Program edukacyjny przedszkole szkoła podstawowa gimnazjum szkoły ponadgimnazjalne
Nowa Era partnerem edukacyjnym Muzeum Historycznego m.st. Warszawy
Spis treści Program edukacyjny Muzeum Historycznego m.st. Warszawy ----------- 2 Jak zamawiać lekcje? ------------------------------------------------------ 3 Muzeum Historyczne m.st. Warszawy i jego oddziały --------------------- 4 Oferta edukacyjna Przedszkole i szkoła podstawowa Nad Wisłą wszystko się zaczęło warszawskie mosty ----------------- 14 Pod mostami Warszawy piękno starej i nowej stolicy - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 15 Panoramy Warszawy - ------------------------------------------------------ 16 Dawne gry i zabawy podwórkowe ----------------------------------------- 17 Syrenka warszawska trzy odsłony, jedna postać - ----------------------- 18 Wiele twarzy warszawskiej Syrenki ---------------------------------------- 19 Potwory i upiory dawnej Warszawy - --------------------------------------- 20 Legendy warszawskie - ----------------------------------------------------- 21 W podziemnym świecie warszawskich legend ---------------------------- 22 Szlakiem legend warszawskich -------------------------------------------- 23 Warszawskie dzieci, pójdziemy w bój - --------------------------------- 24 Czar czcionki w oficynie drukarskiej - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 25 Historia Woli ---------------------------------------------------------------- 26 Powstanie listopadowe na Woli -------------------------------------------- 27 Z szafy i komody prababci ------------------------------------------------- 28 Warszawska Syrenka ------------------------------------------------------ 29 Historyczne targowiska Warszawy ---------------------------------------- 30 Papierowy świat w kolorze zajęcia z barwienia papieru (marmurki) ----- 31 Dłutem, piórkiem, rysikiem artystyczne zabawy graficzne - - - - - - - - - - - - - - 32 Leki z polnej apteki --------------------------------------------------------- 33 Od osady do miasteczka jak powstawała warszawska Praga ---------- 34 Warszawa wczoraj i dziś --------------------------------------------------- 35 Gimnazjum i szkoły ponadgimnazjalne Historia i wiedza o społeczeństwie W cieniu cytadeli. Warszawa 1832 1861- ---------------------------------- 38 Od niewoli do wolności. Rok 1918 ----------------------------------------- 39 Warszawa w czasie II wojny światowej ------------------------------------ 40 Inscenizacja wyboru króla na polu elekcyjnym - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 41 Znani i nieznani. Historia polskich sportowców i olimpijczyków rozstrzelanych w Palmirach w czasie II wojny światowej ------------------ 42 Kult maryjny polskich żołnierzy -------------------------------------------- 43 Gimnazjum i szkoły ponadgimnazjalne Biologia i chemia Tradycyjne lecznictwo w Japonii ------------------------------------------- 46 Apteka pierwsze laboratorium chemiczne ------------------------------- 47 Historia stosowania substancji uzależniających i zapobiegania narkomanii w Polsce - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 48 Mgr farmacji Ignacy Łukasiewicz twórca światowego przemysłu naftowego ------------------------------------------------------------------ 49 Otruci czy nie? Schyłek panowania Piastów na Mazowszu --------------- 50 Od wierzby do aspiryny ---------------------------------------------------- 51 Spis zajęć ----------------------------------------------------------------- 52
Program edukacyjny Muzeum Historycznego m.st. Warszawy Idea Programu Dzisiejszą Warszawę można nazwać trzema miastami w jednym. W ramach jednego organizmu miejskiego koegzystują tu relikty wielowiekowego dziedzictwa zniszczonego przez dramatyczne wydarzenia II wojny światowej, rzeczywistość ukształtowana w czasach Polski Ludowej oraz nowoczesny, dynamicznie rozwijający się świat reprezentowany przez pnące się ku niebu biurowce. Muzeum Historyczne m.st. Warszawy jest depozytariuszem spadku, który wszyscy mieszkańcy stolicy i Polski otrzymali po pokoleniach przodków. Misją Muzeum jest ochrona tej spuścizny i przekazanie jej współczesnym w możliwie jak najpełniejszy sposób. Służą temu nie tylko ekspozycje, wystawy i muzealne biblioteki, lecz także nowoczesna, przystosowana do potrzeb współczesnego odbiorcy działalność edukacyjna. Współpraca Muzeum Historycznego m.st. Warszawy z wydawnictwem edukacyjnym Nowa Era to niecodzienne spotkanie historii prezentowanej w formie eksponatów muzealnych i historii opisywanej na łamach podręczników szkolnych. Nauczyciele, z którymi wydawnictwo Nowa Era spotyka się od ponad 20 lat, mówią, jak niezwykle ciekawym obszarem jest edukacja muzealna. Jednak w codziennej praktyce szkolnej, w nadmiarze obowiązków, często ciężko wybrać tę najbardziej interesującą, ale i zgodną z wymaganiami nauczania ofertę muzeów. Dla Muzeum Historycznego m.st. Warszawy ważne jest poszukiwanie nowoczesnych i skutecznych form przekazu informacji, dostosowanych merytorycznie do potrzeb uczniów i nauczycieli. Dzięki wiedzy, pasji oraz bogatemu doświadczeniu pracowników Muzeum i wydawnictwa Nowa Era, oddajemy w Państwa ręce ofertę edukacyjną przygotowaną przez zespół doświadczonych edukatorów, nauczycieli i metodyków. Mamy nadzieję, że zechcą Państwo skorzystać z naszej oferty, a wizyta w Muzeum będzie ekscytującą przygodą, zgłębiającą tajemnice historii zaklęte w obiektach i murach muzealnych.
Cele Programu Nadrzędnym celem edukacji w Muzeum Historycznym m.st. Warszawy jest skuteczne i efektywne kształtowanie postaw dzieci oraz młodzieży. Program edukacyjny ma za zadanie służyć pogłębianiu i poznawaniu nowej wiedzy, pobudzaniu aktywności dzieci i młodzieży oraz twórczemu myśleniu. Uczy współdziałania w zespole, kształtuje właściwe postawy, a także pomaga dzieciom w ciekawy i pożyteczny sposób wykorzystać czas przeznaczony na edukację. Treści zawarte w programie edukacyjnym Muzeum Historycznego m.st. Warszawy i jego oddziałów mogą być modyfikowane przez nauczyciela w zależności od potrzeb i możliwości uczniów. Treści edukacji muzealnej zostały dobrane w taki sposób, aby były ciekawe, pobudzały do myślenia, poszukiwania, a przede wszystkim do twórczego działania. Odbiorcy Programu Muzeum Historyczne m.st. Warszawy podejmuje działania edukacyjne i kieruje je do wszystkich grup odbiorców. Jednak strategicznym odbiorcą są dzieci ze szkół podstawowych. Działalność edukacyjna ma mieć charakter interaktywny i powinna być prowadzona w odniesieniu do wystaw stałych, czasowych, lekcji plenerowych oraz warsztatów praktycznych. Ważnym czynnikiem w realizowaniu oferty edukacyjnej Muzeum jest bezpośrednia współpraca z nauczycielami, którzy przez odwiedzanie z dziećmi i młodzieżą Muzeum uzupełniają i urozmaicają prowadzony przez siebie program nauczania. Umiejętności i wiedza nabywane podczas zajęć Wyjątkowość muzealnych zajęć edukacyjnych polega na przełamaniu stereotypowego modelu edukacji opartego na słuchaniu i konieczności zapamiętywania bez wywołania emocji. Polega na interaktywnym kontakcie z obiektami historycznymi oraz autentycznymi świadkami wydarzeń historycznych, których dotyczy temat lekcji. Dodatkowo wprowadzenie zajęć warsztatowych ma uczyć samodzielnego myślenia i szybkiego zdobywania wiedzy. Na zajęciach uczestnicy dowiadują się, jak zdobywać samodzielnie wiedzę oraz jak stosować ją w praktyce (na zajęciach warsztatowych, a potem w życiu codziennym). Podczas warsztatów muzealnych uczniowie uczą się logicznie myśleć, a także efektywnie wykorzystywać swoją inteligencję do samodzielnego rozwiązywania problemów i zadań. Kształtują również wytrwałość w dążeniu do celu zauważają, że nawet jeśli coś się nie udaje, to można to osiągnąć, próbując kolejny raz, co powoduje, że nie zamykają się na krytykę. Wiedzę i umiejętności nabywane na lekcjach muzealnych uczestnicy utrwalają na zajęciach praktycznych. Podczas zajęć muzealnych uczniowie zdobywają takie umiejętności, jak interpretacja źródeł historycznych, uczestniczenie w dyskusji, dokonywanie analizy, syntezy oraz obserwacji. Kształtują również kreatywność, zaangażowanie, samodzielność oraz zmysł estetyczny.
Jak zamawiać lekcje? Lekcje należy zamawiać telefonicznie, dzwoniąc pod numer Centrum Edukacji Muzeum Historycznego m.st. Warszawy (+48) 22 531 38 52, od poniedziałku do piątku w godzinach 9 16, lub poprzez e-mail: edukacja@mhw.pl Podczas zamawiania zajęć będą niezbędne następujące informacje: temat i termin planowanej lekcji, liczba uczestników, nazwa i numer szkoły, numer telefonu do szkoły oraz nazwisko nauczyciela. Lekcje prosimy zamawiać z dwutygodniowym wyprzedzeniem. Zajęcia należy potwierdzić lub odwołać na 3 dni przed terminem lekcji. Terminy zajęć Zajęcia odbywają się od wtorku do piątku w godzinach 9 14. Czas trwania lekcji waha się od 45 minut do 1,5 godziny, w zależności od wyboru lekcji. Odpłatność za lekcje Koszt zajęć muzealnych wynosi 100 zł z podatkiem VAT. Opłatę za lekcję należy wnieść w dniu zajęć w kasie biletowej Muzeum Historycznego m.st. Warszawy lub Oddziału. Ważne informacje Grupa może liczyć maksymalnie 30 osób. Opiekun jest zobowiązany do pozostawania z grupą przez cały czas pobytu w Muzeum. Pełna oferta edukacyjna Muzeum Historycznego m.st. Warszawy i Oddziałów znajduje się na stronie internetowej www.mhw.pl
Muzeum Historyczne m.st. Warszawy Muzeum Historyczne m.st. Warszawy Muzeum powstało w 1936 r. jako Muzeum Dawnej Warszawy, oddział Muzeum Narodowego. Wybuch II wojny światowej w 1939 r. przerwał prace nad przenoszeniem zbiorów z gmachu Muzeum Narodowego przy Alejach Jerozolimskich do zakupionych w latach 1937 1938 kamienic staromiejskich. Zbiory ulokowane przy Rynku Starego Miasta uległy w 1944 r. zniszczeniu i rozproszeniu. Zaginęły wówczas inwentarze i katalogi, więc trudno dokładnie określić rozmiar strat. Po wojnie, w 1948 r., decyzją Zarządu Miejskiego Muzeum zostało reaktywowane jako Muzeum Historyczne m.st. Warszawy. Dziś Muzeum prowadzi szeroką działalność naukowo-wydawniczą i wystawienniczą, dysponuje własnymi pracowniami konserwatorskimi oraz atrakcyjną ofertą popularyzatorską i edukacyjną. W Muzeum działa kino, w którym prezentowane są filmy o Warszawie, a także biblioteka specjalizująca się w gromadzeniu publikacji na temat stolicy. Muzeum Historyczne gromadzi zbiory poświęcone historii Warszawy (varsaviana): malarstwo, grafikę, rzeźbę, obiekty archeologiczne, rzemiosło artystyczne, medale i numizmaty, plany oraz rysunki architektoniczne, fotografie, negatywy, pocztówki, archiwalia, księgozbiór, druki zwarte i czasopisma. Zbiory liczą ponad 230 tysięcy obiektów. Są stale uzupełniane dzięki zakupom, darom i wymianom z muzeami w kraju, a także za granicą. Dzisiaj Muzeum Historyczne m.st. Warszawy oprócz siedziby w staromiejskich kamieniczkach posiada także swoje oddziały: Muzeum Woli, Muzeum Drukarstwa Warszawskiego, Muzeum Farmacji im. mgr Antoniny Leśniewskiej, Ośrodek Dokumentacji i Badań Korczakianum, Muzeum Warszawskiej Pragi (w organizacji), Muzeum Ordynariatu Polowego oraz Muzeum Miejsce Pamięci Palmiry.
Oddziały Muzeum Muzeum Woli Muzeum zostało utworzone w 1974 r. Na ekspozycji stałej pt. Warszawska Wola 1367 1996 prezentowane są dokumenty, pamiątki oraz świadectwa przemian zachodzących na warszawskiej Woli. Ważną częścią ekspozycji muzeum jest prywatny zbiór platerów Anieli i Tadeusza Wysiadeckich, przekazany do muzeum w 1994 r. W trakcie swego istnienia muzeum zorganizowało kilkaset wystaw, w szczególny sposób oddających atmosferę dawnej Warszawy oraz przybliżających charakter różnorodnych społeczności narodowościowych i religijnych mieszkających na Woli. Niezmiernie istotną częścią pracy muzeum jest i zawsze była działalność o charakterze edukacyjnym oraz popularyzatorskim. Muzeum organizuje sesje popularnonaukowe, wykłady, spotkania, a także wieczory poetycko-muzyczne. Muzeum Drukarstwa Warszawskiego Z okazji 500-lecia drukarstwa polskiego w 1975 r. narodziła się koncepcja utworzenia Muzeum Drukarstwa jako placówki związanej z Muzeum Historycznym m.st. Warszawy. 12 czerwca 1980 r. prezydent stolicy zatwierdził Muzeum Drukarstwa Warszawskiego jako oddział Muzeum Historycznego m.st. Warszawy. Obecnie muzeum działa w tymczasowej siedzibie przy ul. Trębackiej 3. W zbiorach liczących około 20 000 eksponatów znajdują się wytwory sztuki drukarskiej: książki, grafiki, kartografia, archiwalia, akcydensy, plakaty, oprawy artystyczne. Ważną część zbiorów stanowią materiały typograficzne: czcionki, klocki drzeworytnicze, kamienie litograficzne, klisze drukarskie, narzędzia drukarskie i maszyny typograficzne, a także dokumentacja archiwalna oraz ikonograficzna o życiu i działalności drukarzy, wydawców i księgarzy. Muzeum prowadzi badania nad historią drukarstwa i technik pokrewnych, organizuje wystawy czasowe, spotkania, konkursy, konferencje, prowadzi działalność edukacyjną, kulturalną oraz naukową. Muzeum Drukarstwa Warszawskiego jest miejscem gromadzenia i opracowywania wiedzy drukiem utrwalonej myśli ludzkiej a także miejscem spotkania osób, środowisk i organizacji upowszechniających szlachetną sztukę drukarską oraz dziedziny jej pokrewne.
Muzeum Farmacji im. mgr Antoniny Leśniewskiej Muzeum Farmacji powstało w 1985 r. z inicjatywy prezesa warszawskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego dr. Kazimierza Radeckiego. W 2002 r. muzeum zostało przejęte przez Muzeum Historyczne m.st. Warszawy i stanowi jeden z jego oddziałów. W 2006 r. siedziba została przeniesiona na Stare Miasto, na ul. Piwną 31/33. Wystawę stałą tworzy między innymi oryginalne wyposażenie izby ekspedycyjnej i laboratorium aptecznego z lat 30. XX w. Prezentowane są najstarsze zachowane warszawskie meble apteczne pochodzące z końca XIX w. Muzeum prezentuje zwiedzającym liczne naczynia i utensylia apteczne, a także przyrządy farmaceutyczne (np. moździerze, prasy, pigulnice, perkolatory). Dzieje aptekarstwa warszawskiego wzbogaca kolekcja naczyń aptecznych pochodząca z badań archeologicznych apteki działającej od 1602 r. przy Zamku Królewskim. Farmację niekonwencjonalną reprezentuje wystawa stała pt. Apteczki i leki japońskich wędrownych aptekarzy, poświęcona tradycyjnemu systemowi rozprowadzania leków w Japonii. Ta wystawa powstała dzięki współpracy z Konan Women s University w Kobe (Japonia) i jest darem rodziny Kashimoto. Ośrodek Dokumentacji i Badań Korczakianum Korczakianum gromadzi, bada, udostępnia i popularyzuje materiały dokumentujące spuściznę życiową Janusza Korczaka (Henryka Goldszmita, 1878 1942) jego biografię osobistą, dorobek pisarski, dzieje instytucji przez niego tworzonych i współtworzonych, losy ludzi z najbliższego otoczenia oraz polską i zagraniczną recepcję dzieła i postaci. Główne kierunki działalności Ośrodka to: gromadzenie i opracowywanie zasobów Archiwum Korczakowskiego udział w pracach edytorskich i wydawniczych prezentujących dorobek pisarski Korczaka (przede wszystkim w przygotowaniu wydania zbiorowego jego dzieł) oraz inne ważne i mało znane czy dostępne materiały źródłowe, działalność konsultacyjna i edukacyjna, związana z udostępnianiem zbiorów, a także z prezentacją stałej ekspozycji Dom Sierot. 1912 1942 współpraca krajowa i międzynarodowa z osobami, instytucjami i środowiskami zainteresowanymi życiem i twórczością Janusza Korczaka. Muzeum Miejsce Pamięci Palmiry Głównym założeniem oddziału jest upamiętnienie tragicznych wydarzeń z okresu II wojny światowej: egzekucji w Palmirach i w Puszczy Kampinoskiej w latach 1939 1943 oraz powojennych ekshumacji i utworzenia cmentarza- -mauzoleum (1945 1948). Na wystawie obok oryginalnych eksponatów są prezentowane archiwalne fotografie oraz dokumenty w formie animowanych zapisów filmowych. Dla pogłębienia przekazu informacyjnego, skierowane-
go w dużej mierze do młodzieży przybywającej licznie do Palmir i Puszczy Kampinoskiej, w sposób ogólny przedstawiono też szerszy kontekst historyczny niezwykle ważną rolę, jaką tereny puszczy odegrały w dziejach walk o wolność i niepodległość Polski od powstania styczniowego po powstanie warszawskie. Muzeum Warszawskiej Pragi Muzeum Warszawskiej Pragi powstaje jako placówka chroniąca i propagująca dziedzictwo całego obszaru prawobrzeżnej Warszawy. Zostało zlokalizowane w sercu Starej Pragi, przy ul. Targowej 50/52, w bezpośrednim sąsiedztwie bazaru Różyckiego. W zespole kamieniczek znajduje się jeden z najstarszych zachowanych obiektów mieszkalnych na tym terenie, a oficyna mieści unikatowe polichromie modlitewni żydowskich. W nowym muzeum znajdować się będą m.in. ekspozycje, galeria, sala historii mówionej, sala ginących zawodów, warsztaty edukacyjne dla dzieci i młodzieży, sala konferencyjna, magazyny zbiorów, pracownie naukowe, skomputeryzowana czytelnia, kawiarenka z praskimi specjałami, sklepik z wydawnictwami i pamiątkami. Powstające muzeum będzie miejscem dla prażan i warszawiaków oraz turystów odkrywających stolicę, kształtującym pozytywny obraz dziedzictwa kulturowego tej części miasta. Muzeum Ordynariatu Polowego W podziemiach Katedry Polowej Wojska Polskiego mieści się Muzeum Ordynariatu Polowego. Usytuowanie go w podziemiach Katedry Polowej należy widzieć w dwóch wymiarach: religijnym oraz kulturowym. Świątynia ta, jako świadek najważniejszych wydarzeń w dziejach stolicy i całego narodu, stanowi istotny element krajobrazu kulturowego Warszawy. Z drugiej zaś strony jako kościół Wojska Polskiego związany jest z dziejami polskiej martyrologii wojennej. Zgromadzone w muzeum dzieła sztuki i inne zabytki kultury materialnej dokumentują wielowiekowe związki rycerstwa oraz żołnierzy z Kościołem katolickim, a także podkreślają maryjny rys pobożności. W podziemiach Katedry Polowej można prześledzić historię i tradycje oręża narodu polskiego. Są one ukazane w kontekście posługi duszpasterskiej zarówno na polu walki, jak i na polu budowania tożsamości narodowej Polaków. Wyróżniające się wśród eksponatów szaty liturgiczne kapelanów, ołtarze polowe i inne osobiste pamiątki są namacalnym świadectwem obecności duszpasterzy w mundurach wśród żołnierzy w czasie pokoju i podczas wojny. Są też znakiem ich wierności przysiędze wojskowej. Muzeum Ordynariatu Polowego pełne jest świadectw żołnierskiej wierności Bogu, Ojczyźnie i człowiekowi. Wejście w jego progi staje się okazją do osobistej refleksji nad pytaniem o patriotyzm i miłość do Ojczyzny.
Centrum Interpretacji Zabytku Centrum Interpretacji Zabytku ma być początkiem staromiejskiego szlaku piwnic. Planowana wystawa stała to ekspozycja przedstawiająca Stare Miasto jako zespół zabytkowy wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Ekspozycja została zaprojektowana w układzie chronologicznym podzielonym na etapy historyczne. Ma być kombinacją elementów tradycyjnych, statycznych oraz dynamicznych z wykorzystaniem technik multimedialnych. W przedsionku centrum zwiedzający zobaczą fragment odkopanego przez archeologów staromiejskiego muru. Następnie, po krótkim zapoznaniu się z historią Warszawy oraz kalendarium historycznym Starego Miasta, dowiedzą się o losach Starówki i jej mieszkańców w czasie II wojny światowej. Historia zostanie opowiedziana przez pryzmat losów wybranych kamienic, ulic i kościołów. Jedna z sal zostanie poświęcona czasom odbudowy Starego Miasta oraz wpisowi zrekonstruowanego zespołu zabytkowego na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w 1980 r. Oprócz wielu fotografii ukazujących czas odbudowy znajdzie się zaaranżowana z autentycznych obiektów pracownia architektoniczna z lat 50. i 60. Do czasu otwarcia Centrum Interpretacji Zabytku lekcje będą prowadzone w salach Muzeum Historycznego m.st. Warszawy na Rynku Starego Miasta. Kino Muzealne W siedzibie głównej Muzeum Historycznego przy Rynku Starego Miasta, na parterze kamienicy przy ul. Nowomiejskiej, znajduje się Kino Muzealne. Dla publiczności jest przeznaczonych 60 miejsc. Kino jest otwarte w godzinach pracy Muzeum, ale jest możliwe umówienie seansu również w innym terminie. Dopełnieniem oferty edukacyjnej jest repertuar kina, z którego uczniowie mogą skorzystać przed lekcjami muzealnymi lub po nich. Repertuar kina na Rynku Starego Miasta Wyblakłe fotografie film o Warszawie czasów Bolesława Prusa (20 ), i Dla szczęścia ludzkości film o reklamach XIX w. (8 ) Warszawa nie zapomni dokument o Warszawie 1939 1945 (20 ) Warsaw will remember dokument o Warszawie 1939 1945 w wersji angielskiej (20 ) O Warszawie raz jeszcze Warszawa w latach 60. i 70. XX w. (20 ) W ofercie kina znajdują się również filmy: Warszawa nie zapomni film w wersji: niemieckiej, francuskiej, hiszpańskiej i włoskiej (20 ) Cud nad Wisłą film o bitwie warszawskiej 1920 r. (41 ) Człowiek. Szkice do portretu S. J. Starynkiewicza film o Sokratesie Starynkiewiczu (50 ) Piosenka o mojej Warszawie impresja o historii i współczesności Warszawy (30 ) Requiem dla 500 tysięcy dokument o zagładzie Żydów (40 )
Mapa muzeów
1 MUZEUM HISTORYCZNE MIASTA STOŁECZNEGO WARSZAWY Rynek Starego Miasta 28 42, 00-272 Warszawa tel. (+48) 22 635 16 25, fax (+48) 22 831 94 91 www.mhw.pl e-mail: sekretariat@mhw.pl 6 MUZEUM MIEJSCE PAMIĘCI PALMIRY Oddział Muzeum Historycznego m.st. Warszawy Gmina Czosnów, 05-152 Palmiry tel. (+48) 22 720 80 84 www.palmiry.mhw.pl e-mail: palmiry@mhw.pl 2 MUZEUM WOLI Oddział Muzeum Historycznego m.st. Warszawy ul. Srebrna 12, 00-810 Warszawa tel./fax (+48) 22 624 37 33, (+48) 22 624 38 79, (+48) 22 624 90 21 www.muzeumwoli.mhw.pl e-mail: muzeumwoli@poczta.onet.pl 7 MUZEUM WARSZAWSKIEJ PRAGI (w organizacji) Oddział Muzeum Historycznego m.st. Warszawy ul. Ząbkowska 23/25, 03 736 Warszawa tel./fax (+ 48) 22 818 10 77 www.muzeumpragi.mhw.pl e-mail: muzeum.pragi@mhw.pl MUZEUM DRUKARSTWA WARSZAWSKIEGO Oddział Muzeum Historycznego m.st. Warszawy ul. Trębacka 3, 00 074 Warszawa, tel./fax (+48) 22 620 60 42 www.muzeumdrukarstwa.mhw.pl e-mail: muzeum.drukarstwa@mhw.pl 8 MUZEUM ORDYNARIATU POLOWEGO Oddział Muzeum Historycznego m.st. Warszawy ul. Długa 13/15, 00 238 Warszawa tel. (+48) 22 687 35 35 www.ordynariat.mhw.pl e-mail: muzeum.ordynariatu@mhw.pl 9 CENTRUM INTERPRETACJI ZABYTKU ul. Brzozowa 11/13, 00 258 Warszawa tel. (+48) 22 695 645 095 www.ciz.mhw.pl e-mail: ciz@mhw.pl 3 4 MUZEUM FARMACJI IM. MGR ANTONINY LEŚNIEWSKIEJ Oddział Muzeum Historycznego m.st. Warszawy ul. Piwna 31/33, 00 265 Warszawa tel./fax (+48) 22 831 71 79 www.muzeumfarmacji.mhw.pl e-mail: muzeum.farmacji@mhw.pl 5 OŚRODEK DOKUMENTACJI I BADAŃ KORCZAKIANUM Oddział Muzeum Historycznego m.st. Warszawy ul. Jaktorowska 6, 01 202 Warszawa tel./fax (+48) 22 632 30 27 www.korczakianum.mhw.pl e-mail: korczakianum@mhw.pl
12
Przedszkole i szkoła podstawowa
Nad Wisłą wszystko się zaczęło warszawskie mosty 14 lekcja muzealna, zajęcia warsztatowe Muzeum Historyczne m.st. Warszawy szkoła podstawowa (klasy I III) Realizowane wymagania ogólne i szczegółowe podstawy programowej dla szkoły podstawowej: 1.1.a., 1.2.d., 1.3.c., 4.1., 4.2.a., 5.6., 10.3.c. Zajęcia są poświęcone historii warszawskich mostów i roli Wisły w życiu mieszkańców stolicy w przeszłości oraz w czasach współczesnych. Dzieci poznają krótką historię Warszawy na podstawie makiety oraz legendy o Warsie i Sawie, poznają przyczyny osiedlenia się ludzi nad rzeką oraz umiejscowienie charakterystycznych budowli. Zajęciom towarzyszą zabawy ruchowe oraz projekt plastyczny związany z budową mostów. ok. 1,5 godziny (w zależności od liczby uczniów) Przedszkole i szkoła podstawowa 30 osób
Pod mostami Warszawy piękno starej i nowej stolicy lekcja muzealna, zajęcia plenerowe Muzeum Historyczne m.st. Warszawy 15 szkoła podstawowa (klasy I III) Realizowane wymagania ogólne i szczegółowe podstawy programowej dla szkoły podstawowej: 1.1.a., 1.1.c., 1.3.c., 4.1., 4.2.a., 5.7., 10.3.c. Zajęcia są kontynuacją lekcji Nad Wisłą wszystko się zaczęło warszawskie mosty. Uczniowie poznają specyfikę prawego i lewego brzegu Wisły. Uczestniczą w zabawie edukacyjnej: rozpoznają charakterystyczne budowle Warszawy na reprodukcjach obrazów z XVIII w., dostrzegają różnice między plastycznymi przedstawieniami panoramy miasta dawniej i obecnie, tworzą przestrzenną pracę konstrukcyjną, dopasowują zdjęcia obiektów Warszawy do panoramy lewego i prawego brzegu Wisły. Uczestniczą w zbiorowej pracy plastycznej: wykonują ilustracje znanych im warszawskich obiektów, a także tworzą panoramy lewobrzeżnej oraz prawobrzeżnej Warszawy. Na koniec wykorzystują zdobytą wiedzę w zabawie edukacyjnej: opracowują trasę wycieczki po Warszawie i opowieść przewodnika. ok. 1 godziny (w zależności od liczby uczniów) 30 osób Przedszkole i szkoła podstawowa
Panoramy Warszawy 16 lekcja muzealna, zajęcia warsztatowe Muzeum Historyczne m.st. Warszawy szkoła podstawowa (klasy I III) Realizowane wymagania ogólne i szczegółowe podstawy programowej dla szkoły podstawowej: 1.1.a., 1.3.c., 4.1., 4.2.a., 5.6. Zajęcia są poświęcone historii odczytywanej z panoramy Warszawy w różnych okresach rozwoju miasta: uczestnicy oglądają panoramy miasta (od najstarszych do najnowszych). Obserwują to, co w panoramie jest stałe i co ulega zmianie. Układają puzzle z widokami, a na koniec sami tworzą swoje panoramy stolicy. Po zajęciach uczeń ma wiedzę o wpływie wydarzeń społecznych i politycznych na widok każdego miasta, a także wie, co było przyczyną tworzenia panoram. ok. 1 1,5 godziny (w zależności od liczby uczniów) Przedszkole i szkoła podstawowa 30 osób
Dawne gry i zabawy podwórkowe lekcja muzealna, zajęcia warsztatowe Muzeum Historyczne m.st. Warszawy 17 szkoła podstawowa (klasy I III) Realizowane wymagania ogólne i szczegółowe podstawy programowej dla szkoły podstawowej: 1.1.a., 1.3.c., 5.2., 5.6., 10.3.c. Uczniowie zdobywają wiedzę o grach i zabawach, w których brały udział dzieci na podwórkach miast w latach powojennych. Oglądają prezentację multimedialną ukazującą różne rodzaje zabaw ruchowych, zręcznościowych i intelektualnych. W czasie prezentacji prowadzący wraz z chętnymi uczniami demonstruje reszcie grupy omawiane zabawy. W dalszej części zajęć wszyscy biorą udział w dwóch zabawach zręcznościowych, między innymi wykonują składankę z papieru zwaną piekło niebo. Po zakończonych zajęciach uczestnicy zajęć znają realia życia dzieci (pokolenia ich dziadków i rodziców) w powojennej Warszawie i na tle przemian polityczno- -społecznych PRL-u do końca lat 80., a także nazwy i przebieg zabaw, które dziś mają już tylko charakter historyczny. W czasie zajęć rozwijają swoje zdolności manualne samodzielnie wykonują papierową zabawkę, a także zręcznościowe uczestniczą w grze w ciupy. ok. 1 1,5 godziny (w zależności od liczby uczniów) 30 osób Przedszkole i szkoła podstawowa
Syrenka warszawska trzy odsłony, jedna postać 18 lekcja muzealna, zajęcia warsztatowe Muzeum Historyczne m.st. Warszawy szkoła podstawowa (klasy I III) Realizowane wymagania ogólne i szczegółowe podstawy programowej dla szkoły podstawowej: 1.1.a., 1.2.a., 1.2.d., 1.3.c., 4.1., 4.2.a., 5.6. W trakcie zajęć uczniowie zapoznają się z bogactwem tradycji ustnej na podstawie kilku wersji legendy o warszawskiej Syrence. Jej postać jest ukazana w różnych rolach: opiekunki osady rybackiej, istoty kierującej losem władcy, żony rybaka współzałożycielki miasta. Kolejnym wersjom legendy towarzyszy prezentacja odpowiadających im źródeł ikonograficznych. Pod koniec zajęć dzieci dokonują samodzielnego wyboru wersji legendy, w której Syrenka występuje jako obrończyni miasta. Uzasadniają swój wybór. Celem lekcji jest zwrócenie uczniom uwagi na elementy faktograficzne zawarte w różnych wersjach legendy. ok. 1 godziny Przedszkole i szkoła podstawowa 30 osób
Wiele twarzy warszawskiej Syrenki lekcja muzealna, zajęcia warsztatowe Muzeum Historyczne m.st. Warszawy 19 szkoła podstawowa (klasy I III) Realizowane wymagania ogólne i szczegółowe podstawy programowej dla szkoły podstawowej: 1.1.a., 1.3.c., 4.1., 5.6. W czasie zajęć uczniowie zapoznają się między innymi z przedstawieniami syrenki na odciskach pieczęci z XV i XVI w., ewolucją wyobrażeń postaci w XVII w. (rozszerzenie kategorii źródeł; pół kobieta, pół ryba). Próbują wspólnie ustalić, ile syrenek mieszka w Warszawie, czyimi oczami spogląda syrenka znad Wisły (przybliżenie postaci Krystyny Krahelskiej). Po przerwie mogą wziąć udział w zajęciach plastyczno- -quizowych (odgadują wierszowane zagadki i uzupełniają przedstawienia syrenek). Celem lekcji jest zapoznanie uczestników z ewolucją wizerunku warszawskiej Syrenki od XIV do XX w. i jej przyczynami (zmiana mentalności, przyczyny socjologiczne itp.). ok. 1 1,5 godziny 30 osób Przedszkole i szkoła podstawowa
Potwory i upiory dawnej Warszawy 20 lekcja plenerowa Muzeum Historyczne m.st. Warszawy szkoła podstawowa (klasy I III) Realizowane wymagania ogólne i szczegółowe podstawy programowej dla szkoły podstawowej: 1.1.a., 1.2.a., 1.2.d., 1.3.c., 5.6. Lekcja plenerowa ma na celu ukazanie uczniom (w formie dostosowanej do ich możliwości percepcyjnych) przenikanie się świata realnego i fantastycznego na przestrzeni dziejów. Środowiskiem zajęć jest mała ojczyzna Stare Miasto. W trakcie spaceru prowadzący prezentuje kilka legend (m.in. o Bazyliszku, widmie kobiety, śmierci i burmistrzu powietrznym) w miejscach, z którymi są związane, np. Rynek Starego Miasta, Krzywe Koło, okolice Zamku Królewskiego. Dla II etapu edukacyjnego legendy są przedstawiane na tle historycznym. Po zakończonych zajęciach uczniowie mają wiedzę na temat przenikania się faktografii i legend dotyczących wydarzeń oraz postaci związanych z dziejami Warszawy, znają topografię Starego Miasta, a także potrafią się orientować w terenie. Ponadto poznają strukturę administracyjną dawnej Warszawy. Uczą się krytycznego podejścia do treści legend w zestawieniu z faktami (wprowadzenie do krytyki źródeł historycznych). Lekcja rozbudza ciekawość poznawczą i kształtuje postawy moralne. Przedszkole i szkoła podstawowa ok. 1 godziny 30 osób
Legendy warszawskie lekcja muzealna, zajęcia warsztatowe Muzeum Historyczne m.st. Warszawy 21 szkoła podstawowa (klasy I III), szkoła podstawowa (klasy IV VI) Realizowane wymagania ogólne i szczegółowe podstawy programowej dla szkoły podstawowej (klasy I III): 1.1.a., 1.2.a., 1.2.d., 1.3.c., 4.1.a., 4.2.a., 5.6., 10.3.c. Realizowane wymagania ogólne i szczegółowe podstawy programowej historii i społeczeństwa dla szkoły podstawowej (klasy IV VI): I., III.; 2.1.2., 8.1. Zajęcia składają się z dwóch części: teoretycznej, podczas której prowadzący przedstawia dwie legendy (o Syrence warszawskiej i Bazyliszku), oraz warsztatowej, w czasie której uczniowie przedstawiają wybraną postać w formie plastycznej (rysunek). Lekcja ma na celu ukazanie uczestnikom (w formie dostosowanej do ich możliwości percepcyjnych) przenikania się świata realnego i fantastycznego na przestrzeni dziejów. W trakcie zajęć dzieci uczą się krytycznego podejścia do treści legend w zestawieniu z faktami (wprowadzenie do krytyki źródeł historycznych). Lekcja rozbudza ciekawość poznawczą oraz kształtuje postawy moralne, stwarza warunki sprzyjające wspólnej i zgodnej zabawie oraz nauce dzieciom o zróżnicowanych możliwościach fizycznych i intelektualnych. ok. 1 godziny 25 osób Przedszkole i szkoła podstawowa