Załącznik nr 1 do Uchwały Rady Gminy Jabłonna nr XXIII/239/2008, z dnia 25 czerwca 2008 roku WIELOLETNI PLAN INWESTYCYJNY GMINY JABŁONNA NA LATA 2008-2013 CZERWIEC 2008 R.
1. Wstęp. Gmina Jabłonna w kilku ostatnich latach znajduje się w fazie dynamicznego rozwoju. Jednym z najważniejszych czynników stymulujących ten rozwój jest atrakcyjne położenie gminy w sąsiedztwie Warszawy. Najbardziej znaczącym symptomem rozwoju jest szybko wzrastająca z roku na rok liczba mieszkańców, która w 2007 r. przekroczyła 13.000 osób zameldowanych na terenie gminy. Wraz ze wzrostem liczby mieszkańców, zwiększa się skala potrzeb społeczności, które Gmina jest zobowiązana zaspokoić. Większość z nich wiąże się z koniecznością wybudowania rozległej i kosztownej infrastruktury technicznej. Gmina Jabłonna ma dobrą sytuację finansową, jednakże skala niezbędnych inwestycji jest bardzo duża, a czas na ich realizację mocno ograniczony. Jest to związane z limitami czasowymi na ubieganie się o środki funduszy strukturalnych UE, koniecznością wypełnienia obowiązków nałożonych przepisami w zakresie ochrony środowiska oraz silnie artykułowanymi potrzebami społecznymi. Posiadanie skutecznego Wieloletniego Planu Inwestycyjnego w takich warunkach jest koniecznością. Z tego względu w 2007 r. z inicjatywy Wójta Gminy, zostały podjęte prace nad przygotowaniem kompleksowego, opartego na Wieloletnim Planie Finansowym, planu umożliwiającego zrealizowanie potrzebnych inwestycji. Plan po uchwaleniu przez Radę Gminy będzie spełniał kilka istotnych funkcji. 1. Plan będzie stanowił narzędzie w systemie zarządzania, zapewniając uporządkowanie procesu inwestycyjnego dla poszczególnych zadań, w całym okresie jego trwania, 2. Plan będzie pozwalał na wybór w oparciu o przejrzyste kryteria zadań najważniejszych z punktu potrzeb lokalnej społeczności, 3. Plan będzie spełniał kryterium realności poprzez wskazanie źródeł finansowania dla każdego z zadań, na podstawie Wieloletniego Planu Finansowego, 4. Plan będzie narzędziem ułatwiającym podejmowanie decyzji związanych z finansowaniem części zadań długiem poprzez zoptymalizowanie zakresu i warunków, na jakich dług będzie zaciągany, przy zachowaniu bezpiecznych wskaźników zadłużenia Gminy, 5. Plan jest dokumentem wymaganym w przypadku ubiegania się przez Gminę o uzyskanie współfinansowania zadań inwestycyjnych ze środków zewnętrznych, w szczególności pochodzących z funduszy Unii Europejskiej, 6. Plan zapewni lepszą komunikację ze społecznością lokalną, począwszy od możliwości składania wniosków inwestycyjnych przez mieszkańców, skończywszy na prezentacji 2
zadań wprowadzonych do planu w perspektywie 6 kolejnych lat. Mieszkańcy będą również informowani o postępach w realizacji Planu. 2. Dziedziny programowania. Ze względu na specyfikę zadań inwestycyjnych i związaną z tym potrzebę ujednolicenia kryteriów oceny wniosków inwestycyjnych oraz wzajemne powiązania zadań, zostały określone następujące dziedziny programowania inwestycji: Gospodarka wodno-ściekowa i ochrona środowiska (GWS) Drogi i transport (DT) Edukacja, kultura, sport, rekreacja, pomoc społeczna (EKS) Bezpieczeństwo publiczne (BP) Administracja samorządowa i społeczeństwo informacyjne (ASSI) 3. Założenia polityki inwestycyjnej i finansowej Ograniczona ilość środków finansowych przy gwałtownie narastających potrzebach, wymusza konieczność wyboru, które zadania inwestycyjne przyniosą najwięcej korzyści mieszkańcom gminy. W wyniku analizy uwarunkowań towarzyszących opracowaniu Planu, zostały przyjęte następujące zasady w zakresie polityki inwestycyjnej i finansowej Gminy, które będę realizowane w trakcie wdrażania Planu: - podział środków na dziedziny programowania ze względu na możliwości pozyskania współfinansowania zewnętrznego zadań - preferencje dla zadań kluczowych dla rozwoju gminy, posiadających szanse współfinansowania z funduszy Unii Europejskiej - preferencje dla zadań z zakresu gospodarki wodno-ściekowej, które umożliwią spełnienie wymogów wynikających z przepisów prawnych Unii Europejskiej w zakresie odprowadzania i oczyszczania ścieków komunalnych - przestrzeganie zasady koncentracji zgodnie z polityką UE - pierwszeństwo dla realizacji zadań, zapewniających największe korzyści (gospodarcze, społeczne, ekologiczne, finansowe) 3
- pierwszeństwo dla zadań najbardziej efektywnych ekonomicznie, których realizacja umożliwi osiągnięcie maksymalnych rezultatów, przy możliwie najniższym koszcie jednostkowym - zapewnienie sprawnej realizacji inwestycji umożliwiające uzyskanie w krótkim czasie rezultatów działań inwestycyjnych - konsekwentne przeznaczanie odpowiednich środków finansowych i rzeczowych na prace przygotowawcze i koncepcyjne oraz opracowanie dokumentacji projektowej, przy jednoczesnym dążeniu do maksymalnego skrócenia czasu opracowania dokumentacji - zaciąganie długu na finansowanie zadań w oparciu o wyniki systematycznej analizy finansowej budżetu i wieloletnie plany finansowe - preferencje dla zadań realizowanych w partnerstwie - preferencje dla zadań o największym zasięgu (przynoszącym korzyści największej liczbie mieszkańców) - odnoszenie zadań wprowadzanych do WPI do przyjętej strategii rozwoju Gminy oraz studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy, które jest narzędziem strategii rozwoju - przyjmowanie w planowaniu i realizacji inwestycji rozwiązań technicznych, technologicznych i organizacyjnych, które zapewnią przestrzeganie norm wynikających z przepisów prawa, (w dziedzinie ochrony środowiska, budownictwa, transportu, usług), które będą obowiązywały w przyszłości - zapewnienie wysokiego i stabilnego poziomu wydatków inwestycyjnych w poszczególnych latach wdrażania Planu - zapewnienie bezpiecznego poziomu zadłużenia Gminy utrzymanie wskaźnika obsługi zadłużenia w wysokości maksymalnie 10-11% i wskaźnika zadłużenia w relacji do dochodów na poziomie do 50%. 4. Metodologia opracowania Planu Podstawą prawną podjętych prac jest Uchwała Nr XIV/152/2007 Rady Gminy Jabłonna z dnia 21 listopada 2007 r. w sprawie założeń, zasad i trybu opracowania Wieloletniego Planu Inwestycyjnego Gminy Jabłonna. Na jej podstawie zostało wydane Zarządzenie Nr 137/2007 Wójta Gminy Jabłonna z dnia 4 grudnia 2007r., w sprawie przystąpienia do opracowania Wieloletniego Planu Inwestycyjnego Gminy Jabłonna na lata 2008 2013. W oparciu o zapisy w/w Uchwały, został opracowany w trakcie prac Zespołu ds. WPI, zestaw kryteriów 4
oceny wniosków inwestycyjnych. Kryteria te zostały następnie przeanalizowane i pozytywnie zaopiniowane przez Komisję Rozwoju Rady Gminy. Do oceny wniosków inwestycyjnych przyjęto poniższy zestaw kryteriów: (niektóre kryteria były stosowane odpowiednio do dziedzin programowania, np. kryterium nr 11 nie było stosowane w odniesieniu do zadań związanych z infrastrukturą wodnokanalizacyjną i drogami) 1. Kontynuacja zadania 2. Stopień finansowego zaawansowania realizacji zadania inwestycyjnego 3. Gotowość do realizacji pod względem formalno-prawnym, technicznym i projektowym 4. Zasięg oddziaływania/ liczba mieszkańców objętych zadaniem 5. Zgodność ze strategią rozwoju gminy 6. Poparcie społeczne dla realizacji zadania 7. Powiązanie z innymi zadaniami inwestycyjnymi - komplementarność 8. Współfinansowanie realizacji zadania ze środków UE, innych funduszy, środków budżetu państwa lub przy pomocy preferencyjnych pożyczek, kredytów, PPP 9. Wpływ zadania po zrealizowaniu na budżet gminy 10. Wpływ na rozwój gospodarczy gminy (korzyści dla podmiotów gospodarczych, wpływ na inwestycje, tworzenie nowych, trwałych miejsc pracy) 11. Wpływ na: jakość kształcenia, rozwój oferty kulturalnej gminy, jakość realizacji zadań gminy w sferze pomocy społecznej, bezpieczeństwo, zdrowie, działanie administracji samorządowej, rozwój społeczeństwa informacyjnego (w zależności od sfery, której dotyczy projekt) 12. Wpływ na ochronę dziedzictwa kulturowego i historycznego na terenie gminy 13. Wpływ na środowisko naturalne 14. Wpływ na jakość życia mieszkańców 15. Konieczność realizacji wynikająca ze zobowiązań prawnych (ustawy, wyroki sądowe, zawarte umowy) 5
W dniu 3.01. 2008 r. zostało przeprowadzone szkolenie dla pracowników Urzędu Gminy i kierowników gminnych jednostek organizacyjnych nt. przygotowania wniosków inwestycyjnych. Po zawiadomieniu mieszkańców przeprowadzono nabór wniosków inwestycyjnych. W sumie zebrano ponad 200 wniosków dotyczących wszystkich dziedzin funkcjonowania samorządu gminnego. Wnioski zostały uporządkowane i uzupełnione. Część wniosków dotyczyła tych samych zadań inwestycyjnych. Zostały one uwzględnione jako pojedynczy wniosek. Lista potrzeb inwestycyjnych została uzupełniona o zadania zgłoszone przez Wydział Inwestycji i Rozwoju UG oraz gminne jednostki organizacyjne. Spośród wszystkich wniosków wybrano 121 spełniających kryteria. Spośród najwyżej punktowanych i najważniejszych zadań, wybrano 66, które po uwzględnieniu możliwości finansowych Gminy, znalazły się w Wieloletnim Planie Inwestycyjnym na lata 2008-2013. W ramach poszczególnych dziedzin programowania do WPI wprowadzono: Dziedzina programowania Liczba zadań inwestycyjnych Bezpieczeństwo publiczne 3 Administracja samorządowa i społeczeństwo informacyjne 2 Gospodarka wodno-ściekowa i ochrona środowiska 21 Edukacja, kultura, sport, pomoc społeczna 7 Drogi i transport 28 Nakłady w poszczególnych dziedzinach programowania w ramach WPI na lata 2008-2013 są następujące: Dziedzina programowania Planowane nakłady [PLN] Bezpieczeństwo publiczne (BP) 650 000 Administracja samorządowa i społeczeństwo informacyjne (ASSI) 934 000 Gospodarka wodno-ściekowa i ochrona środowiska (GWSOS) 97 650 000 Edukacja, kultura, sport, pomoc społeczna (EKS) 21 483 000 Drogi i transport (DT) 23 204 000 Razem 143 921 000 6
DT 16,12% EKS 14,93% BP 0,45% GWSOS ASSI BP EKS DT ASSI 0,65% GWSOS 67,85% Wykres 1. Procentowy udział nakładów w poszczególnych dziedzinach programowania 5. Wieloletni Plan Finansowy Gminy Jabłonna. W trakcie opracowania WPI Gminy Jabłonna została przeprowadzona analiza dochodów i wydatków budżetowych za lata 2003-2007. Następnie uzgodniono i przyjęto założenia do planowania finansowego na lata 2008-2013. Założenia te dotyczyły wzrostu PKB, średniorocznego wskaźnika wzrostu cen towarów i usług, a także specyficznych dla Gminy Jabłonna parametrów zmian dochodów według poszczególnych źródeł i wydatków w działach. Dla zapewnienia większej precyzji planowania w kategorii wydatków zostały wyodrębnione wydatki rzeczowe, osobowe, dotacje, wydatki remontowe oraz wydatki inwestycyjne. W oparciu o przyjęte założenia oraz wyniki analizy ex-post budżetów Gminy, sporządzona została prognoza dochodów i wydatków budżetowych na lata 2008-2013 wraz z perspektywą na lata 2014-2015. Następnie obliczono różnicę pomiędzy dochodami i wydatkami bieżącymi budżetu Gminy na poszczególne lata prognozy, uzyskując przewidywane kwoty wolnych środków. W ramach tych kwot jest możliwa obsługa zaciąganego zadłużenia i finansowanie zadań inwestycyjnych. 7
Wszystkie działania związane z analizą budżetów w latach 2003-2007, założeniami oraz obliczeniem kwot wolnych środków, zostały przeprowadzone z wykorzystaniem Modelu Analizy Finansowej Gminy (GFAM) działającego w programie Excel. Następnie z wykorzystaniem tego samego narzędzia, wprowadzono zadania inwestycyjne wybrane w trakcie prac Zespołu ds. WPI i po zatwierdzeniu i uzupełnieniu listy zadań przez Wójta Gminy, do realizacji w okresie 2008-2013. Niedobór wolnych środków na inwestycje i wynikający stąd deficyt budżetu w poszczególnych latach został zrównoważony poprzez zaplanowane zaciągnięcie długu, z którego część będą stanowiły kredyty preferencyjne. Założono również współfinansowanie części zadań ze środków funduszy strukturalnych Unii Europejskiej. Założenia takie przyjęto wyłącznie w przypadkach, gdzie Gmina podjęła działania mające na celu uzyskanie dotacji, a prawdopodobieństwo uzyskania tych dotacji, wynikające ze spełniania wymogów formalnych i kryteriów merytorycznych, jest wysokie. Ponadto założono ostrożnie wielkości dofinansowania znacznie poniżej maksymalnych (85%) na poziomie od 15 do 65%. Takie założenia oznaczają, że nawet w przypadku nie uzyskania części dotacji, plany inwestycyjne będą mogły być realizowane jedynie przy niewielkim wydłużeniu cyklu inwestycyjnego. W szczególnych przypadkach dotyczących kluczowych projektów, będzie możliwe zastosowanie alternatywnych sposobów finansowania zadań długiem w większym zakresie, przy założonym rozciągnięciu okresu spłaty. Podsumowanie Wieloletniego Planu Finansowego zostało przedstawione w Tabeli nr 1. W wyniku przeprowadzonego procesu oceny wniosków inwestycyjnych, po uwzględnieniu środków własnych dostępnych na inwestycje oraz określeniu zdolności kredytowej Gminy, do Wieloletniego Planu Inwestycyjnego na lata 2008-2013 zostało wybranych 66 zadań, w tym 4 zadania zbiorcze, związane z rozbudową i modernizacją oświetlenia ulicznego na terenie gminy. Zestawienie tych zadań ze wskazaniem całkowitych nakładów oraz źródeł finansowania w kolejnych latach realizacji, zostało przedstawione w Tabeli nr 2. 8