Budowa i eksploatacja radiowych sieci szerokopasmowych w aspekcie formalno-prawnym Piotr Grajkowski Instytut Łączności - PIB Kraków, 1 października 2013 r.
Budowa i eksploatacja radiowych sieci szerokopasmowych w aspekcie formalno-prawnym Wstęp Prezentacja opracowana w ramach projektu SIPS. Cel projektu: wsparcie rozwoju infrastruktury i usług szerokopasmowych. Wsparcie to zarówno wdrażanie instrumentów technicznych, ekonomicznych, formalno-prawnych, jak i usuwania wszelakich hamulców. Tematyka: usuwanie hamulców formalno-prawnych ograniczających rozwój infrastruktury. Kraków, 1 października 2013 r.
Plan prezentacji 1. Informacja ogólna o projekcie SIPS 2. Radiowe sieci dostępowe według SIIS 3. Czynniki ograniczające rozwój radiowej infrastruktury szerokopasmowej 4. Akty prawne dot. budowy i eksploatacji obiektów radiokomunikacyjnych 5. Regulacje dot. oddziaływania obiektów radiokomunikacyjnych na środowisko 6. Regulacje dot. BHP w obiektach radiokomunikacyjnych 7. Wykładnie prawne dot. BHP w obiektach radiokomunikacyjnych 8. Podsumowanie 9. Dyskusja 3
1. Informacje ogólne o projekcie Tytuł projektu: System Informacyjny o Infrastrukturze Szerokopasmowej i portal Polska Szerokopasmowa Akronim projektu - SIPS Nr Projektu: POIG.07.00.01-00-019/12 Cel projektu: Utworzenie systemu teleinformacyjnego zapewniającego wsparcie administracji rządowej i samorządowej dla zarządzania i koordynacji projektów dotyczących rozwoju infrastruktury szerokopasmowej na obszarach wymagających interwencji oraz e-usług społeczeństwa informacyjnego Partnerzy projektu: Instytut Łączności - Państwowy Instytut Badawczy - Beneficjent projektu Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji Urząd Komunikacji Elektronicznej Strona projektu http://www.sips.itl.waw.pl/ 4
1. Informacje ogólne o projekcie Główne produkty projektu SIPS: 5 1. Portal Polska Szerokopasmowa 2. System Informacyjny o Infrastrukturze Szerokopasmowej - SIIS Cykliczne zbieranie danych od podmiotów prowadzących działalność telekomunikacyjną Dostarczanie informacji dotyczących m.in.: stopnia wzajemnego pokrywania się lokalnych sieci dostępowych wykazanych przez poszczególnych przedsiębiorców w różnych technologiach ze szczególnym uwzględnieniem sieci szerokopasmowych na rynkach lokalnych stopnia konkurencji infrastrukturalnej na rynkach lokalnych stopnia konkurencji usług szerokopasmowych na rynkach lokalnych stopnia popularności poszczególnych usług szerokopasmowych i ich łączenia z innymi usługami lub ich substytucji na rynkach lokalnych Dane są podstawą do wyznaczanie obszarów interwencji finansowania ze środków publicznych budowy infrastruktury szerokopasmowej Dane z systemu SIIS są podstawą publikowanego przez Prezesa UKE Raportu pokrycia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej istniejąca infrastruktura telekomunikacyjna zrealizowanymi i planowanymi inwestycjami oraz budynkami umożliwiającymi kolokację https://www.uke.gov.pl/raport-pokrycia-polski-infrastruktura-telekomunikacyjna-12830# Mapy są dostępne http://www.polskaszerokopasmowa.pl/mapy/
2. Radiowe sieci dostępowe według SIIS System Informacyjny o Infrastrukturze Szerokopasmowej (SIIS) Dane z inwentaryzacji za 2012 r. Sieci dostępowe istniejące w 2012 r. Ogólna liczba węzłów dostępowych: Liczba węzłów dostępowych w technologiach radiowych: Udział radiowych węzłów dostępowych w ogólnej liczbie węzłów dostępowych: Sieci dostępowe - inwestycje w 2013-2015 r. Ogólna liczba węzłów dostępowych: Liczba węzłów dostępowych w technologiach radiowych: Udział radiowych węzłów dostępowych w ogólnej liczbie węzłów dostępowych: 210 000 55 000 26 % 41 300 11 600 28 % 6
3. Czynniki ograniczające rozwój radiowej infrastruktury szerokopasmowej Ograniczenia procesu inwestycyjnego w radiokomunikacji, wynikające z przepisów prawa i pragmatyki urzędniczej: Kosztowne i czasochłonne procedury; Niekorzystna dla inwestora/operatora interpretacja przepisów przez jednostki administracji lokalnej. Szanse powodzenia radiowych projektów szerokopasmowych wzrosną, jeżeli nastąpi: uproszczenie przepisów; likwidacja procedur nieuzasadnionych merytorycznie; ograniczenie nadgorliwości urzędników administracji lokalnej. 7
4. Akty prawne dot. budowy i eksploatacji obiektów radiokomunikacyjnych Właściwości systemu prawnego dot. infrastruktury spowalniające rozwój infrastruktury telekomunikacyjnej, w tym realizację projektów szerokopasmowych w świetle doświadczenia zawodowego autora. niestabilność nieścisłość nadregulacja nadinterpretacja 8 Tematyka prezentacji.
3. Akty prawne dot. budowy i eksploatacji obiektów radiokomunikacyjnych Brak precyzji przepisów, które nie definiują jednoznacznie przedmiotu regulacji; Regulacje niezgodne z wymogami gospodarki rynkowej; Regulacje nieprzystające do nowoczesnych technologii; Rozbieżności interpretacyjne przepisów dot. eksploatacji BTS-ów nadinterpretacja. 9 Przykład: Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 5 maja 1972 r. ws. BHP przy stosowaniu urządzeń wytwarzających pole EM w zakresie MF obowiązywało do 23 lipca 2001 r.
4. Akty prawne dot. budowy i eksploatacji obiektów radiokomunikacyjnych Wirtualne prawo urzędnika interpretacja diametralnie sprzeczna z intencją prawodawcy; prawo, które funkcjonuje, jest przestrzegane i egzekwowane, chociaż nigdy nie zostało uchwalone, ani opublikowane. Wirtualne prawo urzędnika w radiokomunikacji - dotyczy wymogu pomiarów pola E-M w otoczeniu radiowych obiektów nadawczych (BTS). Budowa i eksploatacja ww. obiektów podlega regulacjom obejmującym przepisy wynikające z 4 ustaw - Prawa Telekomunikacyjnego; Budowlanego; Ochrony Środowiska; Pracy. 1 0 Wymagania dot. pomiarów E-M wnikają z dwóch ostatnich aktów prawnych
5. Regulacje dot. oddziaływania obiektów radiokomunikacyjnych na środowisko Obowiązek wykonania pomiarów pola E-M wynikający z Prawa OŚ Rozporządzenie Ministra Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 11 sierpnia 1998 r. ws. szczegółowych zasad ochrony przed promieniowaniem szkodliwym dla ludzi i środowiska (Dz.U. Nr 107, poz. 676); Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. ws. dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów, wydane na podstawie Prawa Ochrony Środowiska. (Dz. U. Nr 192, poz. 1883). Obydwa te akty prawne narzucały obowiązek wykonywania pomiarów bezpośrednio po pierwszym uruchomieniu instalacji; każdorazowo w razie zmiany warunków pracy instalacji, o ile zmiany te mogą mieć wpływ na zmianę poziomów pól elektromagnetycznych, których źródłem jest ta instalacja. 1 1 Formuła nieprecyzyjna, przysparzająca trudności interpretacyjnych
5. Regulacja dot. oddziaływania obiektów radiokomunikacyjnych na środowisko Zasięg pola E-M BTS o gęstości mocy S>=0,1W/m 2 - rzut poziomy 12
5. Regulacja dot. oddziaływania obiektów radiokomunikacyjnych na środowisko Zasięg pola E-M BTS o gęstości mocy S>=0,1W/m 2 - rzut pionowy 13
6. Regulacje dot. BHP w obiektach radiokomunikacyjnych Rozporządzenie MPiPS z dnia 29 listopada 2002 r. ws. najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. (Dz. U. Nr 217 z 2002 r. poz. 1833) Załącznik nr 2: Wykaz wart0ści najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. Cz. E. Strefy ochronne Dla zakresu częstotliwości 15 MHz 3 GHz Strefa niebezpieczna Strefa zagrożenia Strefa pośrednia Strefa bezpieczna 14
6. Regulacje dot. BHP w obiektach radiokomunikacyjnych Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 05 maja 1972 r. ws. BHP przy stosowaniu urządzeń wytwarzających pole EM w zakresie mikrofalowym (Dz. U. Nr 21, poz. 153); Rozporządzenie MZiOS z dnia 22 marca 1993 r. ws. zasad i częstotliwości badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. Nr 26, poz. 116); Rozporządzenie MZiOS z dnia 9 lipca 1996 r. ws. badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. Nr 86, poz. 394); Rozporządzenie MZ z dnia 20 grudnia 2002 r., zmieniające rozporządzenie ws. badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. Nr 21 z 2003 r. poz. 180) Rozporządzenie MZ z dnia 2 lutego 2011 r., ws. badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. Nr 21 z 2003 r. poz. 180) 15 `
6. Regulacje dot. BHP w obiektach radiokomunikacyjnych Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 5 maja 1972 r. ws. BHP przy stosowaniu urządzeń wytwarzających pole EM w zakresie mikrofalowym W zakresie MF obowiązywało do 23 lipca 2001 r. uchylone przez Rozp. MPiPS z 2 stycznia 2001 r. ws. zmiany Rozporządzenia ws. dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy). Uchylający akt prawny wszedł w życie z dniem 23 lipca 2001 r. 16
6. Regulacje dot. BHP w obiektach radiokomunikacyjnych Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 5 maja 1972 odnosiło się do nw. struktury. Struktura organizacyjna radiokomunikacji w PRL Ministerstwo Łączności Zjednoczenie Stacji Radiowych i Telewizyjnych RTCN RTCN RCN RCN Obiekty obsługowe po kilkudziesięciu pracowników; Wysokostratna technologia Było co mierzyć i kogo chronić. 17 Od końca lat 90-tych zdecydowana przewaga obiektów bezobsługowych
5. Regulacje dot. BHP w obiektach radiokomunikacyjnych ROZPORZĄDZENIE MZiOS z dnia 9 lipca 1996 r. ws. badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. z dnia 10 lutego 2003 r.) 2. ust. 4. W razie występowania pola magnetycznego stałego bądź pola elektromagnetycznego o częstotliwości 50 Hz lub 1-100 khz pomiary przeprowadza się: raz na 3 lata - jeżeli w wyniku ostatniego wykonanego pomiaru uzyskano wynik o wartościach, dla których czas przebywania pracowników w strefie zagrożenia nie przekracza 0,5 czasu dopuszczalnego, określonego w odrębnych przepisach Opcja dot. większości obiektów radiokomunikacyjnych 18 Dlaczego regulacja ogranicza się do zakresu częstotliwości <=0,1 MHz, pozostawiając ponad 90% BTS pod rządami prawa z PRL?
5. Regulacje dot. BHP w obiektach radiokomunikacyjnych ROZPORZĄDZENIE MZ z dnia 20 grudnia 2002 r. zmieniające rozporządzenie ws. badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. z dnia 10 lutego 2003 r.) 1. W rozporządzeniu MZiOS z dnia 9 lipca 1996 r. ws. badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. Nr 86, poz. 394) wprowadza się następujące zmiany: 1) 2 otrzymuje brzmienie: 2. 5. W razie występowania ekspozycji pracowników na pola i pro-mieniowanie elektromagnetyczne z zakresu częstotliwości 0-300 GHz w obszarze stref ochronnych pomiary przeprowadza się: 1) raz na 3 lata - jeżeli w ostatnio wykonanych pomiarach stwierdzono, że wskaźnik ekspozycji W nie przekracza 0,5 19 Opcja dot. większości obiektów radiokomunikacyjnych
6. Regulacje dot. BHP w obiektach radiokomunikacyjnych Protokół z pomiarów pola E-M z lat 2000 2004 Dokument sporządzony przez podmiot komercyjny w formie decyzji administracyjnej, zatytułowany Orzeczenie W konkluzji dokumentu orzekano, że ponowne pomiary kontrolne należy przeprowadzić najpóźniej przed upływem 3 lat od daty pomiarów opisanych w protokole [ze względu na BHP], a także; niezwłocznie po każdorazowej zmianie warunków pracy urządzenia pod względem poziomu pola EM [ze względu na środowisko]. 20 W wyniku aplikacji do MZ i GIS uzyskano wykładnię: przepisy Rozporządzenia ws. pomiarów w związku z warunkami BHP nie dotyczą bezobsługowych obiektów radiokomunikacyjnych.
6. Regulacje dot. BHP w obiektach radiokomunikacyjnych Rozporządzenie MZ z dnia 2 lutego 2011 r. ws. badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. 33 z 2011 r. poz. 166) 11. 1. Badania i pomiary pola lub promieniowania elektromagnetycznego o częstotliwości z zakresu 0 Hz 300 GHz wykonuje się w przypadku występowania w miejscach wykonywania pracy stref ochronnych, określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 228 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy: 1) co najmniej raz na 2 lata jeżeli podczas ostatniego pomiaru stwierdzono występowanie tylko strefy pośredniej; 2) co najmniej raz w roku jeżeli podczas ostatniego pomiaru stwierdzono występowanie również strefy zagrożenia albo strefy zagrożenia i strefy niebezpiecznej. 2. Jeżeli podczas 2 ostatnich badań i pomiarów pól lub promieniowania e-m, wykonanych w odstępie 2 lat, nie stwierdzono występowania stref ochronnych w miejscach wykonywania pracy, pracodawca może odstąpić od wykonywania badań i pomiarów. 21
7. Wykładnie prawne dot. BHP w obiektach radiokomunikacyjnych 22 Pismo DZP MZ z interpretacją przepisów Rozporządzenia MZiOS ws. pomiarów dot. BHP
7. Wykładnie prawne dot. BHP w obiektach radiokomunikacyjnych 23 Pismo GIS z interpretacją przepisów Rozporządzenia MZiOS ws. pomiarów dot. BHP.
7. Wykładnie prawne dot. BHP w obiektach radiokomunikacyjnych Pismo MZ z interpretacją przepisów Rozporządzenia RM z 1972 r. ws. BHP 24
8. Podsumowanie Teza: Obowiązek wykonywania pomiarów pola e-m z uwagi na warunki BHP nie ma w przypadku większości BTS-ów podstaw prawnych z dwóch powodów: Występuje wyłącznie strefa bezpieczna; Obiekty te nie należą do środowiska pracy w rozumieniu prawa pracy. Przyczyny: Niewystarczający wpływ środowisk nauki i techniki na kształt i wykonanie prawa; Niedocenianie wagi aspektu formalno-prawnego budowy i eksploatacji infrastruktury przez samych operatorów. Wniosek: Cele: Studia podyplomowe z podstaw legislacji i prawa dot. infrastruktury dla absolwentów uczelni technicznych. Wyższa kultura techniczna środowisk odpowiedzialnych za kształt i realizację prawa; Regulacje dot. infrastruktury zgodne z kanonami sztuki technicznej. 25
9. Dyskusja Dziękuję za uwagę. Pytania? Kontakt: Piotr Grajkowski tel. 22-51-28-193 p.grajkowski@itl.waw.pl Dodatkowe informacje na stronie projektu http://sips.itl.waw.pl/