Ewa Brzezińska PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA HISTORIA W KLASACH I-III PUBLICZNE GIMNAZJUM W PRZYLEPIE Spis treści: I. Podstawa prawna, nazwa i numer programu II. Zadania PSO III. Umowa kontrakt z uczniami IV. Obszary aktywności ucznia 1. Postawy i zachowania specyficzne dla aktywności historycznych 2. Postawy i zachowania funkcjonujące poza sferą działań ściśle związanych z historią V. Rodzaje aktywności uczniów VI. Narzędzia i czas pomiaru osiągnięć uczniów VII. Kryteria wymagań na daną ocenę 1. Formy pisemne 2. Formy ustne VIII. Ocena śródroczna i roczna 1. Waga poszczególnych ocen 2. Sposób wyliczania oceny śródrocznej i rocznej 3. Warunki i tryb uzyskania wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej z historii. IX. Sposoby gromadzenia informacji o uczniach X. Sposoby informowania o osiągnięciach i postępach XI. Wymagania programowe na poszczególne stopnie szkolne XII. Ewaluacja Przedmiotowego Systemu Oceniania
I. Podstawa prawna, nazwa i numer programu 1. Podstawa prawna: z dnia 25 kwietnia 2013 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych, a także ze standardami wymagań będącymi podstawą przeprowadzania egzaminów w ostatnim roku nauki w gimnazjum. 2. Nazwa programu: klasa I klasa II klasa III łości II. Zadania przedmiotowego systemu oceniania System przedmiotowego oceniania ma za zadanie zapewnić rodzicom: zasad stawianych ich dzieciom przez szkołę, historii. udności dydaktycznych i wychowawczych na lekcjach III. Umowa kontrakt z uczniami Kontrakt zawarty między uczniami a nauczycielem na sposób oceniania 1. Sposoby informowania uczniów o wymaganiach: cały PSO na pierwszej lekcji historii w każdej klasie, w danym roku szkolnym na poszczególne stopnie szkolne z danego działu programowego przed rozpoczęciem jego realizacji 2. Sposoby poprawiania ocen: rozdania prac, a ocena z poprawy jest oceną ostateczną, wpisaną obok oceny pierwotnej niedostatecznej 3. Jeśli uczeń z przyczyn losowych nie może napisać sprawdzianu lub testu w określonym terminie wówczas ma obowiązek uczynić to na najbliższej lekcji lub terminie ustalonym z nauczycielem. 4. Oceny śródroczne i roczne wystawia się na siedem dni przed planowanym posiedzeniem rady pedagogicznej. 5. O ocenie niedostatecznej uczeń zostaje poinformowany na miesiąc przed planowanym posiedzeniem rady i ma możliwość poprawienia oceny w terminie wyznaczonym przez nauczyciela. 6. Do końca maja uczniowie mogą uzupełniać zaległości.
7. Jeżeli uczeń zachowuje się niewłaściwie w czasie kontrolnych prac sprawdzianu, testu lub kartkówki tj. zagląda do kolegi w ławce, odwraca się do kolegi, nie odkłada długopisu na prośbę nauczyciela (sygnał zakończenia pracy) wtedy, uzyskana ocena zostaje obniżona o jedną jednostkę. Jeżeli uczeń zachowuje się niewłaściwie w czasie kontrolnych prac sprawdzianu, testu lub kartkówki tj. ściąga wówczas nauczyciel zabiera pracę i wpisuje ocenę niedostateczną. 8. Uczeń może jeden raz w semestrze zgłosić nie przygotowanie do lekcji bez podania przyczyny (nie dotyczy zapowiedzianych sprawdzianów). 9. Nie ocenia się ucznia znajdującego się w trudnej sytuacji losowej. 10. Nie ocenia się ucznia do trzech dni po dłuższej, usprawiedliwionej nieobecności w szkole np. po chorobie uczeń ma obowiązek taki fakt zgłosić nauczycielowi. 11. Prowadzenie zeszytu przedmiotowego i ćwiczeń jest obowiązkowe. W przypadku nieobecności na lekcji, uczeń ma obowiązek uzupełnić notatki w zeszycie i ćwiczeniach oraz wykonać pracę domową. 12. Uczeń może jeden raz w semestrze zgłosić nie odrobienie pracy domowej (w zeszycie lub ćwiczeniach), brak zeszytu lub ćwiczeń bez podania przyczyny. 13. zachowanie ucznia nie ma wpływu na ocenę. IV. Obszary aktywności ucznia 1. Postawy i zachowania specyficzne dla aktywności historycznych a) uczeń rozumie przyczyny i skutki poznanych zjawisk, b) uczeń prawidłowo posługuje się chronologią i poprawnie operuje pojęciami z nią związanymi, c) uczeń potrafi operować podstawowymi kategoriami historycznymi tzn. czasem przestrzenią, ciągłością, zmiennością, d) uczeń umie wykorzystać różne źródła informacji do zdobywania wiedzy historycznej, e) uczeń potrafi interpretować różnego rodzaju źródła historyczne, f) uczeń umie korzystać z mapy jako źródła wiadomości, g) uczeń samodzielnie ocenia fakty i wydarzenia historyczne. 2. Postawy i zachowania funkcjonujące poza sferą działań ściśle związanych z historią a) uczeń umie sprawnie posługiwać się środkami dydaktycznymi np. kartograficznymi, ilustracjami i podręcznikiem, b) uczeń umie pracować w grupie z uwzględnieniem podziału zadań, c) uczeń rozwiązuje problemy indywidualnie i w grupie, d) uczeń wie jak umiejętnie uczestniczyć w dyskusji, e) uczeń umie bronić własnego zdania i uzasadniać go, f) uczeń umie jasno i precyzyjnie formułować myśli, w tym problemy i pytania oraz odpowiedzi i wyjaśnia je, zarówno mowie jak i w piśmie, g) uczeń umie posługiwać się encyklopedią, tekstem źródłowym i zbiorami bibliotecznymi, h) uczeń wykorzystuje wiedzę historyczną dla zrozumienia wydarzeń we współczesnym świecie, i) uczeń umie posługiwać się językiem historycznym przy opisie informacji werbalnych, j) uczeń okazuje tolerancję i szacunek dla poglądów niezgodnych z własnymi. V. Rodzaje aktywności uczniów sprawdziany z działu, kartkówki, dodatkowych źródeł informacji, tywna praca w kółku historycznym i regionalnym,
VI. Narzędzia i czas pomiaru osiągnięć uczniów Forma Częstotliwość w semestrze L.p. 1 Sprawdzian lub test Po zakończeniu każdego działu programowego (termin, forma i zakres podawane są uczniom i zapisywane w dzienniku lekcyjnym z tygodniowym wyprzedzeniem) 2 Kartkówka (obejmuje Trzy-dwie materiał z trzech ostatnich lekcji, może, ale nie musi być zapowiedziana) 3 Odpowiedź ustna Co najmniej jeden raz 4 Przygotowanie referatu Chętni uczniowie 5 Praca długoterminowa Jeden raz 6 Aktywność w czasie Indywidualnie, bez ograniczeń lekcji 7 Praca domowa w Co najmniej jeden raz zeszycie przedmiotowym lub w ćwiczeniach 8 Praca w grupach W zależności od potrzeb
Tabela z kryteriami oceny współpracy w grupie Kategoria Bardzo dobry Dobry Dostateczny Dopuszczający Niedostateczny Zadana praca Konsekwentnie wykonuje zadana pracę, przypomina innym o zadanej pracy Koncentruje się na wyznaczonym zadaniu Przez większość czasu wykonuje zadaną pracę, czasami rozmawia na Często odrywa się od zadanej pracy, dyskutuje na tematy nie związane z pracą Odrywa od pracy innych członków grupy, zajmuje się różnymi sprawami Wkład w pracę grupy Umiejętności pracy grupowej Ma ciekawe pomysły, zadaje pytania wyjaśniające, w razie nieobecności dostarcza grupie swoje materiały Docenia wkład wnoszony przez innych zachęca do dobrej komunikacji, często wyraża szacunek dla innych pomysłów Wykonuje wyznaczone zadania przed czasem, potrafi słuchać innych Często chwali wkład innych w pracę, zdolny do kompromisu inne tematy Czasami nie słucha pomysłów innych, wnosi pewien wkład w pracę innych Czasami chwali innych, nie zawsze okazuje szacunek innym członkom grupy Wykonuje tylko część wyznaczonej pracy Rzadko chwali innych i rzadko okazuje szacunek innym członkom grupy Podczas lekcji historii będą stosowane następujące elementy oceniania kształtującego. Nauczyciel: 1. Określa cele lekcji i formułuje je w języku zrozumiałym dla ucznia Nauczyciel przed przystąpieniem do planowania lekcji zastanawia się, jakie cele chce zrealizować z uczniami podczas lekcji. Określa też, co chce, aby uczniowie osiągnęli. Często cel, który stawia sobie nauczyciel, może być dla ucznia niejasny. Dlatego nauczyciel musi go tak sformułować, aby stał się on zrozumiały dla każdego ucznia. Pod koniec lekcji wraz z uczniami nauczyciel sprawdza, czy cel został osiągnięty. 2. Ustala wraz z uczniami kryteria oceniania, czyli to, co będzie brał pod uwagę przy ocenie pracy ucznia Uczeń musi wiedzieć, co dokładnie będzie podlegało ocenie. Nauczyciel sam lub wraz z uczniami ustala kryteria oceniania-co będzie brane pod uwagę przy ocenianiu. Czyli, co będzie dowodem na to, że cele zostały osiągnięte. Kryteria pomagają uczniom przygotować się do sprawdzianu oraz wykonać pracę tak, aby postawiony przez nauczyciela cel został zrealizowany. Nauczyciel konsekwentnie ocenia tylko to, co wcześniej zapowiedział. 3. Stosuje efektywną informację zwrotną Nauczyciel zamiast stawiać ocenę sumującą przekazuje uczniowi komentarz do jego pracy. Dobra informacja zwrotna jest sztuką, ale zawsze powinna zawierać cztery elementy: wyszczególnienie i docenienie dobrych elementów pracy ucznia, odnotowanie tego, co wymaga poprawienia lub dodatkowej pracy ze strony ucznia, wskazówki, w jaki sposób uczeń powinien poprawić tę konkretną pracę, wskazówki, w jakim kierunku uczeń powinien pracować dalej. Przeszkadza, nie przynosi potrzebnych materiałów, często nieobecności uniemożliwiają pracę grupy Dominuje w dyskusji, nie daje innym szansy zabrania głosu, nie jest skłonny do kompromisu
Informacja zwrotna musi być ściśle związana z kryteriami oceniania określonymi przed wykonaniem zadania. 4. Rozróżnia funkcje oceny sumującej i kształtującej Ocena sumująca ma znaczenie przy podsumowaniu wiedzy nabytej przez ucznia i zwykle ogranicza się do stopnia. Ocena kształtująca służy uczniowi do tego, aby uświadomił sobie, co zrobił dobrze, co źle i jak może poprawić swoją pracę. Towarzyszy ona i pomaga uczniowi w trakcie procesu uczenia się. W ocenianiu kształtującym rozdzielamy ocenę sumującą od kształtującej, uczeń otrzymuje mniej ocen (stopni), a częściej informację zwrotną od nauczyciela czy kolegi. 5. Buduje atmosferę uczenia się, pracując z uczniami i rodzicami Warto poświęcić czas na dyskusję o tym, jak uczniowie się uczą i co pomaga im się uczyć. Atmosfera sprzyjająca uczeniu się przejawia się większym poczuciem własnej wartości uczniów, zaangażowaniem w proces uczenia się, samodzielnością, umiejętnością współpracy oraz świadomym i odpowiedzialnym uczeniem się. Rodzice są partnerami i pomocnikami nauczyciela w nauczaniu swoich dzieci. 6. Potrafi formułować pytania kluczowe Pytania kluczowe to pytania, które skłaniają uczniów do myślenia. Takie pytania ukazują uczniom szerszy kontekst omawianego zagadnienia, zachęcają do poszukiwania odpowiedzi i silniej angażują w naukę. 7. Potrafi zadawać pytania angażujące ucznia w lekcję Zadawanie pytań w ocenianiu kształtującym polega na włączaniu wszystkich uczniów w myślenie nad rozwiązywaniem problemu postawionego przez nauczyciela. Ma temu służyć m.in.: wydłużenie czasu oczekiwania na odpowiedź ucznia, kierowanie przez nauczyciela pytania do wszystkich uczniów, a nie tylko do zgłaszających się, poszukiwanie w parach odpowiedzi na pytania nauczyciela, niekaranie za błędne odpowiedzi,. zadawanie uczniom pytań otwartych. 8. Wprowadza samoocenę i ocenę koleżeńską Uczniowie : na podstawie podanych kryteriów oceniania wzajemnie recenzują swoje prace, - dają sobie wzajemnie wskazówki, jak je poprawić. Ma to dwojaki sens: z jednej strony dobrze rozumieją kolegę, którego pracę sprawdzają, gdyż przed chwilą wykonywali to samo zadanie, a z drugiej uczą się od swojego kolegi: ustalania kryteriów oceniania (co oceniam?) i umiejętności dawania informacji zwrotnej (jak to komunikuję?). Jeśli uczeń sam potrafi ocenić, ile się nauczył i co jeszcze musi zrobić, aby osiągnąć wyznaczony cel, to pomaga mu to w procesie uczenia się i czyni z niego aktywnego i odpowiedzialnego uczestnika tego procesu.
Propozycje prac długoterminowych: wg uznania nauczyciela, biografie postaci historycznych, tematyka regionalna - referaty, - projekt Biskupin lub inny port folio biografie postaci historycznych, tematyka regionalna albumy, relacje świadków- wspomnienia i inne - jak klasa druga Sprawdzaniu podlegają umiejętności i wiedza. W ogólności: kształceniu, j z umiejętnościami praktycznymi podczas rozwiązywania problemów organizacja pracy). VII. Kryteria wymagań na daną ocenę 1. Formy pisemne progi procentowe poszczególnych ocen według skali punktowej L.p. Ocena Procentowy udział punktów 1 2 3 4 5 6 Celująca Bardzo dobra Dobra Dostateczna Dopuszczająca Niedostateczna Więcej niż 100% 100 90 89 75 % 74 51 % 50 30 % 29 0 % a) ocenę celującą otrzymuje uczeń, który udzieli prawidłowej odpowiedzi na dodatkowe pytania wykraczające poza program nauczania 2. Formy ustnej Kryteria oceny odpowiedzi ustnej: 1. Umiejętność zanalizowania tematu - główna myśl jasno sformułowana, - logiczne uzasadnienie własnego stanowiska 2. Umiejętność selekcjonowania materiału: - brak błędów faktograficznych, - fakty mieszczące się w programie, - fakty wykraczające poza program, 3. Umiejętność formułowania wniosków: - synteza i ocena 4. Styl wystąpienia: - samodzielność i płynność odpowiedzi, - konsekwentne stosowanie adekwatnej terminologii, - bogate słownictwo. Uczeń może otrzymać ocenę celującą za oryginalne przemyślenia. ocena celująca: na szczególne zainteresowanie przedmiotem, nauczania własne przemyślenia i oceny
ocena bardzo dobra: rpująca i zgodna z programem ocena dobra: ocena dostateczna: nie wyczerpuje zagadnienia ocena dopuszczająca: wiedza konieczna z punktu widzenia przedmiotu i przy pomocy nauczyciela udziela odpowiedzi ocena niedostateczna: Dostosowanie wymagań edukacyjnych 1. Podstawa prawna: Rozporządzeniem MEN z dnia 25 kwietnia 2013 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych, są zobowiązani do dostosowania wymagań edukacyjnych ( 6 pkt 1-2) -posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, -posiadającego opinię poradni PPP, -nieposiadającego orzeczenia lub opinii, który objęty jest pomocą psychologiczno-pedagogiczną w szkole -na podstawie ustaleń w planie działań wspierających. 2. Zasady oceniania ucznia o obniżonych możliwościach edukacyjnych: a) ograniczenie wymagań do indywidualnych możliwości ucznia b) wydłużenie czasu przeznaczonego na wykonanie ćwiczeń praktycznych, c) możliwość rozbicia ćwiczeń złożonych na prostsze i ocenienie ich wykonania etapami, d) wydłużenie czasu na nauczenie się partii materiału lub rozłożenie na mniejsze części e) konieczność odczytania na głos poleceń otrzymywanych przez innych uczniów tylko w formie pisemnej, f) branie pod uwagę wyłącznie poprawności merytorycznej wykonanego ćwiczenia, g) możliwość (za zgodą ucznia) zamiany pracy pisemnej na odpowiedź ustną (praca klasowa lub sprawdzian), h) podczas odpowiedzi ustnych -zadawanie większej liczby prostych pytań zamiast jednego złożonego, i) obniżenie wymagań dotyczących estetyki zeszytu przedmiotowego, j) wydłużenie czasu pracy na wykonanie zadania, k) wykonanie pracy pod kierunkiem nauczyciela,
l) sprawdzian pisemny oceniany według dostosowanych do możliwości i potrzeb kryteriów (Orzeczenie PPP): -0 19 % ustalonej liczby punktów ocena niedostateczna, -20 45 % ustalonej liczby punktów ocena dopuszczająca, -46 70 % ustalonej liczby punktów ocena dostateczna, -71 85 % ustalonej liczby punktów ocena dobra, -86 90 % ustalonej liczby punktów ocena bardzo dobra, -91 100 % ustalonej liczby punktów ocena celująca. ł) umożliwienie odrabiania zadań domowych w wersji komputerowej, m) uczeń może pisać drukowanymi literami, n) ocenia się przygotowanie ucznia do lekcji. o) uczniowie posiadający informację o dostosowaniu poziomu wymagań edukacyjnych ( orzeczenie PPP) otrzymują ocenę dopuszczającą po uzyskaniu 20 % punktów testu, sprawdzianu lub kartkówki. p) uczniowie posiadający opinię PPP o dostosowaniu wymagań ze względu na dysleksję nie będą oceniani ze względu na popełniane błędy ortograficzne, wymagania zaliczania sprawdzianów będą dostosowywane do ich możliwości (dopuszczalne jest zaliczenie ustne). VIII. Ocena śródroczna i roczna 1. Waga ważności poszczególnych stopni Przy wystawianiu stopnia na zakończenie semestru lub roku szkolnego bierze się pod uwagę jego wagę ważności. Największą wagę mają stopnie z prac pisemnych tj. sprawdzianów i testów ( obejmujących dział lub większą partie materiału) a) sprawdziany całogodzinne 3 b) odpowiedzi ustne i pisemne 1 c) prace samodzielne dodatkowe 2 d) aktywność na lekcji 1 e) prace domowe 1 f) aktywna i systematyczna praca na kółku historycznym lub regionalnym 3 g) zajęcie czołowych miejsc na konkursach powiatowych, wojewódzkich 3 h) kartkówki z trzech ostatnich lekcji 2 i)egzamin ustny z mapy-3 2. Sposób wyliczania oceny śródrocznej i rocznej suma iloczynów ( suma ocen z każdego obszaru x waga ważności) Ocena = ---------------------------------------------------------------------------------- = - - - - - - - - suma wag ważności Do wyliczenia oceny rocznej bierzemy wszystkie oceny z całego roku szkolnego Wystawione oceny są jawne zarówno dla uczniów jaki rodziców. Oceny wpisywane są do zeszytu. Na prośbę ucznia lub jego rodziców ocena będzie uzasadniona 3. Warunki i tryb uzyskania wyższej niż przewidywana rocznej/ semestralnej oceny klasyfikacyjnej z historii - 4.3 ocenę od przewidywanej w ciągu jednego dnia nauki szkolnej od dnia wystawienia ocen, podanego zarządzeniu dyrektorowi szkoły wyższą niż przewidywana może ubiegać się uczeń, dla którego przewidywana jest ocena niedostateczny, dopuszczający, dostateczny, dobry jeśli: 1) frekwencja na zajęciach z danego przedmiotu nie niższa niż 80% (z wyjątkiem długotrwałej choroby- powyżej miesiąca); 2) usprawiedliwienie wszystkich nieobecności na zajęciach; 3) przystąpienie do sprawdzianów
4) skorzystanie z oferowanych przez nauczyciela form poprawy określonych w przedmiotowym systemie oceniania (w tym 100% obecność na konsultacjach). 5) reprezentowanie szkoły na konkursach szczebla gimnazjalnego, powiatowego bądź wojewódzkiego. 6) czynny udział w uroczystościach szkolnych i imprezach okolicznościowych wpisujących się w program wychowawczy szkoły o tematyce historycznej. od momentu uzyskania informacji (nie później niż 30 dni przed zakończeniem semestru/ roku szkolnego) o proponowanej ocenie. auczyciel ustala, czy zostały spełnione przynajmniej 4 punkty z powyższych a następnie określa zakres materiału, o którym informuje zainteresowanego ucznia. Następnie uczeń (na dwa dni przed posiedzeniem Rady Pedagogicznej) pisze test sprawdzający uwzględniający treści programowe na daną ocenę. Poprawa oceny końcowo rocznej na ocenę, o którą ubiega się uczeń może nastąpić jedynie w przypadku, gdy uczeń ze sprawdzianu przygotowanego na taką ocenę otrzymał co najmniej 85% punktów. Ocena wystawiona przez nauczyciela jest ostateczna IX. Sposoby gromadzenia informacji o uczniach 1. Notatki w dzienniku lekcyjnym. 2. Kontrola zeszytów przedmiotowych i ćwiczeń. 3. Gromadzenie prac pisemnych sprawdzianów, testów i referatów. 4. Gromadzenie prac wykonanych przez uczniów. X. Sposoby informowania o osiągnięciach i postępach 1. Uczniów: - ustne uzasadnienie oceny - recenzje prac pisemnych - publikowanie wyników konkursów, prac uczniowskich - informacja zwrotna 2. Rodziców: - rozmowa indywidualna - udostępnienie prac do wglądu - korespondencja - świadectwo. XI. Wymagania programowe na poszczególne stopnie szkolne Z podziałem na działy programowe dla klasy I III Kryteria oceniania osiągnięć uczniów z historii w klasie I I. PREHISTORIA. CYWILIZACJE STAROŻYTNOŚCI I ŚREDNIOWIECZA (do początku rozbicia dzielnicowego) Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który: ma poważne braki w podstawowych wiadomościach, nie opanował umiejętności związanych z myśleniem historycznym i stosowaniem treści faktów historycznych nawet w stopniu minimalnym, nie potrafi odtworzyć istotnych elementów materiału opracowywanego na lekcji, nie rozumie prostych związków między faktami historycznymi, nie potrafi zbudować prostej wypowiedzi na zadany temat, nie wykonuje zadań realizowanych przez zespół klasowy, jest bierny, nie przejawia zainteresowania treściami przedmiotu, ani chęci przyswajania wiadomości i współpracy z nauczycielem. Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który:
ma braki w podstawowych wiadomościach i umiejętnościach, lecz z pomocą nauczyciela potrafi je w dłuższym okresie nadrobić, ma trudności ze zbudowaniem poprawnej odpowiedzi, w minimalnym stopniu opanował zagadnienia omawiane na lekcji (nazwy epok, imiona głównych bohaterów, wybrane osiągnięcia cywilizacyjne epoki starożytnej i średniowiecznej), wykonuje typowe zadania teoretyczne i praktyczne o niewielkim stopniu trudności, przy pomocy nauczyciela wyjaśnia znaczenie podstawowych pojęć, szereguje wydarzenia w ciągi chronologiczne, ma ogólna orientację w posługiwaniu się osią czasu, odczytuje podstawowe dane kartograficzne, rozróżnia podstawowe typy źródeł informacji historycznej, posługuje się podręcznikiem, encyklopedią, słownikiem, rozumie prosty tekst źródłowy, podejmuje próby interpretacji treści, postawa ucznia na lekcjach jest bierna, ale wykazuje on chęć współpracy i odpowiednio motywowany jest w stanie przy pomocy nauczyciela wykonać proste polecenia, odtworzyć efekty pracy kolegów. Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który: opanował materiał w stopniu zadawalającym, zna i rozumie podstawowe pojęcia, umie nazwać poznane epoki, przedstawić ich ramy chronologiczne, potrafi podać podstawowe cechy odróżniające czasy prehistoryczne, epokę starożytną i średniowieczną, wskazuje główne elementy tradycji starożytnej i średniowiecznej w życiu współczesnym, zna postacie pierwszoplanowe i ich rolę w ważnych wydarzeniach, z pomocą nauczyciela potrafi umiejscowić wydarzenia w przestrzeni (mapa) i w czasie (taśma chronologiczna), szereguje poznane wydarzenia w czasie; potrafi przyporządkować datę wiekowi; określa ramy chronologiczne wieków i tysiącleci, wskazuje podstawowe źródła wiedzy o przeszłości, umie je wykorzystać w stopniu podstawowym, wyciąga proste wnioski z otrzymanych informacji, dostrzega podstawowe związki przyczynowo skutkowe pomiędzy faktami historycznymi, formułuje krótkie i proste wypowiedzi na zadany temat, wykonuje proste zadania pisemne, wykazuje niewielką aktywność na lekcjach, ale współpracuje z grupą podczas realizacji zadań, współpracuje z nauczycielem, wykonuje powierzone zadania teoretyczne i praktyczne o średnim stopniu trudności, prowadzi zeszyt przedmiotowy, dysponuje podstawowymi umiejętnościami umożliwiającymi uzupełnianie braków i luk w wiedzy niezbędnej do dalszego kształcenia. Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który: w zakresie wiedzy i wymaganych umiejętności ma niewielkie braki, systematycznie przygotowuje się do zajęć, zna i rozumie większość zagadnień poruszanych na lekcjach, prawidłowo posługuje się terminologią historyczną, rozwiązuje typowe problemy z wykorzystaniem informacji z różnych źródeł, inspirowany przez nauczyciela potrafi samodzielnie rozwiązywać zadania o pewnym stopniu trudności, samodzielnie pracuje z podręcznikiem, dobrze posługuje się mapą historyczną, poprawnie odczytuje zawarte w niej informacje, zna podział i rodzaje źródeł historycznych, analizuje teksty źródłowe i interpretuje problemy będące ich treścią,
odtwarza fragmenty rzeczywistości historycznej, umie krótko scharakteryzować poznane epoki, zna granice czasowe epok, daty roczne przełomowych wydarzeń, zna różne systemy organizacji społeczeństw i państw, wskazuje elementy tradycji określonych epok w życiu współczesnym, uczestniczy w rozwiązywaniu problemów, częściowo inspirowany przez nauczyciela, wypowiada się na określone tematy, porównuje wydarzenia z przeszłości, dostrzega związki przyczynowo-skutkowe miedzy wydarzeniami, wyciąga wnioski, czasem popełnia błędy, potrafi wyjaśnić przyczyny różnic w interpretacji faktów, uzasadnia i argumentuje w sposób niepełny, potrafi samodzielnie opracować pisemnie wskazane zagadnienia, z wykorzystaniem różnych źródeł wiedzy historycznej, wykonuje wszystkie rodzaje ćwiczeń w zakresie orientacji w czasie, wykonuje polecenia nauczyciela, wykazuje się aktywnością na lekcjach, czynnie pracuje w grupie zadaniowej, udziela pomocy innym, systematycznie odrabia prace domowe. Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który: opanował pełny zakres wiedzy i umiejętności określony programem nauczania historii w klasie I, poprawnie rozumuje, sprawnie posługuje się zdobytą wiedzą, samodzielnie rozwiązuje problemy teoretyczne i praktyczne, zna przyczyny, przebieg i skutki wydarzeń, faktów i zjawisk, rolę postaci historycznych, dostrzega ciągłość i zmienność w różnych formach życia społecznego, interpretuje teksty źródłowe na wymaganym poziomie, ocenia przydatność źródła do rekonstrukcji wydarzeń historycznych, samodzielnie gromadzi i referuje informacje na określone tematy, integruje wiedzę z różnych przedmiotów i źródeł różnego typu, potrafi ją wyrazić w wypowiedziach ustnych i pisemnych, posługuje się poprawnym językiem, rozumie przeciwstawne interpretacje wydarzeń, prawidłowo posługuje się nawet pojęciami złożonymi, systematycznie przygotowuje się do lekcji, konsekwentnie wykonuje zleconą pracę, uczestniczy w realizacji zadań dodatkowych, wnosi twórczy wkład do pracy lekcyjnej, formułuje i uzasadnia opinie, sądy, oceny, interpretuje i wyjaśnia fakty i zjawiska historyczne, potrafi zaplanować i zorganizować pracę grupy zadaniowej, aktywnie pracuje w zespole, wspiera innych, wpływa na aktywność pozostałych członków grupy, odnosi pewne sukcesy w konkursach przedmiotowych. Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który: inicjuje poszerzanie swojej wiedzy o wiadomościach w znacznym stopniu wykraczające poza program nauczania, prezentuje dodatkową wiedzę w toku zajęć lekcyjnych zdobytą z różnych źródeł, rozwija zainteresowania historyczne, udziela się w pracy koła historycznego, przygotowuje prace dodatkowe, jest twórczy i aktywny, wykazuje inicjatywę i pomysłowość, wykorzystuje wiedzę w nowych sytuacjach poznawczych, wyciąga wnioski w odniesieniu do nowego materiału, potrafi samodzielnie formułować pytania i rozwiązywać problemy,
jest krytyczny używa odpowiedniej argumentacji, swobodnie posługuje się bazą pojęciową przedmiotu, wypowiedzi ustne i pisemne ucznia charakteryzują się wzorowym językiem, wnioski formułowane przez ucznia są przemyślane i oryginalne, samodzielnie analizuje i interpretuje teksty źródłowe, potrafi doskonale zaplanować i zorganizować swoją pracę, dokonać selekcji i hierarchizacji zdobytych wiadomości, współpracuje z nauczycielem w przygotowaniu niektórych zajęć; jest liderem w pracy grupowej, osiąga sukcesy w konkursach i olimpiadach przedmiotowych. Kryteria oceniania osiągnięć uczniów z historii w klasie II I. HISTORIA ŚREDNIOWIECZA (od początku rozbicia dzielnicowego), HISTORIA XVI i XVII w. Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który: ma poważne braki w podstawowych wiadomościach, nie opanował umiejętności związanych z myśleniem historycznym i stosowaniem treści faktów historycznych nawet w stopniu minimalnym, nie potrafi odtworzyć istotnych elementów materiału opracowywanego na lekcji, nie rozumie prostych związków między faktami historycznymi, nie potrafi zbudować prostej wypowiedzi na zadany temat, nie wykonuje zadań realizowanych przez zespół klasowy, jest bierny, nie przejawia zainteresowania treściami przedmiotu, ani chęci przyswajania wiadomości i współpracy z nauczycielem. Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: ma braki w podstawowych wiadomościach i umiejętnościach, lecz z pomocą nauczyciela potrafi je w dłuższym okresie nadrobić, ma trudności ze zbudowaniem poprawnej odpowiedzi, w minimalnym stopniu opanował zagadnienia omawiane na lekcji (nazwy epok, imiona głównych bohaterów, wybrane osiągnięcia cywilizacyjne epoki średniowiecznej (od początków rozbicia dzielnicowego), nowożytnej (odrodzenia, baroku), historii XVI i XVII w. wykonuje typowe zadania teoretyczne i praktyczne o niewielkim stopniu trudności, przy pomocy nauczyciela wyjaśnia znaczenie podstawowych pojęć, szereguje wydarzenia w ciągi chronologiczne, ma ogólna orientację w posługiwaniu się osią czasu, odczytuje podstawowe dane kartograficzne, rozróżnia podstawowe typy źródeł informacji historycznej, posługuje się podręcznikiem, encyklopedią, słownikiem, rozumie prosty tekst źródłowy, podejmuje próby interpretacji treści, postawa ucznia na lekcjach jest bierna, ale wykazuje on chęć współpracy i odpowiednio motywowany jest w stanie przy pomocy nauczyciela wykonać proste polecenia, odtworzyć efekty pracy kolegów. Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który: opanował materiał w stopniu zadawalającym, zna i rozumie podstawowe pojęcia, umie nazwać poznane epoki, przedstawić ich ramy chronologiczne, potrafi podać podstawowe cechy odróżniające epokę średniowieczną od nowożytnej, wskazuje główne elementy tradycji średniowiecznej, nowożytnej w życiu współczesnym, zna postacie pierwszoplanowe i ich rolę w ważnych wydarzeniach, z pomocą nauczyciela potrafi umiejscowić wydarzenia w przestrzeni (mapa) i w czasie (taśma chronologiczna), szereguje poznane wydarzenia w czasie; potrafi przyporządkować datę wiekowi; określa ramy chronologiczne wieków i tysiącleci,
wskazuje podstawowe źródła wiedzy o przeszłości, umie je wykorzystać w stopniu podstawowym, wyciąga proste wnioski z otrzymanych informacji, dostrzega podstawowe związki przyczynowo skutkowe pomiędzy faktami historycznymi, formułuje krótkie i proste wypowiedzi na zadany temat, wykonuje proste zadania pisemne, wykazuje niewielką aktywność na lekcjach, ale współpracuje z grupą podczas realizacji zadań, współpracuje z nauczycielem, wykonuje powierzone zadania teoretyczne i praktyczne o średnim stopniu trudności, prowadzi zeszyt przedmiotowy, dysponuje podstawowymi umiejętnościami umożliwiającymi uzupełnianie braków i luk w wiedzy niezbędnej do dalszego kształcenia. Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który: w zakresie wiedzy i wymaganych umiejętności ma niewielkie braki, systematycznie przygotowuje się do zajęć, zna i rozumie większość zagadnień poruszanych na lekcjach, prawidłowo posługuje się terminologią historyczną, rozwiązuje typowe problemy z wykorzystaniem informacji z różnych źródeł, inspirowany przez nauczyciela potrafi samodzielnie rozwiązywać zadania o pewnym stopniu trudności, samodzielnie pracuje z podręcznikiem, dobrze posługuje się mapą historyczną, poprawnie odczytuje zawarte w niej informacje, zna podział i rodzaje źródeł historycznych, analizuje teksty źródłowe i interpretuje problemy będące ich treścią, odtwarza fragmenty rzeczywistości historycznej, umie krótko scharakteryzować poznane epoki, zna granice czasowe epok, daty roczne przełomowych wydarzeń, zna różne systemy organizacji społeczeństw i państw, wskazuje elementy tradycji określonych epok w życiu współczesnym, uczestniczy w rozwiązywaniu problemów, częściowo inspirowany przez nauczyciela, wypowiada się na określone tematy, porównuje wydarzenia z przeszłości, dostrzega związki przyczynowo-skutkowe miedzy wydarzeniami, wyciąga wnioski, czasem popełnia błędy, potrafi wyjaśnić przyczyny różnic w interpretacji faktów, uzasadnia i argumentuje w sposób niepełny, potrafi samodzielnie opracować pisemnie wskazane zagadnienia, z wykorzystaniem różnych źródeł wiedzy historycznej, wykonuje wszystkie rodzaje ćwiczeń w zakresie orientacji w czasie, wykonuje polecenia nauczyciela, wykazuje się aktywnością na lekcjach, czynnie pracuje w grupie zadaniowej, udziela pomocy innym, systematycznie odrabia prace domowe. Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który: opanował pełny zakres wiedzy i umiejętności określony programem nauczania historii w klasie II, poprawnie rozumuje, sprawnie posługuje się zdobytą wiedzą, samodzielnie rozwiązuje problemy teoretyczne i praktyczne, zna przyczyny, przebieg i skutki wydarzeń, faktów i zjawisk, rolę postaci historycznych, dostrzega ciągłość i zmienność w różnych formach życia społecznego, interpretuje teksty źródłowe na wymaganym poziomie, ocenia przydatność źródła do rekonstrukcji wydarzeń historycznych, samodzielnie gromadzi i referuje informacje na określone tematy, integruje wiedzę z różnych przedmiotów i źródeł różnego typu,
potrafi ją wyrazić w wypowiedziach ustnych i pisemnych, posługuje się poprawnym językiem, rozumie przeciwstawne interpretacje wydarzeń, prawidłowo posługuje się nawet pojęciami złożonymi, systematycznie przygotowuje się do lekcji, konsekwentnie wykonuje zleconą pracę, uczestniczy w realizacji zadań dodatkowych, wnosi twórczy wkład do pracy lekcyjnej, formułuje i uzasadnia opinie, sądy, oceny, interpretuje i wyjaśnia fakty i zjawiska historyczne, potrafi zaplanować i zorganizować pracę grupy zadaniowej, aktywnie pracuje w zespole, wspiera innych, wpływa na aktywność pozostałych członków grupy, odnosi pewne sukcesy w konkursach przedmiotowych. Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który: inicjuje poszerzanie swojej wiedzy o wiadomościach w znacznym stopniu wykraczające poza program nauczania, prezentuje dodatkową wiedzę w toku zajęć lekcyjnych zdobytą z różnych źródeł, rozwija zainteresowania historyczne, udziela się w pracy koła historycznego, przygotowuje prace dodatkowe, jest twórczy i aktywny, wykazuje inicjatywę i pomysłowość, wykorzystuje wiedzę w nowych sytuacjach poznawczych, wyciąga wnioski w odniesieniu do nowego materiału, potrafi samodzielnie formułować pytania i rozwiązywać problemy, jest krytyczny używa odpowiedniej argumentacji, swobodnie posługuje się bazą pojęciową przedmiotu, wypowiedzi ustne i pisemne ucznia charakteryzują się wzorowym językiem, wnioski formułowane przez ucznia są przemyślane i oryginalne, samodzielnie analizuje i interpretuje teksty źródłowe, potrafi doskonale zaplanować i zorganizować swoją pracę, dokonać selekcji i hierarchizacji zdobytych wiadomości, współpracuje z nauczycielem w przygotowaniu niektórych zajęć; jest liderem w pracy grupowej, osiąga sukcesy w konkursach i olimpiadach przedmiotowych. Kryteria oceniania osiągnięć uczniów z historii w klasie III I. Historia XVIII i XIX w. Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który: ma poważne braki w podstawowych wiadomościach, nie opanował umiejętności związanych z myśleniem historycznym i stosowaniem treści faktów historycznych nawet w stopniu minimalnym, nie potrafi odtworzyć istotnych elementów materiału opracowywanego na lekcji, nie rozumie prostych związków między faktami historycznymi, nie potrafi zbudować prostej wypowiedzi na zadany temat, nie wykonuje zadań realizowanych przez zespół klasowy, jest bierny, nie przejawia zainteresowania treściami przedmiotu, ani chęci przyswajania wiadomości i współpracy z nauczycielem. Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: ma braki w podstawowych wiadomościach i umiejętnościach, lecz z pomocą nauczyciela potrafi je w dłuższym okresie nadrobić, ma trudności ze zbudowaniem poprawnej odpowiedzi, w minimalnym stopniu opanował zagadnienia omawiane na lekcji (nazwy epok, imiona głównych bohaterów, wybrane osiągnięcia cywilizacyjne historii XVIII i XIX w.
wykonuje typowe zadania teoretyczne i praktyczne o niewielkim stopniu trudności, przy pomocy nauczyciela wyjaśnia znaczenie podstawowych pojęć, szereguje wydarzenia w ciągi chronologiczne, ma ogólna orientację w posługiwaniu się osią czasu, odczytuje podstawowe dane kartograficzne, rozróżnia podstawowe typy źródeł informacji historycznej, posługuje się podręcznikiem, encyklopedią, słownikiem, rozumie prosty tekst źródłowy, podejmuje próby interpretacji treści, postawa ucznia na lekcjach jest bierna, ale wykazuje on chęć współpracy i odpowiednio motywowany jest w stanie przy pomocy nauczyciela wykonać proste polecenia, odtworzyć efekty pracy kolegów. Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który: opanował materiał w stopniu zadawalającym, zna i rozumie podstawowe pojęcia, umie nazwać poznane epoki, przedstawić ich ramy chronologiczne, potrafi wymienić idee oświecenia i rozpoznaje je w nauce, literaturze, architekturze i sztuce, wskazuje przemiany społeczne oraz polityczne XVIII i XIX w, zna postacie pierwszoplanowe i ich rolę w ważnych wydarzeniach, z pomocą nauczyciela potrafi umiejscowić wydarzenia w przestrzeni (mapa) i w czasie (taśma chronologiczna), szereguje poznane wydarzenia w czasie; potrafi przyporządkować datę wiekowi; określa ramy chronologiczne wieków i tysiącleci, wskazuje podstawowe źródła wiedzy o przeszłości, umie je wykorzystać w stopniu podstawowym, wyciąga proste wnioski z otrzymanych informacji, dostrzega podstawowe związki przyczynowo skutkowe pomiędzy faktami historycznymi, formułuje krótkie i proste wypowiedzi na zadany temat, wykonuje proste zadania pisemne, wykazuje niewielką aktywność na lekcjach, ale współpracuje z grupą podczas realizacji zadań, współpracuje z nauczycielem, wykonuje powierzone zadania teoretyczne i praktyczne o średnim stopniu trudności, prowadzi zeszyt przedmiotowy, dysponuje podstawowymi umiejętnościami umożliwiającymi uzupełnianie braków i luk w wiedzy niezbędnej do dalszego kształcenia. Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który: w zakresie wiedzy i wymaganych umiejętności ma niewielkie braki, systematycznie przygotowuje się do zajęć, zna i rozumie większość zagadnień poruszanych na lekcjach, prawidłowo posługuje się terminologią historyczną, rozwiązuje typowe problemy z wykorzystaniem informacji z różnych źródeł, inspirowany przez nauczyciela potrafi samodzielnie rozwiązywać zadania o pewnym stopniu trudności, samodzielnie pracuje z podręcznikiem, dobrze posługuje się mapą historyczną, poprawnie odczytuje zawarte w niej informacje, zna podział i rodzaje źródeł historycznych, analizuje teksty źródłowe i interpretuje problemy będące ich treścią, odtwarza fragmenty rzeczywistości historycznej, umie krótko scharakteryzować poznane epoki, zna granice czasowe epok, daty roczne przełomowych wydarzeń, zna różne systemy organizacji społeczeństw i państw, wskazuje elementy tradycji określonych epok w życiu współczesnym,
uczestniczy w rozwiązywaniu problemów, częściowo inspirowany przez nauczyciela, wypowiada się na określone tematy, porównuje wydarzenia z przeszłości, dostrzega związki przyczynowo-skutkowe miedzy wydarzeniami, wyciąga wnioski, czasem popełnia błędy, potrafi wyjaśnić przyczyny różnic w interpretacji faktów, uzasadnia i argumentuje w sposób niepełny, potrafi samodzielnie opracować pisemnie wskazane zagadnienia, z wykorzystaniem różnych źródeł wiedzy historycznej, wykonuje wszystkie rodzaje ćwiczeń w zakresie orientacji w czasie, wykonuje polecenia nauczyciela, wykazuje się aktywnością na lekcjach, czynnie pracuje w grupie zadaniowej, udziela pomocy innym, systematycznie odrabia prace domowe. Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który: opanował pełny zakres wiedzy i umiejętności określony programem nauczania historii w klasie III, poprawnie rozumuje, sprawnie posługuje się zdobytą wiedzą, samodzielnie rozwiązuje problemy teoretyczne i praktyczne, zna przyczyny, przebieg i skutki wydarzeń, faktów i zjawisk, rolę postaci historycznych, dostrzega ciągłość i zmienność w różnych formach życia społecznego, interpretuje teksty źródłowe na wymaganym poziomie, ocenia przydatność źródła do rekonstrukcji wydarzeń historycznych, samodzielnie gromadzi i referuje informacje na określone tematy, integruje wiedzę z różnych przedmiotów i źródeł różnego typu, potrafi ją wyrazić w wypowiedziach ustnych i pisemnych, posługuje się poprawnym językiem, rozumie przeciwstawne interpretacje wydarzeń, prawidłowo posługuje się nawet pojęciami złożonymi, systematycznie przygotowuje się do lekcji, konsekwentnie wykonuje zleconą pracę, uczestniczy w realizacji zadań dodatkowych, wnosi twórczy wkład do pracy lekcyjnej, formułuje i uzasadnia opinie, sądy, oceny, interpretuje i wyjaśnia fakty i zjawiska historyczne, potrafi zaplanować i zorganizować pracę grupy zadaniowej, aktywnie pracuje w zespole, wspiera innych, wpływa na aktywność pozostałych członków grupy, odnosi pewne sukcesy w konkursach przedmiotowych. Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który: inicjuje poszerzanie swojej wiedzy o wiadomościach w znacznym stopniu wykraczające poza program nauczania, prezentuje dodatkową wiedzę w toku zajęć lekcyjnych zdobytą z różnych źródeł, rozwija zainteresowania historyczne, udziela się w pracy koła historycznego, przygotowuje prace dodatkowe, jest twórczy i aktywny, wykazuje inicjatywę i pomysłowość, wykorzystuje wiedzę w nowych sytuacjach poznawczych, wyciąga wnioski w odniesieniu do nowego materiału, potrafi samodzielnie formułować pytania i rozwiązywać problemy, jest krytyczny używa odpowiedniej argumentacji, swobodnie posługuje się bazą pojęciową przedmiotu, wypowiedzi ustne i pisemne ucznia charakteryzują się wzorowym językiem, wnioski formułowane przez ucznia są przemyślane i oryginalne,
samodzielnie analizuje i interpretuje teksty źródłowe, potrafi doskonale zaplanować i zorganizować swoją pracę, dokonać selekcji i hierarchizacji zdobytych wiadomości, współpracuje z nauczycielem w przygotowaniu niektórych zajęć; jest liderem w pracy grupowej, osiąga sukcesy w konkursach i olimpiadach przedmiotowych. XII. Ewaluacja przedmiotowego systemu oceniania: W celu ewaluacji systemu oceniania nauczyciel przeprowadza rozmowy z uczniami i rodzicami. Na podstawie wniosków wnosi poprawki do sytemu.