Dieta bogatoresztkowa. Zastosowanie diety: Dieta bogatoresztkowa jest stosowana przede wszystkim w zaparciach stolca nawykowych, w postaci atonicznej oraz zaburzeniach czynności jelit. Celem diety bogatoresztkowej jest pobudzenie i uregulowanie czynności jelit bez stosowania środków farmakologicznych. Charakterystyka diety: Dieta bogatoresztkowa jest modyfikacją racjonalnego żywienia ludzi zdrowych. Modyfikacja polega na zwiększeniu w całodziennym żywieniu ilości błonnika pokarmowego i płynów. Błonnik pokarmowy nie ulega strawieniu i wchłanianiu, jest jednak konieczny do utrzymania prawidłowego funkcjonowania przewodu pokarmowego. Błonnik pokarmowy nierozpuszczalny zwiększa ilość mas kałowych, w niewielkim stopniu wiąże wodę, poprzez mechaniczne drażnienie przyspiesza pasaż jelit, opóźnia hydrolizę skrobi i wchłanianie glukozy, zmniejsza wartość energetyczną diety i daje uczucie sytości. Na odruchy defekacyjne największy wpływ mają otręby pszenne oraz gruboziarniste produkty zbożowe takie jak kasza gryczana, kasza jęczmienna, graham, pieczywo razowe, pieczywo chrupkie. Zaleca się stosowanie 2-3 razy dziennie po jednej łyżce otrąb pszennych. Możemy je podawać z kefirem, z jogurtem, surówkami, pastami do pieczywa. Otręby zawierają w swoim składzie kwas fitynowy, który upośledza wchłanianie żelaza, wapnia, magnezu. W trakcie podawania otrąb pszennych należy zwiększyć w diecie o 10 %wapń i wypijać większą ilość płynów, co najmniej 2-2,5 l na dobę. Skuteczne w eliminacji zaparć są również owoce suszone takie jak: śliwki, rodzynki, figi, a także papryka, buraki. W diecie bogatoresztkowej, która ma zastosowanie w zaparciach produkty z dużą ilością błonnika pokarmowego zwiększać należy stopniowo do 35-40g/dobę. Zwiększenie ilości błonnika w początkowym okresie może powodować wzdęcia i lekkie pobolewania brzucha. Działanie korzystne na perystaltykę jelit mają również miód, jogurt, kefir, 1 dniowe mleko ukwaszone, kawa prawdziwa, śmietanka woda gazowana, kompot z suszonych śliwek, soki zawierające kwasy organiczne, masło, oliwa, z oliwek, oleje, surówki, siemię lniane, buliony, rosoły, potrawy ostro przyprawione, chłodne napoje i potrawy. Zaleca się na czczo ½ szklanki przegotowanej letniej wody z miodem lub namoczone suszone śliwki lub łyżeczkę masła lub oliwy. W diecie należy ograniczyć pokarmy, które zmniejszają perystaltykę jelit. Do takich produktów
zaliczamy kluski, pieczywo białe, ryż, kasza manna, mąka ziemniaczana, ciastka z kremem, banany. Z diety wykluczamy mocną herbatę, suszone czarne jagody, czerwone wino wytrawne, groch, fasole, bób, warzywa kapustne oraz suche pożywienie. Metody sporządzania potraw: W diecie bogatoresztkowej dozwolone są wszystkie techniki sporządzania potraw ( gotowanie, duszenie, pieczenie smażenie) Produkty i potrawy zalecane, zalecane w umiarkowanych ilościach i przeciwwskazane w diecie bogatoresztkowej. Produkty i potrawy Napoje Pieczywo Dodatki do pieczywa Zupy i sosy gorące Zalecane Mleko 2% tłuszczu, jogurt, kefir, mleko ukwaszone, maślanka, serwatka, kawa zbożowa, soki owocowe, warzywne, napoje owocowomleczne, warzywnomleczne, herbata owocowa, ziołowa, wody mineralne, woda przegotowana z miodem Pieczywo z pełnego ziarna, bułki grahamki, pieczywo chrupkie, pumpernikiel Twaróg, chóde wędliny drobiowe, chuda szynka, dżemy, marmolady, miód, serek ojowy, pasztet, masło, margaryna miękka, ryby wędzone chude Mleczne, owocowe, jarzynowe, krupnik, zupy czyste na wywarach mięsnych, grzybowych Zalecane w umiarkowanych ilościach Kawa naturalna, mleko pełne, jogurt tłusty, napary z ziół pobudzające pracę przewodu pokarmowego, słaba herbata Pieczywo pszenne,, chleb żytni, półcukiernicze Sery podpuszczkowe, salceson, ryby wędzone tłuste, śledzie, konserwy rybne Z kaszy manny Przeciwwskazane Napoje czekoladowe, mocna herbata, alkohol, zbyt kwaśne mleko, napar z czarnych suszonych jagód, czerwone wino wytrawne, kawa żołędziowa, w dyspepsjach jelit wody z CO2, kawa naturalna Pieczywo świeze Wędliny bardzo tłuste, tłuste konserwy mięsne, Zupy z warzyw wzdymających, strączkowych, kapustnych, bardzo tłuste zawiesiste, na wywarach kostnych, ryżowa, podprawiane mąką ziemniaczaną,
Dodatki do zup Mięso, podroby, drób, ryby Potrawy półmięsne i bezmięsne tłuszcze warzywa Bułki, grzanki, kasze ziemniaki, lane ciasto, kluski biszkoptowe, makaron, groszek ptysiowy Chude gatunki mięs: cielęcina, schab, królik, indyk, kurczak, gołąb, perliczka, sandacz,, karp, lin, flądra, dorsz, pstrąg, morszczuk, mintaj, makrela, sola, karmazyn, tuńczyk, sardynka. Potrawy gotowane pulpety, potrawki, duszone, pieczone. Budynie z mięsa i kasz, z warzyw, makaron z mięsem, makaron z owocami,, leniwe pierogi, pierogi z mięsem, z owocami, papryka faszerowana, kluski ziemniaczane, zapiekanki,, naleśniki z mięsem,, leczo, tarta jarzynowa, lasagne z mięsem i warzywami Oleje zawierające wielonienasycone kwasy tłuszczowe: słonecznikowy, sojowy, kukurydziany, krokoszowy, oleje zawierające jednonienasycone kwasy tłuszczowe: rzepakowy, oliwa z oliwek, masło, margaryny miękkie Warzywa świeże, mrożone, buraki, papryka, pomidory, marchew, dynia, szpinak, sałata, pietruszka, seler, rabarbar, warzywa w postaci soków, surówek, gotowane, soczewica Średnio tłuste gatunki mięs i mięsa krwiste: wieprzowina, wołowina, dziczyzna, wątroba, ozorki, nerki, serca, mózg, flaki, gęsi, kaczki, śledzie, halibut,, łosoś, potrawy smażone z mięsa drobiu i ryb Racuchy, bliny, kluski kładzione, placki ziemniaczane Kalafior, kiszona kapusta, warzywa cebulowe: cebula, czosnek, pory, fasolka szparagowa, groszek zielony, ogórki kiszone, Ryż, krokiety z kapustą, groch, fasola Bardzo tłuste gatunki mięs, : wieprzowina, baranina, mięsa smażone, w dużych ilościach Potrawy z fasoli, grochu, ryżu, z dodatkiem mąki ziemniaczanej i warzyw zapustnych, Łój, smalec, słonina, margaryny twarde, olej palmowy, Suche nasiona roślin strączkowych,, pozostałe warzywa kapustne, ogórki świeże,
Ziemniaki Gotowane, pieczone Smażone w dużej ilości tłuszczu: frytki, krążki, placki Owoce Desery Przyprawy Świeże, suszone, konserwowane, orzechy włoskie, laskowe, owoce w postaci surówek, soków, gotowane Kompoty, galaretki owocowe, mleczne, musy, kremy, przeciery owocowe, suflety, sałatki owocowe, ciasta, ciasteczka biszkoptowe, keksy z dodatkiem otrąb Kwas mlekowy, kwasek cytrynowy, koperek zielony, pietruszka, jarzynka, kminek, majeranek, gałka muszkatołowa, liść laurowy, ziele angielskie, sól do 5 g na dobę, papryka słodka, pieprz ziołowy, curry, Przykład jadłospisu na dietę bogatoresztkową: Gruszki, orzechy solone, orzechy kokosowe, orzechy arachidowe Ciasta tłuste z dużą ilością żółtek, z masami Ostra papryka, pieprz, chili, musztarda( w dyspepsjach jelit zabroniona) Na czczo: ½ szklanki przegotowanej chłodnej wody z miodem I Śniadanie Zupa mleczna z płatkami owsianymi, Pieczywo razowe z masłem, Ser twarogowy, pomidor Herbata owocowa, II Śniadanie, Słaba kawa naturalna ze śmietanką, Pieczywo chrupkie margaryną miękką i powidłami, Pomarańcza, Obiad Zupa ogórkowa z ziemniakami, Zrazy wołowe bite, Kasza gryczana na sypko, Buraczki czereśnie Kisiele, czekolada, kakao, batony, ciasta z dodatkiem kakao ocet
Kompot z truskawek, Podwieczorek Lody owocowe z waflami, Kolacja Galaretka z kurczaka Chleb graham z masłem, Surówka z papryki, Herbata z mięty, Przed snem: Siemię lniane z mlekiem Bibliografia H. Ciborowska, A. Rudnicka, Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka. PZWL, 2014