T Spotkanie 27 Jak powiedzieć NIE Projekt finansowany ze środków Ministerstwa Edukacji Narodowej w ramach Narodowego Programu Zdrowia Realizator projektu: fundacja e d u k a c j i p o z y t y w n e j
Spotkanie 27: Jak powiedzieć NIE Grupa docelowa Uczniowie klas 2-3 Czas zajęć/warsztatu 45 min. Wykorzystywane metody metoda efektywnego porozumiewania się, prezentowania własnego punktu widzenia i wyrażania własnych potrzeb Cele spotkania 1 / Rozwijanie umiejętności komunikacyjnych, w tym wyrażania własnych emocji i potrzeb. 2 / Rozwijanie asertywności. 3 / Radzenie sobie z agresją i stresem wynikającym z sytuacji konfliktowych. Cele kształcenia wg podstawy programowej dla I etapu edukacyjnego klas I-III Cele ogólne 1 / W zakresie emocjonalnego obszaru rozwoju uczeń osiąga: umiejętność rozpoznawania, rozumienia i nazywania emocji oraz uczuć innych osób; potrzeba tworzenia relacji umiejętność przedstawienia swych emocji i uczuć przy pomocy prostej wypowiedzi ustnej lub pisemnej, różnorodnych artystycznych form wyrazu świadomość przeżywanych emocji i umiejętność panowania nad nimi oraz wyrażania ich w sposób umożliwiający współdziałanie w grupie oraz adaptację w nowej grupie umiejętność odczuwania więzi uczuciowej i potrzebę jej budowania, w tym więzi z rodzina, społecznością szkoły i wspólnotą narodową umiejętność uświadamiania sobie uczuć przeżywanych przez inne osoby z jednoczesną próbą zrozumienia, dlaczego one występują, a także zróżnicowania form ich wyrażania w zależności od wieku 2 / W zakresie społecznego obszaru rozwoju uczeń osiąga umiejętność: tworzenia relacji, współdziałania, współpracy oraz samodzielnej organizacji czasu pracy w małych grupach, w tym organizacji pracy przy wykorzystaniu technologii 3 / W zakresie poznawczego obszaru rozwoju uczeń osiąga umiejętność: umiejętność stawiania pytań, dostrzegania problemów, zbierania informacji potrzebnych do ich rozwiązania, planowania i organizacji działania, a także rozwiazywania problemów Cele szczegółowe opisane w formie efektów: Edukacja polonistyczna: 1 / Osiągniecia w zakresie słuchania. Uczeń: słucha z uwagą wypowiedzi nauczyciela, innych osób z otoczenia, w różnych sytuacjach życiowych, wymagających komunikacji i wzajemnego zrozumienia; okazuje szacunek wypowiadającej się osobie słucha i czeka na swoją kolej, panuje nad chęcią nagłego wypowiadania się, szczególnie w momencie wskazywania tej potrzeby przez druga osobę 2 / Osiągnięcia w zakresie mówienia. Uczeń: formułuje pytania dotyczące sytuacji zadaniowych, wypowiedzi ustnych nauczyciela, uczniów, lub innych osób z otoczenia
Spotkanie 27: Jak powiedzieć NIE dobiera stosowną formę komunikacji werbalnej i własnego zachowania, wyrażając empatię i szacunek dla rozmówcy 3 / Osiągniecia w zakresie samokształcenia: uczeń wykorzystuje nabyte umiejętności do rozwiązywania problemów i eksploracji świata, dbając o własny rozwój i tworząc indywidualne strategie uczenia się Etyka: 1 / Osiągniecia w zakresie stosowania poznanych zasad. Uczeń: wchodzi w relacje w innymi osobami (rówieśnikami, nauczycielami), szanując to, co jest wartością dla nich i nazywając to, co jest wartością dla niego Opis przebiegu z opisem poszczególnych ćwiczeń/zadań Krok 1: Wprowadzenie Nauczyciel pyta uczniów o odmawianie koleżankom i kolegom oraz wyrażanie uczuć i potrzeb w rozmowach z rówieśnikami: Czy zdarza się, że koleżanka lub kolega prosi was o zrobienie czegoś, na co zupełnie nie macie ochoty? Czy wasz przyjaciel namawiał was kiedyś do zrobienia czegoś, czego nie powinniście robić? Jak czujecie się w takich sytuacjach? Jak się zachowujecie? Czy łatwo jest odmówić komuś bliskiemu? Czy koleżanka lub kolega zachowała się kiedyś wobec was niesympatycznie? Czy potrafiliście im powiedzieć jak się czujecie? Czy takie rozmowy są łatwe czy trudne? Dlaczego? Czego się w takich sytuacjach obawiamy? Krok 2: Pomysł na odpowiedź Nauczyciel przedstawia uczniom kilka wybranych scenariuszy. Prosi uczniów o propozycje odpowiedzi. Przypomina uczniom, że ich celem jest odmowa lub wyrażenie potrzeb i uczuć. Nie chcą jednak obrazić osoby, z którą rozmawiają lub zrobić jej przykrości. Nauczyciel zapisuje propozycje uczniów na tablicy. Nauczyciel odczytuje wybrane odpowiedzi nieprzyjemnym tonem i przybiera wrogą postawę ciała. Pyta uczniów, na co jeszcze należy zwrócić uwagę podczas takich trudnych rozmów. Przypomina im o sposobie mówienia, języku ciała, mimice. Krok 3: Połącz w pary Uczniowie zostają podzieleni w pary. Otrzymują zestaw kart ze scenariuszami oraz zestaw kart z odpowiedziami, których można udzielić, żeby komuś odmówić, albo wyrazić swoje emocje i potrzeby. Ich zadaniem jest dopasowanie odpowiedzi do sytuacji opisanych w scenariuszach. Uczniowie ćwiczą także w parach odgrywanie wybranych przez siebie sytuacji.
Spotkanie 27: Jak powiedzieć NIE Krok 4: Refleksja Nauczyciel omawia ż uczniami ćwiczenie: Która z sytuacji była dla was najtrudniejsza? Dlaczego? Jak sobie z nią poradziliście? Czy macie jakieś inne propozycje niż ta proponowana na karcie? Co jeszcze można by w tej sytuacji powiedzieć lub zrobić? Która z sytuacji już wam się kiedyś przydarzyła? Czy umieliście sobie z nią wtedy poradzić? Co powiedzieliście/zrobiliście? Czy teraz zrobilibyście to samo? Czy teraz byłoby wam łatwiej? Czy to ważne, żeby umieć wyrażać swoje uczucia lub komuś odmówić? Dlaczego? Po co nam taka umiejętność? Czy taka relacja, w której nie mówimy jak się czujemy i zawsze się na wszystko zgadzamy jest dla nas dobra? Warto stworzyć w sali miejsce, gdzie karty podpowiedziami będą stale dostępne dla uczniów, np. w formie plakatu, na patyczkach lub w słoiku. Załączniki/karty pracy/ materiały dydaktyczne karty ze scenariuszami sytuacji karty z odpowiedziami
Karta pracy Załącznik 1. Spotkanie 27: Jak powiedzieć NIE Opis sytuacji Odpowiedź Twoja koleżanka nalega, żebyś oddała jej swoje drugie śniadanie. Nie mogę ci oddać całego śniadania, ale chętnie się z tobą podzielę. Ja też nie lubię być głodna. Twój kolega chce sobie z tobą porozmawiać na lekcji. Nie chcę mieć kłopotów przez gadanie na lekcji. Porozmawiajmy na przerwie. Właśnie dowiedziałaś się, że twoja koleżanka mówiła o tobie niemiłe rzeczy. Jest mi przykro. Zawiodłaś moje zaufanie. Wolałabym teraz z tobą nie rozmawiać. Twój kolega zawstydził cię przy całej klasie. Wydaje mi się, że celowo zawstydziłeś mnie dziś przy całej klasie. Wcale mi się to nie podobało i jest mi przykro, że zrobiłeś coś takiego. Twoja koleżanka mówi niemiłe rzeczy o waszej wspólnej koleżance. Wolałabym, żebyś nie mówiła o niej przy mnie w ten sposób. Byłoby jej przykro, a to nasza wspólna koleżanka. Twój kolega chce skopiować od ciebie twoją pracę domową. Nie pożyczę ci zeszytu. Ale chętnie wytłumaczę ci, jak rozwiązać to zadanie, żebyś mógł zrobić je samodzielnie. Twoja koleżanka zaprosiła cię na koncert zespołu, którego nie lubisz. Dziękuję, że o mnie pomyślałaś. To bardzo miłe. Ale obawiam się, że nie będę mogła pójść. Nie bawiłabym się najlepiej.
Karta pracy Załącznik 1. Spotkanie 27: Jak powiedzieć NIE Opis sytuacji Odpowiedź Twój kolega namawia cię, żeby zorganizował imprezę piżamową u siebie w domu. Też mam ochotę na imprezę piżamową, ale muszę porozmawiać o tym z rodzicami. Twoja koleżanka chce, żebyś przyniosła do szkoły kosmetyki swojej mamy. Obawiam się, że nie mogę tego zrobić. To nie są moje kosmetyki. nie chciałabym zawieść zaufania mojej mamy. Twój kolega sobie z ciebie żartuje. Jest mi przykro, kiedy tak robisz. Chciałabym, żebyś przestała. Twój przyjaciel chce się z tobą pogodzić, ale jesteś jeszcze na niego zły. Przepraszam, ale jestem jeszcze na ciebie zły i wolałbym teraz pobyć sam. Twoja koleżanka proponuje, żebyście były niemiłe dla nowej uczennicy. Nie podoba mi się ten pomysł. Obiecałam sobie, że nigdy nie będę się w ten sposób zachowywać. Twoja koleżanka chce z tobą porozmawiać, ale ty jesteś zdenerwowana i chcesz być sama. Przepraszam, ale wolałabym być teraz sama. Potrzebujesz po prostu porozmawiać z kimś bliskim, ale twój przyjaciel cały czas proponuje ci nowe rozwiązania twojego problemu. Potrzebuję teraz wsparcia i rozmowy, nie pomysłów jak rozwiązać ten problem. Czy mógłbyś po prostu posiedzieć ze mną mnie wysłuchać?
Karta pracy Załącznik 1. Spotkanie 27: Jak powiedzieć NIE Opis sytuacji Odpowiedź Dowiadujesz się, że twój przyjaciel rozpowiedział twój sekret. Jest mi bardzo przykro. Powiedziałem ci w sekrecie coś, co było dla mnie ważne, a ty powiedziałeś o tym wszystkim. Nie wiem, czy jeszcze będę mógł ci zaufać. Twoja koleżanka chce umówić się z tobą po szkole, ale jesteś zmęczona. Niestety, nie dam dzisiaj rady. Muszę odpocząć. Ale dziękuję za propozycję! Twój kolega chce pożyczyć twój tablet do jutra. Niestety nie mogę ci go pożyczyć, ale możemy pobawić się nim teraz razem Koleżanka namawia cię, żebyście obejrzały razem horror na DVD. Nie, dziękuję. Nie lubię takich filmów. Ale chętnie obejrzę z tobą coś innego. Koleżanka chce, żebyś zrobiła dla niej bransoletkę. Niestety nie mam czasu, żeby ją dla ciebie zrobić. Ale mogę ci pokazać, jak się robi takie bransoletki. Koleżanka namawia cię, żebyś spędziła u niej czas w weekend, ale ty jesteś już umówiona z mamą na wspólne zakupy. Dziękuję, ale może innym razem. Weekendy zazwyczaj spędzam z rodziną.