INFORMACJA LOKALNA O ZAWODZIE Doradca Personalny kod zawodu 242303 ZAKRES TEMATYCZNY INFORMACJI: 1) ZADANIA ZAWODOWE ORAZ PROFIL KOMPETENCYJNY 2) SYTUACJA ZAWODU NA RYNKU PRACY 3) PROGNOZY DLA RYNKU PRACY BAROMETR ZAWODÓW 4) KSZTAŁCENIE I DOSKONALENIE W ZAWODZIE 5) INFORMACJE DODATKOWE 6) MOŻLIWOŚCI I WARUNKI ZATRUDNIENIA W ZAWODZIE W KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ. ANEKS STATYSTYCZNY Wojewódzki Urząd Pracy w Toruniu, Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej w Bydgoszczy, Aktualizacja: Bydgoszcz, październik 2018 r.
1)ZADANIA ZAWODOWE ORAZ PROFIL KOMPETENCYJNY Doradca Personalny (kod zawodu 242303) to jeden z 2455 zawodów ujętych w klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku (tekst jedn. Dz. U. z 2018, poz. 227). Rozporządzenie obowiązuje od 01 stycznia 2015 r. W klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy obowiązującej od 01 lipca 2010 r. do 31 grudnia 2014 r. (Dz. U. 2010 Nr 82, poz. 537), zawód ten miał nazwę i kod, jak obecnie. Doradca Personalny prowadzi działalność polegającą na odpłatnym świadczeniu usług w zakresie rozwiązywania problemów wykorzystania zasobów ludzkich, między innymi poszukując konkretnych pracowników (najczęściej wysoko wykwalifikowanych) dla konkretnych pracodawców, z zachowaniem należytej troski o interesy zleceniodawcy i kandydata na pracownika. Zadania zawodowe: ustalanie ze zleceniodawcą profilu i charakterystyki kandydata; - analiza rynku pracy w zakresie poszukiwanych pracowników; - ustalanie ze zleceniodawcą, jakie informacje o firmie mogą być podane w ogłoszeniu; - przygotowywanie ogłoszeń prasowych; - zbieranie ofert pracowników i ich analiza pod kątem spełniania wymaganych kryteriów, a w przypadku braku kandydatów spełniających wszystkie wymagania, znalezienie osób spełniających możliwie dużą i istotną ich część; - ustalanie ze zleceniodawcą, jakie informacje o firmie i kiedy mogą być podane kandydatom; - uzgadnianie z kandydatem, jakie informacje o nim będą przedstawione firmie; - informowanie kandydata o metodach, celach i rezultatach procesu selekcji dotyczących jego osoby. Dodatkowe zadania zawodowe: prowadzenie działalności szkoleniowej w zakresie gospodarowania zasobami ludzkimi PROFIL KOMPETENCYJNY 1 i zarządzania (grupa duża 2 24) dla grupy Specjaliści do spraw ekonomicznych Przykładowe zawody dla grupy Specjaliści do spraw ekonomicznych i zarządzania: specjalista bankowości, specjalista do spraw finansów, specjalista do spraw rachunkowości, specjalista do spraw organizacji usług gastronomicznych, hotelarskich i turystycznych, specjalista do spraw rachunkowości, specjalista do spraw rozwoju oprogramowania systemów informatycznych, specjalista do spraw ubezpieczeń społecznych, specjalista do spraw ubezpieczeń majątkowych i osobowych, itp. Kompetencje to cechy/dyspozycje osoby, w zakresie wiedzy, umiejętności i postaw, pozwalające realizować zadania zawodowe na wymaganym poziomie/efekty. Kompetencje są obserwowalne i mierzalne dzięki temu, że przejawiają się w zachowaniu. Podlegają procesowi uczenia się, są dynamiczne, zmienne w czasie, rozwijają się w ramach zdobywanego doświadczenia. Pozwalają określić, w jakich zadaniach, na jakim stanowisku, przyszły pracownik będzie mógł efektywnie wykorzystać swój potencjał. Tempo ich rozwoju zależy od zmiennych zewnętrznych (otoczenia) oraz względnie trwałych dyspozycji 1 NBK Narzędzie do badania kompetencji. Podręcznik dla doradców zawodowych, Warszawa 2014 r. 2 Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 sierpnia 2014r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania, DZ.U. z 2014r. poz.1145
(osobowość, inteligencja). 3 Są uniwersalne (transferowalne), wykorzystywane w różnych zadaniach i różnych obszarach funkcjonowania. Dla grupy Specjaliści do spraw ekonomicznych i zarządzania określono 4 kompetencje tj.: Kompetencja 1 Sumienność w dążeniu do rezultatów: rozumiana jako wysoka efektywność realizacji zadań w ściśle określonym terminie z należytą starannością, uwzględniającą własne kompetencje i możliwości. Determinacja w działaniu i osiąganie zakładanych rezultatów przez utrzymanie odpowiedniego tempa oraz jakości pracy, nawet w obliczu trudności. Kompetencja 2 Obsługa komputera z wykorzystaniem Internetu: to korzystanie z dostępnych urządzeń technicznych (np. komputerów, drukarek, skanerów) i aplikacji komputerowych do usprawnienia realizacji zadań. Swobodne przeglądanie stron internetowych w celu szybkiego dotarcia do informacji przydatnych ze względu na wykonywane obowiązki. Skuteczne wyszukiwanie w sieci potrzebnych wiadomości, formułowanie poleceń wyszukiwania w taki sposób, aby zapewniały szybkie dotarcie do źródeł na odpowiednim poziomie merytorycznym, bez konieczności sprawdzania przypadkowych rezultatów wyszukiwania. Kompetencja 3 Kierowanie: to planowanie, organizowanie, kontrolowanie i motywowanie do pracy członków zespołu lub organizacji. Wykorzystywanie wszystkich zasobów, w tym wiedzy o sytuacji rynkowej oraz sytuacji wewnętrznej firmy lub branży. Elastyczne dostosowywanie realizacji zadań zespołu do zaistniałych okoliczności. Kompetencja 4 Zdolności analityczne i podejmowania decyzji: to rozumienie złożonych sytuacji relacji zachodzących pomiędzy różnymi elementami. Analizowanie informacji i danych, dostrzeganie zależności, wyciągania na ich podstawie wniosków i podejmowanie trafnych decyzji. Zestaw kompetencji może się różnić od podanych wyżej kompetencji, w zależności od wymagań pracodawcy w konkretnym zawodzie i na konkretnym stanowisku. Zróżnicowane będzie również natężenie każdej z kompetencji. Kto i w jaki sposób może wiedzę o naszych kompetencjach można wykorzystać? Odpowiedź jest prosta My Sami oraz pracodawca. Coraz więcej pracodawców wykorzystuje analizę kompetencyjną w procesie rekrutacji. W niektórych firmach dodatkowo jest ona wykorzystywana podczas: okresowej oceny pracowników - jako narzędzie do oceny efektywności pracy; ustalania indywidualnych planów rozwoju - dostarcza informacji, jakie właściwości predysponują do np. awansów. Jest również źródłem informacji odnośnie obecnych i przyszłych potrzeb szkoleniowych. Jeśli stwierdzimy, że nie posiadamy dostatecznej wiedzy i umiejętności, które są wymagane przez pracodawców warto zatem zastanowić się nad skorzystaniem z różnych form działań rozwojowych (szkolenia, wsparcie innych, literatura, uczestniczenie w coachingu, itp.). 3 Jurek P., Analiza wybranych metod oceny kompetencji zawodowych, artykuł w książce pod red. A. Witkowski, T. Listwan, Kompetencje a sukces zarządzania organizacją, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2008
2) SYTUACJA ZAWODU NA RYNKU PRACY W I pół. 2018 r. w powiatowych urzędach pracy województwa kujawsko-pomorskiego zarejestrowano 1 bezrobotnego z zawodem doradca personalny. W tym czasie zgłoszono 11 ofert pracy dla tego zawodu. Na koniec tego okresu zarejestrowanych było 9 bezrobotnych. Prezentowana analiza dotyczy okresu od 2013r. do 2017r. Wykres 1 Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy w zawodzie doradca personalny Źródło: sprawozdanie MPiPS-01 o rynku pracy W urzędach pracy na terenie województwa kujawsko-pomorskiego rejestruje się niewielu bezrobotnych doradców personalnych. Najwięcej było ich w 2013r.- 21 osób, a najmniej w 2016r.-11 osób. Najwięcej wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej odnotowano w roku 2017 (12 miejsc). Zauważalny jest względnie stały poziom zarejestrowanych bezrobotnych wg stanu na koniec okresu. W dniu 31 grudnia br.2017r. w rejestrach urzędów pracy było 12 osób z tym zawodem, tj. o 3 os. więcej niż w roku poprzedzającym. Od 2015 r. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej wprowadziło nową metodologię prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych 4. Według tej metodologii zamiast wskaźnika intensywności nadwyżki/deficytu zawodów, dokonuje się wyboru zawodów deficytowych i nadwyżkowych na podstawie trzech wskaźników: wskaźnika dostępności ofert pracy, wskaźnika długotrwałego bezrobocia oraz wskaźnika płynności bezrobotnych. Wprowadzona zmiana spowodowała, że sytuacja znacznej części zawodów pozostaje nieokreślona nie przynależą do żadnej z grup, ponieważ żaden ze wskaźników nie osiągnął wymaganego poziomu. W latach 2015, 2016, 2017 i w I pół. 2018 r., zawód doradca personalny pozostaje w grupie zawodów nieokreślonych. 4 Wskaźnik dostępności ofert pracy: iloraz średniomiesięcznej liczby bezrobotnych w danej grupie zawodów, w badanym okresie i średniomiesięcznej liczby wolnych miejsc pracy dostępnych w PUP i Internecie w danej grupie zawodów, w badanym okresie. Wskaźnik długotrwałego bezrobocia: iloraz liczby długotrwale bezrobotnych w danej grupie zawodów, w końcu okresu i liczby zarejestrowanych bezrobotnych w danej grupie zawodów, w końcu okresu. Wskaźnik płynności bezrobotnych: iloraz odpływu bezrobotnych w danej grupie zawodów, w badanym okresie i napływu bezrobotnych w danej grupie zawodów, w badanym okresie.
3)PROGNOZY DLA RYNKU PRACY BAROMETR ZAWODÓW Z badania pt. Barometr zawodów 5, prognozującego zapotrzebowanie na zawody w województwie wynika, że zawód doradca personalny, ujęty w grupie barometrowej pod nazwą specjaliści ds. zarządzania zasobami ludzkimi i rekrutacji, w 2018 r. został zaklasyfikowany do zawodów zrównoważonych w województwie kujawskopomorskim. Największe szanse na zatrudnienie w 2018 r. w województwie kujawsko-pomorskim w tej grupie zawodów mają osoby z powiatów: bydgoskich (ziemskim i grodzkim), świeckiego i grudziądzkich (ziemskim i grodzkim) 4)KSZTAŁCENIE I DOSKONALENIE W ZAWODZIE W odniesieniu do studiów wyższych, zasady kształcenia są regulowane m.in. przez następujące przepisy 6 : Ustawa z dnia 3 lipca 2018 r. - Przepisy wprowadzające ustawę Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2018r. poz. 1669); Ustawa o z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2018r. poz. 1668); Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 12 września 2018 r. w sprawie kryteriów oceny programowej (Dz.U. z 2018 poz. 1787); 5 Barometr zawodów jest prognozą zapotrzebowania na pracowników w 2018 r. Badanie zostało przeprowadzone na przełomie III i IV kwartału 2017 r. W przypadku wystąpienia nieprzewidzianych zdarzeń, sytuacja w niektórych zawodach może ulec zmianie. 6 Opracowanie własne na podstawie bip Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego http://www.bip.nauka.gov.pl/ustawy-akty-sw/ i internetowego systemu aktów prawnych
Ustawa z dnia 22 grudnia 2015 r. o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji (Dz. U. z 2017 r. poz. 986 i 1475 oraz z 2018 r. poz. 650); Ustawa z dnia 22 grudnia 2015 r. o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej (tekst ujednolicony Dz.U. z 2016r, poz.65 oraz z 2018r poz. 650); Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 26 września 2016 r. w sprawie charakterystyk drugiego stopnia Polskiej Ramy Kwalifikacji typowych dla kwalifikacji uzyskiwanych w ramach szkolnictwa wyższego po uzyskaniu kwalifikacji pełnej na poziomie 4 poziomy 6 8 (D.U. z 2016r, poz. 1594); Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 26 września 2016 r. w sprawie warunków prowadzenia studiów( Dz.U. 2016 poz. 1596 oraz Dz.U.z 2017 poz 1515). Nie ma formalnych wymogów, co do wykształcenia doradcy personalnego - wszystko zależy od pracodawcy. Preferowane jest wykształcenie wyższe z zakresu zarządzania zasobami ludzkimi (kierunki: psychologia, organizacja i zarządzanie, socjologia, marketing, ekonomia itp.) lub studia podyplomowe z zakresu HR. Ponadto pracownik ten powinien znać choć jeden język obcy, preferowany: angielski i obsługę komputera (MS Office). Doradca musi także mieć wiedzę w zakresie technik rekrutacyjnych, prawa pracy oraz wykazywać się zainteresowaniami społecznymi, a także być osobą otwartą na wszelkie sprawy dotyczące człowieka i jego relacji z otoczeniem. Pracownik ten powinien cechować się, m.in.: komunikatywnością, zorganizowaniem, samodzielnością i kreatywnością, odpowiedzialnością i lojalnością oraz dyspozycyjnością, a także musi umieć obserwować i wyciągać wnioski. Nie ma przeciwwskazań, aby ten zawód wykonywała osoba z niepełnosprawnością ruchową. Informacje dotyczące oferty kształcenia w zawodach: psycholog (kod 263401), socjolog (kod 263204) specjalista do spraw rekrutacji pracowników (242309), ekonomista (KOD 263102) - umieszczone zostały w zamieszczonej na stronie http://wup.torun.pl/urzad/centrum-informacji-i-planowania-kariery-zawodowej/informacjalokalna-o-zawodach/ w odrębnej Informacji lokalnej o zawodach z wykształceniem wyższym. DOSKONALENIE W ZAWODZIE - aktualne informacje dostępne są na stronie Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Toruniu, w zakładce Rejestr Instytucji Szkolących http://wup.torun.pl/urzad/rejestr-instytucji-szkoleniowych, a następnie w Obszarach Szkoleniowych http://stor.praca.gov.pl/portal/#/ris h / 5)INFORMACJE DODATKOWE Przydatne serwisy/strony internetowe www.psz.praca.gov.pl Wortal Publicznych Służb Zatrudnienia ; http://wup.torun.pl/urzad/centrum-informacji-i-planowania-kariery-zawodowej/osobybezrobotne/informacja-zawodowa/ strona Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Toruniu zawierająca miedzy innymi informacje o: lokalnym rynku pracy, zawodach, kursach szkoleniach i możliwościach kształcenia, projektach unijnych; https://tujestpraca.eu/ Serwis prowadzony przez Urzędy Pracy województwa kujawsko-pomorskiego; http://wybierzstudia.nauka.gov.pl/pages/about/study-fields-register -informacja o studiach; https://doradca.praca.gov.pl/d2k5/zawody - DORADCA 2000_ Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej;
http://www.ccsociety.eu/ - Stowarzyszenia Coachów i Doradców Personalnych Coaching Club Society http://www.hrnews.pl/ http://www.hr.pl/ Książki Douglas T. Kenrick- Psychologia społeczna- rozwiązane tajemnice, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne 2002 r. Daniel Goleman- Inteligencja emocjonalna w praktyce wydawnictwo Madia Rodzina, 1999r. Skuteczna rekrutacja i selekcja pracowników Dale Margaret Zarządzanie zasobami ludzkimi Aleksy Pocztowski Armstrong M., Zarządzanie zasobami ludzkimi, Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2003. Camp R., Simonetti J. L., Vielhaber M. E., Strategiczne rozmowy kwalifikacyjne. Jak zatrudniać dobrych pracowników, Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2006. Griffin R.W., Podstawy zarządzania organizacjami, Wydawnictwo Naukowe PWN,Warszawa 2005. Górska J., Zarządzanie pracownikami, Instrumenty polityki personalnej, Poltex, Warszawa 2001. Harasim W. (red.), Tendencje rozwojowe zarządzania zasobami ludzkimi, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Promocji w Warszawie, Warszawa 2006 Jamka B., Dobór wewnętrzny i zewnętrzny pracowników, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2001. Janowska Z., Zarządzanie zasobami ludzkimi, PWE, Warszawa 2002. Marciniak J., Standaryzacja procesów zarządzania personelem, Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2006. Czasopisma 1. Charaktery magazyn psychologiczny Opracowanie: Adam Mickiewicz doradca zawodowy CIiPKZ Bydgoszcz Akceptacja: Elżbieta Słowińska kierownik CIiPKZ Bydgoszcz WUP Toruń, Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej w Bydgoszczy 6)MOŻLIWOŚCI I WARUNKI ZATRUDNIENIA W ZAWODZIE W KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ Doradca personalny 1. Dostęp do rynków pracy krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG). W państwach należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) swobodny przepływ pracowników jest prawem podstawowym pozwalającym obywatelom danego państwa EOG podjąć pracę w innym państwie należącym do EOG na tych samych warunkach jak obywatele wybranego państwa. Polacy, podejmujący legalną pracę w innym państwie EOG, mają takie same prawa i obowiązki jak pracownicy lokalni. 2. Informacja dla osób poszukujących pracy w zawodzie doradca personalny w krajach EOG: Osoba chcąca podjąć pracę jako doradca personalny w jednym z krajów EOG, powinna sprawdzić czy zawód ten nie jest w tym kraju regulowany, co wiąże się z oficjalnym
uznaniem kwalifikacji i doświadczenia zawodowego. Każdy kraj EOG decyduje o uregulowaniu zawodu, dlatego też może się zdarzyć, że dany zawód jest regulowany w jednym kraju, podczas gdy w innych nie będzie regulowany. Aby sprawdzić, czy zawód doradca personalny jest regulowany należy skorzystać z wyszukiwarki na portalu Twoja Europa prowadzonym przez Komisję Europejską: http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/regprof/index.cfm?action=homepage Obecnie w żadnym z krajów EOG zawód doradca personalny nie jest regulowany. W przypadku braku informacji o danym zawodzie w powyższej wyszukiwarce lub w razie potrzeby uzyskania dodatkowych informacji, należy zgłosić się do jednego z punktów informacyjnych utworzonych w tym celu w każdym z krajów EOG (tzw. contact points): http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/contact/national_contact_points_en.htm 3. Zapotrzebowanie na osoby z zawodem doradca personalny wg Europejskiego Portalu Mobilności Zawodowej http://eures.europa.eu Z danych dostępnych na portalu EURES wynika, że dla osób z tym zawodem zgłoszonych zostało 18 ofert pracy z 5 krajów EOG. Najwięcej ofert pracy dla doradców personalnych znajduje się w Wielkiej Brytanii (8 ofert), Niemczech (4 oferty) i Szwecji (4 oferty) - dane wg stanu na dzień 13.03.2018 r. Nie ma formalnych wymogów, co do wykształcenia doradcy personalnego - wszystko zależy od pracodawcy. Preferowane jest wykształcenie wyższe z zakresu zarządzania zasobami ludzkimi (kierunki: psychologia, organizacja i zarządzanie, socjologia, marketing, ekonomia) lub studia podyplomowe z zakresu HR. Ponadto pracownik ten powinien znać choć jeden język obcy, preferowany: angielski i obsługę komputera (MS Office). Doradca musi także mieć wiedzę w zakresie technik rekrutacyjnych, prawa pracy oraz wykazywać się zainteresowaniami społecznymi, a także być osobą otwartą na wszelkie sprawy dotyczące człowieka i jego relacji z otoczeniem. Pracownik ten powinien cechować się, m.in.: komunikatywnością, zorganizowaniem, samodzielnością i kreatywnością, odpowiedzialnością i lojalnością oraz dyspozycyjnością, a także musi umieć obserwować i wyciągać wnioski. Nie ma przeciwwskazań, aby ten zawód wykonywała osoba z niepełnosprawnością ruchową. Przykładowe stawki płacy brutto w zawodzie doradca personalny w wybranych krajach: Wielka Brytania 20000-25000 /rok, Francja 22000-23000 /rok. Opracowała: Beata Baranowska pośrednik pracy, WUP w Toruniu, Wydział Pośrednictwa Pracy OZ WUP w Bydgoszczy
ANEKS Tabela 1. Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej w zawodzie doradca personalny w województwie kujawsko-pomorskim w latach 2013 2017 Wyszczególnienie Bezrobotni zarejestrowan i W OKRESIE OGÓŁEM Bezrobotni według stanu NA KONIEC OKRESU Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki W OKRESIE OGÓŁEM Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki NA KONIEC OKRESU Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej OGÓŁEM Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej NA KONIEC OKRESU 2017 13 12 2 1 12 1 2016 11 9 0 0 8 0 2015 15 8 4 1 3 0 2014 15 10 0 0 2 0 2013 21 10 3 1 1 0 Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdań MPiPS-01 o rynku pracy