Wspólnota Mieszkaniowa ul. J. Zaruby 9 02 796 Warszawa reprezentowani przez: radcę prawnego Marcina Przychodzkiego Kancelaria Radcy Prawnego al. KEN 83 lok. 114 02-777 Warszawa Warszawa, dnia września 2013 r. Urząd m.st. Warszawy Biuro Ochrony Środowiska Plac Sokratesa Starynkiewicza 7/9 02 015 Warszawa Stanowisko strony w postępowaniu administracyjnym 1. Wprowadzenie Działając na podstawie udzielonego pełnomocnictwa Wspólnoty Mieszkaniowej Zaruby 9- stron postępowania prowadzonego przez Miasto Stołeczne Warszawy w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia polegającego na: Budowa Centrum Handlowo Usługowego Galeria Kabaty al. KEN 14 w Warszawie - przedstawiam uzupełniające stanowisko w sprawie, podtrzymując także dotychczasową argumentację oraz wnoszę o: 1) uwzględnienie jej poprzez nałożenie na Inwestora obowiązku sporządzenia aneksu do raportu o oddziaływaniu na środowisko uwzględniającego podniesione zastrzeżenia, co do raportu, jego metodologii oraz ustaleń faktycznych, 2) przeprowadzenie dowodu z oględzin miejsca planowanej inwestycji z udziałem stron, w tym przeprowadzenie pomiarów odległości przez uprawnionego geodetę, 3) przeprowadzenie rozprawy administracyjnej po sporządzeniu aneksu do raportu i dokonaniu oględzin. 2. Uwagi ogólne Zgodnie z przepisem art. 66 ust. 1 pkt 1) 20) ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środo- Strona 1
wiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227, ze zm.) - dalej ustawa środowiskowa, raport oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko ma ściśle ustawowo określony zakres. Jego bowiem celem jest przedstawienie szczegółowych aspektów środowiskowych związanych z planowanym przedsięwzięciem. Określając zakres raportu zgodnie z art. 68 ust. 1 ustawy środowiskowej organ ma prawny obowiązek uwzględnienia stanu współczesnej wiedzy, metod badań oraz istniejących możliwości technicznej i dostępność danych, po to by dostosować raport do specyfiki planowanego przedsięwzięcia. Ustalenia bowiem raportu, zgodnie z przepisem art. 80 ust. 1 pkt 2) ustawy środowiskowej muszą być wzięte pod uwagę przez organ przy wydawaniu decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Zakres raportu został określony przez Prezydent m.st. Warszawy w postanowieniu z dnia 24 października 2011 r. o konieczności przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko znak: OŚ IV UII JFI 6220 163 24 11. W mojej ocenie przedstawiony raport w wersji z lipca 2013 r. nie odnosi się do wszystkich ustawowo wymaganych elementów oraz w sposób nieprawidłowy przedstawia analizę oddziaływania przedmiotowej inwestycji na etapie jego eksploatacji, w szczególności na zdrowie i życie ludzi. Poniżej przedstawiam odniesienie się do najbardziej znaczących elementów raportu, które uzasadniają wniosek o jego uzupełnienie. 3. Uwagi szczegółowe do raportu 1) Raport oddziaływania na środowisko sporządzany w toku postępowania o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji przedsięwzięcia jest kluczowym dokumentem będącym podstawą dla wszelkich działań urzędowych, stąd też od jego treści zależy głównie możliwość realizacji inwestycji. Podnoszę, że raport ooś i ewentualne aneksy do niego, nie są dokumentami urzędowymi w rozumieniu art. 76 kpa, a zatem nie korzystają z domniemania zgodności ich treści ze stanem faktycznym. W związku z tym zawarte w nich fakty i analizy oraz ich znaczenia podlegają ocenie tak jak każdy inny dowód w sprawie, zgodnie z zasadą swobodnej oceny dowodów (art. 80 kpa). Organ prowadzący postępowanie może uznać, że zachodzi potrzeba weryfikacji danych zawartych w raporcie w określonym zakresie. Zakres weryfikacji musi być jednak adekwatny do okoliczności sprawy, takich jak np.: 1) ocena kwalifikacji autora i fachowości opracowania, 2) poziom szczegółowości raportu, 3) stopień skomplikowania sprawy, 4) zakres danych kwestionowanych przez uczestników postępowania. 2) Zasada prawdy materialnej. Organ administracji I instancji musi mieć na względzie obowiązek wyczerpującego wyjaśnienia sprawy (art. 7 i art. 77 kpa), gdyż postępowanie administracyjne oparte jest o zasadę prawdy materialnej, biorąc również pod uwagę specyfikę postępowania o wydanie Strona 2
decyzji środowiskowych uwarunkowaniach i wymogi ochrony środowiska. Organy, przy wydawaniu decyzji, muszą opierać się zatem na prawdziwych i rzeczywistych ustaleniach oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na środowisko, mających umocowanie w naukowo poprawnej metodologii dotyczącej analizowanych oddziaływań. Analiza określonych kwestii zawartych w dokumentach zaprezentowanych przez Inwestora powinna zatem znaleźć odzwierciedlenie w uzasadnieniu do decyzji. Jest ona kluczowa dla oceny prawidłowości działania organu I instancji. 3) Klimat akustyczny dla terenu objętego inwestycją i ustalenie stanu wyjściowego. (1) Podstawą dla każdego raportu oddziaływania na środowisko powinno być ustalenie aktualnego stanu faktycznego miejsca realizacji przedsięwzięcia, sprzed podjęcia inwestycji, czyli w przypadku sklepu wielkopowierzchniowego a więc ustalenie klimatu akustycznego na terenie planowanej inwestycji i wokół niej. Autorzy przeprowadzili na obszarze inwestycji pomiary tła akustycznego istniejącego obecnie, ale jedynie w dwóch punktach i to niekoniecznie dla miejsc o największym narażeniu na emisję hałasu. Autorzy raportu powołali się również na dane z aktualnych map akustycznych dla m.st. Warszawy, natomiast nie przedstawili żadnej mapy jako załącznika do analizy. Na podstawie map akustycznych, na których odwzorowano graficznie, długookresowy średni poziom dźwięku A dla pory dziennowieczorowo-nocnej za pomocą wskaźnika L DWN można stwierdzić pod jakim poziomem dźwięku znajduje się obszar inwestycji. Ponadto, na podstawie analizy terenów pod względem pełnionych funkcji, na mapie wrażliwości hałasowej obszarów określono strefy o dopuszczalnych poziomach dźwięku. Dzięki takiej mapie, można ocenić poziom dopuszczalnego dźwięku dla obszaru tej inwestycji. Dlatego należałoby przedstawić mapę hałasu drogowego w obszarze tej inwestycji. Nadmieniam, że graficzne przedstawienie wyników czy dopuszczalnych wartości np. w formie kolorowej mapy jest łatwiejsze dla oceny czy porównania niż wyniki zapisane w tekście. Taka forma jest bardziej przejrzysta. (2) Wskazuję, że obecny klimat akustyczny wokół miejsca inwestycji jest typowo miejski, ale nie jest to teren ścisłego śródmieścia, ani też punkt przy trasie szybkiego ruchu lub obwodnicy. Określenie rzeczywistej wartości poziomu równoważnego tła L DWN oraz L N wymagałoby prowadzenia monitoringu tych parametrów w okresie, co najmniej jednego roku, czego inwestor nie wykonał. Pomiary prowadzone w różnych okresach roku, przy różnych warunkach meteorologicznych (wraz z ich rejestracją) w kilku charakterystycznych punktach obszaru wskazałyby ich rzeczywista wartość uśrednioną, która mogłaby być wykorzystywana w dalszych analizach akustycznych. Ponadto wskazuję na brak w raporcie i uzupełnieniu do raportu informacji dotyczącej szczegółowej wietrzności terenu, częstotliwości występowania i prędkość wiatru dla poszczególnych kierunków, aby wskazać warunki propagacji hałasu. Brak takich pomiarów uniemożliwia pełną analizę akustyczną. Takie badania należałoby prowadzić przez cały rok dla właściwego terenu inwestycji. Strona 3
(3) Według informacji zawartych w załączniku analiza akustyczna, do wyliczeń poziomu hałasu użyto współczynnik tłumienia gruntu ( Groud attenuation ). Natomiast nigdzie nie ma określonego jego poziomu. Z zgodnie z zasadą przezorności (art. 6 ust. 2 Prawa ochrony środowiska), w raporcie o oddziaływaniu na środowisko należy załączyć obliczenia oddziaływania akustycznego biorąc pod uwagę najniekorzystniejszą sytuację, jaka może mieć miejsce na analizowanym terenie. Autorzy nie podali ani nie uzasadnili wyboru poziomu współczynnika tłumienia gruntu przyjętego do obliczeń, poprzez przedstawienie informacji, w jaki sposób przy wyborze wartości tego współczynnika brano pod uwagę: - rodzaj gruntu (czy jest on porowaty czy twardy), - obszaru, na który oddziałuje przedsięwzięcie, - warunki pogodowe panujące w Polsce w okresie zimowym, czyli zamarzanie gruntu porowatego i liczbę dni z pokrywą śnieżną, - ilości dni w Warszawie z pokrywą śnieżną. (4) Podnoszę, że prędkość i sposób rozchodzenia się dźwięku w środowisku atmosfery ziemskiej podlega bowiem ogólnym prawom mechaniki gazów. Sposób rozprzestrzeniania się dźwięków będzie inny w warunkach ciszy atmosferycznej, inny w warunkach zmiennej termiki atmosfery, a jeszcze inny w przypadku pogody wietrznej, a także wzajemnego nakładania się obu tych czynników. Z punktu widzenia akustyki środowiskowej celowym jest uwzględnienie, w rozważaniach nt. propagacji fali akustycznej, również wpływu zmiennych meteorologicznych ( Parameters of noise propagation outdoors, B. Lebiedowska, 2007). Wskazuję więc, że nie wiadomo czy do wyliczeń wzięto pod uwagę różne czynniki mające wpływ na wyniki, jak np. kierunek wiatru, wilgotność powietrza, temperatura. Ponieważ temperatura, wilgotność i ciśnienie zmieniają się wraz z wysokością więc i prędkość dźwięku również się zmienia; będzie ona mniejsza w tych warstwach, gdzie temperatura będzie się zmniejszać wraz z wysokością, ponieważ podstawowym czynnikiem wpływającym na szybkość dźwięku w niezmiennym stanie atmosfery jest temperatura. Ponadto duży wpływ na prędkość dźwięku ma kierunek wiatru. Mianowicie prędkość dźwięku przy obecności wiatru, będzie zależna od kierunku jego rozprzestrzeniania się w stosunku do kierunku wiatru. Będzie ona największa w kierunku wiatru a najmniejsza w kierunku przeciwnym. Ponieważ prędkość wiatru wraz z wysokością najczęściej wzrasta, to dźwięki rozprzestrzeniają się zazwyczaj z wiatrem na duże odległości (Lebiedowska 2007). (5) W załączniku analiz hałasu autorzy raportu podają, że w obliczeniach brali pod uwagę warunki meteorologiczne, natomiast nigdzie nie podają wartości współczynnika meteorologicznego. Na stronie 7 załącznika informują m.in. o pomiarach warunków atmosferycznych w tym wiatru. Natomiast wskazuję, że określenie szczegółowej wietrzności terenu, częstotliwości występowania i prędkość wiatru dla poszczególnych kierunków dopiero umożliwi pełną analizę akustyczną. Takie badania należałoby prowadzić przez cały rok dla właściwego terenu inwestycji, a nie przez 1 dzień. Jest to uproszczenie prowadzące do znacznych błędów obliczeniowych, które mogą sięgać kilkunastu, a może nawet więcej decybeli. Wskazuję, że spe- Strona 4
cyfiką tej inwestycji jest to, że sklep Tesco pracuje całą dobę i cały rok. Dlatego raport, powinien uwzględniać specyfikę pracy tego przedsięwzięcia, zwłaszcza w porze nocnej. (6) Ponadto, na stronie 11 tego załącznika można przeczytać m.in. o szacunkowej odległości inwestycji od zabudowań. Przy czym Autorzy nie podali tych odległości we współrzędnych geograficznych, co umożliwiłoby ich weryfikację. Brakuje też informacji czy punkty immisji zostały usytuowane na granicy terenu chronionego akustycznie czy też na ścianie budynku mieszkalnego. Ze względu na brak pokazanej lokalizacji punktu immisji nie można było sprawdzić poprawności obliczeń wykonanych dla niego. W związku z tym, należałoby ponownie przeanalizować otoczenie działki będącej własnością inwestora pod tym kątem. (7) Zgodnie z normą PN-EN 17025 Ogólne wymagania dotyczące kompetencji laboratoriów badawczych i wzorcujących, która stanowi podstawowe kryterium oceny laboratorium akredytowanego, wyniki badań wykonanych przez laboratorium powinny mieć oszacowaną niepewność. W raporcie brak jest jakichkolwiek informacji na temat niepewności wyników, zarówno tych uzyskanych na drodze pomiarowej (str. 6) jak też dokonanej metodami obliczeniowymi (str. 14, 33, 49), co czyni wyniki mało wiarygodnymi. Nie zidentyfikowano źródeł niepewności oraz ich wpływu na wyniki końcowe. (8) Wskazuje, że ocena hałasu emitowanego do środowiska obecnie (zarówno na podstawie pomiarów, jak i metodą obliczeniową) została wykonana tylko dla dwóch wysokości 4 m i 14 m (str. 14 załącznika) przy czym, budynki znajdujące się w bezpośrednim sąsiedztwie TESCO i strefy dostaw mają wysokość od 4 do 7 pięter. W związku z tym należałoby uzupełnić tę analizę o wpływ emisji hałasu na poszczególnych piętrach najbliższych zabudowań, w tym budynku przy ul. Zaruby 9 do wysokości tego budynku, czyli ok. 25 m. (9) Na str. 15 załącznika Autorzy stwierdzają, że Analiza oddziaływań akustycznych ( ) możliwa była jedynie na bazie stworzonego i skalibrowanego modelu obliczeniowego. Natomiast wskazuję na brak dowodu kalibracji tego modelu. (10) Nie można przyjąć i zagwarantować, że urządzenia klimatyzacyjne będą pracowały tylko w porach pracy poszczególnych obiektów handlowych i usługowych. Zdecydowanie należy zakwestionować możliwość wyłączania prawie 50% urządzeń w porze nocnej (w tym większość o dużej mocy), tak jak to przedstawiono w tabeli 4 (str. 19 32). Automatyka w urządzeniach klimatyzacyjnych jest zwykle tak ustawiona, że instalacje wentylacyjne przewietrzają obiekt przynajmniej godzinę po zamknięciu, tj. do godz. 23.00 w przypadku Galerii, a to kwalifikuje się do jednej z najniekorzystniejszych godziny pory nocnej (jest to czas odniesienia dla poziomu równoważnego dla pory nocnej). W czasie upalnego lata też należy się liczyć z pracą urządzeń klimatyzacyjnych również w porze nocnej. Ponadto należy zauważyć, że uwzględnianie w obliczeniach źródeł hałasu o poziomie 55 db w obecności źródeł o mocach akustycznych 95 db i większych, może świadczyć o małym doświadczeniu wykonujących raport. Strona 5
(11) W mojej ocenie, przedstawione w raporcie wyniki, uzyskane przy wykorzystaniu danych dotyczących mocy akustycznej urządzeń przedstawionych w tablicy 4, budzą wątpliwości (tabela 5). W celu ich weryfikacji przeprowadzono uproszczone obliczenia tylko dla dominujących źródeł o mocy od 95 db do 110 db (48 źródeł o mocy 95 db, 8 źródeł o mocy 100 db i 15 źródeł o mocy 110 db). Uzyskany wynik to 68 db w odległości 200 m od środka geometrycznego obiektu, czyli w obszarze obejmującym wszystkie budynki w sąsiedztwie planowanej inwestycji. Poniżej przedstawiam wyniki pomiaru hałasu sporządzone dla Wspólnoty Mieszkaniowej Zaruby 9 przez dr inż. Danutę Dobrowolską, członka Zarządu Ligi Walki z Hałasem. Miejsce pomiaru: Zaruby 9, balkon III piętra wychodzący na plac dostaw TESCO (31 m od ekranu akustycznego, 78 m od najbliższego zespołu chłodnic wentylatorowych) Wykonujący pomiary: dr inż. Danuta Dobrowolska, członek Zarządu Ligi Walki z Hałasem Pora nocna: Data pomiaru 1 września 2013 Czas pomiaru Temperatura 17 C 00:00 - OO:30 44,8 db Źródło hałasu Urządzenia klimatyzacyjno - wentylacyjne Pora dzienna: Data pomiaru 6 września 2013 Czas pomiaru 07:45 - O9:30 Temperatura 17 C 51,1 db Źródło hałasu Samochody dostawcze, oczekujące na rozładunek Data pomiaru 7 września 2013 Czas pomiaru 08:30-10:15 Temperatura 16 C 54,8 db Źródło hałasu Samochód dostawczy z włączonym agregatem chłodniczym, oczekujący na rozładunek Punkt pomiarowy: P1 - Warszawa, ul. Zaruby 9 m 177 III p., balkon od strony hali TESCO (31 m od ekranu akustycznego, 78 m od najbliższego zespołu chłodnic wentylatorowych) Badane źródło hałasu: instalacje klimatyzacyjne i chłodu na dachu hali TESCO Warszawa-Natolin Temperatura zewnętrzna podczas pomiarów: 17 C Strona 6
Współrzędne GPS (WGS 84): balkon IIIp. 001 N 52 07 44.3 E 021 04 16.5 h=iiip. punkt w terenie 002 N 52 07 42.0 E 021 04 15.4 h=4m 1. Wyniki pomiarów (A, FAST, w db) z nocy 31.08./01.09.2013r.: lp a) Pomiary przeprowadzone za pomocą miernika SVANTEK typ SVAN 945A punkt pomiarowy 1 kalibrator 01SEP0 2 P1 balkon IIIp. File Start Time Min Max Leq uwagi 01SEP1 01SEP2 01SEP3 3 kalibrator 01SEP4 4 punkt w terenie 01SEP5 00:08'4 4 00:11'3 0 00:13'1 6 00:15'1 6 00:27'2 8 00:43'4 6 00:00'1 7 00:01'0 0 00:01'0 0 00:01'0 0 00:00'1 8 00:01'0 0 94,0 94,0 94,0 sprawdzenie 43,4 48,3 42,6 47,7 43,4 50,3 44, 7 44, 6 44, 8 pomiary z eliminacją zakłóceń akustycznych 93,8 93,8 93,8 sprawdzenie 40,2 43,4 41, 8 po południowej stronie obiektu b) Pomiary przeprowadzone za pomocą miernika SVANTEK typ SVAN 912 lp punkt pomiarowy File Start Time Min Max Leq uwagi 1 kalibrator 94,0 94,0 94,0 sprawdzenie 2 P1 45, pomiary bez eliminacji M2 00:11 06:12 43,9 48,4 balkon IIIp. 4 zakłóceń akustycznych 3 kalibrator 94,0 94,0 94,0 sprawdzenie 2. Wyniki pomiarów (A, FAST, w db) pora nocna z 5.09.2013r.: Pomiary przeprowadzone za pomocą miernika SVANTEK typ SVAN 912 lp punkt pomiarowy File Start Time Min Max Leq uwagi 1 kalibrator 94,0 94,0 94,0 sprawdzenie 2 45, M4 22:11 03:12 42,4 51,7 P1 6 pomiary bez eliminacji balkon IIIp. 45, zakłóceń akustycznych M5 22:26 04:56 41,8 50,5 9 3 kalibrator 94,0 94,0 94,0 sprawdzenie Strona 7
3. Wyniki pomiarów (A, FAST, w db) z 6.09.2013r.: Pomiary przeprowadzone za pomocą miernika SVANTEK typ SVAN 912 lp punkt pomiarowy File Start Time Min Max Leq uwagi 1 kalibrator 94,0 94,0 94,0 sprawdzenie M6 07:48 45:38 43,5 67,2 51, 1 2 49, Samochody dostawcze M7 08:40 07:09 41,7 61,6 P1 5 (bez agregatów chłodniczych), oczekujące na balkon IIIp. 51, M8 08:59 03:46 45,6 60,0 1 rozładunek M9 09:31 11:56 46,5 60,3 50, 5 3 kalibrator 93,9 93,9 93,9 sprawdzenie 4. Wyniki pomiarów (A, FAST, w db) z 7.09.2013r.: Temperatura około 16 C Pomiary przeprowadzone za pomocą miernika SVANTEK typ SVAN 912 lp punkt pomiarowy File Start Time Min Max Leq uwagi 1 kalibrator 94,0 94,0 94,0 sprawdzenie M10 08:26 03:51 48,1 62,9 53, 0 M13 08:58 10:11 47,6 59,0 54, 2 2 54, M14 09:11 02:25 48,2 55,9 Duży samochód dostawczy, z włączonym agre- 6 P1 54, M15 09:41 04:29 52,3 60,7 gatem chłodniczym, balkon IIIp. 7 oczekujący na rozładunek 54, M16 09:52 07:21 50,6 65,2 2 M17 10:04 01:55 48,8 57,2 54, 8 M19 10:15 06:53 45,1 63,0 52, 2 3 kalibrator 93,9 93,9 93,9 sprawdzenie lp 2 punkt pomiarowy P1 balkon IIIp. File Start Time Min Max SEL Leq uwagi M12 08:54 03:52 52,7 61,4 M18 10:13 01:14 50,0 58,3 78, 5 72, 5 54,9 53,8 Manewry samochodu dostawczego na placu dostaw; wartość Leq obliczona na podstawie SEL Mając na względzie powyższą analizę uważam, że należy ponownie przeprowadzić analizę akustyczną dla planowanego przedsięwzięcia w postaci Galerii Tesco, gdyż organy, przy wy- Strona 8
dawaniu decyzji, muszą opierać się na prawdziwych i rzeczywistych ustaleniach oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na środowisko, mających umocowanie w naukowo poprawnej metodologii dotyczącej analizowanych oddziaływań. (12) Ponadto wskazuję na konieczność zweryfikowania odległości inwestycji od budynku przy ul. Zaruby 9 oraz rażącego błędu przy oszacowaniu odległości planowanej inwestycji od granicy Lasu Kabackiego. Wskazujemy, że ta odległość nie wynosi 0,8 km jak twierdzi Inwestor, lecz 498 m, czyli ok. 300 m różnicy. Poniżej przedstawiamy mapy z wyznaczoną odległością. Strona 9
Powyższe uzasadnia wniosek o przeprowadzenie wizji lokalnej z udziałem uprawnionego geodety, który mógłby przeprowadzić pomiar rzeczywistych odległości w terenie. (13) W przedstawionym załączniku 10.2 analiza klimatu akustycznego hałas drogowy, można przeczytać, że: oddziaływanie akustyczne w stanie aktualnym określono na podstawie pomiarów poziomu hałasu w dwóch punktach pomiarowych. Po pierwsze wskazuję, na zbyt małą liczbę punktów pomiarowych oraz ich wadliwą lokalizację, biorąc pod uwagę skalę inwestycji. Po drugie, zdumiewa wykazana ilość samochodów przejeżdżających na dobę dla punktu pomiarowego P1 (al. KEN). W tabeli d można wyczytać, że dobowe obciążenie drogi to: 1146 samochodów lekkich i 935 samochodów ciężkich, przy czym wskazuję, że droga jest w rzeczywistości dwupasmowa, a nie cztero jak podano w opracowaniu oraz jest ślepa i stanowi tylko dojazd dla okolicznych mieszkańców oraz pracowników Metra. Skąd zatem prawie 1000 ciężkich pojazdów na tej drodze, pomijając już ilość samochodów osobowych? Analogicznie wykazano dobowy przepływ pojazdu dla punktu P2 samochody ciężkie: 577 szt., oraz 13.759 pojazdy lekkie, droga również nie jest czteropasmowa. Takie natężenie ruchu jest niemożliwe na tych drogach (załącznik 10.2). Zatem, wnioskuję o ponowne przeprowadzenie analizy akustycznej, tym razem rzetelnej, odzwierciedlającej rzeczywistą sytuację na drogach w okolicy inwestycji. Biorąc pod uwagę, powyższe nie można zgodzić się z twierdzeniem zawartym w pkt. 8.1 str. 67: (...) Klimat akustyczny na terenie sąsiadującym z inwestycją determinowany jest hasłem pochodzącym od pobliskich ciągów drogowych. Wykonane pomiary hałasu w przedziale 24 godzinnym wraz z natężeniem ruchu oraz wykonane na ich podstawie mapy zasięgów oddziaływania wskazują na przekroczenia wartości dopuszczalnych. Jednakże zastosowane ww., rozwiązania poprawią istniejącą sytuację (...). Ponieważ powyższe stwierdzenie nie odzwierciedla faktycznego stanu rzeczy, pomiary należy wykonać ponownie. Wnoszę również o ponowne zmierzenie natężenia ruchu z powodu błędu, który ujawnia się w strumieniu samochodów osobowych i ciężarowych. Opisane ciągi komunikacyjne nie stanowią tras przelotowych ani dróg tranzytowych, można je zakwalifikować wyłącznie, jako drogi o ruchu lokalnym. (14) Ponadto, w załączniku można przeczytać: hałas emitowany przez manewrujące pojazdy w tym samochody osobowe, dostawcze, ciężarowe (rampa przeładowcza), praca urządzeń wentylacyjnych, klimatyzacyjnych i innych urządzeń infrastruktury pomocniczej w stosunku do przedmiotowej uciążliwości inwestycja (GALERIA KABATY) nie powoduje ponadnormatywnej emisji hałasu na granicy terenów chronionych akustycznie ograniczenia i wymogi: Inwestor zastosuje nowoczesne rozwiązania techniczne.... Takie stwierdzenie na etapie raportu ooś jest mało wiarygodne wobec braku prawidłowej analizy istniejącego stanu akustycznego i wobec braku rzetelnych wyliczeń, które by potwierdziły tezy autorów raportu. W załączniku nr 10, wyraźnie podano, że przedmiot obliczeń dot. hałasu może być obarczony błędem i że należy przeprowadzić pomiar w warunkach rzeczywistych, dlaczego więc stanowczo używa Strona 10
się stwierdzeń, które w sposób definitywny orzekają stan, który nie może być ustalony przed ukończeniem i wyposażeniem obiektu? (15) Ponadto brak szczegółowych informacji o typie, producencie, modelach, użytych urządzeń, które wpływają na klimat akustyczny. Opisowy charakter urządzeń, gdzie używa się stwierdzeń: nowoczesne rozwiązania, niskie parametry akustyczne urządzeń, wysoka sprawność, posiadające systemy tłumiące - nie powinny mieć miejsca w technicznym dokumencie, brak jest jakiegokolwiek odniesienia do najlepszego dostępnego urządzenia (tzw. BAT - Best Available Techniques - Najlepsze Dostępne Techniki ), które powinno być konkretnym porównaniem czy odniesieniem jak to ma miejsce w innych dokumentach inwestycyjno - środowiskowych. Nie wiemy czy autorzy nie odnoszą się względem zastosowanych standardów np. z lat 70. Oczywiście wtedy są nowoczesne. Porównując rozwiązania jakie zastosowano w sąsiedniej dzielnicy Wilanowie, przez firmę GTC w obiekcie Galeria Wilanów, odnosi się wrażenie, że Galeria Kabaty to klasa C, która nie jest nowoczesna. Skupianie się autorów raportu na w sumie nieistotnych czynnikach w kilku miejscach dotyczących emisji hałasu, takich jak piski hamulców i kół oraz wysokich obrotach silnika (współczesne samochody posiadają systemy ABS, ASR, EBD, BAS, które eliminują wymienione piski kół), cichym asfalcie, wobec setek decybeli z dachu oraz ramp, doków przeładunkowych galerii, świadczy o braku profesjonalizmu, który uwidacznia się przy czytaniu raportu. (16) Zgodnie z art. 66 ust. 8 każdy raport oceny oddziaływania na środowisko powinien zawierać ocenę oddziaływania skumulowanego wynikającego z istnienia przedsięwzięcia. Natomiast Autorzy raportu i tym samym Inwestor całkowicie pominęli tę kwestię. W raporcie i tym bardziej w załącznikach analizy akustycznej (10.1 i 10.2) nigdzie nie ma przeprowadzonej oceny oddziaływania skumulowanego w zakresie hałasu. Należało przedstawić taką analizę dla hałasu drogowego i hałasu związanego z funkcjonowaniem inwestycji. Na podstawie tego, nie można brać za pewnik wniosków przedstawionych w raporcie, że nie nastąpi przekroczenie dopuszczalnego poziomu hałasu. W tej postaci raport, jak i załączniki nie mogą być podstawą do wydania decyzji środowiskowej, gdyż ukazane wyniki i wnioski budzą spore wątpliwości. Przy przeprowadzeniu oceny skumulowanej w zakresie hałasu należało uwzględnić również budynek przy ul. Zaruby 9, który znajduje się naprzeciwko placu manewrowego dla samochodów dostawczych i być może ze względu na ten właśnie budynek nie przeprowadzono takiej oceny. Już obecnie uciążliwości związane z hałasem z tego miejsca są nadmierne. (17) Wskazuję, że autorzy w raporcie ani tym bardziej w załączniku nie przedstawili oraz nie zbadali poziomu infradźwięków, które mogą być emitowane przez urządzenia klimatyzacyjne umieszczone na dachu galerii. Nie można też nie zauważyć, że autorzy raportu zastosowali do pomiaru hałasu charakterystykę częstotliwościową według skali A, choć dla tego rodzaju hałasu powinna być stosowana skala C, która znacznie lepiej uwzględnia hałas pochodzący od dźwięków o niskiej częstotliwości. Natomiast dla samych tylko infradźwięków należałoby zastosować skalę G, która jest właśnie przeznaczona dla analizy tego rodzaju dźwięków. Zde- Strona 11
cydowanie najlepszym rozwiązaniem byłoby zastosowanie skali liniowej (Lin), która podaje rzeczywistą (nieskorygowaną) moc akustyczną w decybelach db (Lin) dla poszczególnych częstotliwości. Zastosowana przez autorów raportu skala A zupełnie ignoruje w swojej analizie dźwięki o niskiej częstotliwości, w tym właśnie infradźwięki, które w tej właśnie skali mogą być dowolnie duże. Różnica pomiędzy skalą A i C na infradźwięków o częstotliwości 10 Hz wynosi ok. 57 db, zaś pomiędzy skalą A i Lin wynosi aż 70 db. Poniższy schemat pokazuje różnice pomiędzy krzywymi korekcyjnymi A, B i C. Stąd też przedstawione w raporcie wyliczenia i zasięgi izofon, jako oparte o charakterystykę częstotliwościową według skali A nie obrazują w pełni oceny oddziaływania na środowisko. Tylko jednoczesne zastosowanie charakterystyki częstotliwościowej według skali C, G lub Lin, pozwoliłoby na wskazanie rzeczywistego oddziaływania przedsięwzięcia na ludzi i środowisko. Organ, kierując się zasadą prawdy materialnej, nie może wydawać decyzji w oparciu o raport, który może zawierać nieprawdziwe informacje nt. zasięgu oddziaływania przedsięwzięcia z uwagi na błędną metodologię wyliczenia poziomu hałasu. 4) Analiza wpływu infradźwięków (str. 34) (1) Autorzy w raporcie w ogóle nie odnoszą się do problemu infradźwięków. Hałasem infradźwiękowym przyjęto nazywać hałas, w którego widmie występują składowe o częstotliwościach infradźwiękowych od 2 do 20 Hz. Obecnie w literaturze coraz powszechniej używa się pojęcia hałas niskoczęstotliwościowy, które obejmuje zakres częstotliwości od około 10 Hz do 250 Hz. Wskazuję, że głównymi źródłami hałasu infradźwiękowego są np.: pojazdy samochodowe głównie ciężkie, a także samoloty, rurociągi, głośniki, urządzenia chłodzące i Strona 12
ogrzewające powietrze (które będą liczne w tym budynku), hałas docierający z zewnątrz głownie pochodzący od ruchu komunikacyjnego oraz maszyny przepływowe niskoobrotowe (sprężarki, wentylatory, silniki). Biorąc pod uwagę powyższe, w raporcie należało uwzględnić emisję inf radźwięków, gdyż będą one obecne na każdym etapie inwestycji. Tym samym autorzy nie przedstawili żadnych działań ochronnych przed negatywnym wpływem inf radźwięków. Wskazuję, że najlepszą ochronę przed szkodliwym działaniem infradźwięków stanowi ich zwalczanie u źródła powstawania, a więc w maszynach i urządzeniach. Problem odnośnie tego typu hałasu został całkowicie zlekceważony przez Inwestora. Nie zaproponował działań zmniejszających szkodliwy wpływ, poprzez zastosowanie np. tłumików hałasu na wlotach i wylotach powietrza (lub gazu) maszyn przepływowych; właściwe fundamentowanie (z wibroizolacją) maszyn i urządzeń; usztywnianie konstrukcji ścian i budynków w przypadku ich rezonansów czy stosowanie aktywnych metod redukcji hałasu (związanych z aktywnym pochłanianiem i kompensacją dźwięku). Nie został też przedstawiony wariant, który zakładałby przykrycie tego rodzaju urządzeń zadaszeniem. Zgodnie z przepisem art. 68 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. zakres raportu powinien opierać się na współczesnej wiedzy, a także metodach badań oraz istniejących możliwościach technicznych i dostępnych danych, po to by dostosować raport do specyfiki planowanego przedsięwzięcia. (2) Należy podnieść, że brak właściwych krajowych unormowań dotyczących infradźwięków oraz dźwięków słyszalnych, nie zwalnia autorów raportu od wnikliwego przeanalizowania problemu w oparciu o najnowszą wiedzę krajową, jak i światową. Obowiązująca w Polsce norma PN-86/N-01338 dotycząca wartości dopuszczalnych na stanowiskach pracy i metod pomiarów w zakresie hałasu infradźwiękowego przewiduje pomiar i ocenę poziomu ciśnienia akustycznego w pasmach oktawowych o częstotliwościach środkowych: 4, 8, 16 i 31,5 Hz. Wartości dopuszczalne poziomu ciśnienia akustycznego na stanowiskach pracy ze względu na ochronę zdrowia w pasmach oktawowych o częstotliwościach środkowych 4, 8 i 16 Hz nie powinny przekraczać 110 db, a w paśmie o częstotliwości środkowej 31.5 Hz - 105 db, dla ośmiogodzinnej ekspozycji na hałas. Od początku 1995 roku zrezygnowano z pomiarów dla pasma o częstotliwości środkowej 4 Hz. Natomiast wskazuję, że 8 godzinny czas pracy nie obowiązuje dla tej inwestycji, ani na etapie budowy ani tym bardziej na etapie eksploatacji, gdyż planowana inwestycja będzie czynna 24 h. (3) Gdy poziom ciśnienia akustycznego przekracza wartość 140-150 db, infradźwięki mogą powodować trwałe, szkodliwe zmiany w organizmie. Możliwe jest występowanie zjawiska rezonansu struktur i narządów wewnętrznych organizmu, subiektywnie odczuwane już od 100 db jako nieprzyjemne uczucie wewnętrznego wibrowania. Jest to obok ucisku w uszach jeden z najbardziej typowych objawów stwierdzonych u osób narażonych na infradźwięki. Jednak dominującym efektem wpływu infradźwięków na organizm w ekspozycji zawodowej, jest ich działanie uciążliwe, występujące już przy niewielkich przekroczeniach progu słyszenia. Działanie to charakteryzuje się subiektywnie określonymi stanami nadmiernego zmęczenia, dyskomfortu, senności, zaburzeniami równowagi, sprawności psychomotorycznej oraz Strona 13
zaburzeniami funkcji fizjologicznych. Obiektywnym potwierdzeniem tych stanów są zmiany w ośrodkowym układzie nerwowym, charakterystyczne dla obniżenia stanu czuwania. (4) Jak podaje Centralny Instytut Ochrony Pracy Państwowy Instytut Badawczy (http://www.ciop.pl/6541.html oraz http://www.ciop.pl/1717.html ) infradźwięki wbrew powszechnemu mniemaniu o ich niesłyszalności, są odbierane w organizmie specyficzną drogą słuchową (głównie przez narząd słuchu). Słyszalność ich zależy od poziomu ciśnienia akustycznego. Stwierdzono jednak dużą zmienność osobniczą w zakresie percepcji słuchowej infradźwięków, szczególnie dla najniższych częstotliwości. Progi słyszenia infradźwięków są tym wyższe, im niższa jest ich częstotliwość i wynoszą na przykład: dla częstotliwości 6 8 Hz około 100 db, a dla częstotliwości 12 16 Hz około 90 db. Poza specyficzną drogą słuchową infradźwięki są odbierane przez receptory czucia wibracji. Progi tej percepcji znajdują się o 20 30 db wyżej niż progi słyszenia. (5) Badania przeprowadzone w Japonii wykazały, że ludzie uskarżają się na dokuczliwy hałas niskoczęstotliwościowy pochodzący od zakładów przemysłowych, portów lotniczych, arterii komunikacyjnych i małych urządzeń klimatyzacyjnych instalowanych w domach prywatnych. W środowiskach tych odczuwano bóle głowy i dzwonienie w uszach. Duński badacz Moller wyznaczył krzywe jednakowej dokuczliwości dla tonów: 4, 8, 16 i 31.5 Hz według subiektywnych ocen badanych osób. Krzywe te przedstawione są na rysunku poniżej. Pozwalają one porównać uciążliwość tonów infradźwiękowych z tonem o częstotliwości 1000Hz. Jak widać krzywe te w obszarze infradźwięków i małych częstotliwości akustycznych leżą blisko siebie co oznacza, że względnie małe zmiany w poziomie ciśnienia akustycznego wywołują duże zmiany w odczuciu stopnia dokuczliwości. Z punktu widzenia ochrony człowieka jest to ważne, ponieważ niewielkie zmniejszenie poziomu ciśnienia akustycznego może być w niektórych przypadkach wystarczające do zmniejszenia dokuczliwości hałasu infradźwiękowego (a więc ustania skarg ludzi narażonych na działanie tego hałasu). Strona 14
(6) Należy bowiem pamiętać, że hałas infradźwiękowy istnieje i oddziaływuje na organizm człowieka, chociaż nie jest słyszalny przez ludzki organ słuchu. Pewnie dlatego przepis art. 3 pkt 5) ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, ze zm.) pod pojęciem hałasu rozumie tylko dźwięki o częstotliwościach od 16 Hz do 16.000 Hz, choć jest to wadliwe ujęcie pojęcia hałasu. Hałas infradźwiękowy, z racji znacznych długości fali jest znacznie gorzej pochłaniany przez elementy otoczenia i jest źle izolowany przez przegrody, a ekrany akustyczne w ogóle nie są efektywne w blokowaniu jego propagacji. W rezultacie jego natężenie nawet w znacznych odległościach od źródła jest wysokie. Autorzy raportu nie dokonali więc odpowiednich starań, w celu zapoznania się i zgłębienia tego problemu a także dokładnego jego opisania. 5) Klimat akustyczny na etapie realizacji inwestycji oraz inne źródła hałasu w otoczeniu zakładu. Zgodnie z przepisem art. 66 ust. 6 ustawy środowiskowej, każdy raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko powinien uwzględniać oddziaływanie przedsięwzięcia na kolejnych etapach jego realizacji, tj. eksploatacji, użytkowania oraz likwidacji. Natomiast Autorzy raportu jak i Inwestor całkowicie pominęli ocenę oddziaływania na klimat akustyczny na etapie budowy. Nie przeprowadzono żadnej analizy akustycznej dla etapu realizacji (budowy) przedsięwzięcia. Ponadto, nie zinwentaryzowano źródeł hałasu występujących na tym etapie (maszyny i pojazdy ciężkie), nie określono ich typu (ich szczegółowych danych technicznych), czasu pracy ani poziomu mocy akustycznej. Tym samym nie dokonano żadnego przeliczenia mocy akustycznej w modelowaniu pojazdów ciężkich. Jak wspomniałem powyżej, nie określono czasu przejazdu i długości drogi wraz z prędkością poruszania się samochodów oraz sposób zamiany źródła ruchomego na punktowe (jaka jest odległość pomiędzy poszczególnymi punktami, na ile tych punktów zostało podzielone źródło ruchome). Jest to szczególnie istotne ze względu na czas budowy inwestycji, ok. 2 lat i wiążących się z tym uciążliwości. Nie można, więc stwierdzić, że będą to chwilowe, krótkotrwałe uciążliwości. Ponadto wskazuję na całkowity brak analizy oddziaływania skumulowanego w zakresie hałasu na etapie budowy. Nie tylko nie wzięto pod uwagę hałasu na etapie budowy, ale również zapomniano o hałasie drogowym. Reasumując, należało przeprowadzić ocenę oddziaływania skumulowanego hałasu z budowy jak i hałasu pochodzącego z dróg, co jest zgodne z przepisem art. 66 ust. 8 ustawy środowiskowej. 6) Analiza potrzeby ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania wokół obiektu Galeria Kabaty (pkt 10 raportu str. 69), dobra materialne (6.1.1.7str.27) (1) Z uwagi na wadliwie przeprowadzone symulacje poziomu hałasu emitowanego przez planowaną inwestycję, wniosek o braku potrzeby ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania wokół przedsięwzięcia jest bezpodstawny i nieudowodniony. Nie zgadzam się z twier- Strona 15
dzeniem Autorów raportu, że uciążliwe oddziaływanie obiektu mieści się w granicach terenu pod planowaną inwestycję: dotyczy to zarówno emisji zanieczyszczeń do powietrza jak i wpływu na klimat akustyczny. Uważamy, tak na podstawie wieloletnich doświadczeń i pism wystosowanych przez wspólnotę mieszkaniową Zaruby 9 do m.in. Inwestora w sprawie nadmiernego hałasu. Teza jaką wysunęli Autorzy raportu jest nieprawidłowa i niczym nieuzasadniona, poza samymi twierdzeniami autorów. Historia trudnego sąsiedztwa HIT, a następnie TESCO, trwająca już ponad 13 lat, dotyczy: 1) hałasu generowanego z placu dostaw marketu (nocne i dzienne parkowanie pojazdów ciężarowych z włączonymi silnikami i agregatami chłodniczymi), 2) głośnego rozładunku, 3) głośnej pracy wózków widłowych, 4) hałasu kompaktorów oraz składowania śmieci na placu dostaw (fetor z jednorazowych opakowań zbiorczych w tym folie po mięsie), 5) głośnej pracy urządzeń klimatyzacyjnych i wentylacyjnych na dachu, szczególnie w okresie letnim m.in. z powodu wyeksploatowania urządzeń i braku zabezpieczenia przed hałasem, 6) cyklicznych zmian osób kierujących obiektem, brak ciągłości w zapewnianiu standardów w pracy personelu skutkujących zwiększeniem uciążliwości marketu (ochrona, kierowcy, personel placu dostaw). Biorąc powyższe, pod uwagę nie ma podstaw do uważania, że uciążliwości będą mieściły się tylko w granicach terenu pod planowaną inwestycję, szczególnie że planowana inwestycja będzie trzykrotnie większym obiektem. Inwestycja ta będzie wiązała się m.in. z zwiększoną ilością doków dla TIR-ów w trybie pracy 24h/7dni, nowo projektowanymi drogami, ponad 160 urządzeniami klimatyzacyjnymi, zwielokrotnioną ilością śmieci. Tym samym, nie można mówić, że uciążliwości nie będą dotyczyć terenów poza obiektem, jest to stwierdzenie lekceważące dla pobliskich mieszkańców. (2) Zgodnie z przepisem art. 66 ust. 1 pkt 7 lit. c) ustawy środowiskowej w raporcie powinna znaleźć się ocena wpływu przedsięwzięcia na dobra materialne, czego brakuje w omawianym opracowaniu. Autorzy ograniczyli się do bardzo ograniczonego stwierdzenia, że nie przewiduje się wpływu planowanej inwestycji na dobra materialne i interesy osób trzecich (str. 27 raportu). Przy czym nie przeprowadzili, żadnej analizy wpływu na to zagadnienie. Nie wspomnieli o negatywnym wpływie nadmiernego hałasu, w tym szkodliwych infradźwięków na zdrowie ludzkie bądź co bądź jest ono dobrem materialnym. Wskazujemy, że Autorzy i tym samym Inwestor w ogóle nie wzięli pod uwagę zagadnienia utraty wartości okolicznych nieruchomości mieszkalnych. Dokumentacja nie zawiera nawet szacunkowej czy ogólnej oceny utraty tej wartości. Na wartość nieruchomości niekorzystny i mierzalny wpływ ma bliskość przemysłowych obiektów handlowych. Zbyt bliskie sąsiedztwo takiej inwestycji związanej z nadmiernym hałasem czy dużą liczbą odwiedzających ludzi, może skutkować brakiem możliwości sprzedaży domu, pozbawiając tym samym właścicieli płynności finansowej i zdolności kredytowej. Nikt nie będzie chciał mieć okien skierowanych na dach marketu z hałasującym Strona 16
sprzętem chłodniczym, na wyjazdy z parkingów. Nikt nie potrzebuje doświadczać bezsennych nocy w okresie letnim z powodu całodobowych dostaw do galerii, gdzie hałas i nieprzyjemne zapachy będą dominujące. W związku z tym, należy liczyć się, że wartość okolicznych mieszkań oraz potencjalna wysokość czynszu za ich wynajem spadnie niż wzrośnie. Uważam, że budowa oraz eksploatacja galerii, nie może odbyć się kosztem i na koszt okolicznych mieszkańców, a głównym beneficjentem korzyści, będzie tylko koncern Tesco. Nie można zaakceptować takiego stanowiska inwestora wobec wpływu na dobra materialne i interes osób trzecich. (3) Cytowane w dokumentacji Inwestora korzyści z realizacji przedsięwzięcia są oparte na ogólnikach, identyczne w licznych tego typu opracowaniach, bez odniesienia się do analizowanego przedsięwzięcia. Ponadto strefa ograniczonego użytkowania powinna zostać oparta o dokładną i wszechstronną analizę potencjalnego negatywnego oddziaływania na środowisko, która będzie oparta m.in. o rzetelną ocenę emisji zanieczyszczeń czy hałasu. (4) W wielu opiniach naukowych wskazuje się, że infradźwięki rozchodzą się w środowisku na znaczne odległości, nawet do 10 km i że nadmierna i długotrwała ekspozycja na infradźwięki i dźwięki o niskiej częstotliwości może powodować różne objawy chorobowe, w tym wywoływać chorobę wibroakustyczną (VAD). (5) Biorąc powyższe pod uwagę, brak oceny wpływu na dobra materialne, brak rzetelnej analizy kwestii ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania oraz brak dokładnej oceny wpływu na mieszkańców jest poważnym błędem merytorycznym i w tym zakresie raport o oddziaływaniu na środowisko wymaga niezbędnego uzupełnienia, a wręcz nowego podejścia uwzględniającego interesy miejscowej społeczności osiedli wokół Tesco. 7) Analiza konfliktów społecznych (pkt. 12 str. 50) (1) Zgodnie z przepisem art. 66 ust. 1 pkt 15) ustawy środowiskowej w raporcie powinna znaleźć się analiza możliwych konfliktów społecznych związanych z planowanym przedsięwzięciem, natomiast stanowisko Inwestora odnośnie potencjalnych konfliktów społecznych stanowi jedynie odniesienie do problemów spotykanych w innych miejscowościach i sprowadza się do kilku nic nieznaczących ogólników. Przeprowadzona analiza konfliktów społecznych nie odnosi się w ogóle do tego terenu przedsięwzięcia i ma się nijak do istniejącej rzeczywistej sytuacji jej mieszkańców i ich poglądów na ta inwestycję. Autorzy mijają się z prawdą twierdząc, że inwestycja nie jest oraz nie będzie źródłem niezadowolenia społecznego wynikłego z jej funkcji, gdyż planowana budowa już jest źródłem sprzeciwu ze strony mieszkańców, którzy w sposób realny obawiają się o swoje zdrowie. Protesty mieszkańców jednoznacznie na to wskazują, że sprzeciwiają się oni temu przedsięwzięciu, które jest typowe dla przedmieść, a nie osiedli mieszkalnych. (2) Podnoszę, że konflikty społeczne na tle środowiskowym powstają gdy, co najmniej dwa podmioty działają ze sobą w konflikcie, oraz gdy w pewnym miejscu i czasie ujawnione zosta- Strona 17
ły, i przedstawione kolidujące ze sobą tendencje, niezgodne cele, sprzeczne interesy, a takie będą mieć miejsce biorąc pod uwagę bliską odległość od zabudowań mieszkalnych. Konflikt środowiskowy jest bezpośrednią, jawną interakcją społeczną, w której działania każdej strony prowadzą do utrudnienia przeciwnikowi osiągnięcia jego celów związanych z wykorzystaniem dóbr środowiskowych. Przedstawiona w raporcie analiza konfliktów nie odnosi się do rzeczywistych konfliktów na tym terenie i oceny nastawienia mieszkańców do Inwestycji. Inwestor w ogóle nie odniósł się do wielu pism skierowanych przez mieszkańców Zaruba 9 do właściciela tego obiektu i do władz gminy oraz instytucji środowiska, Policji w ciągu 13 lat, które upłynęły od dnia otwarcia tego obiektu. (3) Największym problemem dla mieszkańców jest dyskomfort życiowy, związany z nadmiernym hałasem przenikającym do mieszkań w budynku przy ul. Zaruby 9, w ciągu całego dnia, szczególnie zaś w godzinach porannych tj. 4:00 10:00 i popołudniowych 16:00 22:00. Mieszkańcy obawiają się nocnych dostaw, jakie mają mieć miejsce zgodnie z informacjami zawartymi w raporcie. Nie jest prawdą, że klimat akustyczny przy budynkach w rejonie TE- SCO jest kształtowany głównie przez hałas komunikacyjny pochodzący od sąsiadujących z nią pobliskich ciągów drogowych. Mieszkańcy budynku przy Zaruby 9 nie słyszą tego hałasu, słyszą natomiast hałas wynikający z działalności TESCO. Odnosi się wrażenie, że wykonawcy raportu nie wykonali wizji lokalnej. Ponadto, nie można się zgodzić, że ekran o wysokości 10 m (str. 18 raportu) przewidziany w strefie dostaw jest wystarczający z punktu widzenia oddziaływań akustycznych. Ekran ten będzie niższy niż sąsiadujące z nim budynki, przez co nie może być skuteczny. Projekt budowy takiego ekranu budzi dodatkowo zdziwienie ze względu na koszty związane z jego fundamentowaniem. Skuteczność zagwarantuje jedynie pełna zabudowa (łącznie z zadaszeniem) obszaru dostaw. Mieszkańcy również, nie zgadzają się na budowę ogrodzenia o wysokości 2,5 m. Wydaje się, że projektant inwestycji przewidział ekran 2,5 metrowy ze względu na teren rekreacyjno wypoczynkowy, zapominając, czy też świadomie nie biorąc pod uwagę faktu, że ten teren jest bardzo wąski i przylegają do niego bezpośrednio kilkupiętrowe budynki mieszkalne. Projektowanie dojazdu dla samochodów dostawczych w bezpośrednim sąsiedztwie budynków mieszkalnych w sytuacji, kiedy z drugiej strony obiektu jest szeroka aleja KEN wydaje się być wyjątkowo nieuzasadnione. Jedynym innym możliwym do zaakceptowania przez mieszkańców sposobem rozwiązania dojazdu jest dojazd podziemny. (4) W mojej ocenie w tym punkcie zabrakło przytoczenia reakcji oraz protestów i racji mieszkańców, co jest lekceważeniem miejscowej społeczności i ich zdania w tej sprawie. Raport, w tym miejscu, jest oparty tylko na fantazji literackiej autora. Pominięto fakty, które są znane z trzynastoletniej historii użytkowania obecnego marketu, takich jak: przekroczenia emisji hałasu stwierdzone przez urząd m.st. Warszawy w wyniku którego Tesco musiało uzyskać zezwolenie na emisję hałasu czy zakaz dostaw nocnych (godz. 22-6), setki monitów, pism, ustaleń i zobowiązań Tesco wobec mieszkańców. Podnoszę, że zobowiązanie Tesco, które wynika z dawnych ustaleń ze Wspólnotą Mieszkaniową Zaruby 9, tj. do parkowania samochodów TIR i wyłączania w nocy agregatów i silników, za zachodnią bryłą budynku Tesco, nie jest wyko- Strona 18
nywane przez kierowców. Tesco obecnie nie radzi sobie z monitorowaniem sytuacji na zapleczu, co potwierdza historia odzwierciedlona w dokumentach, to czy będzie zatem radzić sobie w większym obiekcie? Pomimo, że następują przekroczenia dopuszczalnych nocnych norm hałasu (ok. 55-60 db) na ścianie budynku Zaruby 9 i są to permanentne sytuacje od lat, taki stan rzeczy nie jest badany przez autorów raportu. Brak pełnej oceny stanu istniejącego oraz zwiększanie zakresu i miejsc powstawiania hałasu w projektowanym obiekcie dla mieszkańców okolicznej zabudowy, mija się z celem omawianego raportu, bo nie tylko nie ogranicza i nie zapobiega już występującego konfliktu społecznego, ale wręcz może doprowadzić do jego eskalacji. 8) Warunki klimatyczne i meteorologiczne (pkt. 3.6 str. 17) oraz ochrona powietrza (pkt. 5.1) (1) Autorzy raportu w sposób bardzo powierzchniowy opisali warunki klimatyczne i meteorologiczne przed rozpoczęciem inwestycji, czyli tzw. wariant zerowy. Nierzetelnie opisali wietrzność terenu, wręcz tego opisu nie ma bo jedyne dane, które podali to to, że kierunkiem wiatru jest sektor zachodni, przy czym w ogóle nie podali prędkości wiatru ani jego częstotliwości. Jedynie trochę więcej napisali o średnich temperaturach dla Warszawy, opierając się na danych z lat 2005 2007, które trudno uznać za w pełni aktualne. (2) Wskazuję, że emisje cechuje zmienność czasowa, w cyklach dobowych, tygodniowych i rocznych oraz zależność od rozmaitych czynników zewnętrznych np. temperatury powietrza. Zmienność ta powinna być uwzględniona w modelowaniu. Prędkość wiatru, pionowy gradient temperatury oraz kierunek przepływu mas powietrza mają istotny wpływ na zjawisko rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń. Ponieważ rozprzestrzeniane przez wiatr zanieczyszczenia są przemieszczanie wzdłuż kierunków, na jakich występuje wiatr, w celu określenia stopnia zanieczyszczania występującego w otoczeniu źródła emisji, niezbędna jest znajomość średniej z okresów wieloletnich częstotliwości występowania wiatrów na poszczególnych kierunkach (róża wiatrów). Natomiast w przedstawionym raporcie, nigdzie nie ma informacji na ten temat. Nie wiadomo, czy w obliczeniach (modelowaniu) wzięto pod uwagę różę wiatru. Taki rysunek powinien być zamieszczony w raporcie, żeby otrzymane wyniki nie budziły wątpliwości i ułatwiły weryfikację wyliczeń dla organu i stron. Ponadto, na podstawie informacji zawartych w raporcie nie można ocenić czy do modelowania rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu uwzględniono temperaturę powietrza. (3) Autorzy na str. 43 raportu wspominają, że do obliczeń rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu użyto licencjonowanego programu OPERAT FB wraz z modułem Samochody, natomiast nie podano, że do wyliczeń stężeń substancji pochodzących z emitorów liniowych (ruch pojazdów) używa się algorytmu. W związku z tym nie można zweryfikować poprawności otrzymanych wyników. Również nie podano obszaru obliczeniowego zawartego w granicach Xe Ye przy czym oś X jest skierowana w kierunku wschodnim a oś Y w kierunku północnym. Biorąc już samo to pod uwagę, nierzetelność raportu jest oczywista. (4) Wskazuję, na brak dokładnej odległości punktu pomiaru od emitorów. W raporcie nigdzie nie ma informacji na temat najbliższej lokalizacji. Niewiadomo, co Autorzy rozumieją przez Strona 19
najbliższą odległość czy jest to 2 m, 13 m, 34,7 m czy też 124 m. Tymczasem należało podać lokalizację punktu pomiaru we współrzędnych geograficznych (dane wg. współrzędnych GPS), co umożliwiłoby ustalenie dokładnej odległości. Ponadto podając charakterystykę emitorów, również Autorzy zapomnieli o dokładnym określeniu ich położenia (brak współrzędnych geograficznych). Podane informacje w raporcie są niewystarczające i powierzchniowe. W opisie emitorów zanieczyszczeń pominięto bardzo istotne informacje. Mianowicie, obliczenia poziomów substancji w powietrzu dla zespołu emitorów prowadzi się w geometrycznej sieci punktów o współrzędnych X p i Y p. Emitory znajdują się w punktach o współrzędnych X e i Y e. Obliczenia wykonuje się dla wielu kierunków wiatru różniących się co najwyżej o 2 0, uwzględniając zmiany składowych odległości emitora od punktu o współrzędnych X p i Y p równoległej do kierunku wiatru x, i prostopadłej do kierunku wiatru y. Nigdzie w raporcie nie ma tych informacji, czyli brak dokładnego opisu metodyki. Biorąc to wszystko pod uwagę, otrzymane wyniki budzą wielkie wątpliwości. (5) Ponadto w raporcie nie ma ani słowa o kryterium opadu pyłu dla pojedynczego lub zespołu emitorów. (6) W punkcie 5.1.5 raportu obliczenia rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń, autorzy ponownie bardzo oszczędnie opisują metodykę badań. Jak również nie analizują otrzymanych wyników pomiarów, a forma przedstawienia wyników budzi spore wątpliwości. Szczególnie ze względu na brak opisu używanych symboli dla laików nie jest to jasne i oczywiste. Ponadto, w tabelach nie ma przejrzystego zaznaczenia maksymalnych stężeń dla 1 godziny jak i uśrednionych do roku z uwzględnieniem statystki warunków meteorologicznych. (7) Ponadto, kolejną wątpliwością jest wybór ilości punktów pomiarowych. Jak wiadomo osiedle Kabaty jest dużym osiedlem, a proponowana inwestycja ma znajdować się w bardzo bliskim sąsiedztwie budynków mieszkalnych. Dlatego należało, wybrać więcej niż jeden punkt pomiarowy. Szczególnie biorąc pod uwagę, że w chwili obecnej w rejonie ul. Wąwozowej i al. KEN (str. 18 raportu) poziom pyłu PM 10 w powietrzu wynosi 35 na dopuszczalne stężenie 40 µg/m 3. Dlatego uzasadnione jest żądanie, żeby tych punktów było więcej niż tylko jeden. (8) W opisie fazy eksploatacji można przeczytać, że najistotniejszy wpływ oddziaływania na środowisko, przedmiotowa inwestycja będzie miała w stosunku do jego elementów (komponentów) takich jak: powietrze atmosferyczne emisja zanieczyszczeń ze źródeł ciepłowniczych gazowych central dachowych, (w przypadku awaryjnego użycia paliwa gazowego) awaryjnego agregatu prądotwórczego oraz emisja oparów węglowodorów alifatycznych i aromatycznych w trakcie manewrowania pojazdów przy wjeździe i wyjeździe w obrębie stanowisk parkingowych, rampy wyładowczej), ograniczenie wskaźników emisji do powietrza poniżej wartości normatywnych i niewykraczających poza granicę działki będącej we władaniu inwestora. Natomiast całkowicie został pominięty ruch samochodów w zasięgu rampy wyładowczej jako niejednostajny trudny do zidentyfikowania (pkt 5.1.1 str. 35). Trudno zrozumieć dlaczego raport się jeden z najistotniejszych negatywnych czynników środowiskowych dla planowanego przedsięwzięcia. Dane o ilościach dostaw i ruchu samochodów dostawczych posiada wyłączenie inwestor dla obecnego obiektu i na żądanie organu mogły- Strona 20