Załącznik nr 1 do uchwały Nr XXXIII/285/2010 Rady Powiatu w Hrubieszowie z dnia 25 marca 2010r. S p r a w o z d a n i e Dyrektora Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Hrubieszowie z działalności Centrum oraz przedstawienie wykazu potrzeb w zakresie pomocy społecznej w powiecie hrubieszowskim Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, które wykonuje zadania powiatu z zakresu m.in. pomocy społecznej, zrealizowało od stycznia do grudnia 2009 roku 9 orzeczeń sądowych zarządzających umieszczenie 12-rga dzieci w rodzinach zastępczych oraz 16 orzeczeń dotyczących umieszczenia w placówkach opiekuńczo-wychowawczych 26 dzieci. Na dzień 31 grudnia 2009 roku tut. Centrum obejmowało pomocą pieniężną 78 rodzin zastępczych wychowujących 117 dzieci w tym 93 dzieci w rodzinach spokrewnionych, 12-ro dzieci w rodzinach niespokrewnionych, 3 dzieci w zawodowej niespokrewnionej rodzinie zastępczej oraz 9 dzieci w zawodowej niespokrewnionej rodzinie zastępczej o charakterze pogotowia rodzinnego. Na rzecz wyżej wymienionych dzieci, młodzieży i dorosłych wychowanków oraz na wypłaty wynagrodzeń dla zawodowych niespokrewnionych z dzieckiem rodzin zastępczych w 2009 roku tut. Centrum wypłaciło o łącznej kwocie 830 142,00 zł. W szkołach ponadgimnazjalnych, pomaturalnych oraz wyższych uczelniach kontynuuje obecnie naukę 44 dorosłych wychowanków zarówno rodzin zastępczych, jak i placówek opiekuńczo-wychowawczych, którzy albo prowadzą odrębne gospodarstwa domowe, albo zamieszkują z rodzinami, również w innych powiatach. Na rzecz wyżej wymienionych dzieci, młodzieży i dorosłych wychowanków w ogólnej liczbie 45 osób tut. Centrum wypłaciło w 2009 roku 254 897,00zł, w tym 1
dla 7 osób wypłacono 34 587,00zł na usamodzielnienie oraz 2 osobom przyznano pomoc na zagospodarowanie w formie rzeczowej na kwotę 8 613,00zł. Podsumowując powyższe dane to w 2009 roku tut. Centrum wypłaciło świadczenia pieniężne na łączną kwotę 1 085 039,00 zł. W 2009 roku skierowano do placówek opiekuńczo-wychowawczych na wniosek Sądu 26-ro dzieci, natomiast placówki opuściło 7 wychowanków, z czego jedno dziecko zostało adoptowane, 3 dzieci zostało umieszczone w niespokrewnionej zawodowej rodzinie zastępczej, jeden wychowanek został skierowany do Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego natomiast jedna osoba opuściła placówkę jako pełnoletni wychowanek z możliwością kontynuowania nauki. Na dzień 31 grudnia 2009 roku w 8 różnych placówkach opiekuńczowychowawczych znajdujących się na terenie innych powiatów przebywało ogółem 47 wychowanków z naszego powiatu. Są to zarówno pojedyncze dzieci jak i wieloosobowe rodzeństwa. Ze względu na fakt, że powiat hrubieszowski nie posiada na swoim terenie instytucjonalnych placówek opiekuńczo-wychowawczych, tut. Centrum stosuje, tam gdzie jest to możliwe rodzinne formy opieki nad dzieckiem świadczone przez niespokrewnione, przeszkolone i przygotowane do pełnienia takiej funkcji rodziny zastępcze. Od m-ca marca 2006 roku funkcjonuje także na terenie naszego powiatu pogotowie rodzinne w którym w jednym czasie może przebywać 3-je dzieci (w przypadku rodzeństwa). W 2009 roku w pogotowiu rodzinnym przebywało ogółem 9-ro dzieci, obecnie przebywa 5-ro dzieci, w tym 2 osobowe rodzeństwo, które jest w trakcie procedury adopcyjnej oraz dodatkowo jeden chłopczyk i 2 dziewczynki. Od stycznia 2009 roku została zawiązana zawodowa niespokrewniona z dzieckiem wielodzietna rodzina zastępcza, która przyjęła pod opiekę 3 dzieci opuszczających pogotowie rodzinne. Przeciętna wysokość świadczenia na pokrycie kosztów utrzymania dziecka w spokrewnionej rodzinie zastępczej wyniosła w 2009 roku 641,49 zł miesięcznie. 2
W rodzinach niespokrewnionych przeciętny koszt tych świadczeń jest wyższy 842,25 zł miesięcznie, gdyż rodziny te otrzymują dodatkowo 10% kwoty podstawy z tytułu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem (164,70 zł). Przeciętne wynagrodzenie osoby za pełnienie zadań pogotowia rodzinnego wyniosło w 2009 roku 3 491,62 zł miesięcznie (kwota brutto wraz z pochodnymi) oraz przeciętne wynagrodzenie za pełnienie funkcji zawodowej wielodzietnej niespokrewnionej z dzieckiem rodziny zastępczej wyniosło w 2009 roku 2 327,76 zł miesięcznie (kwota brutto wraz z pochodnymi). Koszt utrzymania dzieci umieszczonych w placówkach-opiekuńczo wychowawczych w 2009 roku wynosił miesięcznie od 2 300,00 zł w Domu Młodzieżowym SOS w Lublinie do 4 367,00 zł w Pogotowiu Opiekuńczym w Lublinie. Ogólny koszt poniesiony przez powiat w 2009 roku wyniósł 922 461,05 zł. Z powyższych danych wynika w sposób jednoznaczny, że koszt opieki rodzinnej jest znacznie niższy niż opieki instytucjonalnej, nie mówiąc już o niepodważalnej przewadze opieki rodzinnej, jeżeli chodzi o lepsze warunki prawidłowego rozwoju i wychowania dzieci. Z tych dwóch względów należy wspierać i rozwijać wszelkie formy rodzicielstwa zastępczego. W 2009 roku tut. Centrum ponownie zorganizowało uroczyste obchody Dnia Rodzicielstwa Zastępczego. Na zorganizowanie powyższych obchodów zostały pozyskane przez PCPR środki finansowe z Fundacji Ernst&Young w kwocie 4 729,07 zł. oraz przy wsparciu Starostwa Powiatowego w kwocie 1 126,92 zł. ogólny koszt całego projektu wyniósł 5 855,99 zł. Projekt pt.: Letnia szkoła dla rodziców zastępczych obejmował działania psychoedukacyjno-informacyjne oraz integracyjnowspierające, które były skierowane zarówno do rodziców zastępczych, jak i do dzieci wychowujących się w rodzinach zastępczych. Projekt został zapoczątkowany konferencją, po której nastąpił cykl 3 spotkań szkoleniowo-warsztatowych, a następnie cykl 4 spotkań grypy wsparcia. 29 maja 2009 roku w Starostwie Powiatowym w Hrubieszowie odbyła się konferencja dotycząca sytuacji rodzin zastępczych 3
w powiecie hrubieszowskim, której celem było przybliżenie zagadnień rodzicielstwa zastępczego. W konferencji wzięli udział rodzice zastępczy z terenu naszego powiatu, kierownicy i pracownicy socjalni ośrodków pomocy społecznej, przedstawiciele władz powiatowych, pedagodzy szkolni oraz osoby zainteresowane podjęciem funkcji rodziny zastępczej (ogółem 47 osób). 29 czerwca 2009 roku odbył się 5-godzinny warsztat popołudniowy dla rodziców zastępczych na temat Proces budowania relacji osobowych między rodzicami a dzieckiem w rodzinie. 24 lipca 2009 roku odbył się kolejny 5-godzinny warsztat popołudniowy dla rodziców zastępczych na temat Zaburzenia w rozwoju dzieci a funkcjonowanie w rodzinie zastępczej. Trudności doświadczane przez rodziców zastępczych i możliwości szukania pomocy. 17-18 sierpnia 2009 roku odbył się 2-dniowy warsztat wyjazdowy dla rodziców i dzieci z 9 rodzin zastępczych w Ośrodku Wypoczynkowym Roztoczanka w Suścu. Warsztat dla rodziców dotyczył wzmacniania rodziców zastępczych w wypełnianiu ról rodzicielskich poprzez wzrost umiejętności wychowawczych, a warsztat dla dzieci obejmował zajęcia integracyjne, psychoedukacyjne i socjoterapeutyczne. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Hrubieszowie zgodnie z ustawą z dn. 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych realizuje także zadania skierowane do osób niepełnosprawnych między innymi poprzez działania zmierzające do ograniczania skutków niepełnosprawności oraz ich łagodzenia mieszczące się w ramach rehabilitacji społecznej. Zakres i formy pomocy w znacznym stopniu koncentrują się na zadaniach dofinansowanych lub refundowanych ze środków finansowych Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. W 2009 roku realizowane były przez PCPR zadania wyszczególnione w niżej zamieszczonej tabeli. 4
Tabela Nr 1. Realizacja zadań z zakresu rehabilitacji społecznej finansowanych ze środków PFRON w 2009 roku. Lp. Rodzaj dofinansowania Liczba osób Kwota świadczeń w zł 1 Dofinansowanie do bieżącej działalności WTZ Dofinansowanie do turnusu 2 rehabilitacyjnego 111 1 642 230,00 203 147 012,00 3 4 Dofinansowanie likwidacji barier architektonicznych oraz w komunikowaniu się i technicznych Dofinansowanie zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze 39 226 408,00 351 300 311,00 6 Dofinansowanie sportu, kultury, rekreacji i turystyki 199 uczestników 14 223,00 RAZEM 2 330 184,00 Zaznaczyć należy, że w/w środki PFRON uwzględniają zarówno plan finansowy PFRON na 2009 rok, jak i środki uzyskane w wyniku dodatkowego zwiększenia planu. Pomimo dodatkowego dofinansowania planu środków PFRON nie wszyscy, którzy złożyli w 2009 roku wnioski o refundację różnych świadczeń mogli takie dofinansowanie uzyskać. Jak wynika z analizy dokonanej przez tut. Centrum gwałtownie rośnie popularność refundowanych ze środków PFRON form rehabilitacji społecznej, szczególnie w zakresie sprzętów gospodarstwa domowego usprawniającego osobom niepełnosprawnym funkcjonowanie w środowisku. 5
W 2009 roku pozostało niezałatwionych 155 wniosków, które mogą być (po ich zaktualizowaniu) rozpatrywane w bieżącym roku. Obsługa i realizacja zadań finansowych związanych z opieką nad dzieckiem i rodziną oraz rehabilitacją społeczną osób niepełnosprawnych stanowi jedynie część działań Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie. Zaznaczyć należy, że na potrzeby realizacji programów POKL w PCPR zatrudniona została osoba na stanowisku doradcy ds. osób niepełnosprawnych. Zakres obowiązków doradcy obejmuje przede wszystkim obsługę środków otrzymywanych z PFRON jaki i również kompleksowe doradztwo dla osób niepełnosprawnych. Informowanie o prawach i uprawnieniach, a także poradnictwo i doradztwo dla różnych grup osób i rodzin w tym wymagających pomocy w kryzysach prowadzone jest w naszym Centrum przez specjalistów zatrudnionych w PCPR (pedagog, psycholog, specjalista pracy socjalnej, terapeuta). W zakresie celu operacyjnego dot. m.in. zapobiegania kryzysom rodzin w 2009 roku realizowany był program Poradnictwo i doradztwo dla osób i rodzin doświadczających kryzysów w rodzinie w Punkcie Interwencji Kryzysowej przy Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie zamieszczony w Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Powiatu Hrubieszowskiego. Celem powyższego programu było w 2009 roku umożliwienie rodzinie poradzenia sobie z przejściowym brakiem równowagi spowodowanej pewnym krytycznym wydarzeniem takim jak np. alkoholizm, utrata pracy, stosowanie przemocy przez jednego z członków rodziny, w tym zarówno przemocy fizycznej, ekonomicznej jak i psychicznej. Przy Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Hrubieszowie działa od 2001 roku Punkt Interwencji Kryzysowej, którego statusowym zadaniem jest udzielanie specjalistycznego poradnictwa tj.: prawnego, psychologicznego, 6
pedagogicznego, rodzinnego. Osoby realizujące zadania w Punkcie Interwencji Kryzysowej działającym przy Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Hrubieszowie to: psycholog, pedagog, prawnik, specjalista pracy z rodziną. W 2009 roku Punkt Interwencji Kryzysowej otrzymał 109 zgłoszeń z policji, powyższe zgłoszenia dotyczyły środowisk, w których występowała przemoc oraz alkoholizm. Rodziny, które zostały zgłoszone przez policję dostały imienne zaproszenia do tut. Punktu z ofertą bezpłatnej pomocy prawnej, pedagogicznej jak i psychologicznej. Z zaproponowanej pomocy skorzystało 13 rodzin. Natomiast w pozostałych 96 rodzinach zabrakło chęci współpracy tak ze sprawcami, jak i ofiarami przemocy. Ponadto do Punktu Interwencji Kryzysowej zgłosiło się 55 osób, które samodzielnie szukały pomocy w swoim kryzysie i zostały objęte następującą pomocą specjalistyczną (w tym 13 rodzin zgłoszonych przez policję): 18 osób porady psychologiczne (w tym jedna porada telefoniczna), 25 osób porady prawne (w tym 5 porad telefonicznych), 15 osób porady pedagogiczne, 10 osoby porada rodzinna Wszystkim osobom, które zgłosiły się osobiście jak i na zaproszenie tut. Punktu została udzielona pomoc w formie informacji co do dalszego działania w danej 7
sytuacji, rozmowy wyjaśniające, edukacyjne, motywujące do konsultacji z prawnikiem, lekarzem, pisanie pism do sądu itp. jak i wsparcie emocjonalne. Osoby zgłaszające się do PIK po poradę w 2009 roku to najczęściej kobiety, które na swojej drodze zmagają się najczęściej z takimi problemami jak: alkoholizmem męża lub któregoś członka rodziny, przemoc fizyczna, przemoc ekonomiczna, przemoc psychiczna, niezaradność życiowa. Podsumowując powyższe dane w 2009 roku ze specjalistycznej pomocy Punktu Interwencji Kryzysowej działającym przy Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Hrubieszowie skorzystało łącznie 68 osób. Punkt Interwencji Kryzysowej działający przy PCPR Hrubieszów nie realizuje jednego zadania z zakresy specjalistycznego poradnictwa tj.: terapia rodzinna. Główną przyczyną braku realizacji powyższego zadania jest to, że nie posiadamy na naszym terenie specjalistów posiadających uprawnienia do przeprowadzania terapii rodzinnej. Osoby zgłaszające się do tut. Punktu, które chciałyby skorzystać z terapii rodzinnej odsyłane są do Specjalistycznego Ośrodka Wsparcia w Tyszowcach gdzie istnieje bezpłatna możliwość skorzystania z terapii rodzinnej prowadzonej przez uprawnione do tego osoby. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Hrubieszowie w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Poddziałanie 7.1.2. Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji przez powiatowe centra pomocy rodzinie realizuje projekt pt. Stajemy się lepsi współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Projekt skierowany był do 25 osób niepełnosprawnych w wieku aktywności zawodowej. Celem ogólnym projektu jest zapobieganie wykluczeniu społecznemu osób niepełnosprawnych poprzez stworzenie korzystnych warunków do integracji społecznej i aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych. 8
W ramach projektu odbyły się: - warsztat integracyjny na Roztoczu obejmujący zajęcia z psychologiem i z doradcą zawodowym, - turnus rehabilitacyjny w Sanatorium Panorama Morska w Jarosławcu, - różnego typu kursy zawodowe, językowe, prawa jazdy, komputerowe, bukieciarstwo, kurs kasy fiskalnej, konserwator podręcznego sprzętu gaśniczego, kurs terapii manualnych kręgarstwa na poziomie III stopnia itp. - warsztat dotyczący działalności wolontariackiej, - inne dostosowane do potrzeb i oczekiwań osób niepełnosprawnych formy wsparcia, w tym zabiegi rehabilitacyjne. Zaznaczam jednocześnie, że w 2010 roku będziemy realizowali podobny projekt skierowany do 90 osób niepełnosprawnych w wieku aktywności zawodowej oraz do 15 osób w wieku od 18 do 25 lat, które opuściły rodziny zastępcze lub placówki opiekuńczo-wychowawcze. W myśl art. 112 ust. 12 i 13 ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej kierownik powiatowego centrum pomocy rodzinie składając radzie powiatu coroczne sprawozdanie z działalności przedstawia jednocześnie wykaz potrzeb w zakresie pomocy społecznej, na podstawie którego Rada Powiatu opracowuje i wdraża lokalne programy pomocy społecznej. Biorąc pod uwagę fakt, że dniu 8 lutego 2006 roku została przyjęta przez Radę Powiatu Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Powiatu Hrubieszowskiego zawierająca m.in. trzy programy z zakresu pomocy i rehabilitacji społecznej - wykazem potrzeb mogą być objęte potrzeby niezbędne dla możliwości wykonania tych programów. Zaznaczyć należy, że dwa z tych programów tj. Poradnictwo i doradztwo dla osób i rodzin doświadczających kryzysów w rodzinie w Punkcie Interwencji Kryzysowej przy Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Hrubieszowie oraz Program działań na rzecz wyrównywania szans i integracji osób niepełnosprawnych na terenie powiatu hrubieszowskiego na lata 2007 2012 są realizowane na bieżąco, natomiast największą trudność w rozpoczęciu realizacji zamieszczonego w strategii trzeciego programu pod nazwą Razem dla Rodziny stanowi zarówno brak środków finansowych na wkład własny, jak też brak odpowiedniego lokalu, w którym program mógłby być realizowany. 9
W 2010 roku należy zatem zaplanować: 1. Pozyskanie lokalu dla celów realizacji programu Razem dla Rodziny, 2. Opracowanie planu finansowego programu Razem dla Rodziny. 3. Pozyskanie takich partnerów lub realizatorów programu Razem dla Rodziny, którzy by mogli dofinansować jego wykonanie lub mieli szansę na aplikowanie bez wkładu własnego. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Hrubieszowie realizuje zadania powiatu w zakresie pomocy społecznej oraz rehabilitacji społecznej, a także zadania wynikające z innych ustaw, jeżeli występuje taka potrzeba, bądź wynika to z rządowych programów pomocy społecznej finansowanych z budżetu państwa. Zaznaczyć należy, że szczupłość środków finansowych na utrzymanie Centrum nie pozwala na zaplanowanie jakichkolwiek działań wprowadzających nowe, innowacyjne zadania. Stan merytoryczny kadry tut. Centrum wymaga obecnie niezbędnego zwiększenia o etat informatyka, co wiąże się z wynikającą z zapisu art. 19 ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej koniecznością przekazywania wojewodzie sprawozdań z wersji elektronicznej, z zastosowaniem systemu informatycznego. Należy także zaznaczyć, iż w tut. Centrum od 2008 roku w ramach umowy z PUP Hrubieszów obowiązki informatyka wykonywane są przez stażystę. Ponadto we wniosku aplikacyjnym o środki na realizację POKL Stajemy się lepsi zawarty został zapis dotyczący możliwości sfinansowania tego stanowiska ze środków unijnych. Na dzień dzisiejszy, po pozytywnym rozpatrzeniu wniosku pod względem formalnym nie ma informacji o przyznaniu takiego dofinansowania przez WUP w Lublinie. W 2010 roku w wykazie potrzeb w zakresie pomocy społecznej należy zatem uwzględnić poczynienie starań w zakresie pozyskania i zatrudnienia w PCPR na stały etat informatyka celem obsługi systemów informatycznych wykorzystywanych w tut. Centrum. 10