ALAPAROSKOPIA BC LAPAROSKOPII W UROLOGII PIOTR JARZEMSKI Sławomir Listopadzki A BYDGOSKIE WARSZTATY ENDOSKOPOWE ZESPÓŁ ODDZIAŁU UROLOGII SZPITALA UNIWERSYTECKIEGO NR 2 IM. DR. JANA BIZIELA W BYDGOSZCZY
INFORMACJA DLA PACJENTÓW LAPAROSKOPIA W UROLOGII Laparoskopia jest techniką prowadzenia zabiegu operacyjnego bez konieczności wykonywania rozległego cięcia skóry. Dzięki kamerze wprowadzonej do jamy brzusznej, operator wykonuje zabieg używając specjalnych narzędzi, śledząc przebieg operacji na ekranie monitora. Podstawową zaletą laparoskopii jest znacznie krótszy czas pobytu pacjenta w szpitalu, prawie bezbólowy przebieg pooperacyjny, krótszy czas rekonwalescencji oraz spektakularny efekt kosmetyczny. Obecnie nie ma w urologii obszarów niedostępnych dla laparoskopii, a wyniki prowadzonych zabiegów są w pełni porównywalne z operacjami klasycznym, niejednokrotnie je przewyższając. Liczba wskazań w urologii praktycznie nie znajduje granicy. Pierwszy zabieg laparoskopowy w Bydgoszczy wykonano w roku 1995, a od roku 2000 w Oddziale Urologii w Bydgoszczy laparoskopia jest standardową metodą postępowania. Do rutynowo wykonywanych operacji należą: 1. Laparoskopowa radykalna prostatektomia. 2. Laparoskopowa radykalna nefrektomia. 3. Laparoskopowa radykana nefroureterektomia. 4. Laparoskopowa limfadenektomia miednicza. 5. Laparoskopowa limfadenektomia zaotrzewnowa. 6. Laparoskopowa i retroperitoneoskopowa nefrektomia prosta. 7. Laparoskopowa i etroperitoneoskopowa adrenalektomia. 8. Laparoskopowa i retroperitoneoskopowa plastyka połączenia miedniczkowo-moczowodowego. 9. Laparoskopwa operacja żylaków powrózka nasiennego. 10. Laparoskopowa ureterolitotomia. OPERACJA LAPAROSKOPOWA (dostęp przezotrzewnowy) Przygotowanie do zabiegu Do zabiegu laparoskopowego pacjent nie wymaga specjalnego przygotowania. Przed przyjęciem do szpitala wykonywane są podstawowe badania laboratoryjne: morfologia, grupa krwi, czas krzepnięcia i krwawienia, INR, APTT, mocznik kreatynina, jonogram. Ponieważ wszystkie operacje laparoskopowe wykonywane są w znieczuleniu ogólnym przed planowanym zabiegiem konieczna jest konsultacja anestezjologiczna. Ustawienie zespołu podczas operacji w dolnej partii jamy brzusznej
Sala opreacyjna laparoskopowa Ustawienie zespołu podczas operacji w górnej partii jamy brzusznej po stronie lewej Ułożenie rąk operatora Wprowadzanie igły Veressa Wprowadzenie pierwszego trokara dla optyki Przebieg zabiegu Pacjent ułożony jest na plecach. Operacje rozpoczynamy od wkłucia igły Veressa poniżej pępka. Przez igłę podajemy do jamy brzusznej gaz (dwutlenek węgla). Gaz wypełnia jamę brzuszną tworząc odpowiednią ilość miejsca do poruszania się kamery i narzędzi. Kamera i narzędzia wprowadzane są przez specjalne rurki (trokary) o średnicy od 2 do 10 mm, wkłuwane w brzuch w miejscu operowanego narządu. Wprowadzane trokary mają kształt pozwalający na rozsuwanie, a nie rozcinanie powłok. Dzięki temu po zakończeniu zabiegu nienaruszone pozostają mięśnie brzucha, a niewielkie otwory w skórze zostają zamknięte pojedynczymi szwami lub klipsami. Usuwanie narządu Kamera wprowadzona do jamy brzusznej przez umieszczony pod pępkiem trokar, przesyła obraz na ekran monitora. Gaz (dwutlenek węgla) odsuwa jelita wytwarzając odpowiednią przestrzeń do wprowadzenia pozostałych narzędzi. Narzędzia laparoskopowe wsuwane zostają przez umieszczone w jamie brzusznej trokary. Narzędzia mają długość od 30 do 40 cm i pozwalają na dotarcie do każdego narządu w jamie brzusznej. Posługując się nimi i obserwując obraz na monitorze wykonujemy zamierzoną operację. Asystent Operator
Ustawienie rąk operatora Po odcięciu dany narząd np. nerkę wprowadzamy do plastikowego worka, rozkawałkujemy lub miksujemy, a następnie usuwamy na zewnątrz w postaci papki przez otwór po trokarze. Kończąc zabieg usuwamy narzędzia, kamerę i trokary. Zaszywamy pojedynczymi szwami miejsca po trokarach. Opieka pooperacyjna Po operacji laparoskopowej nie ma rozległego cięcia jamy brzusznej. Nie są przecinane mięśnie i powięź, dlatego pooperacyjne dolegliwości bólowe są niewielkie lub wcale nie występują. Ponieważ nie było otwarcia jamy brzusznej, jelita podejmują pracę kilka godzin po zakończeniu operacji i jeżeli wszystko przebiega w sposób typowy to następnego dnia po zabiegu pacjent otrzymuje posiłek. Również w pierwszej dobie pooperacyjnej uruchamiamy chorego. Niewielkie nacięcia skóry pozwalają na korzystanie z prysznica i porannej toalety. Przewagą operacji laparoskopowej jest doskonały efekt kosmetyczny zabiegu. Małe nacięcia pozostawiają niewielkie prawie nie widoczne blizny.
Pierwszy zabieg laproskopowy w Oddziale Urologii w Bydgoszczy został wykonany w 1995 roku. W okresie 15 lat przeprowadziliśmy ponad 1000 tego typu operacji. Zespół lekarzy Oddziału Urologii jako pierwszy w Polsce wykonał laparoskopowe operacje: usunięcia nowotworu nerki, prostaty, pęcherza oraz plastyki połączenia miedniczkowomoczowodowego. Asystenci Oddziału szkolili się w tej technice operacji, w Klinice Urologii Szpitala Charite Uniwersytetu Humboldta w Berlinie, w Klinice Urologii Uniwersytetu w Insbrucku, w Klinice Urologii Brady Urological Institute Johns Hopkins Hospital i Johns Hopkins Bayview Medical Center w Baltimore w USA, w Klinice Urologii Instytutu Montsouris w Paryżu oraz w Europejskim Instytucie Chirurgii w Norderstedt pod Hamburgiem. Swoje osiągnięcia prezentowali na krajowych i międzynarodowych konferencjach urologicznych. Od roku 2000 nieprzerwanie prowadzą kursy i warsztaty laparoskopowe szkoląc adeptów urologi w tej trudnej sztuce prowadzenia operacji. W okresie 10 lat wyszkoliliśmy kilkanaście zespołów, które z powodzeniem rozpoczęły wykonywanie zabiegów laparoskopowych w klinikach i oddziałach urologii całej Polsce. PIOTR JARZEMSKI Sławomir Listopadzki BYDGOSKIE WARSZTATY ENDOSKOPOWE Zespół Oddziału Urologii Szpitala Uniwersyteckiego nr 2 im. dr. Jana Biziela w Bydgoszczy 85-168 Bydgoszcz, ul. Ujejskiego 75 tel. +48 52 3655306, fax +48 52 3712639 e-mail: urologia@biziel.pl www.urologia.biziel.pl