Surowce energetyczne (węgiel kopalny, ropa naftowa, gaz ziemny)



Podobne dokumenty
METODYKA POSZUKIWAŃ ZLÓŻ ROPY NAFTOWEJ I GAZU ZIEMNEGO

Skorupa kontynentalna - analiza geologiczna skał i obszarów

Środowiskowe aspekty wydobycia gazu z łupków

Ilość punktów. Egzamin. ćw. terenowe. RAZEM wykłady. ćw. laborat. ćwiczenia

Środowiskowe aspekty wydobycia gazu łupkowego

Marek Narkiewicz GAZ ŁUPKOWY W POLSCE MIĘDZY GEOLOGIĄ A NADZIEJĄ

Moduły i wybrane przedmioty na poszczególnych specjalnościach. Przedmioty

III Rekonstrucja paleośrodowisk (GP) Moduł III

Kierunek: Górnictwo i Geologia Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: Stacjonarne. Wykład Ćwiczenia

Kierunek: Inżynieria Środowiska Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: Stacjonarne. Wykład Ćwiczenia

Kierunek: Geofizyka Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: Stacjonarne. Wykład Ćwiczenia

Kierunek: Inżynieria Naftowa i Gazownicza Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: Stacjonarne. Wykład Ćwiczenia

Opis efektów kształcenia dla modułu zajęć

Gospodarka odpadami. Wykład Semestr 1 Dr hab. inż. Janusz Sokołowski Dr inż. Zenobia Rżanek-Boroch

PLAN STUDIÓW NIESTACJONARNYCH I STOPNIA INŻYNIERSKICH DLA KIERUNKU GÓRNICTWO I GEOLOGIA SPECJALNOŚĆ : GEOLOGIA I PROSPEKCJA ZŁÓŻ (GPZ) ECTS ROK I

Ewa Zalewska Dyrektor Departament Geologii i Koncesji Geologicznych Ministerstwo rodowiska. Lublin

Kierunek: Geofizyka Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: Stacjonarne. Wykład Ćwiczenia

Kierunek: Górnictwo i Geologia Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: Stacjonarne. Wykład Ćwiczenia

Kierunek: Górnictwo i Geologia Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: Stacjonarne. Wykład Ćwiczenia

Poszukiwanie i dokumentowanie złóż

LOTOS Petrobaltic S.A. Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo S.A. Akademia Górniczo- Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

Kierunek: Ekologiczne Źródła Energii Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: Stacjonarne. Wykład Ćwiczenia

WYKAZ PRZEDMIOTÓW (MODUŁÓW ZAJĘĆ)*/ PRAKTYK OBJĘTYCH POTWIERDZANIEM EFEKTÓW UCZENIA SIĘ NA WYDZIALE Nauk o Ziemi i Kształtowania Środowiska

Wprowadzenie... 9 Akty normatywne CZĘŚĆ 1 OGÓLNE WYMAGANIA W ZAKRESIE BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY... 23

Chemia stosowana, odpady i zarządzanie chemikaliami

Kierunek: Ekologiczne Źródła Energii Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: Stacjonarne. Wykład Ćwiczenia

SKRYPTY ZAJĘĆ Z CHEMII SZKOŁA PONADGIMNAZJALNA

Kierunek: Ekologiczne Źródła Energii Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: Stacjonarne. Wykład Ćwiczenia

Jerzy Hadro. PETRO-KONSULT ul. Grota Roweckiego 11/ Kraków

Gaz łupkowy niekonwencjonalne źródło energii

Kierunek: Inżynieria Środowiska Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: Stacjonarne. Wykład Ćwiczenia

Zagrożenia środowiskowe na terenach górniczych

Kierunek: Ekologiczne Źródła Energii Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: Stacjonarne. Wykład Ćwiczenia

PLAN STUDIÓW NR II PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI POZIOM STUDIÓW: STUDIA DRUGIEGO STOPNIA (1,5-roczne magisterskie) FORMA STUDIÓW:

X POLSKO-NIEMIECKA KONFERENCJA ENERGETYKA PRZYGRANICZNA POLSKI I NIEMIEC DOŚWIADCZENIA I PERSPEKTYWY SULECHÓW, LISTOPAD 2013

Specjalność: GEOLOGIA NAFTOWA

PLAN STUDIÓW NR IV PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI POZIOM STUDIÓW: STUDIA DRUGIEGO STOPNIA (1,5-roczne magisterskie) FORMA STUDIÓW:

Potencjał dla poszukiwań złóŝ gazu ziemnego w łupkach dolnego paleozoiku (shale gas) w Polsce

HARMONOGRAM SESJI LETNIEJ W ROKU AKADEMICKIM 2014/15 dla studentów I roku studiów I stopnia (kierunki geologia oraz geologia stosowana)

Badania środowiskowe w procesie poszukiwania i rozpoznawania gazu z formacji łupkowych

1. CHARAKTERYSTYKA STUDIÓW 2. SYLWETKA ABSOLWENTA

Ochrona powierzchni determinantem rozwoju przemysłu wydobywczego. Piotr Wojtacha Wiceprezes Wyższego Urzędu Górniczego

GRUPA ORLEN SPIS TREŚCI

wiedza o gazie z łupków w Europie

Warunki rekrutacji na studia

GOSPODARKA ZŁÓŻ SUROWCÓW MINERALNYCH i ICH OCHRONA

GRUPA ORLEN SPIS TREŚCI

PYTANIA EGZAMINACYJNE DLA STUDENTÓW STUDIÓW STACJONARNYCH I NIESTACJONARNYCH I-go STOPNIA

PLAN STUDIÓW NR V PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI POZIOM STUDIÓW: STUDIA DRUGIEGO STOPNIA (1,5-roczne magisterskie) FORMA STUDIÓW:

Zanieczyszczenia naftowe w gruncie. pod redakcją Jana Surygały

Gaz łupkowy na Lubelszczyźnie szanse i wyzwania ORLEN Upstream Sp. z o.o. - poszukiwanie i rozpoznawanie gazu ziemnego w złoŝach niekonwencjonalnych

Gospodarka wodna w fazie poszukiwania i eksploatacji złóż gazu

Dwuletnie studia II stopnia na kierunku fizyka, specjalność Geofizyka, specjalizacje: Fizyka atmosfery; Fizyka Ziemi i planet; Fizyka środowiska

KARTA PRZEDMIOTU EKOLOGIA ZASOBÓW NATURALNYCH I OCHRONA ŚRODOWISKA. 1. Nazwa przedmiotu: 2. Kod przedmiotu: ROZ-P1-37

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

GAZ ZE ŹRÓDEŁ NIEKONWENCJONALNYCH POTENCJAŁ POSZUKIWAWCZY, DOTYCHCZASOWE DOŚWIADCZENIA mgr inż. Aldona Nowicka, mgr inż. Małgorzata Koperska PGNiG SA

WGGIOŚ Egzamin inżynierski 2014/2015 WYDZIAŁ: GEOLOGII, GEOFIZYKI I OCHRONY ŚRODOWISKA KIERUNEK STUDIÓW: GÓRNICTWO I GEOLOGIA

Górnik naftowy i Energia z Ziemi

GRUPA ORLEN SPIS TREŚCI

Analiza zmiany objętości węglowodorów gromadzonych w danej strukturze w czasie geologicznym z wykorzystaniem modelowania PetroCharge

Zasoby wodne a wydobycie gazu z łupków

1. Pochodzenie i klasyfikacja zasobów przyrodniczych... 11

Technologia eksploatacji podwodnej i otworowej surowców stałych. Rok akademicki: 2014/2015 Kod: GGiG GO-s Punkty ECTS: 3

Energetyka odnawialna w procesie inwestycyjnym budowy zakładu. Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego

podatek dochodowy opłata(wynagrodzenie) za użytkowanie górnicze ustalana w umowie pomiędzy koncesjonariuszem a Skarbem Państwa

WĘGIEL KAMIENNY PODSTAWOWY SUROWIEC POLSKIEJ ENERGETYKI ZASOBY GEOLOGICZNE BILANSOWE

Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2014/2015

Rok akademicki: 2013/2014 Kod: WGG s Punkty ECTS: 5. Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: -

Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2013/2014

Geologia kenozoiku. 1. Nazwa przedmiotu/modułu w języku polskim

Aspekty środowiskowe eksploatacji gazu z łupków

Opis efektów kształcenia dla modułu zajęć

Monitoring jako podstawowe narzędzie. eksploatacji gazu z łupków

PODZIĘKOWANIA... BŁĄD! NIE ZDEFINIOWANO ZAKŁADKI. PRZEDMOWA... BŁĄD! NIE ZDEFINIOWANO ZAKŁADKI. 3.1 WPROWADZENIE... BŁĄD! NIE ZDEFINIOWANO ZAKŁADKI.

Oprócz podstawowej działalności produkcyjnej, jesteśmy operatorem największego

Prawo wspólnotowe. Dyrektywa 85/337/EEC (oceny oddziaływania) Dyrektywa 92/43/EC (Dyrektywa Siedliskowa), Dyrektywa79/409/EWG (Dyrektywa Ptasia)

Wprowadzenie do prawodawstwa UE. dla fraktywistów.

efekty kształcenia dla kierunku studiów WIEDZA

CO WARTO WIEDZIEĆ O GAZIE Z ŁUPKÓW

Opis efektów kształcenia dla modułu zajęć

KARTA KURSU. Rekultywacja gleb i gruntów. Kod Punktacja ECTS* 2

Dokumentowanie i ocena ekonomiczna kopalin

Badania środowiskowe związane z poszukiwaniem i rozpoznawaniem gazu z łupków

Krzysztof Stańczyk. CZYSTE TECHNOLOGIE UśYTKOWANIA WĘGLA

Największa polska uczelnia techniczna, w ramach której funkcjonuje 16 wydziałów

Przemysł to dział gospodarki narodowej zajmujący się eksploatacją i przetwarzaniem zasobów przyrody w sposób masowy, przy użyciu maszyn i

Uchwała nr 26/2017. Rady Wydziału Nauk o Ziemi i Kształtowania Środowiska Uniwersytetu Wrocławskiego. z dnia 23 czerwca 2017 r.

GDZIE UWIĘZIONY JEST GAZ ŁUPKOWY I CZY ŁATWO GO WYDOBYĆ

PLAN STUDIÓW. efekty kształcenia K6_W01 K6_U02 K6_W01 K6_U02 K6_U05 K6_K02 K6_K03 K6_W05 K6_K02 K6_K01 K6_W02 K6_U03 K6_K01 K6_W03 K6_U05 K6_K02

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

Studia niestacjonarne II stopnia Specjalność: Geologia poszukiwawcza i górnicza

Warszawa, dnia 31 marca 2016 r. Poz. 425 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 30 marca 2016 r. w sprawie kwalifikacji w zakresie geologii

Plan studiów specjalności Analityka środowiskowa 2017/2018

PETROLOGIA I MINERALOGIA STOSOWANA

Komitet Zrównoważonej Gospodarki Surowcami Mineralnymi PAN. BAZA SUROWCOWA I ZAGROŻENIA DLA BEZPIECZEŃSTWA ENERGERYCZNEGO POLSKI

Dr Michał Wilczyński Niezależny ekspert CZY DEPONOWANIE DWUTLENKU WĘGLA W LITOSFERZE JEST MOŻLIWE I ZGODNE Z FILOZOFIĄ ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU?

Wydział Wiertnictwa, Nafty i Gazu AGH w Krakowie

KARTA PRZEDMIOTU. 2. Kod przedmiotu: SI-PKSiM/26

sposób analizy petrograficznej rozproszonej materii

Plan studiów specjalności Ocena oddziaływania na środowisko 2017/2018

Transkrypt:

Surowce energetyczne (węgiel kopalny, ropa naftowa, gaz ziemny) Opiekun prof. dr hab. A. Solecki Zespół: prof. Franciszek Czechowski, prof. dr hab. A. Solecki, dr W. Śliwiński, dr D. Tchorz- Trzeciakiewicz, dr J. Muszer, dr hab. Górecka-Nowak A., prof. S. Staśko, dr hab. prof. Sobotka J., dr J. Kostylew. 1- Hydrogeologia i hydrodynamika złóż ropy naftowej i gazu ziemnego 5W+10Cw = 15 2- Metody poszukiwawcza złóż ropy naftowej i gazu ziemnego 5W +10Cw = 15 3. Palinologia skał macierzystych ropy naftowej I gazu ziemnego 15W 4. Złoża paliw kopalnych i metody ich eksploatacji 20W+10Cw = 30 5. Biogeochemia węgla i kerogenu 25W+15Cw = 40 6. Inkluzje fluidalne w procesach złożotwórczych 10W 7. Mikropaleontologia 10Cw 8. Ekologiczne skutki eksploatacji i utylizacji paliw kopalnych 10W +15Cw = 25 9. Seminarium surowce energetyczne 15S

Biogeochemia węgla i kerogenu Prof. dr hab. Franciszek Czechowski Paleośrodowisko i pierwotni producenci Makrostrukturalna i molekularna budowa osadowej materii organicznej nej oraz kierunki jej przekształce ceń w tworzenie się węgla i kerogenu Specyficzność strukturalna biogennych molekularnych markerów w środowiskach depozycji i ich biologiczne prekursory Biogeochemiczne metody określenia typu kerogenu oraz oceny stopnia jego przeobrażenia enia Metodologia badania biogeomarkerów Biogeomarkery jako narzędzie oceny: natury środowiska depozycyjnego, dojrzałości termicznej, migracji, biodegradacji, wymycia wodnego. Przykłady zastosowania biogeomarkerów w geologii naftowej: do oceny stadium procesu generacji węglowodorów, korelacji ropa naftowa skała macierzysta, oceny ciągłości złoża

Palinologia skał macierzystych ropy naftowej i gazu ziemnego Dr hab. Anna Górecka-Nowak Palinologia dyscyplina nauk przyrodniczych zajmująca się mikroskopijnej wielkości kopalnymi cząstkami organicznymi, które pozostały po rozpuszczeniu skały w kwasach nieorganicznych Palinofacja - materia organiczna uzyskana ze skałosadowych w wyniku standardowej maceracji palinologicznej w kwasach nieorganicznych Palinomorfy- mikroskamieniałości organiczne (akritarchy, Chitinozoa, skolekodonty, mikroforaminiferida, spory grzybów, spory roślin zarodnikowych, ziarna pyłku roślin nasiennych, dinoflagellaty, algi)

Określenie typu kerogenu metodą palinologiczną Badania składu i stanu zachowania palinofacji na podstawie analizy mikroskopowej (światło przechodzące i badania we fluorescencji); Skład palinofacjijest analizowany przez kwantyfikacjęjej składnikówi korelacjęz typem kerogenu; Za pomocą badań mikroskopowych metodą palinologiczną można określić typ kerogenu, co odnosi siębezpośrednio do podstawowego typu węglowodorów, wytworzonych z badanych skał źródłowych; stan zachowania kerogenu, który wskazuje poziom generowania węglowodorów Typy kerogenu w preparatach palinologicznych I typ II typ III typ

Określenie stopnia dojrzałości termicznej MO Skala zmian termicznych w oparciu o barwę palinomorf wg Battena (1981, 1996) oraz korelacja z innymi skalami zmian termicznych i generacją węglowodorów

Mikropaleontologia 10 godz. -wykład prowadzący: dr Jolanta Muszer Mikropaleontologia jako nauka historia, cele i zastosowania, metodyka badań. Omówienie grupmikroskamieniałościprzydatnych do stratygrafii skałzbiornikowych dla surowców energetycznych (terminologia, ewolucja zastosowanie): otwornice,nannoplanktonwapienny, radiolarie, okrzemki, małżoraczki,konodonty

Mikropaleontologia -zastosowanie Po I wojnie światowej rozwój przemysłu motoryzacyjnego od lat 1920-tych wzrost znaczenia mikropaleontologii w USA (przemysłnaftowy!; własne laboratoria mikropaleontologiczne)

Otwornice i ich indeks barwy (FCI)

Nannoplanktonwapienny, okrzemki, radiolarie

Konodonty i ich CAI (wskaźnik barwy - temperatur)

Inkluzje fluidalne w procesach złożotwórczych (10 godz., 1 punkt ECTS) Dr Joanna Kostylew(Zakład Mineralogii i Petrologii) Badania inkluzji fluidalnych pozwalająokreślićtyp i skład chemiczny roztworów biorących udziałw powstawianiu minerałów, m.in. w warunkach diagenezy i w procesach hydrotermalnych. Dzięki temu badania inkluzji fluidalnych sąbardzo ważnym narzędziem wykorzystywanym do odtwarzania warunków powstawania złóżwęglowodorów oraz wielu typów złóż metali. Ilustracje: www.geopetro.ethz.ch

Inkluzje fluidalne w procesach złożotwórczych (10 godz., 1 punkt ECTS) Dr Joanna Kostylew(Zakład Mineralogii i Petrologii) Podczas wykładu studenci będą mogli poznać: Mechanizmy powstawania inkluzji fluidalnych i ich klasyfikacje. Metody badańinkluzji fluidalnych. Zastosowanie analizy inkluzji fluidalnych w geologii złóżropy naftowej i gazu ziemnego oraz innych złóż surowców nieenergetycznych. Ilustracje: www.geopetro.ethz.ch

Metody poszukiwawcze złóż ropy naftowej i gazu ziemnego dr hab. prof. Jerzy Sobotka Sejsmiczne (refleksyjne), geoelektryczne - otworowe, radiometryczne - otworowe. Przykłady komputerowego modelowania i interpretacja zdjęć przekrojów poszukiwawczych. Interpretacje jakościowe i ilościowe danych sejsmicznych. Metodyka prowadzenia pomiarów sejsmicznych z wykorzystaniem techniki wibrosejs. Kompleksowa interpretacja profilowańotworów wiertniczych. Geochemiczne metody poszukiwańwęglowodorów

Metody poszukiwawcze złóż ropy naftowej i gazu ziemnego prof. dr hab. Andrzej Solecki

http://www.microprolabs.de/english/oil-gas-industry_mpog.htm?phpsessid=d4c897650d4123e44c0bf079360c39d8

Złoża a paliw kopalnych i metody Ropa naftowa, gaz ziemny Węgle systemy naftowe budowanie modeli ocena ryzyka pułapki prowincje roponośne ne i gazonośne ne złoża a niekonwencjonalne technologie poszukiwawcze obliczanie zasobów technologie wydobywcze funkcje geologa prowincje i zagłę łębia węglowew technologie poszukiwawcze obliczanie zasobów technologie eksploatacji funkcje geologa System konwencjonalny ich eksploatacji Gazowy system niekonwencjonalny System konwencjonalny wykłady: 25 godz. ćwiczenia: 15 godz. 3 ECTS prowadzący : dr Wojciech Śliwiński

Hydrogeologia i hydrodynamika złóż ropy naftowej i gazu ziemnego Prof. dr hab. Stanisław Staśko Omówione zostaną warunki występowania wód podziemnych w złożach ropy naftowej i gazu ziemnego z uwzględnieniem parametrów hydraulicznych skał jak: porowatości szczelinowatości przepuszczalności Przedmiot obejmie zagadnienia strugi filtracji w relacji do wydatku otworu oraz wzajemnego oddziaływania otworów a także praktyczne obliczenia związane z rozwiązywaniem zagadnień z zakresu mechaniki płynów (ropy naftowej i wody złożowej) oraz gazu ziemnego.

Hydrogeologia i hydrodynamika złóżropy i gazu Źródło: ALL Consulting, za: Modern Shale Gas Development in the United States: A Primer, U.S. Department of Energy, NETL

Ekologiczne skutki eksploatacji i utylizacji paliw kopalnych Prowadzący: dr Wojciech Śliwiński dr Dagmara Tchorz-Trzeciakiewicz wykłady: 10 godz. ćwiczenia prowadzone w laboratorium: 15 godz. 2 ECTS Cel przedmiotu: Zapoznanie studentów w ze środowiskowymi skutkami wydobywania złóżz ropy naftowej, gazu ziemnego, węgla w kamiennego i brunatnego oraz problemów powstałych po zakończeniu eksploatacji. Ponadto ukazanie ekologicznych problemów w związanych zanych z użytkowaniem określonego rodzaju paliwa kopalnego. http://img.national-geographic.pl