PROJEKT URZĄDZENIOWO-ROLNY WSI

PROJEKT URZĄDZENIOWO-ROLNY WSI WYTYCZNE Spis treści I. Wprowadzenie... 2 II. Podstawy prawne opracowania Projektu urządzeniowo-rolnego wsi... 5 III. Strategiczna ocena oddziaływania na środowisko... 6 IV. Realizacja... 8 1. Prace przygotowawcze... 8 2. Analiza stanu istniejącego... 10 3. Wstępne opracowanie Projektu urządzeniowo-rolnego wsi... 10 4. Ustalenie programu prac urządzeniowo-rolnych... 12 5. Konsultacja postanowień wstępnego opracowania z mieszkańcami wsi, sołtysem... 12 6. Zakończenie prac - opracowanie tekstowe i graficzne projektu... 13 V. Zakres rzeczowy... 14 Spis rycin... 18 Spis załączników... 18 1

I. Wprowadzenie Ustawowym zadaniem samorządu województwa jest określenie Strategii rozwoju województwa dolnośląskiego, która uwzględniać powinna w szczególności cele związane m.in. z pobudzaniem aktywności gospodarczej, zachowaniem wartości środowiska przyrodniczego, zrównoważonym rozwojem obszarów wiejskich oraz kształtowaniem i utrzymaniem ładu przestrzennego. Ustalona w Strategii polityka rozwoju województwa, realizowana jest poprzez programy wojewódzkie oraz inne opracowania, stanowiące uszczegółowienie dokumentów strategicznych w zakresie wybranych zagadnień. Ryc. 1. Dokumenty stanowiące podstawę opracowania Projektów urządzeniowo-rolnych wsi Wychodząc naprzeciw społecznemu zapotrzebowaniu, z racji zadań przypisanych Samorządowi Województwa ustawą z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (t.j. Dz.U. z 2010 Nr 193 poz. 1287 z późn. zm.), Geodeta Województwa Wydział Geodezji i Kartografii, poprzez opracowanie Studium zapotrzebowania na prace 2

scaleniowe w województwie dolnośląskim oraz Analizę zapotrzebowania na scalenia gruntów rolnych wsi województwa dolnośląskiego oraz szczegółowy monitoring przestrzeni rolniczej, zidentyfikował potrzebę opracowania Projektów urządzeniowo-rolnych wsi. obejmujące swoim zasięgiem obszar wsi/obrębu, szczegółowo opisują stan istniejący oraz kierunki wielofunkcyjnego rozwoju danej wsi/obrębu ze szczególnym uwzględnieniem rolnictwa, poprzez wskazanie koniecznych do wykonania zabiegów urządzeniowo - rolnych zmierzających do podniesienia efektywności gospodarowania na gruntach rolnych. Biorąc pod uwagę cele strategiczne i szczegółowe regionu, a także stopień zapotrzebowania na prace urządzeniowo-rolne wykazane w Planach urządzeniowo-rolnych gmin, w Projektach urządzeniowo-rolnych wsi wskazywane są kierunki dokonania zmian w sposobie użytkowania gruntów. Wynikają one m.in. z dostosowania rolnictwa do naturalnych warunków środowiska oraz wystąpienia na obszarze danej wsi nowych funkcji pozarolniczych. Zadaniem powyższego opracowania jest przeprowadzenie analizy stanu istniejącego w danej wsi/obrębie, a następnie kompleksowe (całościowe) ujęcie kierunków i możliwości zrównoważonego rozwoju obszaru wiejskiego, dostosowanego do zróżnicowanych uwarunkowań przyrodniczych i przestrzennych wsi, oraz wskazanie działań mających na celu ochronę środowiska. stanowią, wraz z innymi szczegółowymi opracowaniami dotyczącymi proponowanych kierunków zmian zachodzących na wsi, dokumenty pozwalające na przeprowadzenie kompleksowej przebudowy wsi. Mogą być również wykorzystywane podczas aplikowania o środki unijne na przeprowadzenie powyższych działań. W obecnym okresie programowania, w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013, w ramach Osi 1. Poprawa konkurencyjności sektora rolnego i leśnego informacje zawarte w Projektach urządzeniowo-rolnych wsi mogą być wykorzystywane przy Działaniu: Poprawianie i rozwijanie infrastruktury związanej z rozwojem i dostosowaniem rolnictwa i leśnictwa, Schemat I: Scalanie gruntów na etapie tworzenia Założeń do projektu scalenia gruntów, jak i wypełniania wniosku o przyznanie pomocy. Informacje zebrane w Projekcie urządzeniowo-rolnym wsi mogą także stanowić źródło danych przy tworzeniu Planu odnowy miejscowości załącznika składanego wraz z wnioskiem o przyznanie pomocy w ramach działania: Odnowa i rozwój wsi, ujętego 3

w Osi 3: Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej. Projekty urządzeniowo-rolne wsi mogą być przydatne i ułatwiać pracę wnioskodawcom także przy przygotowywaniu wniosków o przyznanie pomocy w zakresie innych działań, gdyż stanowią zestawienie informacji odnośnie danego obszaru. W sytuacji, gdy dla danej wsi istnieją opracowania sporządzone na potrzeby wnioskowania o fundusze unijne lub inne cele, a nie ma jeszcze sporządzonego Projektu urządzeniowo-rolnego wsi, celowe jest zastanowienie się, czy stworzenie takiego projektu jest zasadne, tzn. czy istniejące już opracowania są aktualne i jaki jest ich stopień przydatności. Jeżeli po analizie stwierdzi się jednak konieczność sporządzenia Projektu urządzeniowo-rolnego wsi należy przemyśleć, które informacje z istniejących dokumentów można wykorzystać przy jego opracowaniu. Zlecenie, przygotowywanie i realizację Projektów urządzeniowo-rolnych wsi koordynuje Wydział Geodezji i Kartografii Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego, a opracowanie wykonuje jednostka budżetowa samorządu województwa Dolnośląskie Biuro Geodezji i Terenów Rolnych we Wrocławiu. Wysokość środków finansowych niezbędnych do opracowania Projektu urządzeniowo-rolnego wsi ustala się na podstawie przedstawionego przez Wykonawcę kosztorysu, zatwierdzonego przez Geodetę Województwa. 4

II. Podstawy prawne opracowania Projektu urządzeniowo-rolnego wsi Projekty urządzeniowo rolne wsi powinny zostać sporządzone zgodnie z poniżej wymienionymi ustawami oraz przepisami stanowiącymi ich uszczegółowienie. Należy podjąć szczególną staranność w zakresie monitorowania aktualności przepisów i przygotowywania opracowań zgodnie z literą prawa. 1. Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (t.j. Dz. U. z 2010 Nr 193 poz. 1287) 2. Ustawa z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (Dz. U. z 2003 Nr 64 poz. 592 z późn. zm.) 3. Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (t.j. Dz. U. z 2004 Nr 121 poz. 1266 z późn. zm.) 4. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz. U. z 2008 Nr 25 poz. 150 z późn. zm.) 5. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (t.j. Dz. U. z 2009 Nr 151 poz. 1220 z późn. zm.) 6. Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (t.j. Dz. U. z 2005 Nr 239 poz. 2019 z późn. zm.) 7. Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach (t.j. Dz. U. z 2011 Nr 12 poz. 59) 8. Ustawa z dnia 26 marca 1982 r. o scalaniu i wymianie gruntów (t.j. Dz. U. z 2003 Nr 178 poz. 1749 z późn. zm.) 9. Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2003 Nr 80 poz. 717 z późn. zm.) 10. Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 Nr 199 poz. 1227 z późn. zm.) 11. Ustawa z dnia 25 czerwca 2009 r. o rolnictwie ekologicznym (Dz. U. z 2009 Nr 116 poz. 975) 12. Ustawa z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (t.j. Dz. U. 2007 Nr 231 poz. 1700 z późn. zm.) 5

III. Strategiczna ocena oddziaływania na środowisko Ryc. 2. Procedura przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko 6

Zgodnie z art. 46 ust. 2 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. 2008 Nr 199, poz. 1227 z późn. zm.) przeprowadzenie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko wymagają projekty m.in. planów lub programów w dziedzinie rolnictwa, turystyki i wykorzystania terenu, opracowywane lub przyjmowane przez organy administracji, wyznaczające ramy dla późniejszej realizacji przedsięwzięć mogących znacząco wpływać na środowisko. W związku z powyższym podczas opracowywania Projektów urządzeniowo-rolnych wsi, konieczne jest przeprowadzenie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko, której elementem jest sporządzenie Prognozy oddziaływania na środowisko w zakresie wskazanym w art. 51 w/w ustawy. Jednocześnie, w związku z art. 48, istnieje możliwość odstąpienia od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko, jeżeli właściwy organ tj. Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska, uzna, że realizacja postanowień Projektu nie spowoduje znaczącego oddziaływania na środowisko. Informacja o zasadności bądź o odstąpieniu od przeprowadzania strategicznej oceny oddziaływania na środowisko winna znaleźć się w opracowaniu. Sporządzona w ramach przeprowadzonej strategicznej oceny oddziaływania na środowisko Prognoza oddziaływania na środowisko, stanowi odrębny dokument. Jednocześnie w przypadku odstąpienia od opracowania strategicznej oceny oddziaływania na środowisko, w Projekcie urządzeniowo-rolnym wsi należy umieścić rozdział informujący o braku konieczności jej przeprowadzania wraz z uzasadnieniem. 7

IV. Realizacja Przygotowanie i realizacja Projektu urządzeniowo-rolnego wsi jest procesem długotrwałym i złożonym, na który składa się zarówno praca w terenie jak i prace planistyczne. Ryc. 3. Etapy realizacji Projektu urządzeniowo-rolnego wsi 1. Prace przygotowawcze skompletowanie materiałów wyjściowych: - pozyskanie niezbędnych nych informacji z instytucji gromadzących dane zgodnie z ich kompetencjami i według przepisów prawa, - informacji z Planów urządzeniowo-rolnych gmin, - dokumentów i informacji uzyskanych w Urzędzie Gminy, - danych z ankietyzacjii gospodarstw rolnych, - materiałów pozyskanych z innych źródeł, 8

wywiad terenowy (inwentaryzacja terenowa): - zebranie aktualnych informacji o terenie, w tym o stanie zabudowy i drogach, istniejącej infrastrukturze, melioracji, zalesieniach i zadrzewieniach, - inwentaryzacja użytków gruntowych i źródeł zagrożeń ekologicznych, - wykonanie dokumentacji fotograficznej, zebranie wiejskie - przekazanie mieszkańcom wsi informacji o rozpoczęciu prac nad opracowaniem Projektu urządzeniowo-rolnego wsi, zapoznanie się wykonawców z problemami i potrzebami mieszkańców wsi w zakresie m.in.: - poprawy warunków gospodarowania, poprzez zabieg scalenia gruntów, - przeciwdziałaniu erozji, - akcesu zakupu gruntów na powiększenie gospodarstw, - tworzenia gospodarstw rodzinnych, - zapotrzebowania na inwestycje z zakresu modernizacji i budowy sieci drogowej (drogi transportu rolnego) oraz szczegółowych melioracji wodnych (konserwacja lub odnowienie istniejących), - zapotrzebowania na rozwój infrastruktury technicznej, np. budowę kanalizacji, - zagospodarowania terenu, w tym zapotrzebowanie na tereny rekreacyjne i wypoczynkowe np. parki, boiska, place zabaw, - planów w zakresie prowadzenia gospodarstw ekologicznych, agroturystyki, - itp. Ponadto na zebraniu wiejskim, które umożliwi rozpoczęcie działań związanych z udziałem społeczeństwa w opracowywaniu Prognozy oddziaływania na środowisko, zgodnie z zapisami art. 39.1. ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. 2008 Nr 199, poz. 1227 z późn. zm.), zostaną podane do wiadomości publicznej informacje na temat przystąpienia do opracowywania Prognozy i jej przedmiocie, możliwościach zapoznania się z niezbędną dokumentacją sprawy oraz o miejscu w którym jest ona wyłożona do wglądu, a także możliwości, sposobie i miejscu składania uwag i wniosków. 9

2. Analiza stanu istniejącego ogólna charakterystyka wsi - położenie wsi oraz jej układ przestrzenny, a także planowany rozwój wsi wynikający z ustaleń materiałów planistycznych, rys historyczny wsi, wskazanie elementów kwalifikujących się do odnowy wsi, potwierdzenie zgodności nazwy wsi z Rejestrem Nazw Geograficznych, stan środowiska przyrodniczego - stan środowiska naturalnego, w tym wód powierzchniowych i podziemnych, zanieczyszczenie środowiska oraz gleb, możliwość pozyskania surowców mineralnych, obszary objęte ochroną, warunki do prowadzenia rolnictwa ekologicznego, struktura demograficzna ludności wiejskiej - aktualizacja danych dotyczących liczby mieszkańców, ich struktury wiekowej w tym ilości osób w wieku produkcyjnym, poziomu wykształcenia, stopnia bezrobocia i źródeł utrzymania, poprzez określenie stopnia zatrudnienia w rolnictwie oraz poza działalnością rolniczą, struktura agrarna i jakość rolniczej przestrzeni produkcyjnej - struktura użytkowania oraz władania gruntów, liczba i powierzchnia gospodarstw rolnych na terenie wsi, stopień rozdrobnienia gruntów określony na podstawie średniej liczby działek w gospodarstwie, średniej powierzchni oraz ich rozłogu, struktura gruntów dzierżawionych, grunty pozostające w użytkowaniu różniczan, struktura i poziom produkcji rolniczej - aktualizacja struktury zasiewów i struktury inwentarza żywego, struktura użytkowania gruntów ustalona na podstawie ewidencji gruntów oraz inwentaryzacji terenowej, wyposażenie w infrastrukturę techniczną i społeczną oraz obsługa rolnictwa - w tym stan wyposażenia w infrastrukturę techniczną (drogi transportu rolnego oraz melioracje), a także poziom oferowanej obsługi rolnictwa, ułatwiającej prowadzenie działalności rolnej, oraz aktualizacja stanu infrastruktury komunalnej i społecznej poprawiającej jakość i bezpieczeństwo życia na wsi. 3. Wstępne opracowanie Projektu urządzeniowo-rolnego wsi w zakresie : poprawy i kształtowania krajobrazu w uzgodnieniu z właściwymi instytucjami propozycje zalesiania gruntów marginalnych, zadrzewień przydrożnych, nowych form 10

ochrony przyrody i krajobrazu (w tym rezerwatów przyrody, parków krajobrazowych, obszarów Natury 2000), poprawy i zachowania biotopów dla roślin i zwierząt, rekultywacji nieużytków, a także użytków ekologicznych w przypadku potrzeby objęcia ochroną obiektów niewielkich powierzchniowo, ale cennych pod względem przyrodniczym, kształtowania struktury agrarnej oraz poprawy organizacji gospodarstw - poprawa struktury obszarowej i przestrzennej gospodarstw rolnych poprzez scalenie gruntów, zwiększenie udziału gospodarstw prywatnych we władaniu gruntami, dostosowanie kierunków produkcji rolniczej do warunków przyrodniczych, zmiany w strukturze użytkowania gruntów wynikające z dostosowania do naturalnych warunków przyrodniczych, a także obrotu ziemią i wyłączeń gruntów z produkcji rolnej, poprawa warunków sieci dróg transportu rolnego, wskazania możliwości poprawy warunków przyrodniczych rolniczej przestrzeni produkcyjnej - regulacje stosunków wodnych poprzez działania z zakresu melioracji podstawowej (ochrona przeciwpowodziowa) i szczegółowej (modernizacja i budowa rowów), zastosowanie zabiegów przeciwerozyjnych, zalesianie odłogów na terenach nieprzydatnych rolniczo, możliwość rozwoju funkcji pozarolniczych - wykorzystanie naturalnych bogactw przyrodniczych oraz atutów życia wiejskiego w celu rozwoju i promowania agroturystyki, tworzenie nowych miejsc w pracy w usługach, a także wytwarzanie, tworzenie i promowanie produktów regionalnych. Dążenie do uatrakcyjnienia terenu poprzez budowę dróg dojazdowych do miejsc atrakcyjnych turystycznie, parkingów, ścieżek rowerowych, bazy noclegowej, co zachęci do wypoczynku weekendowego i umożliwi rozwój agroturystyki czy też turystyki weekendowej. Promowanie i rozwój odnawialnych źródeł energii z wykorzystaniem energii wód, słońca, wiatru, geotermalnej, czy też produkcji biomasy, biopaliwa (biogazu), możliwości odnowy wsi przedstawienie obszarów wsi, które mogą zostać objęte Odnową wsi, wskazanie najpilniejszych potrzeb. 11

4. Ustalenie programu prac urządzeniowo-rolnych - rodzaju i zakresu niezbędnych zabiegów, ustalenie kolejności ich wykonania i wstępnych kosztów realizacji Niezbędnym elementem Projektu urządzeniowo-rolnego wsi jest określenie rodzaju, stopnia i zakresu zabiegów urządzeniowo-rolnych koniecznych do wykonania na terenie danej wsi/obrębu. W celu sprawnego działania i zminimalizowania kosztów, prace urządzeniowe powinny stanowić logiczny proces realizacyjny. Kolejność przeprowadzania zabiegów powinna uwzględniać pilność ich wykonania oraz możliwość łączenia poszczególnych działań. 5. Konsultacja postanowień wstępnego opracowania z mieszkańcami wsi, sołtysem Kolejne zebranie wiejskie przeprowadzane celem zapoznania mieszkańców wsi z projektem dokumentu, umożliwi określenie stopnia akceptacji rozwiązań projektowych zaproponowanych w Projekcie urządzeniowo-rolnym wsi oraz zebranie ewentualnych uwag i sugestii. Po konsultacjach zespołu projektowego z zainteresowanymi stronami (w tym: rolnikami, mieszkańcami wsi, władzami gminy, odpowiednimi instytucjami, osobami odpowiedzialnymi za nadzór i wykonywanie określonych zadań) powinno zostać zaprotokołowane zestawienie propozycji przyjętych i nieuwzględnionych wraz z uzasadnieniem, a zatwierdzone zmiany winny zostać wprowadzone do Projektu. Ponadto na zebraniu winny zostać dokończone czynności związane z udziałem społeczeństwa w opracowywaniu Prognozy oddziaływania na środowisko, zgodnie z art. 42 i 43 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. 2008 Nr 199, poz. 1227 z późn. zm.), w zakresie: podania informacji o przyjęciu Prognozy oddziaływania na środowisko wraz z zakresem uwzględnienia wniesionych uwag, wskazanie miejsca i czasu wyłożenia do wglądu Prognozy oddziaływania na środowisko. 12

6. Zakończenie prac - opracowanie tekstowe i graficzne projektu Wyniki przeprowadzonej inwentaryzacji oraz kierunki proponowanych przekształceń na obszarze wsi powinny zostać przedstawione w formie opracowania tekstowego pod nazwą Projekt urządzeniowo-rolny wsi, uzupełnionego tabelami, wykresami oraz mapami obrazującymi dane zawarte w tekście, opracowanego w formie elektronicznej i analogowej. Ponadto niezbędne jest przedstawienie graficzne opracowania w formie załącznika do Projektu (w wersji elektronicznej i analogowej), na podkładzie mapy ewidencyjnej w odpowiedniej skali, obrazujące analizę stanu istniejącego oraz ustalenia Projektu. Symbolika znaków wykorzystanych do przedstawienia graficznego Projektu powinna być zgodna z Warunkami technicznymi opracowania numerycznej wersji Planu urządzenioworolnego, z uwzględnieniem części graficznej i bazodanowej, stanowiącymi załącznik do Wytycznych. 13

V. Zakres rzeczowy Projekty urządzeniowo rolne wsi powinny być sporządzane w oparciu o wytyczne zawarte w niniejszym opracowaniu, a zakres rzeczowy opracowania powinien zawierać niżej wymienione elementy. Wskazany zakres szczegółowy nie wyklucza ujęcia w opracowaniu innych elementów charakterystycznych dla danego obszaru. I.ANALIZA STANU ISTNIEJĄCEGO 1. CHARAKTERYSTYKA WSI 1.1 Położenie administracyjne 1.2 Historia 1.3 Układ przestrzenny 1.4 Planowane inwestycje wynikające z dokumentów planistycznych 2. CHARAKTERYSTYKA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO 2.1 Położenie geograficzne 2.2 Ukształtowanie powierzchni 2.3 Wody powierzchniowe i podziemne 2.4 Klimat 2.5 Gleby 2.6 Surowce mineralne 2.7 Stan środowiska przyrodniczego i formy ochrony przyrody 3. STAN I STRUKTURA LUDNOŚCI WIEJSKIEJ 3.1 Wielkość i gęstość zaludnienia 3.2 Struktura płci i wieku 3.3 Zatrudnienie i poziom bezrobocia 3.4 Poziom wykształcenia 3.5 Źródła utrzymania 4. ORGANIZACJA ROLNICZEJ PRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ 4.1 Struktura użytkowania gruntów 14

4.2 Struktura władania gruntami 4.2.1 Struktura władania gruntami ogółem 4.2.2 Struktura władania gruntami w sektorze publicznym i prywatnym 4.2.3 Struktura władania użytkami rolnymi 4.3 Struktura gospodarstw prywatnych 4.3.1 Struktura obszarowa i ilościowa gospodarstw rolnych 4.3.2 Rozdrobnienie gruntów w gospodarstwach rolnych 4.3.3 Grunty różniczan 4.4 Struktura gruntów dzierżawionych 4.5 Grunty nieużytkowane rolniczo 5. PRODUKCJA ROLNICZA 5.1 Produkcja roślinna 5.2 Produkcja zwierzęca 6. INFRASTRUKTURA OBSZARÓW WIEJSKICH 6.1 Wyposażenie rolniczej przestrzeni produkcyjnej w infrastrukturę techniczną 6.1.1 Melioracje podstawowe 6.1.2 Melioracje szczegółowe 6.1.3 Drogi transportu rolnego 6.2 Wyposażenie wsi w infrastrukturę techniczną 6.2.1 Sieć wodociągowa 6.2.2 Sieć kanalizacyjna 6.2.3 Wywóz nieczystości stałych i płynnych 6.2.4 Zaopatrzenie w energię elektryczną 6.2.5 Telekomunikacja, dostęp do internetu 6.3 Obiekty infrastruktury społecznej 6.3.1 Administracja publiczna 6.3.2 Placówki oświaty 6.3.3 Obiekty służby zdrowia 6.3.4 Obiekty kulturalne 6.3.5 Obiekty sportowe 15

6.4 Obsługa rolnictwa 6.4.1 Wyposażenie gospodarstw rolnych w sprzęt mechaniczny 6.4.2 Firmy i podmioty obsługujące rolnictwo 6.4.3 Skup i zaopatrzenie 6.5 Turystyka 6.5.1 Obsługa turystyczna 6.5.2 Atrakcje turystyczne 7. OCENA MOCNYCH I SŁABYCH STRON ROLNICTWA 8. WNIOSKI II.USTALENIA PROJEKTU URZĄDZENIOWO-ROLNEGO WSI 9. KSZTAŁTOWANIE KRAJOBRAZU 9.1 Walory przyrodniczo - krajobrazowe oraz ich ochrona 9.2 Zalesienia gruntów 9.3 Zadrzewienia i zakrzewienia 9.4 Rekultywacja nieużytków 9.5 Możliwości rozwoju turystyki i rekreacji 9.6 Rewitalizacja budynków opuszczonych i zdewastowanych 9.7 Ścieżki rowerowe, przyrodnicze i szlaki turystyczne 9.8 Mała architektura 9.9 Zabiegi przeciwerozyjne 10. GOSPODARKA GRUNTAMI I KSZTAŁTOWANIE STRUKTURY AGRARNEJ 10.1 Wyłączenia gruntów z produkcji rolnej 10.2 Przewidywane główne kierunki obrotu ziemią 10.3 Zmiany w strukturze użytkowania gruntów 10.4 Kształtowanie struktury obszarowej gospodarstw 10.4.1 Powierzchnia gospodarstw, a możliwości uzyskania dochodu porównywalnego 10.4.2 Przewidywane kierunki zmian w strukturze obszarowej gospodarstw 16

10.5 Dostosowanie kierunków produkcji rolniczej do warunków przyrodniczych 11. POPRAWA PRZESTRZENNEJ ORGANIZACJI GOSPODARSTW 11.1 Scalenia gruntów 11.2 Kształtowanie sieci dróg transportu rolnego 12. POPRAWA WARUNKÓW WODNYCH I GOSPODARKA WODNA 12.1 Melioracje podstawowe 12.2 Melioracje szczegółowe 12.3 Budowa zbiorników wodnych 12.4 Zabiegi przeciwpowodziowe 13. POTRZEBY W ZAKRESIE ODNOWY WSI 14. MOŻLIWOŚĆ ROZWOJU FUNKCJI POZAROLNICZEJ 14.1 Agroturystyka 14.2 Produkty regionalne 14.3 Odnawialne źródła energii 15. STOPIEŃ ZAPOTRZEBOWANIA NA PRACE URZĄDZENIOWO - ROLNE 15.1 Ustalenie rodzaju i zakresu oraz priorytetów niezbędnych prac urządzeniowo - rolnych 15.2 Ogólne koszty oraz źródła finansowania prac urządzeniowo - rolnych 16. WAŻNIEJSZE USTALENIA PROJEKTU OGÓLNEGO WSI - WNIOSKI LITERATURA I MATERIAŁY ŹRÓDŁOWE SPIS TABEL SPIS RYSUNKÓW SPIS FOTOGRAFII 17

Spis rycin Ryc. 1. Dokumenty stanowiące podstawę opracowania Projektów urządzeniowo-rolnych wsi Ryc. 2. Procedura przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko Ryc. 3. Etapy realizacji Projektu urządzeniowo-rolnego wsi Spis załączników Warunki techniczne opracowania numerycznej wersji Planu urządzeniowo-rolnego, z uwzględnieniem części graficznej i bazodanowej 18