Konkurs architektoniczny na zagospodarowanie przestrzeni publicznej Placu Marii Konopnickiej w Suwałkach. Częśd opisowa. 385891
Wstęp Plac będący tematem opracowania niniejszego projektu, zlokalizowany jest w najatrakcyjniejszej części miasta- Suwałk. Jest to atrakcyjne miejsce- ze względu na historyczny układ zabudowy o wysokich walorach architektonicznych oraz interesującą lokalizację- w ścisłym centrum miasta. Odbywają się tu cykliczne koncerty bluesowe oraz inne imprezy na otwartym powietrzu, stoi pomnik Marii konopnickiej, przy placu usytuowany jest dom kultury, dwa niewielkie punkty gastronomiczne i przystanek autobusowy. Przestrzeo porośnięta jest okazałymi drzewami o ekspresyjnie powyginanych konarach i rozłożystych koronach. Wszystkie te aspekty współtworzą tożsamośd tego miejsca, czynią je potencjalnie atrakcyjnym centrum życia lokalnej społeczności. Celem niniejszego opracowania jest wydobycie i wzmocnienie istniejących, wartościowych aspektów tej przestrzeni, wydobycie jej potencjału poprzez odpowiednie rozwiązania funkcjonalno przestrzenne, odpowiednie rozwiązania architektoniczne oraz wyposażenie w urządzenia infrastruktury i obiektów małej architektury, pozwalające na funkcjonowanie tej przestrzeni zgodnie z planowanymi funkcjami. Pożądany miejski charakter projektowanego placu. Plac Marii Konopnickiej powinien funkcjonowad jako miejski plac. Szczególnie wobec faktu, że sąsiadujący z nim -najstarszy, suwalski rynek -został przekształcony w park, zurbanizowany charakter projektowanej otwartej przestrzeni jest pożądany. Mają się tam odbywad imprezy masowe i targowo-wystawiennicze, festiwale, koncerty, wystawy, plenery. Powiązania placu z sąsiednimi obszarami. Ciągi komunikacji kołowej, ścieżki rowerowe, ciągi piesze. Teren zawierający odcinek istotnej komunikacyjnie w skali miasta ulicy Noniewicza jest wyposażony w przystanek autobusowy, ścieżkę rowerową wraz z miejscami parkingowymi dla rowerów oraz oferuje parkingi samochodowe (wzdłuż ulicy Marii Konopnickiej). Jednocześnie odpowiednio zaplanowane i wyartykułowane przejścia dla pieszych powinny wzmacniad połączenia placu z sąsiednimi obszarami poprzez zachowanie ciągłości pieszych ciągów: -ulicy Chłodnej i planowanego, nowego pieszego ciągu łączących projektowany obszar z parkiem Konstytucji 3 maja, -ciągów pieszych i rowerowych wzdłuż ulicy Noniewicza- ważnymi w skali miasta ciągami pieszymi przemieszczania się w kierunku północ-południe,
-ciągu pieszego ulicy Sejneoskiej na przedłużeniu ulicy chłodnej, prowadzącego w kierunku zachodnim, do analogicznej, otwartej przestrzeni funkcjonującej obecnie jako bazar. W przyszłości może ona współtworzyd układ kolejnych rynków, -stanowid trzeci z nich dopełniający funkcjonalnie dwa, już istniejące. -ciągu pieszego i rowerowego ulicy Marii Konopnickiej łączącego teren z sąsiednimi obszarami mieszkaniowymi. Znaczenie funkcji lokali w budynkach otaczających plac- powiązanie programem przestrzeni wewnętrznych budynków z przestrzenią placu. Obok istniejących funkcji w obrębie budynków otaczających plac takich jak punkty gastronomiczne, ośrodki kultury (ROKIS), powinny powstawad kawiarnie, księgarnie, cukiernie, puby generujące aktywnośd w otwartej przestrzeni, stanowiące pretekst do formalnych i nieformalnych spotkao na placu. Zaprojektowane urządzenia i aranżacje tej publicznej przestrzeni powinny wspomagad pożądane aktywności, stanowid przedłużenie, możliwośd atrakcyjnej rozbudowy programu funkcjonowania tych lokali na zewnątrz, w przestrzeni placu. W sezonie wiosenno letnim mogłyby się tam pojawiad ogródki gastronomiczne, zewnętrzne stoiska z nowościami książkowymi, sezonowe budki z lodami będące rozszerzeniem oferty cukierni itp. Zaproponowany układ funkcjonalno przestrzenny pozwala na aktywizację wszystkich trzech pierzei placu oferując przestrzenie wolne od ruchu kołowego bezpośrednio przy elewacji. Niemalże przed każdym lokalem okresowo zainstalowane mogą byd parasole i stanowiska do spożywania posiłków, i dowolne, inne przestrzenne rozwinięcia programu lokali parteru budynków w publicznej przestrzeni placu. Koncepcja placu. W obszarze opisanym czterema pierzejami placu zaproponowano jednorodną materiałowo i kolorystycznie posadzkę. Takie rozwiązanie pozwala wydobyd faktyczny kształt i proporcje przestrzeni domkniętej czterostronnie pierzejami jedno-, dwu- i trzykondygnacyjnej, przyjemnej w skali, historycznej zabudowy. Posadzkę placu stanowią płyty kamienne, granitowe, o wymiarach sześddziesiąt na sto dwadzieścia centymetrów, ułożone ortogonalnie, w kierunku dłuższego boku placu- równolegle do ul. Noniewicza ul. M. Konopnickiej. Geometryczny, regularny układ płyt przenika układ widocznych nocą świateł, zainstalowanych w płycie rynku w formie siatki na module kwadratu o boku długości dziesięciu metrów i osiemdziesięciu centymetrów. Dodatkowo w północnej części placu zainstalowano w posadzce fontanny w tym samym układzie, z przesunięciem o połowę modułu. Latarnie ustawione wokół płyty placu ustawione zostaną w odstępach równych półtora modułu, czyli co szesnaście metrów. Elementy te rozmieszczone równomiernie na całości powierzchni placu nie dzielą i nie wydzielają przestrzeni. Przenikające się wzajemnie układy tworzą wielowarstwową spójną całośd- zgeometryzowaną, harmonijną strukturę przestrzeni placu otoczonego rytmicznymi, wielotraktowymi elewacjami klasycystycznej zabudowy.
Rozwiązanie Komunikacji. Na odcinku ulicy Noniewicza przylegającej do placu oraz jednokierunkową ulicę Marii Konopnickiej, zaprojektowano nawierzchnię z kostki granitowej. Optycznie barwą i materiałem współtworzą one płaszczyznę placu. Taki zabieg ma na celu zwrócenie uwagi przejeżdżających kierowców na to, że wjeżdżają w strefę starej części miasta, powinni byd uważni i ostrożni i zachowad odpowiednią prędkośd jazdy. Ulice : Krótka i Sejneoska, zostają wyłączone z ruchu kołowego. Brukowane granitową kostką nawierzchnie, odróżniające się subtelnie od środkowej płyty placu, służą jedynie wizualnej artykulacji przebiegu ulic, które w przeszłości wraz z prostopadłymi: ulicą Noniewicza i ulicą M. Konopnickiej, utworzyły przestrzeo placu. Koncepcja przebudowy zieleni. Detale fragmentów posadzki brukowane kamieniem polnym. W opozycji do geometrycznej, regularnej struktury przestrzennej projektowanej przestrzeni, z płyty rynku wyrastają pojedyncze drzewa. Uszanowano decyzję o zachowaniu części okazałych egzemplarzy w przekonaniu o ich wartości zarówno przyrodniczej jak i wartości zieleni stanowiącej częśd historii tego miejsca. Podobnie jak inne miasta tej części kraju, rynek ten został przekształcony w park. Poza nieregularnie wyrastającymi drzewami w posadzce placu planuje się wykonanie fragmentów posadzki brukowanej kamieniem polnym. Są to miejsca wokół pni drzew, posadzka w miejscu instalacji pomnika i ławeczki dźwiękowej. Te subtelne elementy dekoracyjne stanowią przywołanie pamięci przedwojennego, nowego rynku, wybrukowanego kamieniem polnym. Przystanek z kioskiem. Przy Ulicy Noniewicza zaprojektowano niewielki pawilon, mieszczący kiosk oraz tworzący zadaszenie i osłonę od wiatru przystanku autobusowego. Współczesna, oszczędna forma obiektu zbudowana jest regularny rytmem stalowych elementów konstrukcji oraz podziałów szkła. Elementy małej architektury, aranżacja pomnika i ławeczki dźwiękowej. W środkowej części placu, w baśniowej scenerii podświetlonych wieczorami drzew i kolorowych, taoczących fontann, zaproponowano umieszczenie pomnika Marii konopnickiej oraz ławeczki dźwiękowej, transmitującej fragmenty twórczości pisarki. Dodatkowo zaproponowano umieszczenie 6 ławek, oferujących mieszkaocom miasta jak i turystom atrakcyjne miejsce spoczynku. Zaprojektowana w ten sposób instalacja może też z powodzeniem służyd szkolnym spacerom edukacyjnym, pozwala zorganizowad lekcję- słuchowisko na otwartej przestrzeni, w interesujący sposób przekazując młodym odbiorcom wiedzę o literaturze i historii miasta. Na linii latarni wokół placu planuje się umieszczenie ławek oraz śmietników. Lekkie, stalowe, oszczędne w formie elementy małej architektury stanowią elegancki, współczesny detal.
Wybór modelu latarni ulicznych. Zaproponowano model latarni Metropolis-Oslo dostępny w katalogu Philips 2011. Taki wybór stanowid ma przywołanie motywu wiszących latarni przedwojennego rynku, we współczesnej i eleganckiej formie. Koncepcja oświetlenia zadanych elewacji. Przyjęto założenie, że instalacja świetlna nie powinna tworzyd autonomicznego dzieła lecz ma wydobyd, wzmocnid o zmierzchu. faktyczną formę architektoniczną i barwę budynków. Zgodnie z tym założeniem zaproponowano jednorodne, zalewowe oświetlenie pierzei wzdłuż ulicy Noniewicza to znaczy frontowej i szczytowej od ulicy Chłodnej- elewacji budynku ROKIS oraz frontowej i szczytowej- południowej - elewacji Hotelu Suwalszczyzna. Różne części budynku, o różnej barwie, zostały oświetlone odpowiednią do koloru temperaturą światła. I tak zastosowano źródła sodowe o niższej temperaturze (żółte światło), o wyższej temperaturze (czerwonawe światło), oraz źródła rtęciowe (chłodne barwy). Swoboda aranżacji przestrzeni placu. Konsekwentne utrzymanie otwartej przestrzeni placu miejskiego daje możliwośd swobodnej aranżacji funkcji. Przewidziano miejsce na scenę organizowanego corocznie, bluesowego festiwalu i innych masowych imprez, w południowej części placu. Środkowa częśd placu wykorzystana byd może na instalację tymczasowych pawilonów handlowych okolicznościowych targów. Miejsce na choinkę bożonarodzeniową przewidziano w północno-wschodnim narożniku placu, z najściem z deptaka ulicy chłodnej. W okresowych sytuacjach, po wyłączeniu fontann można uzyskad dodatkową, wolną przestrzeo w północnej części placu. Zimą, może tam stanąd np. tymczasowe lodowisko. Układ komunikacyjny i funkcjonalny przestrzeni pozwala na aktywizację wszystkich trzech pierzei placu oferując przestrzenie wolne od ruchu kołowego bezpośrednio przy elewacji. Niemalże przed każdym lokalem okresowo zainstalowane mogą byd parasole i stanowiska do spożywania posiłków, i dowolne, inne przestrzenne rozwinięcia programu lokali parteru budynków w publicznej przestrzeni placu. Podsumowanie. Niniejsze opracowanie jest wynikiem poszukiwania ładu przestrzennego eleganckiej aranżacji miejskiego placu. Wysoka jakośd i trwałośd użytych, szlachetnych materiałów zapewni komfort użytkowania, łatwośd utrzymania czystości oraz pozytywne doznania estetyczne użytkowników projektowanej przestrzeni. Subtelne elementy brukowanych kamieniem polnym, nawierzchni oraz zachowane elementy oryginalnego układu ulic; wyeksponowanie charakteru istniejącej zabudowy przywołuje wspomnienia historii tego miejsca. Poetycka forma aranżacji wokół ławeczki dźwiękowej i pomnika Marii konopnickiej w scenerii efektownych, taoczących fontann i niezwykle plastycznych, ekspresyjnych konarów drzew tworzy niepowtarzalną atmosferę zarówno za dnia jak i nocą.