedź na poprzednie pytanie brzmi nie, proszę wyjaśnić dlaczego? Jeśli są Państwo zainteresowani poszerzaniem wiedzy w zakresie CSR, czy wiedzą Państwo, gdzie znaleźć odpowiednie informacje? Czy są Państwo zainteresowani wzięciem udziału w szkoleniu i seminarium poświęconym CSR? Czy chcieliby Państwo otrzymywać od nas informacje na temat organizowanych wydarzeń poświęconych CSR? Ankieta pozwoliłaby Urzędowi na zapoznanie się z sytuacją, byłaby także pomocna przy opracowywaniu strategii dla dalszych inicjatyw odnośnie promocji CSR. 4.2. Publikacje poświęcone CSR Stworzenie broszury lub krótkiej ulotki z podstawowymi informacjami na temat odpowiedzialnego biznesu oraz jego wprowadzania mogłoby być podstawą promocji tej tematyki. Z uwagi na brak wiedzy na temat CSR wśród MŚP, publikacja pozwoliłaby na poznanie pojęcia CSR przez 9

przedsiębiorców, a także na przedstawienie korzyści z wprowadzenia działań CSR. Zawierałaby ona także dobre przykłady, listę publicznych inicjatyw oraz dane kontaktowe pozwalające na uzyskanie dalszych wiadomości. 4.3. Strona internetowa z bazą dobrych praktyk Urząd Marszałkowski mógłby dostarczyć informacje dotyczące działań CSR przedsiębiorstw, które korzystają także z jego wsparcia w ramach innych programów. To pozwoliłoby na zwiększenie przejrzystości, a także na wprowadzenie nowej formy promocji. 4.4. Konkursy i odznaczenia Dobrym pomysłem jest zgromadzenie środków na konkursy z nagrodami, w których przedsiębiorstwa mogłyby współzawodniczyć w swoich inicjatywach CSR. Mogłoby to podnieść poziom świadomości o CSR, gdyż przyciągnęłoby uwagę do tej tematyki, jak i nagrodzenia firm, które już wprowadzają strategie CSR. Przykładowo, Wielkopolski Klub CSR organizuje konkurs Wielkopolskie Grand Prix CSR, który jest szansą dla przedsiębiorstw do promocji. Także Business Centre Club przeprowadza konkurs nazwany Firma Dobrze Widziana, w którym oceniane są firmy uważające się za odpowiedzialne społecznie. Jest on również połączony z kampanią promocyjną poświęconą CSR, ankietami dotyczącymi wiedzy na ten temat, a także rozpowszechnianiem formularzy pozwalających na samoocenę poziomu odpowiedzialności CSR w firmie. 4.5. Proponowanie właścicielom MŚP podzielenia się swoim doświadczeniem CSR często postrzegany jest jako dostępny tylko dla międzynarodowych korporacji. Byłoby zatem dobrym pomysłem, aby skontaktować się z przedsiębiorstwami zaangażowanymi w proste działania CSR (także tymi, którzy nie zdają sobie sprawy, że ich aktywność można zaklasyfikować jako CSR) do podzielenia się swoim doświadczeniem np. podczas spotkań z innymi przedstawicielami MŚP. Pozwoliłoby to na wykazanie, iż proste i przydatne rozwiązania są możliwe do wprowadzenia także przez małe podmioty. Przy okazji zaangażowane przedsiębiorstwa mogłyby w ten sposób promować swoją działalność. 4.6. Włączanie informacji dot. CSR do szkoleń i warsztatów poświęconych pokrewnej tematyce Podczas spotkania z przedstawicielami Urzędu Marszałkowskiego dowiedzieliśmy się, że Urząd organizuje dla przedsiębiorców cieszące się zainteresowaniem seminaria poświęcone przykładowo możliwościom eksportowym czy też przedsiębiorczości. Jednocześnie, gdy zaproponowano przedstawicielom MŚP spotkania z zakresu CSR, nie spotkano się z dużym odzewem. Jednym z rozwiązań tego problemu może być włączenie wiadomości poświęconych społecznej odpowiedzialności do tych bardziej popularnych spotkań. W ten sposób, część ich czasu mogłaby zostać poświęcona zaprezentowaniu pojęcia CSR, co pozwoliłoby na zapoznanie uczestników, niejako przy okazji, z tym zagadnieniem. 10

4.7. Misje gospodarcze do przedsiębiorstw aktywnych w dziedzinie CSR Udział w misji gospodarczej jest dla przedsiębiorstwa dobrą okazją do zapoznania się ze sposobem działalności zagranicznych firm, a także do nawiązania współpracy. Jednym z działań wspierających wzrost zainteresowania CSR mogłoby być zatem proponowanie wizyt w przedsiębiorstwach, które realizują działania CSR. W ten sposób firmy z regionu mogłyby także zdobyć informację co do sposobów wdrażania CSR bezpośrednio od goszczącego ich przedsiębiorstwa. 4.8. Oferowanie wsparcia dla firm zainteresowanych CSR Dobrym sposobem na wsparcie przedsiębiorstw byłoby stworzenie centrum działającego przy Urzędzie, które zajmowałoby się doradztwem w zakresie raportowania o działalności CSR oraz zdobywania środków na wdrażanie nowych rozwiązań przez firmy. Takie wsparcie pomogłoby przykładowo w upowszechnieniu zwyczaju raportowania o swoich działaniach przez firmy. Potrzebne na ten cel środki Urząd mógłby spróbować uzyskać przykładowo za pośrednictwem PARP. 4.9. Priorytety dla firm aktywnych w sferze CSR Urząd Marszałkowski mógłby wprowadzić zasadę, w ramach której firmy które wprowadzają działania CSR korzystałyby z pierwszeństwa w obsłudze. Przykładowo, jeśli zagraniczny importer byłby zainteresowany nawiązaniem współpracy z polskim przedsiębiorcą, jako pierwsze byłby mu zaproponowane firmy ze strategią CSR. W ten sposób MŚP byłby zmotywowane do jej wprowadzania, gdyż pozwoliłoby im to na szybszą ekspansję. Oprócz tego, mogłoby to prowadzić do nawiązywania kontaktów z partnerami którzy także są już aktywni w sferze odpowiedzialnego biznesu, co w efekcie dałoby możliwość pozytywnej wymiany doświadczeń. Tego typu działania są już stosowane w Chicago pod nazwą Green Permit Program. W jego ramach projekty, które spełniają określone specyfikacje dotyczące wpływu na środowisko, otrzymują pozwolenia budowlane w ciągu 30 dni (lub nawet 15 dni) zamiast standardowego okresu 60 90 dni. 11

5. Dobre przykłady w promowaniu CSR pośród MŚP 5.1. Rada ds. CSR w województwie śląskim4 Rada ds. CSR została utworzona z inicjatywy Marszałka Województwa Śląskiego w 2011 roku. Służy jako ciało doradcze Zarządu Województwa. Lista jej członków zawiera przedstawicieli instytucji publicznych, związków zawodowych, związków pracodawców, świata akademickiego oraz sektora prywatnego. Jej głównym zadaniem jest upowszechnianie pojęcia społecznej odpowiedzialności biznesu oraz inicjowanie działań w tym zakresie na poziomie lokalnym. Rada jest podzielona na cztery grupy robocze: ds. edukacji, promocji, zrównoważonego biznesu oraz MŚP. Ich działania dotyczą różnych aspektów CSR. Przykładowo, działania edukacyjne polegają m.in. na upowszechnianiu pojęcia pośród nauczycieli i doradców zawodowych, a także na edukacji konsumentów. Grupa ds. MŚP jest z kolei zaangażowana w dopasowanie rozwiązań stosowanych w sferze CSR przez duże przedsiębiorstwa do możliwości MŚP. Rada pracuje razem z innymi podmiotami nad wdrażaniem różnych projektów. Przykładowo, we współpracy z Agencją Rozwoju Lokalnego sp. z o.o., realizuje ona współfinansowany przez UE międzynarodowy projekt Społeczna i ekologiczna odpowiedzialność przedsiębiorstw w ramach polityki regionalnej. Rada regularnie organizuje lub współorganizuje wydarzenia takie jak konferencje i seminaria poświęcone CSR. Udziela również patronatów innym działaniom związanym z tą tematyką. Kolejnym, wartym wspomnienia działaniem jest uruchomienie strony internetowej, która zawiera informacje poświęcone CSR, a także przykłady dobrych praktyk w tej dziedzinie. Znajduje się na niej także lista bieżących wydarzeń, projektów oraz konkursów dostępnych zarówno dla przedsiębiorstw, jak i indywidualnych osób, np. studentów. 5.2. People and Profit w Danii5 Program People & Profit (P&P) został zainicjowany przez Duńską Agencję Handlu i Przedsiębiorców (DAHP) w 2005 roku i zakończył się w 2007 roku. DAHP jest częścią Ministerstwa Gospodarki, przed którym odpowiada za swoje działania. Grupą docelową P&P były MŚP, a celem dopasowanie działań CSR do skali działania MŚP i wykorzystanie ich na rzecz poprawy konkurencyjności MŚP. Głównym aspektem projektu było poprawienie świadomości co do sposobu wykorzystania działań CSR jako wskaźnika konkurencyjności. Podczas realizacji programu MŚP zapewniono szkolenia oraz inne narzędzia służące do całościowego włączenia CSR w ich działalność. Projekt obejmował: Badania analizę zależności pomiędzy CSR a bieżącą działalnością MŚP, z rezultatem w postaci różnych wydawnictw, raportów oraz kwestionariuszem. Szkolenia wyniki badań posłużyły jako podstawa do zorganizowania szkoleń oraz programów edukacyjnych dla managerów oraz pracowników duńskich MŚP. Ich celem było 4 Społeczna Odpowiedzialność Biznesu w Województwie Śląskim (CSR), www.csr.slaskie.pl 5 People and Profit a practical guide to corporate socialy responsibility, http://samfundsansvar.dk/file/318759/people_profit_practical_guide_april_2008.pdf; Steurer, R., Berger G., Konrad A., Martinuzzi A., CSR Awareness Raising Summary of the case studies and conclusions, Vienna University of Economics and Business Administration, Research Institute for Managing Sustainability, http://www.sustainability.eu/pdf/csr/policies/csr%20awareness%20raising%20cases%20 %20conclusions_summary.pdf 12

zgromadzenie wiedzy dotyczącej wykorzystania CSR w normalnej działalności, a także wpływu takich działań do poprawy wyników finansowych przedsiębiorstwa. Rozpowszechnienie świadomości różni interesariusze oraz opinia publiczna zostali poinformowani o wynikach projektu, także w celu dalszej promocji CSR. Całkowity budżet projektu wyniósł 2,5 mln euro i został zrealizowany dzięki wsparciu Europejskiego Funduszu Socjalnego oraz narodowych władz ds. rynku pracy. Duńska Agencja Handlu i Przedsiębiorców wraz z firmą konsultingową Rambøll Management i innymi partnerami w czasie trwania projektu zaoferowały kurs CSR dla 12 000 managerów i pracowników duńskich MŚP. 5.3. Ulga podatkowa dla inwestorów w Wielkiej Brytanii6 Ulga podatkowa od inwestycji w społeczność lokalną (Community Investment Tax Relief CITR) ma za zadanie wspomagać biznes w zaniedbanych społecznościach poprzez zachęcanie do inwestowania w akredytowane Instytucje Finansowe Rozwoju Społeczności (Community Development Finance Institutions CDFIs). Została ona wprowadzona na poziomie krajowym przez brytyjski rząd. Ulga podatkowa jest dostępna dla jednostek oraz firm i wynosi do 25% wartości inwestycji w CDFI. Ulga jest rozłożona na okres 5 lat, zaczynając od roku w którym inwestycja jest ulokowana. Aby zostać ją objętą, inwestycja musi wystąpić jako: Zapis na udziały lub papiery wartościowe CDFI Pożyczka z CDFI Depozyt dla CDFI działającej jako bank Dla każdej poczynionej inwestycji w ramach programu odpowiednia Instytucja Finansowa wystawi certyfikat, który pozwala, po spełnieniu wymienionych wyżej warunków, na zastosowanie ulgi w wysokości do 5% wartości inwestycji za każdy rok, rozpoczynając od roku jej dokonania. Według nas, Urząd Marszałkowski powinien rozważyć możliwość lobbowania wprowadzenia podobnego rozwiązania w polskim systemie podatkowym. 5.4. Kredyty eksportowe w Szwecji7 W celu zapewnienia bardziej odpowiedzialnych relacji gospodarczych, Szwecja wprowadziła mechanizm antykorupcyjny, który pozwala na większą przejrzystość operacji handlowych. Jest on oparty na bodźcach finansowych. 6 Strona brytyjskiego ministerstwa finansów: http://www.hmrc.gov.uk 7 Business Anti Corruption Portal, Swedish Export Credit Corporation (SEK), http://www.business anticorruption.com/resources/anti corruption initiatives/partner initiatives/sweden/; Steurer, R., The Role of Governments in Corporate Social Responsibility: Characterising Public Policies on CSR in Europe, University of Natural Resources and Applied Life Sciences, Department of Economic and Social Sciences, Vienna, November 2010, http://www.wiso.boku.ac.at/fileadmin/_/h73/h732/_temp_/infer_dp_10_2_the_role_of_governments_in_coporate_so cial_responsibility_characterising_public_policies_on_csr_in Europe.pdf 13

Szwedzkie władze, aby podnieść poziom wiedzy na temat CSR, połączyły dofinansowanie do eksportu z obowiązkiem wywiązywania się z działań CSR. Kontrolę nad Szwedzką Korporacją Kredytów Eksportowych ( SKKE), która udziela opisywanych dofinansowań, sprawuje szwedzki rząd. Aby otrzymać środki z SKKE, każdy wnioskodawca musi podpisać antykorupcyjną umowę, na podstawie której zobowiązuje się, że dofinansowanie nie będzie przeznaczone na żadne działania korupcyjne. Niewywiązanie się z powyższego zobowiązania prowadzi do wypowiedzenia umowy przez SKKE, zwrotu otrzymanych środków oraz odszkodowania dla SKKE z tytułu poniesionych kosztów. Opisana praktyka pozwala zatem połączyć działania mające na celu finansowe wsparcie przedsiębiorców z podnoszeniem ich świadomości w zakresie CSR. 5.5. Centrum Wiedzy i Informacji o CSR w Holandii8 W 2001 roku holenderski rząd powołał do życia centrum promocji wiedzy o CSR, jednak jego aktywna działalność rozpoczęła się w roku 2004. Centrum jest zarządzane przez organizację MVO Nederland. Głównym powodem jego stworzenia było zapewnienie niezależności zarówno od rządu, jak i grup interesariuszy. MVO Nederland ma skład pracowników w wielkości 12 pełnych etatów. W okresie 2005 2008 całkowity budżet Centrum wyniósł 4,9 mln euro, suma ta została przydzielona przez Ministerstwo Gospodarki. Centrum wspiera przedsiębiorców we wdrażaniu CSR do ich działalności poprzez dostarczanie informacji na swojej stronie internetowej, przeprowadzanie warsztatów i wykładów oraz organizowanie innych wydarzeń, a także tworzenie innych narzędzi możliwych do zastosowania w działaniach CSR. Działalność Centrum można podzielić na cztery aspekty: Współpraca z organizacjami handlowymi w celu lepszego dostępu do świata biznesu i poznania jego potrzeb. Promocja CSR na poziomie międzynarodowym, głównie poprzez poprawę relacji międzynarodowych oraz zarządzania międzynarodowym łańcuchem dostaw. Dystrybucja wiadomości dotyczących ważnych kwestii z zakresu CSR, przykładowo przejrzystości, relacji między CSR a marketingiem, zarządzania personelem. Współpraca z regionalnymi organizacjami przedsiębiorców, przykładowo izbami handlowymi, w celu włączenia CSR do ich działań oraz materiałów informacyjnych. Centrum dostarcza przedsiębiorcom praktycznych wskazówek, wskazuje dobre przykłady oraz odwołuje się do przydatnych kontaktów. Do tej pory zdołało dotrzeć do ponad 100 000 przedsiębiorców. Oprócz promocji CSR, centrum realizuje duże międzynarodowe projekty, przykładowo poświęcone dostarczaniu wiedzy z dziedziny CSR dotyczącej importowania, eksportowania oraz inwestowania zagranicą, jak i wspieraniu podmiotów z branży rolniczej w ich działaniach CSR. Fundusze na powyższe projekty pochodzą głównie ze środków ministerialnych. 8 Strona Centrum: http://www.mvonederland.nl/ 14

6. Podsumowanie Znajomość dobrych praktyk dotyczących CSR utrzymuje się pośród polskich MŚP na stosunkowo niskim poziomie. Powodem takiego stanu jest prawdopodobnie brak akcji promocyjnych skierowanych do tej grupy, związany m.in. z faktem, że CSR postrzegany jest jako działalność odpowiednia głównie dla dużych firm. Jednakże jak pokazuje niniejszy raport, włączenie społecznej odpowiedzialności do aktywności MŚP jest zarówno możliwe, jak i korzystne. Niezbędne jest zatem dostosowanie działań promujących CSR do rzeczywistości MŚP. W naszej opinii, zaprezentowane powyżej rozwiązania powinny stać się częścią spójnej strategii mającej na celu promowanie systematycznego podejścia do prowadzenia odpowiedzialnego biznesu. MŚP mają przewagę nad dużymi międzynarodowymi korporacjami w postaci działania w bliskości społeczności, dla których produkują czy też świadczą usługi. Wprowadzenie działań CSR do ich aktywności pozwoliłoby na zwiększenie tej konkurencyjności także poprzez poprawę efektywności w ich funkcjonowaniu oraz polepszenie odporności na zmieniające się warunki rynkowe. 15

Spis źródeł 1. Mandl, I., Dorr, A., CSR and Competitiveness European SMEs Good Practice Consolidated European Report, Austrian Institute for SME Research, Vienna 2007, http://www.kmuforschung.ac.at/de/projekte/csr/european%20report.pdf 2. Steurer, R., Berger G., Konrad A., Martinuzzi A., CSR Awareness Raising Summary of the case studies and conclusions, Vienna University of Economics and Business Administration, Research Institute for Managing Sustainability, http://www.sustainability.eu/pdf/csr/policies/csr%20awareness%20raising%20cases%20 %20conclusions_summary.pdf 3. Steurer, R., The Role of Governments in Corporate Social Responsibility: Characterising Public Policies on CSR in Europe, Univesity of Natural Resources and Applied Life Sciences, Department of Economic and Social Sciences, Vienna, November 2010, http://www.wiso.boku.ac.at/fileadmin/_/h73/h732/_temp_/infer_dp_10_2_the_role_of_ Governments_in_Coporate_Social_Responsibility_Characterising_Public_Policies_on_CSR_in Europe.pdf 4. A renewed EU strategy 2011 14 for Corporate Social Responsibility, COM(2011) 681, http://eur lex.europa.eu/lexuriserv/lexuriserv.do?uri=com:2011:0681:fin:en:pdf 5. Business Anti Corruption Portal, Swedish Export Credit Corporation (SEK) http://www.business anti corruption.com/resources/anti corruption initiatives/partnerinitiatives/sweden/ 6. European Commission, Tips and Tricks for Advisors, CSR for SME's http://ec.europa.eu/enterprise/policies/sustainable business/files/csr sme/tips tricks csrsme advisors_en.pdf 7. HM Revenue & Customs, www.hmrc.gov.uk 8. MVO (CSR) Nederland http://www.mvonederland.nl/ 9. People and Profit a practical guide to corporate socialy responsibility, http://samfundsansvar.dk/file/318759/people_profit_practical_guide_april_2008.pdf 10. Polish Agency for Enterprise Development, Swiss Polish Cooperation Programme, http://en.parp.gov.pl/index/index/2016 11. Portal Innowacji, Społeczna odpowiedzialność MŚP, http://www.pi.gov.pl/parp/chapter_86197.asp?soid=6b1e407e9c244734b752ddf9dcbe7f C9 12. Rydon Group, CSR Circle Diagram, http://www.rydon.co.uk/corporate/csr/csr circle 13. Społeczna Odpowiedzialność Biznesu w Województwie Śląskim (CSR), www.csr.slaskie.pl 14. World Business Council for Sustainable Development, Corporate Social Responsibility, http://www.wbcsd.org/work program/business role/previous work/corporate socialresponsibility.aspx 16